DERİ TÜMÖRLERİ VE TEDAVİSİ Dr. Arif TÜRKMEN İstanbul Üniversitesi , Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı epidermis Bazal hücre tabakası dermis deri altı yağ tabakası deri ektoderm / mezoderm Diğer elemanlar Epitelyal elemanlar epidermis pilosebase yapılar apocrine üniteler ekrin ter bezleri tırnak Langerhans hücreleri Merkel hücreleri kan damarları lenf kanalları yağ hücreleri mast hücreleri Nöroektoderm : Melanosit , sinir yapıları 1- DERİNİN SELİM TÜMÖRLERİ 1- Deri eklerinden kaynaklananlar tümörler 2- Kistik yapıda olan tümörler 3- Yumuşak doku tm 4- Epidermal Lezyonlar 5- Pigmente Lezyonlar 2- DERİNİN HABİS TÜMÖRLERİ 1- Bazal hücreli karsinom 2- Yassı epitel hücreli karsinom 3- Malign melanom 1- DERİNİN SELİM TÜMÖRLERİ 1- Deri eklerinden kaynaklananlar tümörler : Foliküler farklılaşma : Sebase farklılaşma: Ekrin farklılaşma Apokrin farklılaşma 2- Kistik yapıda olan tümörler 3- Yumuşak doku tm 4- Epidermal Lezyonlar 5- Pigmente Lezyonlar Trikoepitelioma, Trikofoliküloma, Trikolemmoma, Pilomatrisoma Sebase nevüs, Sebase Hiperplazi Sebase epiteliom Silindroma, Syringoma, Ekrin Poroma,Ekrin Spiradenoma Apokrin kistadenom 1- DERİNİN SELİM TÜMÖRLERİ 1- Deri eklerinden kaynaklananlar tümörler 2- Kistik yapıda olan tümörler: 3- Yumuşak doku tümörleri 4- Epidermal Lezyonlar 5- Pigmente Lezyonlar Epidermal kist Dermoid kist 1- DERİNİN SELİM TÜMÖRLERİ 1- Deri eklerinden kaynaklananlar tümörler : 2- Kistik yapıda olan tümörler: 3- Yumuşak doku tm.: Dermatofibrom Papillom Ksantom Lipom Hemangiom Nörofibrom Leiomyom (Bağ dokusu tm. Yağ dokusu tm. Vasküler doku tm. Sinir dokusu tm. Düz kas tm.) 4- Epidermal Lezyonlar 5- Pigmente Lezyonlar 1- DERİNİN SELİM TÜMÖRLERİ 1- Deri eklerinden kaynaklananlar tümörler : 2- Kistik yapıda olan tümörler: 3- Yumuşak doku tm. 4- Epidermal Lezyonlar : Seboreik keratoz Aktinik keratoz Bowen hastalığı 5- Pigmente Lezyonlar: 1- DERİNİN SELİM TÜMÖRLERİ 1- Deri eklerinden kaynaklananlar tümörler 2- Kistik yapıda olan tümörler 3- Yumuşak doku tm. 4- Epidermal Lezyonlar: 5- Pigmente Lezyonlar : - Nevüs (compount, Junctional, dermal) - Solar Lentigo 2- DERİNİN HABİS TÜMÖRLERİ - bazal hücreli karsinom - yassı epitel hücreli karsinom - malign melanom - Merkel hücreli karsinom - Adneksiyel karsinom - Sebase karsinom - Kaposi Sarkoma - Dermatofibrosarkoma Protuberens - Epiteloid Sarkoma - Malign Ekrin Poroma (Porocarcinoma) - Hidroadenokarsinoma - Müsinöz Karsinoma - Deri Lenfoma Deri kanserlerinde Belirtiler • • • • • • uzun süredir kapanmayan yara kapanmayan yaranın zaman zaman kanaması gittikçe büyüyen şişlik ve kabarıklık deride sertlik oluşması ve gittikçe büyümesi mevcut selim lezyonların karakter değiştirmesi lezyon ile ilintili Lenfadenopati Tüm yaşamda deri kanseri riski 1/5 1980 yılından bu yana %65 artış BCC insidensi Avrupa 40-80/10.000 ABD (güney) 300/10.000 Avustralya 1600/10.000 SCCA insidensi Almanya Güney ABD Avustralya 10/100.000 30-60/100.000 30-60/100.000 Mortalite : 1/500 Deri kanserleri • • • • • • • M.M. en sık rastlanan 8. kanser M.M.hayat boyunca rastlanma sıklığı 1/200 M.M. diğer kanserlere göre en hızlı artış gösteren BCC / SCCA : 4 / 1 Çocuklukta güneş ışını alımı, sık sık olması Çocuklukta bül oluşturan güneş yanığı olması Cilt Kanserlerinde Etyoloji - Ultraviyole ışınları İonize radyasyon Premalign selim lezyonlar Immunsupresif tedavi Kimyasal karsinojenler (is, kurum,vs) Tekrarlayıcı mikroTravma Kronik (Yanık, travma vs) nedbeleri Kronik infeksiyonlar (fistül ağzı) Viral karsinojenler Ailesel eğilim (Xeroderma Pigmentosum, Nevoid bazal cell carsinoma syndrome) UV hasarının mekanizması • UVA (320-400 nm) ,UVB(280-320 nm) • Her ikisinin de hem karsinojen hemde immunosupresör olarak etkisi vardır. – UV-B direkt olarak DNA hasarı and mutasyona yol açar. (cyclobutane pyrimidine dimers ve 6-4 fotomediatörleri üreterek). – Langerhans hücrelerinin aktivitesini azaltır. – UV-A reaktif oksijen ürünlerine yol açar ve hücreleri ışınlara hassas hale getirir. UV-B direkt DNA hasarı ile kansere yol açar • UVA deride kırışıklıklara, • derinin kösele gibi sertleşmesine, • foto yaşlanmaya yol açar. Çünkü UV-A • deride daha derinlere penetre olur • UV-B nin etkisini arttırır Sadece UV-A olmasına rağmen yinede aynı tehlikelere sahiptir Deri kanseri riskini % 55 e kadar arttırır Erken yaşta kullanılırsa risk daha fazla olur WHO tarafından 18 yaşın altında kullanımı yasaklanmıştır WHO kanserojen olarak tanımlamıştır Güneş Koruyucu Kullanım Kuralları: – Güneş koruyucu faktör >/= 30 faktörlüUVA/UVB koruyucu. • Güneş koruyucu kullanımı – Güneşe çıkmadan ~20 dakika önce uygulanmalı. – Tüm güneş gören bölgelere uygulanmalı. Dudak, kulak, ense ve bacakların arkası vs. – Güneş koruyucu krem yeterince sürülmeli cimri davranılmamalı – Açık alanda bulunuluyorsa ,suya giriliyorsa veya terleme varsa 2 saatte bir tekrar sürülmelidir. In 1911, Peyton Rous demonstrated that sarcoma could be transmitted in chickens by a virus. designated Rous sarcoma virus, and in 1966 Rous was awarded the Nobel Prize for Medicine for his ground-breaking work. It is now established that viruses are the a etiological agents in approximately 15% of cancers, Epstein–Barr virus in nasopharyngeal carcinoma and Burkitt's lymphoma, Hepatitis B and C viruses in hepatocellular carcinoma Human herpesvirus 8 in Kaposi sarcoma.[2–5 Human papillomavirus in cervix carcinoma] Human T-cell lymphotropic virus (HTLV) type 1 has been shown to cause adult T-cell leukaemia and lymphoma.[10] In the skin, - Human papillomavirus has been implicated in nonmelanoma skin cancer[6,7] - Merkel cell polyomavirus, has recently been reported in Merkel cell carcinoma - Human endogenous retrovirus (HERV) sequences play a role in the aetiology of certain cancers, including melanoma. Organ Transplant Alıcıları – 20 yıllık sürede Organ transplant alıcılarının yaklaşık % 35 - 70 inde deri kanseri gelişme riski vardır – Deri kanseri riski: • Squamous hücreli kanser (SCC): 65-100 kez yüksek • Basal hücreli kanser (BCC): 10 kez yüksek • Melanoma: 4 kez yüksek • Anamnez Deri Kanserlerinde Teşhis • • • • Etyoloji Premalign lezyolar Yaş / cinsiyet Lokalizasyon • Biyopsi • Küretaj • Yüzeyel tıraşlama • Punch biyopsi • Eksizyonel biyopsi Bazal Hücreli Karsinom • Beyaz ırkın en sık rastlanan deri tümörüdür • Orijinini Epidermisin Bazal hücre tabakasından alır. (Bazal tabaka, Kıl folikülü) • Deri kanserlerinin en az tehlikeli olanıdır BAZAL HÜCRELİ KANSER : • • • • • • • • • Komissur-tragus hattının üstündedir (?) Uzak metastaz yapmaz (?) Mukozadan çıkmaz Multifokal özelliktedir Beyaz derililerde daha sıktır Açık yerlerde görülür (?) UV etkisi daha fazladır Radyosensitivdir Başlangıçta İnvaziv değildir (?) KOMİSSUR - TRAGUS HATTI BAZAL HÜCRELİ KANSER Tipleri 1- Nodüler ülseratif bazal hücreli kanser 2- Süperfisial bazal hücreli kanser 3- Sklerozan bazal hücreli kanser 4- Pigmente bazal hücreli kanser 5- Bazal hücreli nevüs sendromu (Gorlin sendromu) 6- Trabeküler (Merkel hücreli) bazal hücreli kanser 7- Solid bazal hücreli kanser 8- Squamous Hücreli Karsinom • Orijinini epidermisin malpighian (spindle) hücre tabakasından alır • Sıklıkla yaşlılarda ve erkeklerde görülür • Mortalitesi yüksek olan bir deri tümörüdür YASSI EPİTEL HÜCRELİ KANSER : • • • • • • • • • • • • Komissür-Tragus hattının altındadır (?) Uzak metastaz yapabilir (% 5-10 arasında) Lenfojen ve hematojen yolla yayılabilir Mukozadan da çıkabilir Çoğunlukla unifokal özelliktedir Koyu renkli derililerde daha sıktır Kapalı ve Açık yerlerde görülür UV etkisi daha azdır Yanık zemini, kronik yara ve fistüllerden gelişebilir İmmunsupresif tedavi görenlerde çıkabilir Radyosensitiv değildir (?) Başlangıçtan itibaren İnvaziv özelliktedir SCCA Genel Özellikleri: • Deri kanserlerinin yaklaşık % 20 si • Hayat boyunca karşılaşma riski erkeklerde %9-14, kadınlarda%4-9. • UV etkisi en yüksek risk faktörüdür Açık renk deride risk fazla (Fitzpatrick). Çocuklukta fazla UV alınmış olması (UV nin %80 inin 18 yaşından önce alması riski arttırır) Hayat boyunca alınan kümülatif UV riski arttırır. (MM) • Herediter faktörler: xeroderma pigmentosa, oculocutaneous albinism • Diğer faktörler: Kronik radiodermit, human papillomavirus (tip 16, 18, 30, and 33) Fitzpatrick Deri Tipleri Derinin fototip’i derinin içindeki melanin miktarına göre belirlenir • Premalign Cilt Lezyonları - Herhangi bir selim deri lezyonu veya tümöründen % 10 ve daha üzeri olasılıkla habis lezyon gelişme riski / ihtimali varsa - Bu lezyonlara premalign veya prekanseröz lezyon adı verilir • Premalign Cilt Lezyonları 1- Keratozlar Solar keratoz,aktinik keratoz, deri boynuzu, Radyasyon keratozu 2- Epiteliyal tümörler Keratoakantoma, silindroma, trikoepitelioma, sebase nevüs, fibroep 3- Kronik Nedbe ve fistül ağızları Yanık nedbesi, osteomyelit, Lupus Vulgaris vs. 4- Mukozaların prekanseröz lezyonu Lökoplazi 5- Kalıtsal prekanseröz lezyonlar Xeroderma Pigmentosum, Epidermolizis Bullosa 6- Diğerleri Liken Planus Xeroderma Pigmentosum • Cinsiyetle ilişkili resesiv gen tarafından taşınan sistemik bir hastalıktır. • Güneş ışığına aşırı hassasiyet ve duyarlılıkla kendini gösterir. • Diffüz lentigo – aşırı kuruluk - derinin incelmesi • Endonucleaz enzim eksikliği vardır. • Bu enzim Güneş ışınlarının tahrip ettiği DNA tamiri için gereklidir. • Basal cell carcinoma, squamous cell carcinoma, veya melanoma gelişebilir • Prognoz kötüdür. DERİ KANSERLERİNDE TEDAVİ Tedavi Seçenekleri BAZAL HÜCRELİ KANSER • Küretaj • Cerrahi eksizyon (0.2 - 0.5 cm) • Lokal topik tedavi • imiquimod (Aldara) • kemoterapi (5-fluorouracil) 1- Yüzeysel bazal hücreli karsinomlarda • Kriyoterapi 2- Bazı düşük riskli bazal hücreli karsinomlarda ilk seçenek olarak uygulanabilecek yöntemlerdir • Elektroterapi • Radyoterapi • Lazer (CO2) • Fotodinamik tedavi • Dermabrazyon ve kimyasal soyma YASSI EPİTEL HÜCRELİ KANSER Tedavi Seçenekleri • Cerrahi eksizyon (0.5 - 1 cm) • Radyoterapi Ders bitti