MADDE BAĞIMLILIĞI Anne ve babalar ! Çocuklar anne ve babalarını örnek alırlar ! • Anne ve babanın ayrılması, boşanması, tartışma ve kavgaları; uyuşturucu madde kullanımının üstesinden gelecek değer ve inançların çocuklarına etkin bir şekilde iletilmesini engeller. • Ailenin desteğinden, sevgi ve şefkatinden mahrum kalan gençler uyuşturucu kullanımında en büyük risk grubunu oluştururlar. BÜTÜN MADDELER ZEHİRDİR. BİR MADDEYİ DOZU ZEHİR YAPAR • • Madde kullanımı son yıllarda ülkemizde giderek yaygınlaşmaktadır. Toplumun son derece tehlike arz eden bu konuda bilinçlenmesi büyük önem taşır. Bağımlılığın artmasında iki önemli unsur; Toplumsal direncin kırılması Maddenin kolay temin edilebilmesi Ebeveynlere büyük sorumluluk düşmektedir. • • • Madde bağımlılığı konusunda en büyük risk grubunu gençler oluşturmaktadır. Bu nedenle ailelere büyük görevler düşmektedir. Ebeveynlerin çoğu uyuşturucu maddeler konusunda yeterli bilgiye sahip değildir. Ailelerin bağımlılık yapıcı maddeler konusunda mutlaka bilgi sahibi olmaları ve bilinçlendirilmeleri gereklidir. Sahte iyilik hali veren maddelerin, belirgin bir etkiyi elde etmek için, alınması sürecinde ortaya çıkan çeşitli sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi ve madde alma isteğinin durdurulamaması halidir. Bağımlılık Yapıcı Maddeler Sigara Alkol Esrar Opiyatlar (eroin, morfin, kodein, metadon) Uyarıcılar (emfetamin, ectasy, kokain, kafein) Merkezi Sinir Sistemini Baskılayanlar (barbitüratlar, benzodiazepinler, akineton) Halusinojenler (LDS, meskalin, pbilosibin) Uçucu Maddeler (tiner, benzin, gazolin, baly benzeri yapıştırıcılar) Kimler bağımlı olur ? Bağımlılık için özel bir kişilik tipi ve biyolojik özellik yoktur. Söz konusu maddeleri kullanan herkes bağımlılık riski taşır. Neden Kullanılır ? (Uyuşturucuya İten Sebepler) • Bilgisizlik ve tehlikeden habersizlik nedeniyle konuyu hafife almak, • Aile yapısındaki bozukluklar, • Yetersiz ve yanlış eğitim, • Manevi boşluk, • Dış güçlerin özendirmesi ve merak, • Alışkanlık yapan bazı içecekler, • Birahane, diskotek ve benzeri ortamlarda bulunmak, • Grup baskısı ve arkadaş çevresi, • Eğlence ve sıkıntılardan kurtulmakta uyuşturucunun bir kaçış olarak görülmesi, • Bir gruba ait olmak, burada sevgi gereksinimini doyurabileceğini düşünmek, • Büyüdüğünü hissettirmek, • Kendini ispatlama ve güvensizliğini yenmek içgüdüsü, • Toplumun değer sistemlerine karşı gelmek gibi nedenlerle madde kullanımı başlayabilir. • Genetik yapının maddeye yatkınlığı. Madde Kullanan Kişiler Nasıl Anlaşılır ? Madde kullanan kişileri anlamanın kesin bir ölçütü olmayıp en kesin yöntem kan ve idrar testidir. Uyuşturucu kullanımında görülen davranış değişiklikleri ve maddenin etkisine bağlı değişiklikler. o Arkadaş çevresinin değişmesi o Aniden ortaya çıkan davranış değişiklikleri (bazen neşeli sakin, bazen de öfkeli, saldırgan davranışlar, ruhsal değişimler) o Uyku bozuklukları o Okul başarısında ani düşmeler, devamsızlıkta artışlar o Aile ve çevresinden kopma, yalnızlık eğilimi o Harcamalarında genel alışkanlığının dışında artış o Dış görünüşe dikkat etmeme, kendine bakımda azalma o Konuşma güçlüğü, halsizlik, yorgunluk ve dalgınlık o Aşırı terleme o o Vücutta yara izleri, ciltte morarmış bölgeler, iltihaplı yara ya da enjektör izleri Fiziksel güç ve zihni yeteneklerde azalma o Ahlaki ve ruhsal çöküntü, suç işleme temayülünde artış o Madde gereksinimi yaklaştığında gözlerin sulanması, burnun akması, ağrı, kaşıntı ve esneme, göz bebeklerinin büyümesi ÖNEMLİ ! Ergenlik sosyal ve biyolojik değişimlerin, duygusal dalgalanmaların yaşandığı, aile ve toplum çatışmalarının belirginleştiği ve arkadaşlıkların önem kazandığı çalkantılı bir dönemdir. Bu dönemde yoğun ailevi problemler görülebilir. Ergenlik döneminde görülen bedensel ve ruhsal değişikliklerin madde kullanımında görülen değişikliklerle karıştırılmaması gerekir. Çocuk uyuşturucu kullanıyorsa ne yapılmalıdır ? Öfkeliyseniz yatışmayı bekleyin Sakince konuşacağınızdan emin olduktan sonra gençle konu açıkça konuşulmalıdır. Anne ve babanın birlikte hareket etmesi önemlidir. Çocuğun yakın olduğu başka bir aile büyüğünden de yardım istenebilir. Çocuk kesinlikle suçlanmamalı, sorunu çözmede kararlı davranmalıdır. Bir uzmanla birlikte tedavi seçenekleri araştırılmalıdır. Kimsenin elinde sihirli değnek yoktur ! BAĞIMLILIĞI ENGELLEMENİN TEK YOLU MADDE KULLANIMINA HAYIR DİYEBİLMEKTEN GEÇER UYUŞTURUCU MERAKLA BAŞLAR ÖLÜMLE BİTER, SIĞINAK DEĞİL TUZAKTIR. ÇOCUKLARIN GEREKTİĞİNDE HAYIR DİYEBİLEN BİREYLER OLARAK YETİŞTİRİLMELERİ GEREKİR Madde Bağımlılığında Tedavi Bağımlılığın tedavisi oldukça güç ve zahmetli olmasına rağmen mümkündür. Tedavi şansının yüksekliği kişinin istekli olmasıyla doğru orantılıdır. Unutulmamalıdır ki ! Uyuşturucu bütün gücümüzü elimizden alır Hatta hayatımızı bile ! ÖYLEYSE Hazırlayana AYGÜL TENGÜ Halk Eğitimleri Serisi