obezite

OBEZİTENİN ÖNLENMESİ
VE
FİZİKSEL AKTİVİTE
DYT.HİLAL ACAR
OBEZİTE (ŞİŞMANLIK) NEDİR?
VÜCUTTA FAZLA MİKTARDA YAĞ
DOKUSU BİRİKMESİ SONUCU
ORTAYA ÇIKAN VE MUTLAKA TEDAVİ
EDİLMESİ GEREKEN BİR
HASTALIKTIR.
YAĞ DOKULARININ ORANI DİĞER
DOKULARA GÖRE ARTMIŞTIR.
TÜRKİYEDE
ERKEKLERİN
%21.2’Sİ
KADINLARIN
%41.5’İ
OBEZ
ŞİŞMANLIK NASIL
SAPTANIR?
1. KİŞİNİN BOY VE AĞIRLIĞI
ÖLÇÜLEREK STANDARTLARLA
KIYASLANIR(BEDEN KİTLE
İNDEKSİ).
KİLO (kg)
BEDEN KİTLE İNDEKSİ =
BOYUN KARESİ(m2)
BKİ(kg/m2)
DURUM
18.5 >
ZAYIF
18.5 - 25
NORMAL KİLOLU
25 - 30
HAFİF ŞİŞMAN
30 - 35
ŞİŞMAN
35 - 40
AĞIR DERECE ŞİŞMAN
40 <
SÜPER ŞİŞMAN
ŞİŞMANLIK NASIL
SAPTANIR?
2. KİŞİNİN BEL VE KALÇA ÇEVRESİ
ÖLÇÜLEREK STANDARTLARLA
KIYASLANIR.
BEL ÇEVRESİ(cm)
=
KALÇA ÇEVRESİ(cm)
0.8 KADINLARDA
1.0 ERKEKLERDE
3. SADECE BEL ÇEVRESİ ÖLÇÜMÜ DE
OBEZİTENİN TESPİTİ İÇİN
KULLANILABİLİR.
KADINLARDA
102 cm
88 cm
ERKEKLERDE
OBEZİTE TİPLERİ
YAĞLARIN İÇ ORGANLARDA VE KARINDA
TOPLANIĞI ŞİŞMANLIK
ERKEK TİPİ ŞİŞMANLIK
(ELMA TİPİ)
YAĞLARIN KALÇA VE UYLUKTA
TOPLANDIĞI ŞİŞMANLIK
KADIN TİPİ ŞİŞMANLIK
(ARMUT TİPİ)
ÇOCUKLUK TİPİ
ŞİŞMANLIK
YAĞ HÜCRESİ
SAYISI
ARTAR.
ERİŞKİN TİPİ
ŞİŞMANLIK
YAĞ HÜCRESİ
HACMİ ARTAR.
OBEZİTE KİMLERDE DAHA SIK
GÖRÜLÜR?
• ENDÜSTRİLEŞMİŞ, GELİŞMİŞ ÜLKELERDE
DAHA SIKTIR.
• ŞEHİRLERDE KÖYLERE GÖRE DAHA
SIKTIR.
• KADINLARDA ERKEKLERE GÖRE DAHA SIK
GÖRÜLÜR.
• KISA VE ORTA BOYLULARDA DAHA SIK
GÖRÜLÜR.
• YAŞ ARTTIKÇA ŞİŞMANLIK ARTAR.
• SİGARA BIRAKANLARDA VE ALKOL
ALANLARDA DAHA SIKTIR.
OBEZİTENİN NEDENLERİ
Fazla yemek yeme
Fiziksel hareket azlığı
Sosyoekonomik ve psikolojik faktörler
Metabolik ve hormonal bozukluklar
Genetik faktörler
ŞİŞMANLIĞIN ZARARLARI
1.
Ağır bir vücudun taşınması güçtür.Özellikle
yaşlılar ve orta yaşlıların ağır bir vücudu
taşıması eklemlerde ağrılara yol açar.
2. Şişmanlık kişilerin psikolojik olarak olumsuz
etkilenmesine neden olur.
3. Şişmanlık kas hareketlerinin verimini
azaltır,fiziksel hareketsizliğe yol açar.
4. Şişmanlık çeşitli hastalıklara zemin
hazırlayarak,yaşam süresinin kısalmasına yol
açar.
OBEZİTENİN NEDEN OLDUĞU
HASTALIKLAR
KALP
HASTALIKLARI
HİPERTANSİYON
KARACİĞER
YAĞLANMASI
SAFRA KESESİ
TAŞI
GUT-ARTRİT
KANSER
PSİKOLOJİK
SORUNLAR
FELÇ-İNME
ŞEKER
HASTALIĞI
UYKU
APNESİ
REFLÜ-ÜLSER
ADET
DÜZENSİZLİKLERİ
OBEZİTENİN TEDAVİSİ
1.
DİYET
2. EGZERSİZ
3. DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ
4. İLAÇ TEDAVİSİ
5. CERRAHİ TEDAVİ
DİYET TEDAVİSİ
•
ŞİŞMANLIĞIN DÜZELTİLMESİ
İÇİN EN ÖNEMLİ ADIMDIR.
•
DİYET TEDAVİSİNE
BAŞLAMADAN ÖNCE KİŞİNİN
ŞİŞMANLIĞININ NEDENİ
BELİRLENMELİDİR.
•
KAN RUTİNLERİ VE TROİD
FONKSİYON TESTLERİ
YAPILMALIDIR.
• TESTLER DEĞERLENDİRİLDİKTEN
SONRA KİŞİYE HARCADIĞI
ENERJİDEN DAHA AZ ENERJİ
İÇEREN,DENGELİ BİR BESLENME
PROGRAMI HAZIRLANMALIDIR.
• BESLENME PROGRAMI
PROTEİN,KARBONHİDRAT,YAĞ,
VİTAMİN VE MİNERALLERİ YETERLİ
DÜZEYDE İÇERMELİDİR.
• KİŞİNİN BESLENME
ALIŞKANLIKLARINA UYGUN BİR
BESLENME PROGRAMI
PLANLANMALIDIR.
DİYET TEDAVİSİNİN BAŞARILI
OLABİLMESİ İÇİN:
o Bireyin tedaviyi istiyor olması,
o Bireye uzun sürede yeterli ve dengeli beslenme
alışkanlığının kazandırılması,
o Bilinçli ve sabırlı olması,
o Zayıflama süresinin doğru saptanması,
o Sık aralıklarla beslenmesi gerekir.
ŞİŞMAN KİŞİLERİN YİYECEK SEÇERKEN
DİKKAT EDECEĞİ NOKTALAR
ŞEKER,TATLI,PİLAV,MAKARNA,BÖREK GİBİ
YİYECEKLER AZALTILMALIDIR.
YEMEKLERE EKLENEN YAĞ MİKTARI
AZALTILMALI VE ET YEMEKLERİNE
YAĞ İLAVE EDİLMEMELİDİR.
KIZARTILMIŞ YİYECEKLERDEN
UZAK DURULMALIDIR.
DOYGUNLUK SAĞLAMASI İÇİN ENERJİ
DEĞERİ DÜŞÜK SEBZE VE MEYVELER
DAHA SIK KULLANILMALIDIR.
KEPEKLİ,ÇAVDAR VE TAM TAHILLI
EKMEK TERCİH EDİLMELİDİR.
İÇECEK OLARAK SU,AYRAN VE MADEN
SUYU TERCİH EDİLMELİDİR.
ÇAY VE KAHVE ŞEKERSİZ İÇİLİRSE
ENERJİ VERMEZ.
MEŞRUBAT VE ALKOLLÜ İÇECEKLERİN ENERJİSİ
YOĞUN OLDUĞU İÇİN TÜKETİLMEMELİDİR.
MEYVE SUYU YERİNE MEYVENİN
KENDİSİ TÜKETİLMELİDİR.
KURUBAKLAGİLLERE VE BULGURA
DİYETTE DAHA ÇOK YER VERİLMELİDİR.
YEMEK TABAĞI KÜÇÜK SALATA TABAĞI BÜYÜK
TUTULMALIDIR.
EGZERSİZ
• ŞİŞMANLIĞIN EN BÜYÜK NEDENLERİNDEN
BİRİ HAREKETSİZLİKTİR.
• SADECE DİYET TEDAVİSİ İDEAL KİLOYA
ULAŞMAK İÇİN YETERLİ DEĞİLDİR.
• HERGÜN DÜZENLİ EGZERSİZ YAPMAK HEM
İDEAL KİLOYA ULAŞMAK HEMDE SAĞLIKLI
OLMAK İÇİN GEREKLİDİR.
GÜNLÜK 30 DAKİKA FİZİKSEL
AKTİVİTE YAPMAK ZORMU?
1. 3km. den kısa mesafelerde taşıta binmeyin
2. Eşyalarınızı kendiniz taşıyın
3. Her gün en az 1 saat hızlı yürüyüş yapın
4. Dört ve daha az katlı daireler için asansör
kullanmayın
5. Yürüyen merdiven yerine merdivenleri
kullanın
6. Ailenizle birlikte aktif bir hafta sonu planı
yapın.
7. Daha uzun bir yürüyüş için arabanızı en
uzak park yerine park edin.
8. Otobüsten bir durak önce inin ve
gideceğiniz yere yürüyün.
9. Televizyon seyrederken, ev işlerinizi
(mutfağı silmek gibi) yapın.
10.Bir bebeğiniz varsa ve daha fazla enerji
harcamak istiyorsanız, bebek arabası yerine
kucağınızda taşıyarak yürüyüşünüzü yapın.
İLAÇ TEDAVİSİ
•EGZERSİZ VE DİYET TEDAVİSİNİN ETKİLİ
OLMADIĞI DURUMLARDA,
•AMELİYAT GİBİ NEDENLERLE ANİ
ZAYIFLAMA GEREKTİĞİNDE,
DOKTOR
KONTROLÜNDE
İLAÇ TEDAVİSİ
KULLANILABİLİR
.
AĞRI KESİCİLERİN BİLE
ÖNEMLİ YAN ETKİLERİ
OLDUĞUNU
DÜŞÜNECEK
OLURSAK;
ZAYIFLAMA İLAÇLARI MECBUR
KALINMADIKÇA KULLANILMAMALIDIR.
CERRAHİ TEDAVİ
BKİ’Sİ 40 IN
ÜZERİNDE
OLANLARA
EN AZ 3
18-60 YAŞ
YILDIR OBEZ
ARASI
OLANLARA
KİŞİLERE
ALKOL VE İLAÇ
BAĞIMLISI
HORMONAL
OLMAYANLARA
HASTALIĞI
İLAÇ VE
KABUL EDİLEBİLİR OLMAYANLARA
DİYETE RAĞMEN
AMELİYAT RİSKİ
1 YILDIR KİLO
OLANLARA
VEREMEYENLERE
Cerrahi yöntemlere başvurmadan önce
hasta detaylı analizlerden geçirilmeli ve
obezitenin herhangi bir genetik,
endokrin, nörolojik (hipotalamik
fonksiyon bozukluğu gibi) patolojiden
veya ilaç kullanımından kaynaklanmadığı
ortaya konmalıdır.
DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ
YETERLİ
VE DENGELİ
BESLENME
YAŞAM
TARZI
HAREKETLİ
YAŞAM
KİLO VERME UZUN VADEYE
YAYILMALIDIR.
Hızlı verilen kilolar
kısa sürede geri
alınır.
Haftada 0.5-1 kg veya ayda 3-4 kg dan
fazlası verilmemelidir.
Sadece %5-10’ luk bir kilo kaybı
 Kiloyla ilişkili metabolik hastalıkların riskini
 Kan basıncını
 Kan glikoz düzeyini
 Kandaki kolesterol ve trigliseritleri
 Erken ölüm riskini AZALTIR.
UNUTULMAMALIDIRKİ;
MUCİZE DİYET YOKTUR
HER DİYET KİŞİYE
ÖZELDİR
ŞİŞMANLIKLA MÜCADELE
‘GELİN SİZİ 15 GÜNDE TIĞ GİBİ YAPALIM’
MERKEZLERİYLE
BAŞARILABİLECEK BİR İŞ DEĞİLDİR
BAŞARI;
Sadece kişinin kendi isteği ve beslenme
uzmanlarının desteği ile, yaşamınızda
yapacağınız küçük ama önemli
değişikliklerle sağlanabilir.
SU İÇSEM
YARIYOR
ÖNERİLER
1. ALIŞVERİŞ
YAPARKEN
•
•
•
Açken alışveriş
yapmayın,
Bir liste hazırlayın ve
listenizde olmayan
yiyecekleri almayın,
Listenizde bol
miktarda sebze, meyve
ve tahıl bulunmasına
özen gösterin,
• Paket etiketlerini okumayı
öğrenin ve 1 gr. yağın 9 kalori
olduğunu unutmayın.
• Yağ oranı düşük alternatifler
bulmaya çalışın,
• Önceden hazırlanmış gıdalar
genellikle yağ ve kalori açısından
zengindir, bunlardan kaçının.
2. YEMEK HAZIRLARKEN
•
Yemeklerde yağ kullanmayın,
yapışmayan tencereleri tercih
edin,
•
Kızartmalardan uzak durun,
yerine fırın ya da ızgarayı tercih
edin,
• Etin yağlı kısımlarını ve tavuğun derisini
pişirmeden önce ayırın,
• Yemeklere sos gibi şeyler eklemeyin, basit bir
şekilde hazırlayın,
• Gereğinden fazla yemek hazırlamayın.
3. YEMEK YERKEN
•
•
•
Yemeği hiçbir zaman ayakta ya
da
televizyon
karşısında
yemeyin. Her zaman masada
oturarak yiyin,
Yemeğe başlamadan önce bir
bardak su için,
Yemeğe yağdan fakir bir çorba
ve/veya salata ile başlayın.
• Ekmek ve tereyağını masadan
kaldırın,
• Porsiyonlarınızın miktarını
ayarlayın. Tabakları masada
değil mutfakta hazırlayın,
• Sebze yemekleri ve salata
dışında ikinci bir porsiyon
almayın,
• Yavaş yavaş yiyin,
yemeklere saldırmayın,
• Yemeklerden sonra masayı
toplayın, bu gelip geçerken
bir şeyler atıştırmanızı
önler,
• Doyduğunuzu
hissettiğinizde yemeği
kesin,
• Tabağınızdakileri tamamen
bitirmek zorunda değilsiniz.