hatay ekonomisinde son durum (2016)

HATAY EKONOMİSİNDE SON
DURUM (2016)
• Hatay ilinin ekonomik hayatına hakim
sektörler; ticaret, tarım, sanayi, ulaştırma
(nakliyecilik) ve inşaat sanayidir. Hatay ilinde
demir-çelik mamulleri, otomobil filtresi,
tarım araç ve gereçleri ve tarımsal ürünler
başta olmak üzere yaş sebze ve meyve ile
narenciye üretim ve ihracatı yoğun olarak
yapılmaktadır.
• Hatay, Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan kapısı,
dünya üretim ve tüketim üsleri arasında geçiş
noktasıdır.
NAKLİYE
• Hatay taşımacılık sektöründe 8.825 TIR
(çekici) filosuyla sosyo-ekonomik yapıda
ulaştırma sektörünün ön plana çıkmasına
sebep olmuştur.(T.C.Ulaştırma Bakanlığı)
SURİYE MESELESİ VE SONUÇLAR
• Hatay'ı Suriye'ye ve dolayısıyla Ortadoğu'ya
bağlayan sınır kapılarının kapanmasıyla,
başta ticaret, ihracat, nakliye ve turizm
sektörlerimiz sekteye uğramıştır.
• Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre
Hatay’ın 2014 yılı ihracatı 2 milyar 070 milyon $
iken 2015 yılında % 13 azalarak 1 milyar 793
milyon $ olmuştur.
• 2016 yılı ilk 10 aylık (Ocak-Ekim) döneminde ise
ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre % 7,4
azalışla 1 milyar 348 milyon $ olmuştur.
İhracatımızın % 49’unu gerçekleştirdiğimiz ilk
beş ülkeden üçü ile (Suriye, Irak, Mısır ) sorun
yaşamaktayız. İhracatımızın % 60'ını oluşturan
iki üründen birisi olan demir çelik ihracatında
2010-2015 yılları arasında ciddi bir artış
olmazken, yaş sebze meyvede ihracat aynı
yıllarda 434 milyon $ dan 390 milyon $’a
düşmüştür. (2015 TİM)
• Bugün RO-RO taşımacılığının Süveyş KanalıKızıldeniz ve Duba Limanı güzergâhında
yapılmasından dolayı, TIR başı RO-RO taşıma
maliyetleri önemli ölçüde artmıştır. Bu nedenle,
İlimiz ihracatçısı ve taşımacısının da teşvik
kapsamında desteklenmesi gerekmektedir.
İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması
Çalışmasına (2011) dayanan ve illerin gelişmişlik
düzeylerine göre 6 kademeli yeni bölgesel harita
hazırlanmıştır. TR63 Bölgesi illerinden Hatay bu
haritada 4. Bölgede yer almaktadır. Tüm bu
nedenlerden dolayı, teşvik kapsamında Hatay'ın
4. Bölgeden 6. Bölge kapsamına alınması
gerekmektedir.
• İlimiz, Ortadoğu’ya yatırım yapmak isteyenler
için güvenli bir bölge olup, Türkiye’nin
Ortadoğu’ya açılan kapısı, dünya üretim ve
tüketim üsleri arasında geçiş noktasıdır.
• Türkiye’nin Ortadoğu’ya Açılan En Önemli
Çıkış Kapılarından Cilvegözü ile birlikte
Yayladağı Sınır Kapımızın Şu Anda Transit TIR
Geçişlerine Kapalı Olması Hatay Ekonomisine
Zarar Vermektedir, Bu Nedenle Sınır
Kapımızın Eskiden Olduğu Gibi Transit TIR
Geçişlerine Açılması Sağlanmalıdır.
• Son 4 yıl içinde, İlimizdeki tarım alanlarının %8,5’i
tarım alanı olmaktan çıkmıştır. Tarım alanlarını en iyi
verim alacak şekilde kullanmak isteyen çiftçiler teknik
anlamda da yönlendirilemediğinden dolayı nitelikli
tarım yapılamamakta ve sonuç itibarıyla tarımsal
sanayi bazında iyi bir noktaya gelinememektedir.
• Havza Bazlı Tarım: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı
Sayın Faruk Çelik 2017 de yürürlüğe girecek “941
Bitkisel Üretimde Havza Modeliyle” gelişi güzel
üretimin önüne geçilerek belirlenen ürün ihtiyacına
göre ekim yapılacağını belirtmiştir. Toprağın durumuna
ve bilimsel verilere dayalı planlı bir üretimin temel
alındığı bu model aynı zamanda tarım arazilerinin de
daha verimli kullanılmasına katkı sağlayarak, çiftçilerin
bu doğrultuda Devlet desteği almasını sağlayacaktır.
• İlimiz Yenilenebilir Enerji (rüzgâr ve güneş
enerjisi) potansiyeli, ayrıca Türkiye’nin 2. büyük
rüzgâr enerjisi potansiyeline sahip ilidir.
• İlimiz günlük ortalama güneşlenme süresinde
Türkiye’de en yüksek potansiyele sahip illerden
biridir. Sulanabilir arazi varlığının toplam tarım
arazisi içinde %51 olması ve Reyhanlı Barajı
projesi ile bu oranın daha da artacağından
hareketle yapımı devam eden ve 2015 yılında
bitirilmesi planlanan reyhanlı barajı inşaatının
biran evvel tamamlanması sağlanmalıdır.
• Elektriğin özelleşmesiyle hasat sonu gelir elde
edebilen
çiftçilerimize
faturalar
aylık
kesilmekte ve ödeme yapamayan çiftçilere
yaptırımlar uygulanmaktadır.
HASSA TÜNEL PROJESİ
• İlimizde lojistik altyapı bulunmakla beraber;
• Hassa Tüneli Projesi: İç Anadolu ve Güneydoğu
Anadolu
projelerini
İskenderun
körfezine
bağlayacak
olan Hassa projesi ülkemiz
ekonomisine büyük katkı sağlayacaktır. Hassa
tünel projesinin devamı niteliğindeki Hassa’da
bulunan yaklaşık 80.000 dekarlık hazine arazisinin
sanayi alanı olarak yatırıma açılması ve OSB
kurulması için tahsis edilmesi İlimiz ve Bölgemiz
için çok büyük bir önem taşımaktadır. Ayrıca ilimiz
Erzin sınırları içerisinde bulunan 175 hektar
büyüklüğündeki Erzin OSB karma OSB olup,
toplam 22 adet katılımcı yer talebinde bulunmuş
ve bitirilmesi için çalışmaların hızlandırılması
gerekmektedir.
TURİZM
• İlimiz Kültür ve Turizm Bakanlığı Marka Kent
Projesi kapsamındaki 15 İlden biridir. Buna
rağmen, 2014 yılında yerli ve yabancı 537.754
ziyaretçiyi ağırlayan Hatay’da turizme yapılan
yatırımlara rağmen terör ve savaş tehdidi
altına girmesi nedeniyle 2015 yılında % 52
azalarak 255.783 kişiye kadar düşmüştür.
(2015 İl Kültür Turizm Müdürlüğü)
SURİYELİ MÜLTECİLER
• Türkiye’de 3 milyona yakın Suriyeli misafir yaşamaktadır.
Hatay ilinde yaklaşık 440.000 civarı Suriyeli sığınmacı
devletimizin sağladığı imkânlarla barınmakta ve bu
Türkiye’deki Suriyeli misafirlerin yaklaşık % 15’ine tekabül
etmektedir. Suriyeli sığınmacıların uzun bir süre daha
Türkiye’de kalacakları, bundan sonraki yaşamlarını
Türkiye’de sürdürecekleri baz alındığında, bu durum başta
ekonomi, eğitim, iş yaşamı, istihdam, sağlık, güvenlik,
yerleşim hayatı, elektrik kesintileri, şehir altyapısı ve trafik
ve sosyo-kültürel hayat dahil olmak üzere pek çok alanda
zorunlu düzenlemeleri beraberinde getirmektedir. Kayıtlı
olan Suriyeli sığınmacıların % 54’ü 18 yaş altındaki çocuk ve
gençlerden oluşmaktadır. Bunun 415.000’i 0-4 yaş aralığında,
992 bin’i zorunlu okul çağındadır. Bu sayının sadece 330 bini
eğitim görmektedir. Hatay’daki resmi kayıtlara göre 72 bin
civarında Suriyeli çocuk eğitim çağında olup çocukların
53.811’i eğitim almaktadır. Eğitim alan çocukların da 48.390’ı
kamp dışındaki geçici eğitim merkezlerinde bulunmaktadır.
• Akademik çevrelerce en az 10 yıl daha ülkemizde
yaşayacak Suriyeli sığınmacıların, bölge-sektör
analizleri yapıldıktan sonra ihtiyaç duyulan
sektörlerde, yerel çalışanı mağdur etmeyecek
şekilde ‘ara eleman’ olarak çalışabilmeleri için
ciddi anlamda mesleki eğitimlere tabi
tutulmaları gerekmektedir. Bu gerçeklerden
hareketle, Suriyeli mültecileri Türkçe eğitimi,
profesyonel beceriler ile güçlendirecek, Kendini
işini kurma konusunda mesleki bilgi ve donanımı
sağlayacak, Sosyal faaliyetler vasıtası ile Suriyeli
mültecilerin yerel halk ile dayanışma ve diyalog
kurmasına
aracılık
edecek
girişimlerin
arttırılması gerekmektedir.
• Bölgesel düzeyde işgücü ve işsizlik
istatistiklerini
incelediğimizde
Suriyeli
misafirlerin etkilediği birtakım sonuçlar
ortaya çıkmaktadır.
• TUİK 2015 yılı verilerine göre Türkiye
genelinde işsizlik oranı % 10,3 olarak
gerçekleşti. Düzey 2’ye göre işsizlik oranının
en yüksek olduğu 3. Bölge %16,4 ile TR 63
Bölgesidir.
• 2015 İŞKUR verilerine göre Hatay’da 44.678 işsiz
bulunmaktadır.
• İlimizde toplam 441 Suriyeli Firma yer almakta;
•
•
•
•
•
•
Antakya TSO İskenderun TSO Reyhanlı TSO Erzin TSO
Dörtyol TSO
Kırıkhan TSO -
277
40
106
1
8
9