Alzheimer Hastalığı ve Beslenme

TEŞEKKÜR
Bu sunum Ankara Üniversitesi Beslenme ve
Diyetetik Bölümü 4.Sınıf öğrencisi Stj.
Diyetisyen Zuhal Bulut tarafından hazırlanıpsunulmuştur.
Sayın Stj. Diyetisyen Zuhal Bulut a bu sunumu
sitemize yüklediği için teşekkür ederiz.
www.gencdiyetisyen.com
ALZHEİMER’da
BESLENME
Ankara
Üniversitesi
Zuhal BULUT
gencdiyetisyenler.com
Alois Alzheimer Alman psikiyatristi ve
nöropatalogu(1864-1915)
İlk kez “presenil dementia” vakasını
yayınlamış ve daha sonra
bu hastalık ünlü psikiyatrist Emil
Kraepelin tarafından “Alzheimer
hastalığı” olarak tanımlanmıştır.
TÜRK GERİATRİ DERGİSİ Özel
Sayı 3, 2010
En sık demans
nedeni olup bütün
demansların %5080’inini oluşturur.
TÜRK GERİATRİ DERGİSİ Özel
Sayı 3, 2010
Hastalıkta
beynin büyüklüğü
ve ağırlığında azalma
,hipotalamus ve serabral
kortekste
sinir kaybı görülür.
Baysal.A.
(Baysal A.)
ALZHEIMER HASTALIĞI BEYNI NASIL
ETKILER?
 Beynin
temel taşı olan nöronu harap ederek
etkiler.
 Kayıp
bellek merkezi olan hipokampustan
başlar, diğer loblara da yayılır.
BEYINDEKI ANORMAL BIRIKIMLER
Nöritik
plaklar
Yaşla gelen
unutkanlık
ALZHEİMER
HASTALIĞI’nın
habercisi
olabilir !!!
Hastalık
genelde yaşa bağlı olmakla
birlikte erken yaşlarda da
görülebilmektedir.
Erken
yaşta görülenin çok hızlı
ilerlemesine karşın , ileri yaşlarda
sinsi başlar ve , yavaş ve sürekli
ilerler. Baysal A.
ALZHEIMER HASTALIĞI EVRELERI
(ERKEN EVRE)

Eşyaları uygunsuz yerlere koyma

Yakın bellekte bozulma,

Aynı soruları tekrar, tekrar sorma

Kelime bulma güçlüğü, konuşurken konuyu unutma

Bilinen işleri yapmakta güçlük(yemek yapma..)

Nedensiz davranış ve duygu durum değişiklikleri

Bir işi başlatamama, konsantre olamama

Çevreye karşı ilgi azlığı

Kişisel görünüş ve başkalarına karşı kayıtsızlık

Bulunduğu yer ve zamanın farkında olmama

Bilinen yollarda araba kullanırken kaybolma
ORTA EVRE

Yakın tarihte yaşanan olayları daha fazla unutma.

Zamanı ve yerleri karıştırma.

Bildiği yerlerde kaybolma.

Aile üyelerinin ve arkadaşlarının isimlerini unutma

Yemekleri ya da çaydanlığı ateşte unutma ya da ocağı söndürmeyi unutma.

Olmayan şeyleri duyma ya da görme, kuruntular

Yazma ve okuma da dahil iletişim yetilerinde kayıp

Toplum içinde uygunsuz davranışlar

Özellikle geceleri artan huzursuzluk ve sıkıntı hissi

Saldırganlık, öfke patlamaları,içe kapanma

El becerisi gerektiren işlerde güçlük çekme

Hesap ve planlamayı gerektiren işlerde güçlük

İlaçları almayı sürekli unutma
İLERİ EVRE

Belleğin ileri derecede azalması veya tam kaybı

Konuşma ve söyleneni anlama güçlüğü

Duyguların ifadesinde azalma veya tam kayıp

İnsanları, hatta aynadaki kendi yüzünü tanıma güçlüğü

İdrar ve dışkıyı tutamama

Hiçbir kişisel bakım işlevini yerine getirememe

Çiğneme ve yutmada güçlük

Bazı sesleri ya da cümleleri sürekli tekrarlama.

Arkadaşlarını ve akrabalarını tanımama.

Giyinme, yemek yeme, duş yapma, yıkanma ve tuvalete gitme konularında yardıma
ya da gözetime ihtiyaç duyma.

Sonunda tekerlekli iskemleye bağlı kalabilecek şekilde yürüme zorluğu.
TIBBI DEĞERLENDIRME
 Öykü
 Fizik
ve nörolojik muayene
 Zihinsel
durum muayenesi
 Nöropsikolojik
 Beyin
testler
görüntülemeleri
Marmara Üniversitesi Tıp Fak. Hastanesi Nöroloji Ana Bilim Dalı
TEDAVI
 Kesin
tedavisi yoktur.
 Bununla
beraber son yıllarda daha etkin
ilaçlar geliştirilmiştir.
 Bunlarla hastanın semptomlarını
iyileştirmek, hastalığın progresyonunu bir
nebze yavaşlatmak, hastanın günlük
yaşamdaki aktivitelerini düzeltmek
mümkündür
TÜRK GERİATRİ DERGİSİ Özel
Sayı 3, 2010
ALZHEIMER HASTALIĞININ
EPIDEMIYOLOJISI
Yaşlı popülasyonun arttığı toplumlarda demans
önemli bir sağlık sorunudur.
 Alzheimer hastalığın prevalansı 65 yaş üzerinde
%6-10, 85 yaş üzerinde %30-47 dir.
 Prevalans 60 yaşından sonra her beş senede biriki katına çıkar.

TÜRK GERİATRİ DERGİSİ
Özel Sayı 3, 2010
Alzheimer hastalığı yaşlı ölümlerinin
başta gelen nedenlerindendir.
Yaşam süresinin uzaması ile toplumda
alzheimerli hasta sayısı gittikçe artma
eğilimi göstermektedir.
Türkiyede 200 bin civarında alzheimerli
olduğu, tanının yeterince yapılmadığı, coğu
belirtinin yaşlılığa bağlandığı için gerçek
sayının bunun üzerinde olabileceği
bidirilmiştir.
Baysal A.
Batı Avrupa ve Birleşik Amerika'da yapılan
çalışmalarda demansların %50-70'inin
Alzheimer hastalığı olmasına karşılık,
Japonya ve Rusya'da multi infarkt
demansların daha fazla olduğu bildirilmiştir .
Geriatri 1 (2): 63-67, 1998 Turkish Journal of
Geriatrics
Risk faktörleri
Kesin olarak kabul edilen risk faktörleri
Yaş
Aile
hikayesi
apolipoprotein E
(ApoE) ∈4
allelinin
varlığıdır.
Alzheimer dahil bütün demansların en
önemli risk faktörü yaştır.
TÜRK GERİATRİ
DERGİSİ Özel Sayı 3,
2010
. Geriatri 1 (2): 63-67, 1998
Turkish Journal of Geriatrics
Diğer risk faktörleri
Birinci derecede yakınlarında
Alzheimer hastalığı olanlarda demans
gelişme riski ortalama dört kat
fazladır.
TÜRK GERİATRİ DERGİSİ Özel
Sayı 3, 2010
Kadın cinsiyeti(2 ye karşı 1)
 Düşük eğitim seviyesi
 Fazla bilişsel aktivite gerektirmeyen
işlerde çalışma,
 Down Sendromu,
 Bilinç kaybına neden olan kafa travması,
 Myokard infarktüsü öyküsü,
 Atherosklerotik karotid hastalığı,
hipertansiyon,
 Atrial fibrilasyon,
 İnsüline bağımlı diyabet hastalığıdır

Geriatri 1 (2): 63-67, 1998 Turkish
Journal of Geriatrics
Son yıllarda kolesterol
taşınmasında görevli bir protein olan
Apolipoprotein E
Є4 allelinin normallerde %16 pozitif iken
Alzheimer’lilerde
bu oranın %35-50 dolaylarında pozitif olduğu
saptanmıştır.
Dolayısıyla bu alleli taşıyanların bir kısmının
hastalığa yatkın
olduğu söylenebilir.
TÜRK GERİATRİ DERGİSİ Özel
Sayı 3, 2010
Koruyucu faktörler
AH’ nın oluşma riskini azalttığı düşünülen
koruyucu faktörler ise ApoE e2 alleline sahip
olma, non-steroid antiinfl amatuvar ilaçlar
kullanımı, ve yüksek eğitimdir.
Son zamanlarda hafif ve orta miktarda alkol
alımının koruyucu olabildiği hakkında bir çok
yayın vardır.
TÜRK GERİATRİ DERGİSİ Özel
Sayı 3, 2010
Günümüzde, vasküler risk
faktörlerinin orta yaşlarda
belirlenmesi ve tedavisinin
AH riskini azaltabileceği
öngörülmektedir.
TÜRK GERİATRİ DERGİSİ Özel
Sayı 3, 2010
ALZHEİMER DE
BESLENME
AH'li hastaların çoğunda
beslenme sorunları vardır.
Bu sorunlar çiğneme, yutma
sorunları ve iştah kaybı gibi
birçok faktörden
kaynaklanabilir.
Turkiye Klinikleri J Neurol-Special
Topics 2012;5(3):79-83
Diyetle yağ, kolesterol,
antioksidan ve polifenol eksikliği
yanı sıra, diyetle karbonhidrat
alımının özellikle de früktoz
alımının fazla olmasının, Alzheimer
hastalığının gelişmesine neden
olabileceği düşünülmektedir.
Alzheimer Hastalığı ve Beslenme Beslenme ve Diyet Dergisi
2012:40(2):163-169
BESLENME TEDAVİSİ
Araştırma sonuçları antioksidantların
(vitamin E,C,malatonin ,flavonoidler
,karatenoidler )
Hastalığın patogenezinde rol alan toksik
moleküllerin etkilerini azaltarak ,
tedavide yardımcı olduklarını işaret
etmektedir.
Baysal A.
Meyve
Sebze
Antioksidant , özellikle C vitamini
düzeyinin düşüklüğü ile bilişsel
yetersizlik arasında doğrusal ilinti
belirlenmiştir.
Alzheimerli hastaların diyetinde
antioksidantlardan zengin yeşil
yapraklı sebzeler ,turunçgiller
Domates ,karnabahar,çilek , havuç
gibi sebzelerin miktarları artırlmalı ;
bunların ,temizlik kurallarına uygun
olarak hazırlanmalarına ve
antioksidant değerlerinin kaybını
önleyecek şekilde pişirilmesine özen
gösterilmelidir.
Baysal A.
İştahın azalması ve yemek yemeyi
unutma gibi nedenlerle hastada
ağırlık kaybı olur ve enfeksiyon
direnci azalır.
ileri durumlarda hasta kendi
kendine yemek yemede zorlanır.
hastanın diyetinde besin değeri
yoğun hacmi az yiyeceklere yer
verilmelidir.
Bir yumurta ,bir bardak süt,bir
kaşık şeker ve dövülmüş cevizle
hazırlanan sütlü tatlılar .
Aralarda Taze hazırlanmış havuçportakal suyu .
Besin almakta zorlanan hastalara
enteral ürünlerin verilmesi yararlı
olur.
Baysal A.
Vitamin E lipid
peroksidasyonunun önlenmesinde
başta gelen antioksidanttır.
Klinik çalışmalarda orta
derecede ilerlemiş belirtileri
olan hastalara 2000 IU
veridiğinde plesoba alanlara
göre hastalık belirtilerinin
yavaşladığı bulunmuş,bu dozda
vitamin alımının olumsuz etkisi
bulunmamıştır.
Baysal A.
Hastalığın ilerlemesinde
inflamatuvar tepkimelerin rolü
düşünülerek diyette inflamasyonu
artıran çoklu doymamış n-6 grubu
yağ asitlerinden zengin bitkisel sıvı
yağların azaltılması ,anti
inflamatuvar etkiye sahip n-3yağ
asitlerinden zengin yağların
kullanılması önerilmiştir.
Balık ağır metallerin birikmesi
nedeniyle önerilmemektedir.
Max EPA gibi saf hazır balık yağı
prepatları da ek olarak kullanılabilir.
Baysal A.
Bir çok ülkede olduğu
gibi, ülkemizde de
Alzheimer Vakfı
bulunmaktadır.
• Bu vakfın amacı,
toplumda Alzheimer
hastalığının daha iyi
tanınmasını sağlamak,
hasta yakınlarını
bilgilendirmek ve
sorunlarını paylaşarak
çözüm aramaktır.
gencdiyetisyenler.com