AKUT KONFÜZYONEL DURUM DELİRİUM Dr. Işın Baral Kulaksızoglu Tanım Akut veya subakut gelişen, beyin metabolizma ve işlevlerinde yaygın, geçici ve genellikle de geri dönüşümlü bir bozukluktur Tanım: DSM IV’e göre • Dikkati belli bir konu üzerine odaklama, sürdürme veya yeni bir konuya kaydırma yetisinde azalma ile giden bilinç bozukluğu • Daha önce var olan yerleşik veya gelinen defans ile açıklanamayan algı bozukluğunun veya bilişsel değişikliğin olması • Oluşan bozukluk kısa süre içerisinde gelinir ve gün içinde dalgalanmaklar eğilimi taşır • Öykü, fizik muayene ya da laboratuar bulgularından elde edilen veriler de bu bozukluğun genel tıbbi durumun doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı olduğunu gösterir sıklık • Genel hastane popülasyonunda % 12- 27 • >60 yaş : % 33 • Kanser hastalarında: % 25 Deliriuma hazırlayıcı faktörler • • • • • • • >60 yaş olmak beyin hasarı kronik beyin hastalığı psiko-sosyal stress uyku yoksunluğu algısal yüklenme ve yoksunluk inmobilizasyon Prodromal belirtiler • • • • • • • • • Yorgunluk Uyku ve uyanıklıkta bozulma Dış uyaranlara aşırı duyarlılık dalgınlık Çok canlı rüya görme Dikkat dağınıklığı Çabuk sinirlenme ve alınma Tedaviye uyumsuzluk aşırı duygusal tepkiler Klinik belirtiler • Bilinç düzeyinde bozulma • Dikkat fonksiyonunda bozulma – sürdürme – odaklama – yer değiştirme • Amaca yönelik düşünme ve planlama • Bellek bozukluğu • Algı kusurları Klinik tipler • Hipoaktif-hipoalert tip • hiperaktif-hiperalert tip • mikst tip Ayırıcı tanı • Demans • Fiziksel hastalığa sekonder ortaya çıkan: – psikotik bozukluk – mood bozukluğu – anksiyete bozukluğu • Kişilik bozukluğu • Disosiyatif bozukluk Deliriumun nedenleri-1 PRİMER SEREBRAL HASTALIKLAR • kafa travması • epilepsi • serebro-vasküler hastalık – geçici iskemik atak – hipertansif ensefalopati – emboli ve SAK – migren – serebral vaskülit Deliriumun nedenleri-2 • İntrakraniyal yer kaplayan lezyonlar – Abse – Anevrizma – Neoplazma – Parasiter kistler – Subdural hematom Deliriumun nedenleri-3 • İntrakraniyal enfeksiyonlar – viral ensefalit – AİDS – bakteriyel menenjit – her türlü viral, fungal ve bakteriyel enfeksiyonlar Deliriumun nedenleri-4 SEKONDER SEREBRAL HASTALIKLAR ENFEKSİYÖZ NEDENLER • bakteriyemi • septik şok • infektif endokardit • intraabdominal enfeksiyonlar • hepatit • toksik şok sendromu • diğer viral ve bakteriyel enfeksiyonlar Deliriumun nedenleri-5 METABOLİK BOZUKLUKLAR • • • • • • • • hipoksi hipo/hiper glisemi hipo/hiper kalemi hipo/hiper natremi hipo/hiper kalsemi hipo/ hiper magnezemi hipo/hiper termi asidoz / alkaloz Deliriumun nedenleri-6 ENDOKRİN BOZUKLUKLAR • • • • • Panhipopituitarizm Hipo/hiper tiroidi Hipo/hiperparatiroidi Addison Hastalığı Cushing Sendromu Deliriumun nedenleri-8 Diğer • • • • • • Hepatik ensefalopati Üremik ensefalopati Karsinoid sendrom Porfiri Wilson Hast. Büyük ameliyatlar Deliriumun nedenleri-10 EKSOJEN MADDELERE BAĞLI DURUMLAR • İlaçlar: • Zehirli Maddeler – Aminofilin – – – – – – – – – – – – Antiaritmikler Antikolinerjikler Antihipertansifler Kortikosteroidler İnterferon Morfin İndometazin Digital türevler Antineoplastikler Antiparkinsonlar Antikonvülsanlar Anfetamin – – – – Karbonmonoksit Ağır metaller Organik çözücüler Organik fosfat bileşikleri – Uçucu maddeler • Alkol • Uyuşturucular tedavi • etyolojik problemin tanısı ve tedavisi • semptomatik tedavi – farmakolojik tedavi • Haloperidol oral veya İV – psikososyal düzenlemeler • destekleyici tedavi sonuç tam sekelsiz düzelme fiziksel hastalığın kötüleşmesi ile koma ve exitus geçici süre afektif, kognitif ve davranışsal bozukluklarla girişten sonra tam düzelme kalıcı kognitif ve/veya kişilik bozukluğunun yerleşmesi, defans post-travmatik stress bozukluğu