Slide 1 - Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

LTESİ ÇOC
UK
KÜ
FA
AN
KA
Çocuk Hastalarda
Kan Transfüzyonu
Dr. Talia İleri
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Pediatrik Hematoloji BD
RI
LA
1945
I VE HAST
AL
IK
RA
LIĞ
İVERSİTES
ÜN
İT
I
Ğ
SA
P
Kan ve Kan Ürünleri
•
•
•
•
Tam kan suspansiyonu
Eritrosit süspansiyonu
Trombosit
Plazma
Tam Kanın Komponentlere Ayrıştırılması
Tam Kanın Komponentlere Ayrıştırılması
•
500 ml
Tam kan
250 ml
eritrosit
70 ml
trombosit
180 ml
plazma
Tam Kan Kullanım Endikasyonları
Oksijen taşıma kapasitesi ve volüm artışı
gerektiren durumlar
•
•
•
•
Masif transfüzyon
Kan değişimi (yenidoğanda )
Kardio-vasküler by-pass
Ekstrakorporal membran oksijenasyonu
Eritrosit Suspansiyonu
Kullanım Endikasyonları
HEMOGLOBİN (g/dl)
Karar vermede değerlendirilmesi
YAŞ
Ortalama
-2 SD
1-3 gün
18.5
14.5
gereken durumlar
1 hafta
17.5
13.5
•
•
•
•
2 hafta
16.5
12.5
1 ay
14.0
10.0
2 ay
11.5
9.0
3-6 ay
11.5
9.5
Anemi nedeni olan durum, hastalık
0.5-2 yıl
12.0
10.5
2-4 yıl
12.5
11.0
Diğer hastalık durumları
4-10 yıl
13.0
11.5
10-14 yıl
13.5
12.0
14.0
12.0
14.5
13.0
14.0
12.0
15.5
13.5
Hemoglobin değeri
Klinik durum
14-18 yıl
Kız
Erkek
Erişkin
Kadın
Erkek
Tam Kan-Eritrosit Volümü Hesaplama
• Tam kan: 20 ml/kg
• ES: 10-15 ml/kg
Hb değerini 2-3 gr/dl
• ES (SAGM): 15-20 ml/kg
artırır
Çocuklarda Eritrosit Suspansiyonu
250 ml
80 ml
80 ml
80 ml
Trombosit Suspansiyonu
Kullanım Endikasyonları
Trombositlerin sayısal veya fonksiyonel yetersizliğinde:

Kanamaların tedavisinde VEYA

Kanamaların gelişmesini engellemek için profilaktik
Trombosit Volümü Hesaplama
• 1 ünite random trombosit = 50-60 ml
• 1 aferez trombosit = 250 ml
• 6 ünite random trombosit = 1 aferez trombosite eş değer
Miktar:

Yenidoğanda 10 ml/kg

Çocuklarda 1 ünite/10kg VEYA 3-4 ünite/m²

Erişkinlerde 6-8 ünite
Hedef: Trombosit sayısının ~30000/mm3 artması
TDP Kullanım Endikasyonları
• Doğuştan koagulasyon faktör eksiklikleri
• Edinsel oagulasyon faktör eksiklikleri olan hastalarda
• Kanama gelişmesi
• İnvaziv girişim öncesi profilaksi amacı ile
TDP Volümü Hesaplama
• Miktar: 10 – 15 ml/kg
• Eritildikten sonra en kısa süre içerisinde
verilmeli
• Eritildikten sonra tekrar dondurulamaz veya
saklanamaz
Kan Ürünü Transfüzyonu
• ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni
seçimi
• Lökosit filtrasyonu
• Işınlama
• Yan etkiler
Kan Ürünü Transfüzyonu
• ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni
seçimi
• Lökosit filtrasyonu
• Işınlama
• Transfüzyon reaksiyonları
ABO grup uygun kan ve
kan bileşeni seçimi
ABO grup uygun kan ve
kan bileşeni seçimi
• Kan grubu uyumu
• Çaprazlama =cross match
Alıcı serum antikoru ile donör eritrosit antijeni
arasındaki uyumluluk
ABO grup uyumu
• Tam kan ve eritrosit süspansiyonu :
Çarprazlama gerekli ve
ABO-Rh(D) uygunluğu ve Rh subgrup uygunluğu
önemli
• Trombosit suspansiyonu:
Çarprazlama gerekli değil, ABO uyumu önerilir
• Taze donmus plazma :
Çarprazlama gerekli değil, ABO uyumu önerilir
ABO grup uygun kan ve
kan bileşeni seçimi
Kan Bileşeni
Hasta ABO
Kan Grubu
Öncelikli
ABO Kan
Grubu
Alternatif
ABO Kan
Grubu
Eritrosit
Süspansiyonu
O
A
B
AB
O
A
B
AB
YOK
O
O
A,B,O
Trombositlerde ABO- Rh Antijenleri
ABO uyumu:
• Tam uyumlu (identical): Aynı kan grubu
• Minör uyumsuz:
Örnek: O (anti A ve anti B)  A
Sorun: Fazla miktarda Tx sonrası hemoliz olabilir
• Majör uyumsuz: A  O (anti A ve anti B)
Sorun: Trombosit sayısı yeterli yükselmeyebilir
Rh antijeni
• Trombositlerde bulunmaz
Trombosit Transfüzyonunda ABO
Kan Ürünü Transfüzyonu
• ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni
seçimi
• Lökosit filtrasyonu
• Işınlama
• Transfüzyon reaksiyonları
Lökositlerin Yan Etkileri
1. Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonları gelişimi
(ateş, ürtiker)
2. Alloimmünizasyon gelişme riski
3. Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV)
enfeksiyon riski
4. Graft vs Host hastalığı
Lökosit Filtrasyonu
Amaç
• Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonlarının
(ateş, ürtiker) azaltılması
• Alloimmünizasyon gelişme riskinin azaltılması
• Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV)
enfeksiyon riskinin azaltılması
Lökosit Filtrasyonu
Hangi Ürünlere Uygulanabilir?
• Tam kan suspansiyonu
• Eritrosit suspansiyonu
• Random trombosit suspansiyonu
Hangi Ürünlere Gerek Yok?
• Aferez trombosit suspansiyonu
• Taze donmuş plazma
Lökositlerin Yan Etkilerine Yönelik
Filtrasyon
1. Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonları gelişimi
(ateş, ürtiker)
2. Alloimmünizasyon gelişme riski
3. Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV)
enfeksiyon riski
4. Graft vs Host hastalığı
Gama ışınlama
Gama Işınlama Endikasyonları
Amaç: GVHH önlenmesi
•
•
•
•
•
•
•
Kemik iliği transplantasyonu uygulanan hastalar
Kemoterapi ve radyoterapi uygulanan hastalar
Hodgkin hastaları
Akkiz ve konjenital immun yetmezliği olan hastalar
İntrauterin transfüzyon
Yendioğan bebekler, özellikle prematürler
Aile üyelerinden transfüzyon
Lökosit Filtrasyonu Endikasyonları
•
•
•
•
•
Kök hücre alıcıları
Akut lösemiler
Aplastik anemi
Konjenital immün yetmezlik sendromları
Kök hücre nakli yapılmasının söz konusu
olabilecegi hematolojik malignite,solid tümör,
hemoglobinopati hastaları
• Premature yenidoğanlar
• Intrauterin transfuzyon
Işınlama Endikasyonları
Kesin endikasyonlar
• Kemoterapi veya radyoterapi alan hastalarda
• Hodgkin hastalarında
• Transplantasyon uygulanan hastalarda
• Konjenital ağır immünyetmezliklerde
• İntruterin transfüzyonlarda
• Yenidoğanlarda; özellikle prematürelerde
• Yakın akrabadan transfüzyon
Kan Ürünü Transfüzyonu
• ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni
seçimi
• Lökosit filtrasyonu
• Işınlama
• Transfüzyon reaksiyonları
Transfüzyon Reaksiyonları
Kan ve kan komponentlerinin infüzyonuna bağlı
meydana gelen istenmeyen reaksiyonlara
TRANSFÜZYON REAKSİYONLARI
Transfüzyon sırasında karşılaşılan en ufak bir belirti
veya bulgu,yaşamı tehdit eden bir transfüzyon
reaksiyonu olarak kabul edilmeli ve aynı anda tanı ve
tedaviye başlanmalıdır
Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik
•Hemolitik: akut ve gecikmiş
•Ürtiker ve Anaflaksi
•Ateş reaksiyonları
•Akut akciğer Hasarı (TRALI)
•Graft vs Host Hastalığı
İmmünolojik olmayan
•Hiperkalemi,
•Dolaşım yüklenmesi
•Hemosiderozis
Enfeksiyonlar
Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik
•Hemolitik: akut ve gecikmiş
•Ürtiker ve Anaflaksi
•Ateş reaksiyonları
•Akut akciğer Hasarı (TRALI)
•Graft vs Host Hastalığı
İmmünolojik olmayan
•Hiperkalemi,
•Dolaşım yüklenmesi
•Hemosiderozis
Enfeksiyonlar
İmmün Hemolitik
Transfüzyon Reaksiyonları
Erken Dönem HTR:
Transfüzyon sırasında veya hemen sonra (<24 saat)
Çoğunlukla damar içi hemoliz
Geç Dönem HTR:
Transfüzyondan 5-7 gün sonra açığa çıkar
Çoğunlukla damar dışı hemoliz
Nedenleri: primer immünizasyon veya anamnestik
reaksiyondur
Hemolitik
Transfüzyonun Şiddeti
1. Antijenin özgüllüğü
2. Uygunsuz hücrelerin miktarı
3. Antikor miktarı
4. Antikorun tipi, alt-grubu
5. Antikorun reaksiyon oluşturduğu ısı
6. Hastanın(alıcı) primer hastalığı
Erken Hemolitik
Transfüzyon Reaksiyonu
Görülme Sıklığı
1:100 000
Mortalite: % 40 (% 92 –98)
Çoğunlukla bildirilmemekte
Neden
%75 olgu: ABO, Kell, Kidd, Duffy uyumsuzluğundan
Erken HTR Belirtileri
• Ateş, titreme
• Hipotansiyon
• Yüzde kızarma
Anafilaksi bulguları
• Nefes darlığı
• Bulantı
• Şok
• Göğüste, sırtta ve infüzyon yerinde ağrı
• Hemoglobinüri
• Yaygın kanama
• Oligüri, anüri
Allerjik
Transfüzyon Reaksiyonları
Görülme Sıklığı
1-3:100
Neden
• Çoğunlukla plazma proteinlerine,
• Nadiren ek solüsyon ya da sterilizasyonda
kullanılan maddelere bağlı
• IgAeksikliği olan alıcılarda ciddi alerjik reaksiyonlar
Erken HTR Yaklaşım - 1
Hemen yapılması gereken
1. Giden kan komponenti durdurulur
2. Damar yolu açılarak kristaloid sıvı takılır
3. Olası allerjik reaksiyona yönelik steroid, adrenalin
uygulaması
4. Monitörizasyon (Kan basıncı, oksijenizasyon, KTA)
5. Havayolu açık tutulmalı
6. İdrar takibi, diürezin sağlanması
7. Vazopressör ilaçlar
Erken HTR Yaklaşım - 2
Laboratuvar incelemeleri
6. Kan ve idrar örneği alınmalı
7. BUN, kreatinin ve elektrolit takibi
8. Koagülasyon testleri kontrol edilmeli (PT, aPTT,
fibrinojen)
9. Hemoliz testleri (LDH, Bilirubinler, haptoglobulin)
10. Sepsisten şüpheleniliyorsa; uygun kültürler
11. Direkt coombs takibi
Erken HTR Bildirimler
Bildirimler
1. Kan grubu doğru mu ?
Doğru kanın doğru kişiye verilip verildi mi?
2. Cross-match tekrarlanmalı
3. Diğer serolojik testler tekrarlanmalı (ABO, Rh)
4. Antikorlar değerlendirilmeli
Geç Hemolitik
Transfüzyon Reaksiyonu
Görülme Sıklığı
1:20 000
Mortalite: % 0
Çoğunlukla bildirilmemekte
Neden
Sıklıkla Kell, Kidd, Duffy uyumsuzluğundan
Geç HTR Belirtileri
•
•
•
•
•
•
% 35 asemptomatik
Ateş
Hemoglobinde beklenmeyen azalma
Sarılık
D. Coombs pozitifliği
Alloantikor saptanması
Geç HTR Yaklaşım
1. Genellikle özel bir tedaviye gerek yok
2. İdrar çıkışı, renal fonksiyonların takibi
3. Koagülasyon parametreleri takibi
4. Monitörizasyon
5. Hastanın kan transfüzyonuna olan gereksinimi
devam ediyorsa antijen negatif üniteler
verilmeli
Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik
•Hemolitik: akut ve gecikmiş
•Ürtiker ve Anaflaksi
•Ateş reaksiyonları
•Akut akciğer Hasarı (TRALI)
•Graft vs Host Hastalığı
İmmünolojik olmayan
•Hiperkalemi
•Dolaşım yüklenmesi
•Hemosiderozis
Enfeksiyonlar
Febril non-hemolitik Reaksiyonlar
• Transfüzyon sırasında VI’ nda en az >10C artış
Transfüzyon dan saatler sonrasında da olabilir
• Sıklık %1-1.5
• Neden Önceki transfüzyonlardaki sensitizasyona
bağlı hastada gelişen anti-lökosit ya da anti-HLA
antikorların transfüze edilen lökositlerle reaksiyonu
• Sitokin, interlökinler, pirojen maddelerin salınımı
• Önleyici Yaklaşım: Lökosit filtrasyonu: <5 x 108
Febril non-hemolitik Reaksiyonlar
Yaklaşım
•Transfüzyona son verilir
•Antipiretikler (Parasetamol)
Önemi
Diğer transfüzyon reaksiyonlarıyla ayrım
•Hemolitik reaksiyon: hemoliz bulguları
•Bakteriyel kontaminasyon: Kan kültürü, akut faz
•Allerjik reaksiyon: Döküntü, solunum bulguları vb
Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik
•Hemolitik: akut ve gecikmiş
•Ürtiker ve anaflaksi
•Ateş reaksiyonları
•Graft vs Host Hastalığı
•Akut akciğer Hasarı (TRALI)
İmmünolojik olmayan
•Hiperkalemi,
•Dolaşım yüklenmesi
•Hemosiderozis
Enfeksiyonlar
Transfüzyona Bağlı GVHH
Neden
•Normal koşullarda kan ürünü ile aktarılan donör
lenfositleri alıcının immün sistemi tarafından tahrip
edilir
•Donör lenfositlerinin yok edilememesi ve alıcıya
yerleşerek alıcı dokularına saldırması
Risk grubu
•İmmün yetmezlikli hastalar
•Doku uyumlu (1. derece akraba) bağışçılardan
kan ürünü alan immün sistemi sağlam kişiler
Transfüzyona Bağlı GVHH
• Belirti ve bulgular
Transfüzyondan 8-10 gün sonra;
Ağır cilt lezyonları, karaciğer yetmezliği, pansitopeni
Ölüm 3-4 hafta içinde enfeksiyon ve kanamadan
• Mortalite: %90
• Önleyici yaklaşım
Transfüze edilen üründeki lenfositlerin gama ışınlama
ile afonksiyonel hale gelmesi, çoğalamaması
Transfüzyon Reaksiyonları
İmmünolojik
•Hemolitik: akut ve gecikmiş
•Ürtiker ve anaflaksi
•Ateş reaksiyonları
•Graft vs Host Hastalığı
•Akut akciğer Hasarı (TRALI)
İmmünolojik olmayan
•Hiperkalemi,
•Dolaşım yüklenmesi
•Hemosiderozis
Enfeksiyonlar
Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar
Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar
• Görülme Sıklığı: %0,2-0,5
• Ciddi ve fatal seyredebilir
• Bakteriyel kontaminasyon riski, komponentin
saklama ortamıyla yakından ilişkili
• Oda ısısında saklanan komponentlerde
bakteriyel kontaminasyon riski artar
Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar
Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar
Sonuç
Verici olarak birinci derece akraba tercih edilmemeli
Eritrosit ve tam kan için “çarpraz karşılaştırma”, kan
grubu ve subgrubu çok önemli
Transfüzyon kararında primer hastalık tanısı önemli
Transfüzyon kararı
Filtrasyon gerekliliği
Işınlama gerekliliği
Transfüzyon sırasında gelişebilen her türlü
beklenmeyen durumda transfüzyon sonlandırılmalı ve
hasta değerlendirilmeli