KİMYA ADASI ASİTLERİN – BAZLARIN TANIMLARI VE KUVVETLERİ KİMYA ADASI Kimya Adası ASİTLERİN TANIMLARI ✸ Arhenius Tanımı Sulu çözeltilere H+ iyonu veren .............................., OH– iyonu veren ise .............................. HCl ➜ NaOH ➜ H2SO4 ➜ HNO3 ➜ H3PO4 ➜ HCOOH ƒ CH3COOH ƒ KOH ➜ Ca(OH)2 ➜ Fe(OH)3 ƒ NH3 ƒ Tesir Değerliği ➡ Asit için verdiği H+, baz için verdiği OH– sayısıdır. Kuvvet ile ilgisi .............................. KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi ✸ Bronsted - Lowry Tanımı Suda H+ (proton) veren madde .............................., H+ (proton) alan madde .............................. HF + H2O ƒ F– + H3O+ Eşlenik (Konjuge) Asit - Baz Çiftleri Kolay Yolu ➡ Birbirine benzeyenlerden H+ fazlası olan .............................., eksiği olan .............................. KİMYA ADASI Kimya Adası ÖRNEK HCN + H2O ƒ CN– + H3O+ I HAsO4–2 + H2O ƒ H2AsO4– + OH– II III Yukarıdaki asit-baz tepkimelerinde numaralandırılmış aşağıdakilerden hangisinde doğru sınıflandırılmıştır? I II III A) Baz Asit Baz B) Baz Baz Asit C) Baz Asit Asit D) Asit Baz Baz E) Asit Asit Baz KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi türler ÖRNEK Aşağıdaki maddelerden hangisinin konjuge bazı karşısında yanlış verilmiştir? Madde Konjuge bazı A) NH3 NH4+ B) HCl Cl– C) H3O+ H2O D) CH3NH2 E) H2O CH3NH– OH– KİMYA ADASI Kimya Adası ÖRNEK H2X + H2O ƒ HX– + H3O+ HX– + H2O ƒ X–2 + H3O+ Yukarıda verilen tepkimelere göre, I. HX– ile X–2 eşlenik asit - baz çiftidir. II. H2O baz özelliği gösterir. III. HX–, amfoterdir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) Yalnız III E) I, II ve III KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi ASİT VE BAZLARIN KUVVETİ Asit ve Baz ................. Asitler ve Bazlar Suda % 100 .................. HCl ➜ 1 Molar Kuvvetli Asit Örnekleri ................. Asitler ve Bazlar Suda % 100 .................. HF ƒ 1 Molar HCl, HBr, HI, HNO3, H2SO4 ... HF, H2S, HCOOH, CH3COOH ... Zayıf Asit Örnekleri Kuvvetli Baz Örnekleri NaOH, LiOH, KOH, Ca(OH)2 ... NH3, CH3NH2 ... Zayıf Baz Örnekleri KİMYA ADASI Kimya Adası 1) Asitlerin asitlik sabiti Ka, bazların ise bazlık sabiti Kb değerleri vardır. Ka değeri büyük olan daha ........................... asittir. Aynı şekilde Kb değeri büyük olan baz daha ........................... bazdır. Ka H2SO4 HI 103 109 Kuvvetlilik Sırası ➡ KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi 2) Halojen Asitlerin Kuvveti 7A grubu elementleri ......................... olarak bilinir Hidrojenli bileşikleri ......................... Gruptan aşağı inildikçe atomların çapı ........................... ve H'nin ayrılması ........................... bu yüzden asitlik ........................... F Cl Br I Kuvvetlilik Sıralaması ➡ Eşlenik Bazın Sıralaması ➡ KİMYA ADASI Kimya Adası 3) Oksiasitlerin Asitlik Kuvveti ➡ Merkez atomu ametal olan, hidrojenin oksijene, oksijenin de merkez atoma bağlı olduğu asitlere oksiasitler denir. ➡ H ve O sayısı aynı olan oksiasitlerde merkez atomun elektronegatifliği arttıkça asitlik ......................... HClO HBrO HIO ➡ Aynı cins halojen içeren bileşiklerde ise oksijen sayısı arttıkça merkez atomun yükseltgenme basamağı ......................, bunun sonucunda H daha ...................... verilir ve asitlik ...................... HClO HClO2 HClO3 KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi HClO4 4) Oksitlerin Asitliği ve Bazlığı Oksit Elementlerin oksijenli bileşiğidir. H2O , CaO , N2O5 , CO , CO2 ... Asidik Oksit Nötr Oksit Bazik Oksit Amfoter Oksit Amfoter metallerin oksijenli bileşikleridir. KİMYA ADASI Kimya Adası 1 2 4 3 1 ve 2 yönüne gidildikçe oksitin bazlığı .......................... 3 ve 4 yönüne gidildikçe oksitin asitliği .......................... a) K2O , Na2O , MgO , Al2O3 bileşiklerinin bazlığını karşılaştıralım. b) Cl2O7 ve Br2O7 bileşiklerinin asitliğini karşılaştıralım. KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi 5) Organik Asitlerin Kuvveti ➡ Yapısında –COOH bulunduran bileşiklere .............................. denir. ➡ Bu asitlerde karboksil sayısı arttıkça asitlik .............................., C sayısı arttıkça asitlik .............................. I. C2H5COOH II. CH3COOH III. HCOOH Asitliklerini kıyaslayalım. IV. COOH COOH KİMYA ADASI Kimya Adası 6) Bazlarda Kuvvetlilik (K: 19, Na:11, Mg:12, Al: 13) Periyodik cetvelde sağdan sola ve yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe hidroksitli bileşiklerin bazlığı artar. KOH NaOH Mg(OH)2 KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi Al(OH)3 ÖRNEK 1. HClO 2. HClO2 3. HClO3 Yukarıda verilen asitler ve kuvvetleri ile ilgili; I. Asitlik kuvveti 1 > 2 > 3’tür. II. Sulu çözeltilerinde OH– iyonu bulunmaz. III. Sulu çözeltileri elektrolittir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III KİMYA ADASI Kimya Adası ÖRNEK I. Bir baz ne kadar zayıf ise eşleniği olan asit o kadar kuvvetlidir. II. Bir bazın kuvvetliliği iyonlaşma yüzdesi ile doğru orantılıdır. III. Bir asidin iyonlaşma yüzdesi ne kadar az ise konjuge bazı o kadar kuvvetlidir. Yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II D) II ve II C) I ve III E) I, II ve III KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi ÖRNEK 1 M HX ile 10 M HY sulu çözeltilerinde H+ iyonları derişimi 0,1 M olduğuna göre, I. İkisi de zayıf asittir. II. HX, HY’den daha kuvvetlidir. III. X– nin bazlık kuvveti Y– ninkinden fazladır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) II ve III KİMYA ADASI Kimya Adası ÖRNEK SO42–(suda) + H2O(s) ƒ HSO–4(suda) + OH–(suda) tepkimesi ile ilgili; I. Asit-baz tepkimesidir. II. HSO–4 ve H2O birbirinin konjuge asit-baz çiftidir. III. H2O proton vermiştir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III KİMYA ADASI www.youtube.com/kimyaadasi
