Kan Bileşenlerinin Hazırlanması, Saklanması ve Nakli

Kan Bileşenlerinin
Hazırlanması, Saklanması ve Nakli
Dr.Gülhayat KOÇ KIZANLIK
Türk Kızılayı Kuzey Marmara Bölge Kan Merkezi,İstanbul
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
1
AMAÇ
Yararlı, güvenli ve etkili komponentin hazırlanması
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
2
KOMPONENT TEDAVİSİNİN AVANTAJLARI

Konsantre komponentin transfüze edilmesi tedavinin başarısını
artırır

Sadece gerekli komponentin transfüzyonu yan etkileri azaltır

Bir ünite tam kan birkaç hastayı tedavi edebilecek
komponentlere ayrılabilir

Kalan komponentler daha uzun süre saklanabilir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
3
ANTİKOAGÜLAN-KORUYUCU SIVILAR

Antikoagülan:
Kanın pıhtılaşmasını önler

Koruyucu sıvı:
Kan hücrelerinin metabolizmasını
sürdürür
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
4
ANTİKOAGÜLAN SIVILAR

Genellikle sitrat (tri-sodyum sitrat) kullanılır

İyonize Ca++ bağlayarak pıhtılaşmayı durdurur

Belirli bir oranda kan ile karışımı gereklidir

100 ml kan için 14 ml sitrat gereklidir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
5
KORUYUCU SIVILARIN İÇERİĞİ
DEKSTROZ/GLUKOZ
ADENİN
FOSFAT
Enerji kaynağı
Hücre canlılığı için
gereken ATP sentezini
arttırır
2,3 DPG düzeyinin artırılması
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
6
KORUYUCU-EK SIVILAR

ACD
21 gün

CPD
21 gün

CPDA-1
35 gün

SAG-M
42 gün

ADSOL
49 gün
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
7
KAN ÜRÜNLERİ
Kandan hazırlanan tüm terapötik materyal
Kan Komponentleri (Bileşenleri)
Plazma Fraksinasyon Ürünleri
 Hücresel komponent
 Plazma komponenti
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
8
KAN KOMPONENTLERİ

Eritrosit Süspansiyonu

Trombosit
Süspansiyonu

Taze Donmuş Plazma

Lökosit Süspansiyonu

Kriyopresipitat
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
9
TAM KAN



Bağışçıdan alındıktan sonra işlem görmeksizin kullanılan kandır
Ortalama 450 ml (± %10) hacmindedir (250 ml plazma, 200 ml
eritrositler)
Ortalama hematokriti %36-37

Eritrosit, lökosit

Plazma

Pıhtılaşma faktörleri içerir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
10
ERİTROSİT SÜSPANSİYONU

Plazmasının 3/4’ü alınmış kandır

Ortalama 200 ml kadardır

Hematokriti %65-75 dir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
11
ERİTROSİT SÜSPANSİYONU

Tam kan soğutmalı santrifüj cihazlarda çevrilir

Bileşenler gözle görülür biçimde katmanlar oluşturur
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
12
ERİTROSİT SÜSPANSİYONU

Üst kısımda kalan plazma manuel yada otomatik ekstraktörler
yardımıyla ek torbaya ayrılır.

Ayırma işlemi sırasında 60-90 ml plazma ES içinde bırakılır.
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
13
EK SOLÜSYONLU ERİTROSİT SÜSPANSİYONU


Komponent, tam kanın
santrifügasyonundan sonra
plazmanın ayrılması ve
eritrositlere uygun besleyici bir
solüsyonunun ilave edilmesiyle
hazırlanır.
Ek solüsyonun hacmi 80-110 ml
arasındadır.
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
14
BUFFY COAT UZAKLAŞTIRILMIŞ ERİTROSİT
SÜSPANSİYONU


Tam kanın santrifügasyonundan sonra
ekstraktör yardımıyla önce plazmanın
sonrada diğer ek torbaya 20-60 ml
buffy coat katmanının ayrılması ile
hazırlanır.
Buffy coat alındıktan sonra hematokrit
%65-75 olacak şekilde yeterli
miktarda plazma geri verilir.
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
15
EK SOLÜSYONLU BUFFY COAT
UZAKLAŞTIRILMIŞ ERİTROSİT SÜSPANSİYONU

Tam kanın santrifügasyonundan sonra plazmanın ve buffy coat
katmanının ayrılması, ardından eritrositlerin uygun besleyici çözelti
ile yeniden süspanse edilmesiyle hazırlanır
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
16
LÖKOSİTTEN FAKİR ERİTROSİT
SÜSPANSİYONU

Lökosit filtresi

Santrifügasyon (buffy coat)

Eritrositleri yıkama

Eritrositleri dondurup, çözdükten sonra yıkama

Eritrositleri SAG-M’li sıvılar içinde toplama

Bu metodlar ile lökositler % 70-100 arasında temizlenmektedir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
17
LÖKOSİTTEN FAKİR ERİTROSİT
SÜSPANSİYONU

En etkili yol lökosit filtreleridir

Dördüncü jenerasyon filtreler ile %99.99
oranında lökosit uzaklaştırılabilir

Filtreler hasta başında veya kan merkezinde
uygulanabilir

Filtrasyon sırasında eritrositlerin %25’i
kaybedilir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
18
YIKANMIŞ ERİTROSİT
SÜSPANSİYONU
Manuel (Açık sistem)
Soğutmalı Santrifüj
Devamlı akım hücre
yıkama cihazları
Normal Santrifüj
+ 4 0C’deki SF ile
3000 devir 15 dakika
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
19
YIKANMIŞ ERİTROSİT SÜSPANSİYONU

Santrifügasyondan sonra
plazma ve buffy coat en
fazla düzeyde
uzaklaştırılır. Eritrositler
soğuk (+4°C ) serum
fizyolojik eklenip
santrifüj edilir. Üstte kalan
serum fizyolojiğin
eritrositlerden
uzaklaştırılmasıyla elde
edilir.
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
20
YIKANMIŞ ERİTROSİT SÜSPANSİYONU

Lökositlerin %70-80’i, trombosit ve plazma
proteinlerinin önemli bir kısmı temizlenir

Eritrositlerin %10-20’si parçalanır

Süspansiyon 24 saat içinde kullanılmalıdır
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
21
IŞINLANMIŞ ÜRÜN

Transfüzyondan 1-2 hafta
sonra ortaya çıkan TİGVHH
önlemek amacıyla yapılır

Gamma irradiasyon → Lenfosit
üremesini önler

Sezyum 137’li cihaz

Raf ömrü 28 gün

Potasyum artışı normalin iki
katı
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
22
DONDURULMUŞ ERİTROSİT SÜSPANSİYONU



Kriyoprotektif sıvı (hücre dondurulurken kristalleşmeyi önleyen
koruyucu sıvı)
En sık gliserol kullanılır
En geç 6 gün içinde eritrositler, gliserol içinde -65 -80°C’de
dondurulur

Kullanılacağı zaman çözülür ve degliserolize edilir

Çözüldükten sonra 24 saat içinde kullanılmalıdır
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
23
DONDURULMUŞ ERİTROSİTLER


Transfüzyondan önce çözülmesi ve degliserolize edilmesi
gerektiğinden acil durumlarda kullanışlı değildir, zaman alıcıdır
İşlemler sırasında eritrosit zedelenmesi fazla
olmaktadır.Dolayısıyla ürün yüksek miktarda serbest hemoglobin
içerdiğinden modern transfüzyon uygulamalarında fazla tercih
edilmez
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
24
TROMBOSİT SÜSPANSİYONU
Random Donör
Aferez Trombosit
Trombosit Süspansiyonu
Süspansiyonu
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
25
RANDOM DONÖR TROMBOSİT
SÜSPANSİYONU
TAM KAN
Eritrosit
Süspansiyonu
Santrifügasyon
Trombositten
Zengin Plazma
Santrifügasyon
Trombosit
Süspansiyonu
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
Plazma
26
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
27
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
28
AFEREZ TROMBOSİT

Makinenin
yardımıyla
pompaları
donör
kanı,
belirlenen oranda uygun bir
antikoagülanla karıştırılır

Antikoagüle
tam
kan,
santrifüj sistemine alınır
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
29
AFEREZ TROMBOSİT

Sistem içerisinde
katmanlara ayrılır
komponentler
özgül
ağırlığına
göre

Makine dedektörleri katmanları tespit eder

Ayrılması programlanmış olan komponent bir miktar plazma
ile süpürülüp ayrı torbada biriktirilir

Kanın diğer komponentleri birleştirilerek bağışçıya geri
verilir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
30
LÖKOSİT SÜSPANSİYONU

Tam kandan santrifüjleme ile veya aferez (granülositoferez)
yöntemiyle elde edilebilir

Aferez yönteminin dezavantajları

Genç eritrositler ile lenfositlerin, granülosit dansitesine
yakınlığı

Dolaşımdaki granülosit sayısının azlığı
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
31
TAZE DONMUŞ PLAZMA

Tam kanın < 24 saat (tercihen ilk 6 saatte) içinde +4°C’de santrifüj
edilmesi ve ekstraktörle ayrılması ile taze plazma elde edilir.

Bu üründe labil koagülasyon faktörlerinin aktiviteleri korunmuştur

Alternatif olarak aferez ile de elde edilebilir

Taze plazma 6 saat içinde dondurulursa Taze Donmuş Plazma (TDP)
elde edilir
 Stabil Koagülasyon Faktörleri
İÇERİK
 Albümin
 İmmünglobulinler
 Labil Koagülasyon Faktörleri (%70)
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
32
KRİYOPRESİPİTAT

TDP 4°C’de yavaş yavaş eritilir

Yüksek devirde santrifüj ile
süpernatan (kriyodan fakir plazma)
atılır

Son hacim 15-20 ml peltemsi kısma
kriyopresipitat denir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
33
ETİKET ÜZERİNDE











Hazırlayan BKM adı ve /veya
kodu
İzlenebilirlik ölçütlerini
karşılayan kod
ABO ve RhD grubu
Bağış tarihi
Antikoagülan solüsyonun adı
Kan bileşeninin adı
Son kullanma tarihi
Bileşenin hacmi veya ağırlığı
Saklama sıcaklığı
ABO ve RhD dışındaki kan grubu
fenotipleri (isteğe bağlı)
Ek işlem bilgileri(ışınlanmış vs.)
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
34
ERİTROSİT SÜSPANSİYONU VE TAM KAN
SAKLANMASI


+2°C ile +6°C arasında,sıcaklığı
kontrol edilebilen ortamlarda
tutulmalıdır.
(Dondurulmuş Eritrosit
Süspansiyonları hariç!!!)
Saklama süreleri içerdikleri
antikoagülan/koruyucu sıvılara
göre değişir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
35
ERİTROSİT SÜSPANSİYONLARININ
SAKLANMASI
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
36
DONDURULMUŞ ERİTROSİTLERİN
SAKLANMASI

Yüksek gliserol metodu kullanıldığında


Düşük gliserol metodu kullanıldığında


Elektrikli dondurucuda –60/-800C‘de
Gaz fazındaki sıvı nitrojende –140/-1500C’de
Eğer doğru saklama ısısı garanti edilebilirse saklama
süresi
37 yıla kadar uzayabilir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
37
TROMBOSİT SÜSPANSİYONU SAKLAMA

20°C-24°C (oda ısısında), ajitatörlerde saklanır

Optimal koşullarda 7 gün canlılığı korunur

5 gün içinde tüketilmelidir

5. günde % 20-25 oranında canlılığını kaybeder

Oksijen sağlayabilen gaz geçirgen torbalarda
saklanır
Dondurularak da saklanabilir
Kriyoprotektif olarak dimetilsulfoksit (DMSO)
kullanılır
Hızlı eritmeden sonra trombositlerin %50’si
kaybedilir
Pahalı ve etkinliği az olan bir yöntemdir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
38
TAZE DONMUŞ PLAZMA SAKLAMA
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
39
TDP SAKLAMA SÜRESİ
- 25
°C altında
36 ay
- 18°C  - 25°C
3 ay
TDP OPTİMAL SAKLAMA ISISI
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
< - 25 0C
40
KRİYOPRESİPİTAT SAKLANMASI

TDP gibi saklanır
- 25
°C altında
- 18°C  - 25°C
36 ay
3 ay
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
41
LÖKOSİT SÜSPANSİYONU SAKLANMASI

Hazırlandıktan hemen sonra kullanılmalıdır

Bekletilmesi gerekirse oda ısısında çalkalanmadan en çok 24
saat tutulabilir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
42
BANKA KANI ÖZELLİKLERİ

CPDA-1 li torbalarda plazma potasyumu

1. günde

35. günde
5.1 mEq/L iken,
78.5 mEq/L (ERT SÜS)

27.3 mEq/L (TAM KAN)’ ye çıkar

Bu durum yenidoğanlar ve renal fonksiyon bozukluğu
olanlarda önemlidir


Torbadaki hemoliz saklama süresiyle orantılı olarak artar
Serbest hemoglobin

1. günde
78 mg/L

35. günde
658 mg/L
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
43
BANKA KANI ÖZELLİKLERİ

Oksijen azalması

Koagülasyon faktörlerinde azalma (Faktör V ve
Faktör VIII )

Trombosit fonksiyonlarında azalma
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
44
TAŞIMA

Kan, merkezden çıkmadan önce


Renk değişimi, koku, hemoliz ve pıhtılaşma
Taşıma kutusunda

Kan merkezinden çıkış tarihi ve saati, komponentin cinsi ve
adedi
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
45
TAŞIMA

Kan bileşenleri saklama şartlarına uygun koşullarda
taşınmalıdır!!!!!!!!!!

Isı takibi yapılabilen nakil kutuları kullanılmalıdır
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
46
TAŞIMA

25°C’lik dış ortam ısısında , dolaptan çıktıktan 30 dakika sonra
torba ısısı 10°C’ye ulaşmaktadır

Tam kan ve Eritrosit Süspansiyonları naklinde maksimum 24
saatlik taşıma süresi sonunda ısının 60C’yi aşmayacağının
garanti edilebildiği taşıma sistemleri kullanılmalıdır
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
47
TAŞIMA

TDP, Kriyopresipitat gibi dondurulmuş ürünlerin taşınması -18°C
nin altında, ısı takipli kutularda yada iyi izole edilmiş kuru buz
içeren kaplarla sağlanır

Trombosit süspansiyonlarının taşıma sırasında 20-24°C ısılarının
korunması gerekir
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
48
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
49
TAŞIMA
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
50
TEŞEKKÜRLER….
V.Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon
Tıbbı Kongresi
51