Reel Döviz Kuru

advertisement
Döviz ,
Döviz Piyasası ve
Döviz Kurunun
Belirlenmesi
DÖVİZ
Yabancı ülke paralarına ve bu para
ile ifade edilen ödeme araçlarına
döviz denir.
Bir ülkenin milli parasının yabancı
ülkelerin paraları ile değiştirildiği
piyasaya döviz piyasası denir.
Döviz Kuru
Döviz kuru, yabancı bir ülke
parasının milli para cinsinden
ifadesidir.
1$=1.51 TL ve 1€ = 2.01 TL
Bir yabancı paranın, diğer bir
yabancı para cinsinden değeridir.
2.01 TL/1.51 TL =1.33
1€ = 1.33 $
Nominal ve Reel Döviz
Kurları
Uluslararası ticaret uluslararası
fiyatlardan etkilenir.
İki çeşit uluslararası fiyat söz
konusudur.
Nominal Döviz Kuru
Reel Döviz Kuru
Nominal Döviz Kuru; yabancı para biriminin,
ulusal para birimi cinsinden değeridir. 1 ABD
Doları = 1.5 TL. Ya da, ulusal paranın yabancı
para cinsinden değeridir.
Reel Döviz Kuru; iki ülkenin mallarının göreli
fiyatıdır. 1 ton buğday Türkiye’de 400 TL iken
ABD’de 200 $ ise, bu durumda tüccar bir ton
buğdayı Türkiye yerine ABD’den alırsa
(200$x 1.5 TL =) 300 TL ödeyecek demektir.
Bu durumda, Nominal döviz kuru = 1.5 TL iken,
Reel döviz kuru = 2 TL’dir. Bu ilişki formülle
gösterildiğinde,
Reel Döviz Kuru (R) = e x P/P*
e : nominal döviz kurunu,
P* : yabancı malın fiyatını
P : yerli malın fiyatını göstermektedir.
R = 1.5 ( 400 TL / 300 TL)
R = 2 TL = 1 $
Türkiye’de enflasyonun gerilediği ve fiyatların % 10 oranında
düştüğü varsayıldığında, 1 ton buğdayın fiyatı 360 TL’ye düşecektir.
Bu durumda
Reel Döviz Kuru: 1.5 TL x (360 TL/ 300 TL) = 1.8 TL olacaktır.
Enflasyon düşüşünün daha da devam ettiği ve 1 ton buğdayın
fiyatının 280 TL’ye gerilediği varsayıldığında ;
Reel döviz kuru : 1.5 TL x (280 TL/ 300 TL) = 1.4 TL olacaktır.
Böyle bir ortam ortaya çıktığında, bu kez Amerikalıların 1 ton
buğdayı Türkiye’den alması uygun olacaktır (nakliye giderinin
olmadığı varsayılmıştır). Bu durumda ABD, gerçek durumunu
yansıtmayan nominal döviz kurunu değiştirmeye yönelecek ve
örneğin 1 dolar = 1.4 TL’lik nominal döviz kurunu kabul edecektir.
Döviz Kuru
Nominal döviz kuru yurtiçinde üretilen
malların yabancı mallara göre ucuzlayıp
pahalılaştığı konusunda bilgi vermemektedir.
Bundan dolayı, ekonomik analiz açısından,
reel döviz kuru kavramı, ülkeler arasındaki
enflasyon (nispi fiyat) farklılıklarını göz
önüne alacak şekilde hesaplanarak bir
ülkenin dış ticaretinde rekabet gücünü
belirlediği için daha fazla önem taşımaktadır.
Fakat, para otoritelerinin kontrol aracı
nominal döviz kurudur. Çünkü nominal döviz
kurunu yönetmek genellikle daha esnektir ve
reel döviz kuru üzerinde doğrudan etkisi
daha fazla olmaktadır.
Döviz Kurunun Belirlenmesi
Sabit
kur yöntemi
 Esnek kur yöntemi
olmak üzere başlıca iki
yöntem vardır.
Döviz Kurunun Belirlenmesi
Sabit kur yöntemi; bir ülkenin
kendi parasını belirli bir pariteyle
yabancı paralara karşı sabitlemesi
demektir.
Sabit kur yönteminde, döviz kuru
Merkez Bankası tarafından
belirlenmekte ve Merkez Bankası
belirlediği döviz kuru üzerinden
döviz satmakta ve satın almaktadır.
Döviz Kurunun Belirlenmesi
Böyle bir sabitleme, kurun belirli
bir süre aynı değerde tutulmasını
sağlar.
Sabit döviz kuru sisteminde
nominal döviz kurunun
yükseltilmesine devalüasyon,
nominal döviz kurunun
düşürülmesine revalüasyon denir.
Döviz Kurunun Belirlenmesi
Esnek kur; nominal döviz kurunun
piyasada döviz arz ve talebi
tarafından belirlenmesidir.
Bu uygulamada döviz kuru döviz
arz ve talebini eşitleyen düzeyde
oluşmakta ve dolayısıyla da döviz
arzı ve talebi değiştiğinde döviz
kuru da değişmektedir.
Döviz Kurunun Belirlenmesi
$ arzı
$ ‘ın TL cinsinden fiyatı
2,20
2,00
b
1,80
a
1,60
1,40
1,20
$ Talebi
1,00
0
Q1
Q2
$ Miktarı
Döviz Kurunun Belirlenmesi
Döviz kurunun, döviz talebinin artması
sonucu yükselmesine ulusal paranın
değer kaybetmesi denir.
Döviz kurunun, döviz arzının artması
sonucu düşmesine ulusal paranın
değer kazanması denir.
Ulusal paranın değer kazanması ihracat
fiyatını artırırken ithalat fiyatını
düşürerek, dış ticaret dengesi üzerine
negatif etkisi olmaktadır.
Ulusal paranın değer kaybetmesi
ihracat fiyatını düşürürken ithalat
fiyatını artırarak, dış ticaret dengesi
üzerine pozitif etkisi olmaktadır.
Türkiye’de Nominal Döviz Kurunda Meydana Gelen
Gelişmeler
Döviz Kuru
1.8000
1.6000
1.4000
1.2000
1.0000
0.8000
0.6000
0.4000
0.2000
0.0000
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Döviz Kurunun Belirlenmesi
Genel olarak, daraltıcı ve genişletici para
politikası üzerinde durulmaktadır.
Daraltıcı para politikası sonucunda nominal
para arzının düşürülmesi reel faiz oranını
yükseltmektedir.
Reel faiz oranının artması sonucunda
yabancı sermaye girişi olmakta ve ulusal
paranın değeri artmaktadır.
Ulusal paranın değer kazanması ihracatı
olumsuz etkilemekte ve toplam gelir
azalmaktadır:
DÖVİZ TALEBİNDE GELİŞMELER
Döviz talebinde artış ve azalışa
neden olan en önemli etkenler




Ülkenin milli gelirindeki (reel
GSYİH’daki ) değişmeler
Göreli enflasyon oranı (yabancı
ülkelerdeki enflasyon oranına göre
söz konusu ülkedeki enflasyon
oranı
Dış Borç ödemeleri ve/veya döviz
kuru istikrarı için devletin döviz
talebinde bulunması
Döviz kuru ile ilgili beklentiler
Döviz Kurunun Belirlenmesi
S$
2.20
$ ‘ın TL cinsinden fiyatı
Milli gelirin artması
Bir ülkede enflasyonun
aolması
2.00
1.80
Devletin döviz talebinde
bulunması
1.60
Döviz kuru ile ilgili
beklentiler
1.40
D$1
1.20
1.00
0
D$
$ Miktarı
DÖVİZ ARZINDA GELİŞMELER
Döviz Arzında artış ve azalışa
neden olan en önemli etkenler




İhracat yapılan ülkenin milli
gelirindeki değişmeler
Göreli enflasyon oranı
Göreli faiz oranı (yabancı
ülkelerdeki reel faiz oranına göre
söz konusu ülkedeki reel faiz oranı)
Döviz kuru ile ilgili beklentiler
Döviz Kurunun Belirlenmesi
İhracat yapılan ülkelerin
milli gelirlerinin artması
$ ‘ın YTL cinsinden fiyatı
2.20
Ticaret yapılan ülkelerde
enflasyonun daha fazla
olması
2.00
Dış borçlanma veya
yabancı sermayenin
ülkeye gelmesi
1.80
S$
S$1
Bir ülkede reel faiz oranı,
yabancı ülkelerdeki reel
faiz oranından yüksekse
1.60
1.40
1.20
1.00
0
D$
$ Miktarı
Döviz Kurunun Belirlenmesi
M↓⇒r↑⇒R↓⇒ EX↓⇒Y ↓
Burada M para arzını, r faiz
oranını, R döviz kurunu, EX
ihracatı ve Y ülkenin gelir
düzeyini ifade etmektedir.
Download