yaygın gel***msel bozukluklar

A.
En az ikisi (1). maddeden ve birer tanesi
(2). ve (3). ‘üncü maddelerden olmak
üzere (1), (2) ve (3)’üncü maddelerden
toplam altı (yada daha fazla) maddenin
bulunması
(a)- toplumsal etkileşim sağlamak için
yapılan el-kol hareketleri, alınan vücut
konumu, takınılan yüz ifadesi, göz göze
gelme gibi sözel olmayan birçok
davranışta belirgin bir bozulmanın olması
(b) Yaşıtlarıyla gelişimsel düzeyine uygun
ilişkiler geliştirememe
(c) Diğer insanlarla eğlenme, ilgilerini
yada başarılarını kendiliğinden
paylaşma arayışı içinde olmama (örn:
ilgilendiği nesneleri göstermeme,
getirmeme yada belirtmeme)
(d) Toplumsal yada duygusal karşılıklar
vermeme
(a)- Konuşulan dilin gelişiminde gecikme
olması ya da hiç gelişmemiş olması (el,
kol ya da yüz hareketleri gibi diğer
iletişim yollarıyla bunun yerini tutma
girişimi eşlik etmemektedir)
(b)- Konuşması yeterli olan kişilerde,
başkalarıyla söyleşiyi başlatma ya da
sürdürmede belirgin bir bozukluğun olması
(c)-Basmakalıp ya da yineleyici ya da özel bir
dil kullanma
(d)-Gelişimsel düzeyine uygun çeşitli, imgesel
ya da toplumsal taklitlere dayalı oyunları
kendiliğinden oynamama
(a) İlgilenme düzeyi ya da üzerinde
odaklanma açısından olağandışı, bir ya
da birden fazla basmakalıp ve sınırlı ilgi
örüntüsü çerçevesinde kapanıp kalma
(b) Özgül işlevsel olmayan, alışılageldiği
üzere yapılan gündelik işlere ya da
törensel davranış biçimlerine hiç
esneklik göstermeksizin sıkı sıkıya uyma
(c)Basmakalıp ve yineleyici motor
mannerizmler (örn: parmak şıklatma, el
çırpma yada burma yada karmaşık tüm
vücut hareketleri)
(d)Eşyaların parçalarıyla sürekli uğraşıp
durma
B.
Aşağıdaki alanlardan en az birinde,
3 yaşından önce gecikmelerin ya da
olağandışı bir işlevselliğin olması:
(1) Toplumsal etkileşim
(2) Toplumsal iletişimde kullanılan dil ya da
(3) Sembolik yada imgesel (hayali) oyun
C. Bu bozukluk Rett Bozukluğu yada
Çocukluk Tümleşik Olmayan
(dezintegratif) Bozukluğuyla daha iyi
açıklanamaz olmalıdır.
A.
Aşağıdakilerden hepsi vardır:
(1) Prenatal ve perinatal gelişme görünüşte
normaldir.
(2) Doğumdan sonraki ilk 5 ay boyunca
psikomotor gelişme görünüşte normaldir
(3) Doğumda kafa çevresi normaldir.
B.
Normal bir gelişme döneminden sonra
aşağıdakilerden hepsi başlar:
(1) 5 ile 48’inci aylar arasında başın
büyümesinin yavaşlaması
(2) Daha önce edinilmiş amaca yönelik el
becerilerini 5 ile 30’uncu aylar arasında
yitirmenin ardından basmakalıp el
hareketleri yapmaya başlama (örn: el
burma ya da el yıkama)
(3) Bu bozukluğun gidişinin erken
dönemlerinde toplumsal katılımın
ortadan kalkması (çoğu kez toplumsal
etkileşim daha sonra gelişirse de)
(4) Koordinasyonu bozuk yürüme ya da
vücut hareketlerinin olduğu bir görünüm
(5) Ağır psikomotor retardasyonun yanı sıra
sözel anlatım ve dili algılama ileri
derecede bozuktur.
A. Doğumdan sonraki 2 yıl içinde yaşına
uygun sözel ve sözel olmayan iletişim,
toplumsal ilişkiler, oyunlar ve uyumsal
davranışların olması ile kendini belli
eden görünüşte olağan bir gelişmenin
olması
B.
Aşağıdakilerden en az iki alanda
daha önce edinilmiş becerilerin (10
yaşından önce) klinik olarak önemli
ölçüde yitirilmesi:
(1)Sözel anlatım ya da dili algılama
(2) Toplumsal beceriler ya da uyum
davranışları
(3)Bağırsak ya da mesane kontrolü
(4) Oyun
(5)Devinsel (motor) beceriler
C.
Aşağıdakilerden en az iki alanda
olağandışı bir işlevselliğin olması:
(1) Toplumsal etkileşimde nitel bir bozulma
(örn: sözel olmayan davranışlarda bozulma,
yaşıtlarıyla ilişki kuramama, toplumsal ya da
duygusal karşılıklar verememe)
(2) İletişimde nitel bozukluklar (örn: konuşulan
dilin gelişiminde gecikme olması ya da hiç
gelişmemiş olması, bir söyleşiyi
başlatamama ya da sürdürememe, dilin
basmakalıp ve yineleyici bir biçimde
kullanılması, çeşitli imgesel oyunlar
oynamama)
(3) Motor basmakalıp davranışlar ve
mannerizmler de içinde olmak üzere
davranış, ilgi ve etkinliklerde sınırlı,
basmakalıp ve yineleyici örüntülerin
olması
D.
Bu bozukluk başka özgül bir Yaygın
Gelişimsel Bozukluk ya da Şizofreni ile
daha iyi açıklanamaz.
A.
Aşağıdakilerden en az ikisinin varlığı
ile kendini gösteren toplumsal
etkileşimde nitel bozulma
(1) Toplumsal etkileşim sağlamak için
yapılan el-kol hareketleri, alınan vücut
konumu, takınılan yüz ifadesi, göz göze
gelme gibi sözel olmayan birçok
davranışta belirgin bir bozulmanın
olması
(2) Yaşıtlarıyla gelişimsel düzeyine uygun
ilişkiler geliştirememe
(3) Diğer insanlarla eğlenme, ilgilerini ya da
başarılarını kendiliğinden paylaşma arayışı
içinde olmama (örn: ilgilendiği nesneleri
göstermeme, getirmeme ya da
belirtmeme)
(4) Toplumsal ya da duygusal karşılıklar
vermeme
B.
Aşağıdakilerden en az birinin
varlığı ile kendini gösteren davranış,
ilgi ve etkinliklerde sınırlı, basmakalıp
ve yineleyici örüntülerin olması:
(1) İlgilenme düzeyi ya da üzerinde
odaklanma açısından olağandışı, bir ya
da birden fazla basmakalıp ve sınırlı ilgi
örüntüsü çerçevesinde kapanıp kalma
(2) Özgül, işlevsel olmayan, alışılageldiği
üzere yapılan gündelik işlere ya da
törensel davranış biçimlerine hiç
esneklik göstermeksizin sıkı sıkıya uyma
(3) Basmakalıp ve yineleyici motor
mannerizmler (örn: parmak şıklatma, el
çırpma ya da burma ya da karmaşık
tüm vücut hareketleri)
(4) Eşyaların parçalarıyla sürekli uğraşıp
durma
C. Bu bozukluk, toplumsal, mesleki
alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik
alanlarında klinik olarak belirgin bir
sıkıntıya neden olur.
D. Dil gelişiminde klinik açıdan önemli
genel bir gecikme yoktur (örn: 2 yaşına
gelindiğinde tek tek sözcükler, 3 yaşına
gelindiğinde iletişim kurmaya yönelik
cimleler kullanılmaktadır).
E.
Bilişsel gelişmede ya da yaşına uygun
kendi kendine yetme becerilerinin
gelişiminde, uyum davranışlarında
(toplumsal etkileşim dışında) ve
çocuklukta çevreyle ilgilenme
konusunda klinik açıdan belirgin bir
gecikme yoktur.
F.
Başka özgül bir Yaygın Gelişimsel
Bozukluk ya da Şizofreni için Tanı
Ölçütleri karşılanmamaktadır.

Karşılıklı toplumsal etkileşimde ağır ve
yaygın bir gelişimsel bozukluk olmasının
yanı sıra sözel ve sözel olmayan iletişim
becerilerinin gelişmesinde bir bozukluk
olmasına ya da basmakalıp davranış,
ilgiler ve etkinlikler bulunmasına karşın
özgül bir Yaygın Gelişimsel Bozukluk,
Şizofreni, Şizotipal Kişilik Bozukluğu ya da
Çekingen Kişilik Bozukluğu için tanı
ölçütleri karşılanmıyorsa bu kategori
kullanılmalıdır.
Sözgelimi, bu kategori ‘atipik otizm’i
kapsar. Başlangıç yaşının geç olması,
semptomlarının atipik olması ya da
gözlenen semptomların tanı koymak
için yetersiz kalması ya da bunların
hepsinin birarada bulunması
nedeniyle Otistik Bozukluk için tanı
ölçütlerini karşılamayan klinik
görünümlerdir.
OTİSTİK BOZUKLUK GÖRÜLME SIKLIĞI
10.000 ‘DE 16.8 DİR.
(Chakrabarti Ve Fombonne 2001)


Erkek çocuklarda kızlardan daha fazla
sıklıkta görülmektedir. (4-5 erkek
çocuğuna karşın 1 kız çocuğu)
0-1 yaş arasında:
 Göz göze gelme ilişkisi azdır, gülümseme
ve seslenmeye sosyal yanıt kısıtlıdır.
 Kucağa alınınca mutlu olmazlar
 Motor taklit gelişmemiştir.
 Yabancı kaygısı yoktur.
 Yalnız kalmaktan mutlu olurlar
 Bu aylarda beklenen agulama ve ses
çıkarma ya yoktur yada daha az ve
değişik sesler şeklindedir.


2-3 yaş arası:
En sık başvuru yaşıdır.
 Sıklıkla aileler konuşma gecikmesi
nedeniyle hekime başvurur.
 Bazı olgularda eskiden mevcut olan
becerilerde gerileme dikkati çeker.
 Bu yaşta hem ikili ilişkilerde göz göze
gelme kucağa alınmayı isteme gibi
davranışlarda hemde üçlü ilişkilerde örn:
ortak dikkat geliştirememe gibi sorunlar
vardır.

İsmine bakmama, çevreden izole
görünme, başkalarına bakmama
 Kısıtlı yüz ifadesi, sosyal gülümsemenin
olmaması, boş gülme
 Başka çocuklar gibi oynamama
 Yaşıtlarına karşı ilgi yok yada zayıftır.
 Erişkinlerin ilgisini çekmeye isteksizlik.
 Dil gelişimleri belirgin olarak geridir.
 Stereotipiler gelişir.
 İşlevsel olmayan nesnelere ilgi fazladır.

Okul öncesi dönem (4-5 yaş)
Tüm otistik belirtiler bu yaşta yerleşmiştir.
-Hayali oyun kuramazlar. Basit taklite
dayalı oyunlar da bile kısıtlılık mevcuttur.
-Empati kurma becerisi gelişmemiştir.
-Dil gelişimi yoktur ya da kısıtlıdır.
-Kısa cümleler kurma, ekolali, monoton ses
tonu, zamirleri karıştırma söz konusudur.
-Konuşma sosyal iletişim ve paylaşım için
değil daha çok bireysel ihtiyaçları ifade
için kullanılır.
-Garip sesler çıkarma, anlaşılmayan yoğun
konuşmalar da olabilmektedir
-Motor Stereotipi ve ritüelistik davranışlar
sıktır.
Örn: Oyuncak dizme, oyuncakların belli
parçaları ile oynama sallanma vb.

Okul çağı:
-Otistik çocukların okul çağı zorluklarla
doludur. Çünkü bu dönemde daha fazla
sosyal beceri gerekmektedir.
-Okul öncesi dönemde yaşıt ilişkisi
kuramayan bireylerin bazıları bu
dönemde kurmaya başlar.
-
Otistik çocuklar okul çağında 3 gruba
ayrılarak ele alınabilir.
-
1- Soğuk-mesafeli grup: Klasik otistik
davranışlar vardır. Sosyal ilişki başlatmaz,
zamanlarının çoğunu stereotipilerle
geçirir, sosyal ilişkiye yanıtsızdırlar.
-
2- Pasif grup: Sosyal etkileşimden aktif
biçimde kaçmaz, ancak katılmaya
hevessizdirler. Başkalarının yaklaşımına
izin verir , ancak uygun yanıt veremezler.
3- Aktif ancak tuhaf grup: Bu grup iyi işlev
düzeyi olan otistiklerdir, yada Asperger
tanısı alanlardır.Başkaları ile aktif ilişki kurar
ancak ilişki biçimleri tuhaftır. Sık
tekrarlayan sorular sorarlar, uygunsuz
dokunmaları vardır.
-Bu çocukların bazılarında kısmi içgörü
vardır. Yani farklılıklarının farkındalardır.
-Yaşıtları ile bir arada olma çabaları vardır.
Ancak beceriksizlikleri ve tuhaflıkları
nedeniyle küçümsemeye maruz kalırlar
-Bu sosyal zorlukları fark edebildikleri için
hüzün ve depresif belirtiler sergileyebilirler.

Unutulmaması gereken bir nokta, sosyal
becerilerin her zaman yaşla birlikte
artmamasıdır.

Genelde sosyal beceriler zeka düzeyi ile
bağlantılıdır.
Daha çok zeka geriliklerinde okul çağında
sosyal gelişimde gerileme ve duraklama
olabilmektedir. Ancak özbakım ve iletişim
becerileri yaşla artış gösterebilir.
 Okul çağı çocuklarında bir arada bulunan
diğer psikiyatrik bozukluklar sık görülür. Örn:
DEHB, OKB, Duygudurum bozuklukları gibi


Ergenlik ve erişkinlik dönemi:
Zeka düzeyi normal otistik çocukların
ergenlik yıllarında %82’sinin iletişim ve
sosyal becerilerde ve %55’inin
tekrarlayıcı davranışlarda ilerleme
olduğu bildirilmiştir (Piven)
 Ancak bazı çalışmalar, bu bireylerin
%12-22 ‘sinde ergenlik çağında bilişsel
ve davranışsal açıdan bozulma
gösterdiklerini bildirmiştir.

Bu yaş grubunda bozulma olmazsa bile
anlamlı düzeyde davranışsal sorunlar,
özellikle değişime direnç, öfke nöbetleri,
kendini ve başkalarını yaralama ve
uygunsuz cinsel davranışlar söz
konusudur.
 Normal zekaya sahip otistik bireylerin
erişkinliklerinde birbirlerinden çok farklı
lık gösterdikleri gözlenmektedir.


1- Genetik Çalışmalar

2- Nöropatolojik Çalışmalar

3- Beyin İşlevleri ile ilgili Çalışmalar

4- Psikolojik Kuramlar
1- Mental Retardasyon (zeka geriliği)
 2- Tepkisel Bağlanma Bozukluğu
 3- Görme ve işitme engelliler
 4- Çok erken başlangıçlı şizofreni
 5- Selektif Mutizm
 6- Landau-Kleffner Sendromu
 7- Otizm spektrum bozuklukları


Otizmin radikal bir tedavisi yoktur.

Bu nedenle klinisyenler bireyin işlev
düzeyi ve problemli alanlarına uygun
müdahale ve tedavi programı geliştirip,
çocuğun ve ailenin başetmelerine aktif
katkıda bulunmak zorundadırlar.

Tedavisi olmayan bir durum için genelde
sayısız tedavi yöntemi üretilir. Özellikle
otizm gibi ağır bir klinik tanı söz konusu
ise aile çok zor durumdadır. Ve sıklıkla
alternatif tedavilere başvurur. Bunun
sebebi alternatif tedavi uygulayanların
büyük ümitler vaat etmesidir.

EN İYİ TEDAVİ ÇOK ERKEN YAŞTA
BAŞLAYAN VE ÇOCUĞUN
İHTİYAÇLARINA GÖRE PLANLANAN ÖZEL
EĞİTSEL YAKLAŞIMLARDIR.
1- Bireysel
a- Oyun tedavisi (Etkileşim Rehberliği)
b- Davranış Tedavisi
c- Aile ile çalışma
2- Grup (Çocuklarla)
a- Oyun
b- Davranışa şekil verme
c- Eğitsel faaliyetler
3- Grup (Ailelerle)
a- Bilgilendirme
b.- Bilgi Alışverişi
c- Duygu Paylaşımı
d- Destek Grubu Olma

4- Eğitim
a- Özel Eğitim
b- Okul öncesi eğitim


5- İlaç Tedavisi (gerekli durumlarda

İlaç tedavileri: Otistik çocuklarda
görülen davranışsal sorunlar sosyal
duyarsızlık, stereotipik davranışlar, öfke
ve uyku bozukluklarında kullanılır.

İlaç tedavisi otizmi çözmek için değil
davranışsal sorunları azaltmak ve
eğitimin kalitesini arttırmak içindir.