GENEL BİLGİLER VE TANIMLAMALAR Genel Bilgiler: Üriner

GENEL BİLGİLER VE TANIMLAMALAR
Genel Bilgiler:
Üriner enfeksiyonlar; yetişkinlerde olduğu gibi çocukluk çağında da kızlarda erkeklerden daha sık
görülür. Ancak 1 yaşın altındaki enfeksiyon sıklığı erkek bebeklerde kızlardan daha fazladır. Enfeksiyona
çoğunlukla barsak florasına ait bakteriler neden olmaktadır. En sık rastlanan mikroorganizmalar; gram
negatif enterik bakteriler olup bunlar arasında da idrar kültürlerinde en çok üreyen mikroorganizma;
Escherichia coli dir. Diğer sık görülen etkenler ise; B grubu Streptokoklar, Stafilokoklar, Candida albicans
olup ayrıca kızlarda vagina florasına ve periüretral bölgeye ait organizmalar da yer almaktadır. Akut İdrar
yolu enfeksiyonlarının % 90‘ından ve tekrarlayan enfeksiyonların %75-90’ından Escherichia coli’nin
sorumlu olduğu bildirilmektedir. E. coli yi daha sonra Proteus, Klebsiella izlemektedir.
Tanımlamalar:
İdraryolu enfeksiyonu (İYE): Üriner sistemin çeşitli yerlerini ilgilendiren bakteriüri ile karakterize klinik ve
patolojik durumları yansıtır, yani klinik semptomlar ve piyüri ile birlikte mesane, toplayıcı sistem ve /veya
böbreklerde bakteri bulunmasıdır. Mesaneyle sınırlı olanlara sistit, üst toplayıcı sistemle ilgili olanlara
üretrit veya pyelit, daha yukarı çıkarak böbrek parankimini tutanlara ise pyelonefrit denir.
Anlamlı bakteriüri: Steril olarak kontamine edilmeden alınan orta akım ya da idrar torbası ile alınan idrar
örneğinde 100.000 koloni/ml’nin üzerinde bakteri tespiti anlamlıdır. Ancak suprapubik aspirasyonla
alınan idrar örneğinde tek mikroorganizma bulunması bile anlamlıdır.
Semptomatik İYE: İdrar örneğinde bakteriüri saptanan çocukta sık sık ağrılı işeme ateş, karın ağrısı gibi
şikayetlerin bulunmasıdır .
İdrar yolu enfeksiyonları: Akut sistit (alt İYE) ve Akut pyelonefrit (üst İYE) olmak üzere 2 klinik grupta
kategorize edilebilir.
Alt İYE: Tuvalet eğitimini tamamlamış çocuklarda en sık saptanan bulgu dizüridir. Suprapubik hassasiyet,
sık idrar yapma ve sekonder enürezis gibi diğer yakınmalarda olabilir. Eğer enfeksiyon alt üriner traktusta
kalırsa ateş ve diğer sistemik semptomlar görülmeyebilir.
Üst İYE: Enfeksiyon renal parankimi tutmuştur. Çocuklardaki İYE’nun en ağır şeklidir ve irreversıbl
parankimal zedelenme için büyük potansiyel risk oluşturmaktadır. Küçük çocuklarda nonspesifik bulgular
huzursuzluk, kilo alamama, kötü kokulu idrar, kusma, ishal olabilir. Ateş semptomatik hastaların çoğunda
vardır. Daha büyük çocuklarda ateş, yan ağrısı ve kostovertebral açı hassasiyeti, piyüri ve pozitif idrar
kültürleri ile birliktedir.
Asemtomatik bakteriüri: Semptomsuz çocuklarda tekrarlanan idrar kültürlerinde aynı bakterinin 100.000
koloni/ml den fazla bakteri ünitesi (CFU/ml) üretilmesidir. Kısa süreli antibiyotik tedavisi ile bakteriüri
kaybolur, ancak kız çocuklarda tekrarlama riski vardır. Ayrıca bu çocuklarda pyelonefrit riski çok az da
olsa mevcuttur.
Akut üretral sendrom: İdrarda anlamlı bakteriüri bulunmadan sık idrar yapma, idrarda yanma, bazende
idrar kaçırma şikayetleri olan durumdur.
Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu: Semptomsuz dönemlerle birbirinden ayrılan genellikle farklı
mikroorganizmalar yada aynı mikroorganizmanın farklı şuşları tarafından oluşturulan sık tekrarlayan
üriner sistem enfeksiyonlarını tanımlamaktadır.
İdrar yolu enfeksiyonu relapsı: Kültür– antibiyogramla belirlenmiş uygun antibiyotik tedavisi yapılmasına
rağmen sık sık aynı tür ve suştaki etkenle tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonunu tariflemektedir.
Sıklıkla altta yatan anatomik bir bozukluk mevcuttur.
EPİDEMİYOLOJİ
Çocuklarda semptomatik ya da asemptomatik idrar yolu enfeksiyonlarının prevelansı yaş ve cinsiyete
göre farklılıklar göstermektedir . Yetişkinlerde olduğu gibi çocukluk çağında da idrar yolu enfeksiyonları
kızlarda erkeklerden daha sık olarak görülmektedir. Bu durumun tek istisnası ise yenidoğan ve erken süt
çocukluğu dönemidir. Hayatın ilk 3 ayında çok bariz olarak erkek bebeklerde üriner enfeksiyon daha sık
olup, bu durum azalarak 1 yaşına kadar devam etmektedir. Yenidoğan dönemde, erkekler kızlara göre
daha çok etkilenirler ve sünnetsiz erkeklerde enfeksiyon daha da fazladır. Bir yaşın altındaki enfeksiyon
sıklığı erkek bebeklerde kızlardan sıktır. Buna rağmen 1 yıl sonra kızlarda enfeksiyon gelişme sıklığı erkek
bebeklerden daha fazladır. Yenidoğanlarda bakteriüri insidansı % 1- 1. 4 arasında olup erkek kız oranı 2.85.4/ 1 arasındadır.Prematur bebeklerde matur yenidoğanlara göre 3 kat daha fazla idrar yolu
enfeksiyonuna rastlanır. Erkek/kız oranı ilk 1 yaşta 2.8- 5.4/ 1; 1 yaşından sonra ise 1/10 olarak tespit
edilmiştir. Okul öncesi ve okul çağındaki çocuklarda bakteriüri insidansı kızlarda % 0.7- 1.9, erkeklerde %
0.002- 0.004 arasındadır.Okul öncesi ve okul yaşlarına gelindiğinde cinsiyete göre bakteriürinin sıklığı
tersine dönmekte ve bu yaşlarda erkek/kız oranı semptomatik enfeksiyonlarda ¼ asemptomatik
enfeksiyonlarda 1/25 olmaktadır. Erkek çocuklarda daha önce geçirmemişse 5 yaştan sonra İYE olasılığı
oldukça düşüktür. Kız çocukları ilk idrar yolu enfeksiyonunu daha çok ilk yaşta geçirmekte enfeksiyon
sıklığı kız çocuklarında 3- 6 yaşlar arasında ikinci ve seksüel aktivitenin başlamasından sonra da üçüncü bir
tepe daha yapmaktadır. Küçük yaşlarda geçirilen enfeksiyonlar % 90 pyelonefrit şeklindeyken, daha
büyük yaşlarda alt üriner sistem enfeksiyonları daha sıktır. Hastaneden kazanılmış idrar yolu enfeksiyonu
çocukluk çağında çok nadir görülmektedir. Ancak idrar kateteri(foley sonda)nın uzun süre bulunması
yabancı cisim olduğu için enfeksiyon riskini artırmaktadır .
ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYON SÜPHESİ OLAN ÇOCUKLARDA
PROSPEKTİF TARAMA AMAÇLI VAKA ÇALIŞMASI
Tarih ve Protokol No:
Tel :
Ad:
Soyad:
Yaş:
Cinsiyet :
Hikaye:
ÜROGENİTAL MUAYENE : Kız Erkek
FİZİK MUAYENE:
Ateş:
Batın:
Kilo:
Ödem:
Boy:
T.A:
LABORATUVAR :
Tam İdrar : Renk; Tortu; Dansite; pH; Albumin; Glukoz;
Bilirubin; Urobilinojen; Lökositestaraz; Nitrit; Nitrit; Keton; Eritrosit;
idrar mikroskopisi: Lökosit; Eritrosit; Amorf;
Hemogram : Hb; Hct; WBC; MCV; PLT; RBC;
Biyokimya : Glu; Üre; Kreat; SGOT; SGPT; Na; Ca; K;
CRP:
KÜLTÜR ve ANTİBİYOGRAM :