ekstrem olaylar - files.eba.gov.tr

EKSTREM OLAYLAR
EKSTREM
OLAYLAR
COĞRAFYA 12
Avrupa’da en yüksek sıcaklık 4 Ağustos 1881’de İspanya’nın Sevilla şehrinde 50 derece olarak
ölçülmüştür.
Vostok İstasyonu (-89,2 derece, Antarktika) 21 Temmuz 1983
San Francisco depremi 1906
2004 yılında Güneydoğu Asya’da meydana gelen tsunami’de 300 000 den fazla insan hayatını
kaybetmiştir.
 Ülkemizde yukarıdaki
örneklere benzer olaylar
yaşandı mı?
 Fotoğraflardaki olayların
yaşanmasında hangi doğal
süreçler etkili olmuştur?
 1939 Erzincan Depremi, 26-
27 Aralık 1939
tarihinde Erzincan’da oluşan çok
şiddetli yer sarsıntısıdır.Yüzey
dalgası büyüklüğü 7,9richter
ölçeği'ne göre büyüklüğü 7,2
olan deprem sonucunda toplam
32.962 kişi hayatını kaybetmiş,
yaklaşık 100.000 kişi de
yaralanmıştır. Oluşan deprem
neticesinde 116.720 bina
yıkılmıştır. Dünyanın büyük
depremleri arasında sayılan bu
depremTürkiye’nin en ciddi
deprem felaketlerinden birisi
olarak tarihe geçmiştir.
 17 Ağustos depremi,
tüm Marmara
Bölgesi'nde, Ankara'dan İzmir'e
kadar geniş bir alanda hissedildi.
Resmi raporlara göre, 17.480
ölüm, 23.781 yaralı oldu.
Klimatolojik Karakterli
Ekstrem Olaylar
Aşırı sıcaklar ve soğuklar
Şiddetli rüzgarlar ve fırtınalar
Jeolojik ve Jeomorfolojik
Karakterli Ekstrem Olaylar
Tsunami, şiddetli deprem,
Volkanizma, kütle hareketleri
Hidrolojik Karakterli Ekstrem
Olaylar
Aşırı yağışlar ve kuraklık
Ekstrem Sıcaklıklar (Aşırı Sıcaklar ve Soğuklar)
 Bugüne kadar yapılan ölçümlere göre en yüksek sıcaklıklar 57
derece ile El Azizas kentindedir.
 Hava sıcaklığında ekstrem değerlerin görülmesinin en önemli
etkisi kuraklıktır.
1980 yılında ABD’de görülen yüksek sıcaklık değerleri büyük bir kuraklığın yaşanmasına neden
olmuştur.
Türkiye, genel fiziki coğrafya koşulları ve enlem derecelerine bağlı olarak yıl
içerisinde farklı basınç merkezleri ve hava kütlelerinin etkisi altında kalmakta
ve buda ülkemizde ekstrem değerlerin beraberinde kuraklığın yaşanmasına
neden olmaktadır.
Karasal tropikal hava kütlesinin belli dönemde yurdumuzun güney ve
güneydoğu kesimlerinde etkili olması ekstrem sıcaklıkların yaşanmasına
neden olmaktadır.
Şiddetli Rüzgarlar ve Fırtınalar
 Tropik alçak basınç etkisi ile oluşan kasırga, tayfun ya da
hortumlar aynı meteorolojik olayı anlatan sözcüklerdir.
Hint Okyanusundaki ocak-mart ayları arasındaki fırtınalar tayfun olarak isimlendirilir.
Tsunami
 Şiddetli deprem ya da volkanizma faaliyetlerine bağlı olarak
okyanus tabanlarında görülen kırılmalar tsunami adı verilen
büyük dalgalara neden olur.
22 Mayıs 1960 ‘da şiddetli depremin neden olduğu tsunami Pasifik Okyanusunda 12 500 km yol
alarak çok geniş alanları etkilemiştir.
Depremler
 Shensi depremi 1556 yılında Çin’de meydana gelen
depremde 830 000 kişi hayatını kaybetmiştir.
 26 Aralık 1939 yılında Erzincan’da yaşanan 7.9 şiddetindeki
depremde 33 000 yakın insan hayatını kaybetmiştir.
1556 Çin Depremi
Volkanik Olaylar
 1883 yılında Krakatua (Endonezya) Yanardağı’nın püskürmesi
sonucunda atmosfere karışan küller sıcaklık değerlerinin 0.1 ile
0.3 derece arasında düşmesine neden olmuş ve bu durum yaklaşık
2 yıl sürmüştür.
 Sumatra’daki Tobo Dağı 73 000 yıl önce patlamış ve atmosfere
karışan kül bulutları iklimin buzul çağına dönmesine neden
olmuştur.
 Okyanus tabanlarında meydana gelen patlamalar deniz suyu
sıcaklığının yükselmesine birçok canlının bu durumdan olumsuz
etkilenmesine neden olmaktadır.
Aşırı Yağışlar
 Sel ve taşkınlar aşırı yağışların ortaya çıkardığı en büyük
sorundur.
8 Eylül 2009 Silivri’de yaşanan sel felaketi
 Yağışların kaydedilen normal seviyenin altına düşmesi
sonucu arazi ve su kaynaklarının bu durumdan olumsuz
etkilenmesi ve hidrolojik dengede bozulmanın gerçekleşmesi
ile kuraklık yaşanır.
 Yavaş gelişir fakat etkisi uzun sürer.
Kevin Carter 1994' te açlıktan ve sıcaktan yorgun düşmüş küçük
bir siyahi kızı takip eden akbabayı yansıtmakta olan fotoğrafı ile
Pulitzer ödülünü kazandı. Ancak küçük kıza yardım etmeyerek
oradan ayrıldığı için büyük tepki toplamıştı.
Heyelanlar
 Heyelanlara bağlı olarak ağaçlar ve bitkiler, toprak tabakası
ve anakaya ile birlikte yerinden sökülerek yamaç aşağı
taşınır.
 Bitki örtüsünün dokusu bozulur.
 Tarım arazilerinde bozulmalar meydana gelmektedir.
9 Ekim 1963 Vaiont baraj gölünde meydana gelen yamaç akması 3000 dolayında insanın yaşamını
yitirmesine neden olmuştur.
1990 yılında Hawai, Kolombiya ve Japonya’da
1991 yılında Filipinler’de volkan püskürmesine bağlı gerçekleşen çamur akıntısı kütle
hareketlerine örnek gösterilebilir.
 TEŞEKKÜRLER