Sol ventrikül genişlemesi

advertisement
KALP HASTALIKLARINDA
RADYOGRAFİK
DEĞERLENDİRME
DR. NURAY HALILOĞLU
Teknik
Genel değerlendirme
Patolojik bulgular
TEKNİK
Ayakta
İnspiryumda
1.8 m uzaklıktan (Telekardiyografi)
Simetrik
Uygun dozda
Günümüzde PA AC
GENEL DEĞERLENDİRME
Sağ üst konturu vena kava superior ve çıkan aorta
Sağ alt konturu sağ atriyum
Sol konturu yukarıdan aşağıya sırası ile aort kavsi, pulmoner konus ve
sol ventrikül oluşturur
Kalbin diyafragma ile komşu olan alt kısmını sağ ventrikül oluşturur
Sol atriyum bu pozisyonda görülmez. Ancak pulmoner
konusun hemen altında sol atriyum apendiksi küçük bir
kenar oluşturur.
Aort kapağı oblik konumlu, alt ucu kalp gölgesinin ortasına
yönelir.
Mitral kapak aort kapağının altında ve soldadır.
Lateral grafide;
Ön kenarı sağ ventrikül
Arka ve alt konturu
sol ventrikül
Arka ve üst konturu sol atriyum oluşturur.
Trakea arkus aortanın altında ikiye ayrılır
Sol ana bronş sol atriyum ile yakından ilişkilidir.
Sol atriyum genişlerse sol ana bronş yukarı itilir, karina açısı artar
(>75°)
Arkus aorta ve mide fundus gaz odacığının solda olduğuna dikkat
edilmelidir
KARDİYOTORASİK ORAN
NORMAL DEĞER
Yetişkinlerde; < % 50
Süt çocuklarında; < % 55
Yenidoğanlarda; < % 60-65
Kalbi etkileyen hastalıkların çoğu kalp boyutlarında değişikliğe
neden olur.
Tek başına küçük boyutlu kalp genelde yapısaldır (astenik tip)
Nadiren adrenal yetmezlik, konstriktif perikardit, dehidratasyon
gibi bir nedene bağlı olabilir.
Pulmoner vaskülarite bozulmaksızın sadece kalp odacıklarını
büyüten hastalıklar;
Kardiyomiyopati
Koroner arter hastalığı
Hipertansif kardiyovasküler hastalık
Aort stenozu ve koarktasyonu
Sol ventrikül genişlemesi;
PA grafide apeksin aşağı ve sola çıkıntı yapmasına neden
olur
Kalbin sol kenarının konkavitesinde belirginleşme ve sola
doğru yer değiştirme izlenir
Lateral grafide genişlemiş sol ventrikül konturu VKİ’un
arkasında görülür
Sağ ventrikül genişlemesi;
PA grafide “bot” biçiminde kalp görüntüsüne neden olur.
Sol ventrikül apeksini kaldırabilir
Pulmoner konusta belirginleşir
Lateral grafide retrosternal temiz alanı gölgeler
Sol Atrium Genişlemesi;
Kalbin sağ kenarında çift kontur görünümü
Sol kenarında auriküler appendiks belirgindir
Kalbin arkasında çift dansite
Sağ atriyum genişlemesi
Tek başına nadirdir.
Sağ ventrikül ve pulmoner arterlerdeki genişlemeye eşlik
eder
Sağ kalp konturu belirginleşir
Kalp kutu biçimindedir
PULMONER VASKÜLER YAPILAR
Akciğer işaretlerini pulmoner arter ve venler oluşturur
Normalde alt loblardaki damarlanma daha fazladır, yatar
durumda tersine döner
Normal pulmoner damarlar kendilerine eşlik eden hava yolları
ile yaklaşık aynı çaptadır
Arter-Ven ayrımında damarların seyrine bakılır
Arterler hilustan perifere doğru yelpaze biçiminde ilerler
Üst lob venleri sol atriuma doğru vertikal ya da oblik bir seyir
gösterir
Alt lob venleri daha horizontaldir ve sol atriyumun karşısında
yer alır
Pulmoner damarlanmanın
azalması
Sağ kalpten kanın çıkışının ya da akciğere girişinin
engellendiği durumlarda görülür.
Erişkinlerde nadiren saptanır çünkü genelde konjenital kalp
hastalığı ile ilişkilidir ve çocukluk çağında düzeltici cerrahi
yapılmazsa yaşam süresi kısadır.
Erişkinlerde pulmoner embolide bölgesel azalmış
damarlanma görülebilir
Pulmoner damarlanmanın artması
Şantlara
Pulmoner venöz obstrüksiyona
Pulmoner hipertansiyona
Yüksek debili durumlara (ağır anemi, tirotoksikoz) ikincil
olabilir
KONJENİTAL KALP HASTALIKLARI
 Yeni doğan-bebeklerde kalp boyutunu, şeklini ve akciğer
vaskülarizasyonunu değerlendirmek her zaman mümkün
değildir. Çünkü;
 Bebeklerde kaliteli grafi elde etmek güçtür
 Timusun gölgesi kalbi kısmen örter
 Bazı kardiyak anomalilerin tipik bulgularının ortaya çıkması
için yeterli zamanın geçmemiştir.
KONJENİTAL KALP HASTALIKLARI
Konjenital kalp hastalıklarının sadece %10’u
röntgenogramlarla tanınabilir.
Kalbin boyutu ve şekli,
Akciğer kanlanması,
Ana pulmoner arterler,
Aortun boyutu ve şekli önemlidir.
KONJENİTAL KALP HASTALIKLARI
Artmış akciğer kanlanması ile seyreden hastalıklar
Ventriküler septal defekt (VSD)
Atriyal septal defekt (ASD)
Ortak atrioventriküler kanal
Patent duktus arteryozus (PDA)
Aortopulmoner pencere
Anormal pulmoner venöz dönüş anomalisi
Büyük arter transpozisyonu
Büyük arterlerin düzeltilmiş transpozisyonu
Trunkus arteriosus
KONJENİTAL KALP HASTALIKLARI
Azalmış akciğer kanlanması ile seyreden hastalıklar
Fallot tetralojisi
Pulmoner stenoz
Pulmoner atrezi
Trikuspid atrezisi
Ebstein anomalisi
KONJENİTAL KALP HASTALIKLARI
Normal akciğer kanlanması ile seyreden hastalıklar
Aort koarktasyonu
Konjenital aort stenozu
Artmış Kanlanma
Fonksiyonel soldan sağa şant mevcuttur. Pulmoner arterin
kan akımı artmıştır.
Çocukluk çağının en sık görülen doğumsal kalp hastalığı VSD
Erişkinlerde saptanan doğumsal soldan sağa şantların %80%90’ından sorumlu olan ASD’dir.
Ortak radyografik bulgu:
Ana pulmoner arter, santral ve periferik dallarında
genişlemedir.
Sağ ventrikül genişler.
Lateral grafide retrosternal temiz alan dolar.
Uzun süreli geniş soldan sağa şantlarda pulmoner arteryel basınç
sistemik arteriyel basıncı aştığında şant tersine döner
(Eisenmenger fizyolojisi)
Bu durumda ana pulmoner arterde belirgin genişlemeye karşılık
periferik pulmoner arter dalları daralır (budanmış ağaç).
Azalmış Kanlanma
Pulmoner kan akımı engellenmiştir.
Obstruksiyon;
triküspit kapak,
sağ ventrikül çıkışı,
pulmoner kapak,
pulmoner trunkus,
ana pulmoner arterler
nadiren distal dallar düzeyinde olabilir.
Çoğunluğunda siyanoz vardır.
En sık görülen konjenital siyanotik kalp hastalığı Fallot
Tetralojisi’dir.
Geniş perimembranöz VSD
Sağ ventrikül çıkış yolu obstrüksiyonu (çoğunlukla
infindubuler tip PS)
Sağ ventrikül hipertrofisi
Aort kökünün sağa doğru yer değiştirerek VSD üzerine
binmesi (over riding aorta).
Pulmoner arter segmenti konkav veya düzleşir, sağ ventrikül
hipertrofisine bağlı kalp apeksi yukarı kalkar (tahta pabuç)
Normal Kanlanma
Aort Koarktasyonu
Turner Sendromunda %30
En sık eşlik eden anomali biküspid aortik kapak (%85)
Torasik aortada genellikle sol subklavyen arter çıkışının
distalinde darlık
Kalp boyutları normal/hafif artmış
Pulmoner damarlanma eşlik eden kardiyak anomali yoksa normal
Proksimalde geniş sol subklavyan arter, distalde poststenotik
dilatasyon (mediasten çizgisinde 3 şeklinde kontur)
Kosta çentiklenmesi!!! (interkostal ve mammarian kollateraller)
4-8. kostaların alt kesimlerinde,
<5 yaş beklenmez
Konjestif Kalp Yetmezliği
Alt lob damarlarında kontraksiyon, üst lob damarlarında
genişleme görülür
Kalp gölgesi konturları belirsiz olarak büyür
İnterstisyel ve intraalveolar ödem eşlik edebilir
Arter/bronş çapı özellikle üst-orta zonlarda arter lehine
artar
Sol atriyum basıncı artar, sıvı interstiyel aralığa geçer (interstisyel
ödem)
İlk bulgu damarlarda keskinlik kaybı, ardından peribronşiyal
kılıflanma
İnterlobüler septa kalınlaşır
Kerley çizgileri interlobüler septal kalınlaşmalardır!
Kerley Çizgileri
Kerley A: hilusa oblik olarak uzanan uzun, ince ve
dallanmayan lineer dansiteler
Kerley B: kostofrenik sinüslerin lateralinde akciğer bazalinde
ince, kısa ve transvers dansiteler
Kerley C: ince retiküler ağsı yapılar
İntraalveolar pulmoner ödem sıvının hava boşluklarına
geçmesidir
PA grafide hilustan dışa doğru yayılan, yamalı, belirsiz
kenarlı, birleşen dansiteler görülür
Yarasa kanadı/kelebek görüntüsü
Sıklıkla hava bronkogramları izlenir
Alveolar ödem
Başlaması ve temizlenmesi kısa süreler içinde olur
Hasta inceleme öncesi bir tarafa doğru yatıyorsa asimetrik
olabilir
Hemoraji ve pnömoni ile benzer görünüm
Pulmoner damarlar ve kalp boyutuna bakılmalıdır
ANCAK ödem
Eroin intoksikasyonu
Toksik inhalasyon
Boğulma gibi ekstrakardiyak nedenlere bağlı ise kalp
boyutları ve pulmoner damarlanma normal olacaktır
Plevral sıvı konjestif kalp yetmezliğine eşlik edebilir
(nonspesifik)
Sıvı bir fissürde toplanırsa psödotümör görünümü (fantom
tümör)
Lateral grafideki konfigürasyon, uçlara doğru incelme ve
tedavi sonrası kaybolması tanıda önemli
KAPAK HASTALIKLARI
AORT KAPAK HASTALIKLARI
Aortik kapak darlığı
Sol ventrikülde önce hipertrofi, sonra genişleme
Kapak kalsifikasyonu
Çıkan aortada poststenotik dilatasyon
KAPAK HASTALIKLARI
AORT KAPAK HASTALIKLARI
Aortik kapak yetmezliği
Sol ventrikül genişlemesi
(erken evrede kalp büyümesi)
Aortada genişleme
KAPAK HASTALIKLARI
MİTRAL KAPAK HASTALIKLARI
Mitral kapak darlığı
Sol atrium genişlemesi
Sol ventrikül hipoplazik, aort topuzu küçük
Kapak kalsifikasyonu
KAPAK HASTALIKLARI
MİTRAL KAPAK HASTALIKLARI
Mitral kapak darlığı ilerledikçe
Akciğer damarlanmasında artış, pulmoner venöz
hipertansiyon,redistribüsyon, pulmoner arter ve sağ ventrikülde
genişleme
KAPAK HASTALIKLARI
MİTRAL KAPAK HASTALIKLARI
Mitral kapak yetmezliği
Sol atriyum ve sol ventrikül büyür (+++)
Akciğer damarlanmasındaki değişiklikler ve sağ ventrikül
büyüklüğü daha geç ortaya çıkar ve siliktir
PERİKARDİYAL EFFÜZYON
Pulmoner venöz genişlemenin eşlik etmediği nonspesifik kalp
nonspesifik kalp büyümesi
Tanı: EKO, BT
En az 200 mL olunca radyografik bulgu verir
Pulmoner venöz genişlemenin eşlik
Kalpte simetrik büyüme
etmediği, nonspesifik kalp büyümesi
Kalp kenarlarının düzleşmesi ve kalemle çizilmiş gibi
Tanı: EKO, BT
keskinleşmesi
En büyük çapın kardiyofrenik açının hemen üstünde olması
Kalpte ani büyüme
PERİKARDİYAL EFFÜZYON
Download