bildiri yazım örneği

ERDEMİR’DE ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
Erhan SONVERDİ1, Aygül ÖZMEN2,Gülay YILDIRIM3,Yaşam AYDOGAN4
ERDEMİR. 67000 Ereğli / ZONGULDAK
Tel: (372) 329 33 13 E-posta: [email protected]
2
ERDEMİR 67000 Ereğli / ZONGULDAK
Tel: (372) 329 36 02 E-posta:[email protected]
3
ERDEMİR 67000 Ereğli / ZONGULDAK
Tel: (372) 329 36 02 E-posta:[email protected]
4ERDEMİR 67000 Ereğli / ZONGULDAK
Tel: (372) 329 59 50 E-posta: [email protected]
1
Özet: Sürekli değişim bilinci içerisinde olan Erdemir kurulduğu günden itibaren çevre performansını arttırmak için
yaklaşık 360 milyon $ yatırım ve iyileştirmeler yapmıştır. Bu yatırımların esasını temiz üretim teknolojilerinin
kullanılması, geri kazanımın en üst düzeyde tutulması, toprağa, havaya ve suya en az atığın verilmesi, çevre bilincinin ve
performansının sürekli arttırılması kapsamaktadır. Yatırımlarla başlayan çevre koruma anlayışına sistematik bir yapı
kazandırmak amacıyla, 1999 yılında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi kurma çalışmaları başlatılmış ve 2004 yılında
Belge alınmıştır. ISO 14001 ÇYS çalışmaları kapsamında; çevreyi önemli ölçüde etkileyen veya gelecekte etkileme
potansiyeli olan faaliyet, fonksiyon ve prosesler çevresel proses olarak tanımlanmış ve kontrol altına alınmasını sağlamak
üzere çalışma işlem kriterlerini belirleyen çevre iş talimatları ve kontrol listeleri oluşturulmuştur. Tehlikeli atıkların
bertarafına yönelik Landfill Tesisi işletmeye alınmış, katı ve tehlikeli atık envanterleri çıkarılarak, atık izleme planları
hazırlanmıştır. Bu şekilde oluşturulan kontrol mekanizması ile çevre performans standartlarının sağlanması ve performans
derecesinin izlenmesi yönünde altyapı oluşturulmuştur. Toplam kalite felsefesi yaklaşımıyla, 2003 yılında Çevre Yönetim
Süreci ve Erdemir Çevre Performans Endeksi oluşturulmuştur. Bildiride, çevre yatırımları, Erdemir’de ISO 14001 Çevre
Yönetim Sistemi aşamaları, Çevre Yönetim Süreci, Sürdürülebilir Çelik Raporu, ETİK Grubunun Faaliyetleriyle birlikte ,
çevre koruma anlayışında Erdemir’in bütünsel yaklaşımı ve uygulanan bu sistemlerin Erdemir’e katkısı anlatılacaktır.
Anahtar sözcükler: ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, Çevre Yönetim Süreci, Çevre Performans İndeksi
1. ÇEVRE YAKLAŞIMI
ERDEMİR, kurulduğu tarihten başlayarak çevre korumaya
büyük önem vermiştir. Yatırımlarında öncelik sırasını,
düşük miktarda atık çıkaran teknoloji seçimine dayandırmış
ve bugüne kadar 360 000 000 $ çevre yatırımlarına
harcama yapmıştır.
Entegre demir- çelik üretiminin yoğun su ve enerji
tüketimine bağlı olarak, suyun geri kazanımı, atıksu ve
emisyonların azaltılması yönündeki projeler öncelik
kazanmıştır. Üretim faaliyetleri sonucu açığa çıkan katı
atıkların Fe ve C içermelerinden dolayı, bu atıkların
bertarafı geri kazanım esasına dayandırılmış, Sinter
Fabrikasında hammadde girdisi olarak kullanılmıştır.
Sürdürülen çevre faaliyetlerine sistematik bir yapı
kazandırmak amacıyla 1999 yılında Çevre Politikasının
yayınlanmasıyla başlayan ISO 14001 Çevre Yönetim
Sistemi ( ÇYS ) kurma çalışmaları Eylül 2004 tarihinde
Belgenin alımıyla sonuçlandırılmıştır.
ISO 14001 ÇYS kapsamında ağırlıklı olarak sürdürülen
faaliyetler
tehlikeli atıkların mevzuata uygun olarak
bertarafı ve minör atık olarak adlandırılan atıkların
sınıflandırılarak toplanmasının sağlanmasıdır.
ISO 14001 ÇYS çalışmalarıyla birlikte 2003 yılında
Toplam Kalite Yönetim çalışmaları çerçevesinde Çevre
Yönetim Prosesi ve Çevre Performans Endeksi
oluşturulmuştur.
2. ÇEVRE YATIRIMLARI
Erdemir’de yıllık tüketilen suyun yaklaşık % 90 -92’ sini
arıtarak proseslerde tekrar kullanılmasını sağlayan toplam
kapasitesi 57.420 m3/saat olan 10 resirkülasyon tesisi
bulunmaktadır.
Resirkülasyon
tesisleriyle
birlikte
atıksuların arıtımını gerçekleştiren Kok Fabrikası Fenol
Arıtma Tesisi, 1978 yılında işletmeye alınan ve 1999
yılında kapasitesi % 50 oranında arttırılan Kimyasal Arıtma
Tesisi bulunmaktadır. 4 yıllık servis suyu kullanım
miktarları Şekil 1’de verilmiştir.
Çelik üretimi sırasında açığa çıkan toz ve çamurlar ise
demir ve karbon içeriklerinden yararlanılmak amacıyla
sinter prosesinde kullanılmaktadır. Sürekli Dökümler ve
Sıcak Haddehanelerden açığa çıkan tufal
% 70- % 73
demir ihtiva etmektedir. Sinterin hammaddesi olan toz
cevher tasarrufu sağlaması ve sinter tenörünü
arttırmasından dolayı Sinter Fabrikasında hammadde girdisi
olarak kullanılmaktadır. 2004 yılında Sinter Fabrikasında
kullanılan katı atıkların toplamı 332.206 ton’dur.
Tüketim (Milyon m3)
Servis ve Resirkülasyon Suyu Kullanım Miktarları
400
servis suyu
300
200
resirkülasyon suyu
100
0
2001
2002
2003
2004
Yıllar
Şekil 1- Servis Suyu Kullanım Miktarları
Erdemir’de 1990 yıllarından itibaren toz ve SO2
emisyonlarının azaltılması sürekli gündemde tutulan bir
konu olmuştur.
Toz emisyonlarının azaltılmasına yönelik ;
Sinter Fabrikasında Elektrofiltre Tesisi kurulmuştur. I ve II
nolu Yüksek Fırın Hammadde Besleme ve Doküm
Hollerinde , III ve IV nolu Kireç Fabrikalarında, Çelikhane
ve İkincil Metalurji Tesislerinde Torbalı Tip Toz Toplama
Sistemleri kurulmuş ve bu tesislerden yayılan toz miktarları
50 mg / m3 seviyelerinin altına indirilmiştir.
SO2 emisyonlarının azaltılmasına yönelik gerçekleştirilen
yatırımlara ve güvenli çalışma şartlarına yönelik; Kuvvet
Santralı 3 ve 4 nolu kazanlarda yapılan modernizasyonla
yakıt sistemi değiştirilmiş, bu tesislerde % 75 sıvı yakıt
kullanımı % 20 ‘ ye düşürülerek, % 80 atık gaz kullanımına
başlanmıştır.
YFG gazı yakıtlı 5 nolu Atık Gaz Buhar Kazanı ve
Çelikhane Gazı Geri Kazanım Tesislerinin işletmeye
alınmasıyla 120.500 ton fuel-oil eşdeğeri olan YFG ve
Çelikhane gazlarının kullanımı sağlanmıştır.
1996 yılından itibaren, doğal gazın Erdemir’e getirilmesiyle
III. Slab Fırınında doğal gazın kullanımı sağlanmış,
232 kg / saat olan SO2 emisyonları bu suretle
4,7 kg /saat’ te düşürülmüştür. Bu tesisteki SO2 azaltımı
% 97 oranında olmuştur.
Sürdürülebilirlik ilkesinin önemli ayaklarından birini
oluşturan katı atık yönetiminde izlenen yöntem geri
kazanımın sağlanmasıdır.
Katı atıklar , mevcut Sinter Fabrikasında hammadde girdisi
veya çimento sanayi gibi diğer endüstrilerde kullanım
yoluyla geri kazanılarak, doğal kaynak tasarrufu
sağlanmaktadır. Katı atık geri kazanım oranları Tablo 1’de
verilmiştir.
Yüksek Fırınlarda sıcak maden üretimi sonucu yan ürün
olarak açığa çıkan yüksek fırın curufu CaO ve SiO 2
esaslıdır. Suyla soğutma işlemiyle granüle hale getirilen
curuf, çimento sanayinde kullanılmak üzere çimento
fabrikalarına satılmaktadır. Granüle curufun çimento
sanayinde kullanımı çimento hammaddesi olan kireçten
tasarruf sağladığı gibi CO2 emisyonlarını azaltmaktadır.
Tablo 1 : Katı Atık Geri Kazanım Oranları
%
Katı Atık Geri Kazanım
Oranları
2001
2002
2003
2004
76
56
58
80,7
Entegre üretime bağlı olarak oluşan katı atıkların içerisinde
en büyük hacmi oluşturan çelikhane curuflarının geri
kazanımı sağlamak üzere 1998 yılında Çelikhane Curufu
Değerlendirme Tesisi kurulmuştur. Tesis, curuf içindeki
metalik parçaların fiziksel işlemlerle alınması ve
konvertörlere hurda yerine şarj edilmesi için yapılmıştır.
Kalan diğer bölüm ise tanecik büyüklüğüne göre Sinter
Fabrikasına beslenmektedir.
Çelikhane
curuflarının
tamamının
kullanılmasının
sağlanması ve farklı alanlarda kullanımını sağlamak üzere
TÜBİTAK ile ortak araştırma yürütülmüştür. Curufların
karayollarında asfalt agregası ve demiryollarında balast
malzemesi olarak kullanımı için gerekli özellikleri taşıyıp,
taşımadığını belirlemek amacıyla yürütülen karakterizasyon
çalışmaları,
curufların
bu
uygulama
alanlarında
kullanımlarının uygun olduğunu göstermiştir. Yol yapım
malzemesi olarak kullanımının sağlanması konusunda
çalışmalar sürdürülmektedir
3. ISO 14001 ÇYS KAPSAMINDA YAPILAN ÇEVRE
YATIRIMLARI
ISO 14001 ÇYS kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar
tehlikeli ve minör atıkların yasal mevzuata uygun olarak
bertarafını sağlamakla birlikte, tehlikeli ve minor atık
yönetim
sistemlerinin
oluşturulmasını
beraberinde
getirmiştir.
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne göre tehlikeli
atık sınıfında yer alan atıklar aşağıda verilmiştir :




Kok Fabrikası Dekanter Tortusu
Kok Fabrikası Asit Tortusu
Atık Yağlar
Yağlı Tufal
3.1. Kok Fabrikası Dekanter Tortusu
Bu yatırımın öncelikli hedefi mevcut durumda çevre
açısından büyük problem teşkil eden katran dekanter
tortusunun çevreye zarar vermeyecek şekilde bataryalarda
tekrar kullanılmasını sağlamaktır.
sızıntı suyu, sızıntı suyu toplama havuzuna alınması, diğer
bölmelerde yağan yağmur suları, yağmur suyu kanalına
verilemktedir. Deponi Sahasının etrafında oluşturulacak
yağmur suyu toplama kanalı ile deponi sahasına yağmur
suyunun girmesi engellenmiştir.
Geçirimsizliği sağlayacak katmanlar aşağıda verilmiştir.
Araştırma aşamasında, katran dekanter tortusu kullanılarak
üretilen briketler kömür harmanı ile karıştırılarak 7 kg'lık
kok test fırınında koklaştırılmış ve aşağıda açıklanan
sonuçlara ulaşılmıştır.




Briketlerin kömür harmanına %20 ye kadar
karıştırılması ile üretilen kokların elek analizi,
mukavemeti ve kok verimi kabul edilebilir sınırlar
içinde kalmaktadır.
Briketleme işleminde katran tortusu ve kömürü
sağlam bir yapıda bağlayabilmek için melas ve
kireç tozunun kullanılması gerekli olmaktadır.
Gerek kömür ile gerekse kok tozu ile yapılacak
briketlerden kömürle yapılanın kok fırınlarında,
kok tozu ile yapılanın ise hem kok fırınlarında hem
de yüksek fırınlarda ve sinter fabrikasında
kullanılma imkanı vardır.
Briketleme çalışmaları hem kömür ile hem de kok
tozu ile yapılmış ve her iki denemede de başarılı
sonuçlara ulaşılmıştır.
Araştırma
sonuçlarının
uygun
bulunmasından
hareketle, Katran Dekanter Tortusu Briketleme Tesisi
inşa edilerek, yılda 400 ton tortunun Kok
Bataryalarında yakılarak bertaraf imkanı yaratılmıştır.
3.2. Kok Fabrikası Asit Tortusu
Kok Fabrikasından açığa çıkan asit tortusunun
nötrleştirilerek, Kimyasal Arıtma Tesisinde bertaraf
edilmesi için aside dayanıklı tank yapılmıştır. Tanka alınan
asit tortusu Arıtma Tesisine beslenerek, arıtımı
sağlanmaktadır. Asit Tortusu Tankının fotoğrafı Fotoğraf
1’de verilmiştir.
3.3. Atık Yağlar
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ne atık yağların
analizleri yaptırılarak, atık yağların kategorilerine göre ayrı
ayrı depolanması sağlanmıştır.
3.4. Yağlı Tufal
Tehlikeli atıklar içerisinde en büyük hacme sahip, Sürekli
Dökümler ve Sıcak Haddehaneler Su Resirkülasyon
Tesislerinden açığa çıkan yağlı tufalın “ Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği’ne “ gore bertarafının sağlanması
için 50 m x 100 m boyutlarında Landfill Tesisi inşa
edilmiştir.
Landfill Tesisi 6 bölmeden oluşmaktadır.
Konulan
PE ( polietilen ) logarlar ile sadece doldurulan bölümdeki
Kil Tabakası : En alt tabakada geçirimlilik katsayısı 1x10-9
m/sn den küçük ve her biri 30 cm yüksekliğinde üç
tabakadan oluşmaktadır. Her bir tabaka sıkıştırılarak, test
edilmiştir. Sıkışmanın daha kolay olması için kilin partikül
büyüklüğü 25-50 mm arasındadır.
HDPE ( High Density Polietilen )Membran Tabakası :
HDPE membran tabakası üç katman olarak serilmiştir. Üst
katman deponi sahası doldurulduktan sonra yağmur sızıntısı
için, diğerleri ise deponi sahası sızıntı suyunun yer altı
suyuna karışmasını engellemek için yapılmıştır. En alttaki
HDPE Tabaka kilin hemen üzerine 2,5 mm kalınlığında
serilmiş, HDPE membran kaynakları çift dikişli füzyon
metodu ile yapılmıştır.
Koruyucu Kum Tabakası : HDPE membran üzerine
serilmiş olup kalınlığı 10 cm’dir. Koruyucu kum tane çapı
0,4 – 0,8 mm aralığındadır.
Drenaj Tabakası : Drenaj tabakası koruyucu kum
tabakasının üzerinde ve kalınlığı 30 cm’dir. Drenaj tabakası
kaba çakıl ve tane aralığı 5,6- 8,0 mm aralığındadır. Drenaj
tabakasının amacı içine konulan perfore drenaj borularının
tıkanmasını önlemektir. Üst drenaj tabakası deponi sahası
süzüntü suyunu toplayacak, alt drenaj tabakası ise sadece
sızıntı olup olmadığını kontrol edecektir.
Üst Kum Tabakası : Üst kum tabakası, üst drenaj
tabakasının üstüne konulmuştur. Kalınlığı 15 cm olan
tabakanın kumu kaba kum olup, tane aralığı 1,0 – 2,0 mm
‘dir.
Sızıntı Suyu Havuzu ve Pompalama İstasyonu : Deponi
sahasında toplanan sızıntı sularının toplandığı 200 m3
kapasiteli PE ( polietilen ) kapalı havuz yapılmıştır. Bu
havuzda toplanan sular vidanjör ile mevcut Kimyasal
Arıtma Tesisine taşınarak, arıtılacaktır.
PE ( polietilen ) Logarlar : Her hücrenin çıkışına 900 mm
çapında 3 adet PE menhol konulmuştur. Bu menhollerden
bir tanesi alt drenaj tabakasını kontrol etmek için ve diğer
iki tanesi de üst drenaj tabakası için yapılmıştır. Bu
menholler, o hücredeki mevcut duruma göre sızıntı suyunu
veya yağmur suyunu ilgili toplama kollektörlerine
yönlendirilmiştir. Doldurulan hücrenin sızıntı suyu
bağlantısı açık olacak, yağmur suyu bağlantısı ise flanşla
körlenmiştir. Sızıntı suları, 1600 mm çapında bir terfi
menholünde toplanarak ve buraya konulan bir pompa ve
seviye şamandırası yardımı ile sızıntı suyu havuzuna
aktarılmaktadır.
İzleme Kuyuları : Deponi sahasının kontrolü için dört adet
izleme kuyusu yapılmıştır. 90 mm çapında bir boru
konularak, etrafı çakıl ve mineral sızdırmazlık tabakası ile
doldurulmuştur.




İzleme ve Ölçme Sistematiğinin Oluşturulması
İç Çevre Tetkiklerinin Düzenlenmesi
Üst Yönetimin Gözden Geçirme Toplantıları
Ön Tetkik ve Belgelendirme Tetkiki
Landfill tesisinin taban ve üst tabaka katman detayları Kesit
1’de verilmiştir.
4.1 Çevre Politikası
Kesit 1 : Landfill Tesisi Taban ve Üst Katman Detayları
Erdemir Çevre Politikasında taahhüt edilen
çerçevesinde
Çevre
Yönetim
Sistemi
3
dayandırılmıştır :
0,25 cmHDPE Tabakası
0,30 m
0,30 m
DEPOLAMASAHASI DOLDUKTAN
SONRAUYGULANACAKBÖLÜM
1 mTarımToprağı

0,40 mDrenaj Tabakası

0,10 mKoruma Tabakası
0,60 mMineral Sızdırmazlık
Tabakası Ve Gereğinde Gaz
Drenaj Tabakası
0,50 mTampon Tabaka
Tehlikeli Atık
PROJE UYGULAMASINAESAS BÖLÜM
0,15 mKumTabakası
0,30 mDrenaj Tabakası
0,25 cmHDPE Tabakası
0,10 mKoruma Tabakası
0,30 mDrenaj Tabakası
0,25 cmHDPE Tabakası
0,30 m
0,10 mKoruma Tabakası
0,30 m
0,90 mMineral SızdırmazlıkTabakası

ilkeler
esasa
Çevreyle ilgili yasa ve yönetmeliklere uyumu
sağlamak,
En az atık veren teknolojileri uygulamak, doğal
kaynakları korumak, enerji tasarrufu, geri kazanım
konularıyla ilgili çevre performansını sürekli
arttırmak,
Tüm sosyal paydaşlarıyla açık iletişim kurmaktır.
4.2. Kanuni Şartların Analizi
Erdemir üretim ve faaliyetleriyle ilgili Çevre Kanunu ve
Yönetmeliklerinden doğan çevre yaptırımları belirlenerek,
12 adet Yönetmeliğin gerekliliklerinin özetlendiği Erdemir
Çevre Mevzuat Raporu hazırlanmıştır. E-isoft ortamında
yayınlanan Çevre Mevzuat Raporu ihtiyaçlara göre revize
edilmektedir.
0,30 m
3.5. Minör Atık Sahası
Özellikle bakım faaliyetleri sonucu açığa çıkan ve
miktarları çamur, toz ve tufal gibi proses atıklarına oranla
daha az olan atıklar minör atık olarak adlandırılmıştır.
2004 yılında yatırımı gerçekleştirilen ve 14 gözden oluşan
Minör Atık Sahası ile ünitelerden çıkan kablo, plastikler,
koruyucu malzeme, filtre gibi minör atıkların
sınıflandırılarak, depolanması sağlanmıştır. Bu sahada
sınıflandırılarak depolanan minor atıkların geri kazanımı
sağlanmaktadır.
4.3. Çevre Boyutlarının
Belirlenmesi
Saptanması
ve
İşletme genelinde yürütülen tüm faaliyetlerin, ürün ve
hizmetlerin
çevre
boyutları
saptanarak,
etkileri
belirlenmiştir. Her bir faaliyetin, ürünün veya hizmetin
çevresel etki yaratma olasılığı ve oluşan etkinin derecesinin
belirlenmesi için risk puanları hesaplanmıştır. Risk puanı
normal şartlar için ayrı, kaza ve acil şartlar için ayrı olarak
belirlenmiştir.
Normal şartlar için Risk Puanı = Sıklık Puanı x Etki Şiddeti
Puanı
Kaza ve acil şartlar için Risk Puanı = Olasılık Puanı x Etki
Puanı
4. ISO 14001 ÇYS ÇALIŞMALARI
Normal Şartlar için Sıklık Puanı :
ISO 14001 ÇYS kurma aşamaları :
1 : Az ( yılda bir kez )
3 : Orta ( ayda bir kez veya daha çok )
5 : Yüksek ( haftada bir kez veya daha çok )
7 : Çok yüksek ( sürekli ve süreklilik ar z eden )








Çevre Politikasının Yayınlanması
Kanuni Diğer Şartların Analizi
Çevre Boyutlarının Saptanması ve Etkilerin
Değerlendirilmesi
Çevre Hedeflerinin ve Yönetim Programlarının
Oluşturulması
Bünye, Yapı ve Sorumlulukların Tanımlanması
Eğitim ve Bilinçlendirme Faaliyetleri
Dokümantasyon ve Entegrasyon
Çevresel Acil Durum Planlarının Hazırlanması
Etkilerinin
Kaza ve Acil Şartlar için Olasılık Puanı :
1 : Olasılık az
3 : Olasılık orta
5 : Olasılık yüksek
7 : Olasılık çok yüksek
Etki Şiddeti Puanı :
1 : Etki şiddeti az ( Önemli bir etkinin olmaması )
3 : Etki şiddeti orta ( Kolay giderilebilen, kısa süreli,kalıcı
olmayan etki )
5 : Etki şiddeti yüksek ( Kolay giderilemeyen, uzun süreli
kalıcı etki )
7 : Etki şiddeti çok yüksek ( Uzun süreli, kalıcı, geri dönüşü
olmayan, insan sağlığını ve güvenliğini tehdit eden etki )
Risk puanları ise aşağıdaki önem derecesine göre
değerlendirilmiştir :
Risk puanı : 1,3,5,7 ve 9 çıkanlar önemsiz
Risk puanı : 15, 21 ve 25 çıkanlar önemli
Risk puanı : 35 ve 49 çıkanlar çok önemli
Çevre etkileri konuyla ilgili mevzuat şartları olması
durumunda veya çevre etkileri olmaması durumunda Risk
Puanına bakılmaksızın önemli kabul edilmiştir.
4.4 Çevre Hedeflerinin ve Yönetim Programlarının
Oluşturulması
Önemli çevre boyut ve etkileri dikkate alınarak, çevre
hedefleri belirlenmiştir. Hedeflerin gerçekleştirilmesi için
gerekli plan ve projeleri, sorumluları, maliyeti ve termini
tanımlayan Yönetim Programları oluşturulmuştur.
Hedefler belirlenirken aşağıdaki konular ağırlıklı olarak ele
alınmıştır :
 Doğal kaynak tasarrufu,
 Atıkların ( katı, sıvı, gaz ve tehlikeli )kontrolü,
 Atıkların alıcı ortamdaki çevresel etkilerinin
kontrolü,
 Kimyasal maddelerin azaltılması,
 Gürültü kontrolü,
4.5 Bünye, Yapı ve Sorumlulukların Tanımlanması
Standart doğrultusunda ISO 14001 ÇYS’nin kurulması,
uygulanması, bütün fonksiyon ve üniteler arasındaki çevre
yönetim faaliyetlerinin koordine edilmesinden sorumlu
Çevre Yönetim Temsilcisi atanmıştır.
Ünite Müdürleri Çevre Sorumluları ve Ünite Müdürünün
atadığı bir personelde Çevre Temsilcisi olarak
belirlenmiştir.
Çevre Sorumlularının görevi Ünite Çevre Temsilcilerine
gerekli tüm desteği vermek ve ünitesinde ÇYS’nin
işlerliğini sağlamaktadır.
Ünite Çevre Temsilcilerinin görevi ise ISO 14001 ÇYS
dokümantasyon sisteminin güncellenmesini sağlamak,
bilinçlendirme eğitimleri vermek, Çevre Mevzuatını takip
ederek, uygulanmasını sağlamaktır.
ÇYS’nin sürekliliği ve etkinliğini arttırmak amacıyla
Erdemir’de İSG ( İş Sağlığı ve Güvenliği ) konusunda
yürütülen faaliyetlerden yararlanılarak, her ünitede belirli
periyotlarda sürdürülen İSG toplantılarında çevreye de yer
verilmesi planlanmıştır. İSG toplantıları İSG ve Çevre
Toplantıları olarak adlandırılmış ve bu toplantılarda ünite
çevre faaliyetleri görüşülmeye başlanmıştır.
4.6 Eğitim ve Bilinçlendirme Faaliyetleri
En üst kademeden en alt kademeye kadar :



Çevre Mevzuatı yükümlülükleri,
Erdemir Çevre Yönetim Sistemi gereklilikleri,
Yürütülen faaliyetlerin çevre etkileri ve alınması
gerekli önlemler,
 Atık Yönetim Sistemi,
anlatılmıştır.
4.7 Dokümantasyon ve Entegrasyon
Oluşturulan Çevre Yönetim Sistemi Dökümanları aşağıda
verilmiştir :




Çevre Temel Kitabı
9 adet Prosedür
İş Talimatları,
Formlar
( Kontrol Listeleri, Çevre Kazası
Raporları gibi )
4.8 Çevresel Acil Durum Planlarının Hazırlanması
Çevresel Acil Durumlar, Etki Değerlendirme Tablolarında
Kaza ve Acil Şartlar Bölümünde ele alınmıştır. Çevresel
Acil Durum Planları hazırlanarak,
İSG kapsamında
yürütülen Fabrika Genel Acil Durum Planlarına
Entegrasyonu yapılmıştır.
Ünite için hazırlanan Acil Durum Planları çalışanlara
anlatılmıştır.
Çalışan :
 Acil durumdaki görevi, göreviyle ilgili yazılı
doküman ,
 Acil durumlarda iletişim araçlarının neler olduğu,
 Acil durumlarda ilk yapılacak işlem,
 Tatbikat ve kayıtları,
 Kazaya bağlı olarak çevreye verilen olumsuz
etkilerin giderilmesi için alınan önlemler,
konularında bilinçlendirilmiştir.
Ünitede meydana gelen tehlikeli kimyasalların dökülmesi,
saçılması, atık yağların ve asitli atıksuların alıcı ortamlara
karışması gibi durumlar çevre kazası olarak tanımlanmış ve
meydana gelmesi durumunda ise hazırlanan Çevre Kazası
Raporu ile kayıt altına alınmaktadır.
4.9 İzleme ve Ölçme Sistematiğinin Oluşturulması
Önemli çevre etkileri ölçmek ve izlemek amacıyla aşağıda
verilen konularda yönetim sistemleri oluşturulmuş ve
gerekli İzleme ve Ölçme Planları hazırlanmıştır.









Sürecin başarısı Süreç Yönetim Ekibi tarafından belirlenen
8 performans göstergesi ile izlenmektedir.
Sıvı Atıkların Yönetimi
Gaz Atıkların Yönetimi
Katı ve Tehlikeli Atıkların Yönetimi
Tıbbi Atıkların Yönetimi
Enerji Yönetimi
İçme Suyu Kontrolü
Gürültü Kontrolü
Radyasyon Kontrolü
Tehlikeli Kimyasalların Kontrolü
4.10 İç Çevre Tetkiklerinin Düzenlenmesi
Yönetiminin Gözden Geçirme Toplantıları
Performans göstergeleri :



-
Üst
İç Çevre Tetkiklerinin yılda bir kez yapılması planlanmıştır.
İç Tetkik sonucu hazırlanan Rapor Üst Yönetime sunularak,
Yönetimin Gözden Geçirme Toplantısında ÇYS’nin
uygulanması ve işlerliği değerlendirilmektedir.
5. ÇEVRE YÖNETİM SÜRECİ
Toplam Kalite Yönetimi Felsefesi çerçevesinde 2003
yılında Yardımcı Kaynakların Yönetimi Üst Süreci altında
Çevre
Yönetim
Süreci
tanımlanmıştır.
Sürecin
faaliyetlerinin çerçevesi tesis ve donanımın işletmeye
alınması ile başlayan alt sınır, tesis ve donanımın çevreye
uygun şekilde elden çıkarılması üst sınırı ile belirlenmiştir.
MÜŞTERİ
Girdi
TEDARİKÇİ
Müşterileri :
Toplumla İlişkilerin Yönetimi Üst Süreci
Politika ve Stratejilerle Yönetim Üst Süreci
Tüm Paydaşlar
Çıktı
( ulaşılmak
istenen sonuç )
Sürecin Girdileri :
Mevcut tesis ve donanımın üretim faaliyetleri sırasında
oluşan çevre etkileri
Yasal mevzuatta öngörülen çevresel yükümlülükler
Diğer faaliyet ve hizmetlerden oluşan çevre etkileri
Tedarikçileri :
Yatırımların Yönetimi Üst Süreci
Siparişin Karşılanması Üst Süreci
Politika ve Stratejilerle Yönetim Üst Süreci
Toplumla İlişkilerin Yönetimi Üst Süreci
Çıktıları :
Yasal sınırlara uygun, atıkların olumsuz etkileri en aza
indirgenmiş, geri dönüşümleri sağlanmış, doğal kaynakları
korunmuş çevre.



Atıksu parametrelerinin yasal limitlerle uygunluk
oranı,
Bacagazı emisyonlarının yasal limitlerle uygunluk
oranı,
Tehlikeli atıkların yasal mevzuata uygun olarak
berterafı,
Katı atıkların geri kazanımı,
Resirkülasyon suyu kullanım oranı,
ISO 14001 ÇYS Belgesidir.
6. ÇEVRE PERFORMANS GÖSTERGESİ
Çevresel göstergelerin tek bir değer olarak izlenebilmesi
için Erdemir Çevre Performans Endeksi oluşturulmuştur.
2002 yılı başlangıç kabul edilmiş ve endeksin baz noktası
olarak belirlenmiştir. Göstergedeki iyileşmeler bu yıl ile
kıyaslanmaktadır. Her türlü iyileşme endeks değerini
azaltıcı yönde etki göstermektedir.
Endeksin oluşturulduğu başlangıç aşamasında 3 ana
parametre belirlenmiştir.
•CO2 emisyonları
•İşletme parametreleri (Atıksu, emisyon, katı ve tehlikeli
atık )
•Çevre Yönetim Sistemi
2002 yılına gore hesaplanan 2003 ve 2004 yılı Performans
Değerleri Şekil 2’deki Grafikte verilmiştir. Endeksin
azalan eğim göstermesi, performansın iyi olduğunu
göstermektedir. 2004 yılında alınan ISO 14001 ÇYS
Belgesi ve fuel-oil tüketimlerinde azalmanın sonucu olarak
SO2 emisyonlarının düşmesi performansı iyiye doğru
götürmüştür.
Erdemir Çevre Performans Endeksi (ERÇPEN)
150
119,25
125
100
100
80,73
75
50
25
0
2002
2003
2004
Şekil 2 : Erdemir Çevre Performans Endeksi ( ERÇPEN )
2005 yılında revize edilen Endeksin hesaplanmasında :







Su kullanımı,
Çevre hedefleri,
İyileştirme faaliyetleri,
Yasal Mevzuatla uyum,
ISO 14001 ÇYS Tetkikleri
Çevre kazaları,
Eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri ,
göstergeleri de ilave edilmiştir.
Endeksin yönü de değiştirilerek, 100’ün üzerinde olması
iyiye gittiği yaklaşımı belirlenmiştir.
7. SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
DOĞRULTUSUNDA YAPILAN ÇALIŞMALAR
Dünyadaki
gelişmelere
paralel
olarak,
Erdemir
Sürdürülebilirlik Çalışma Grubu ve küresel ısınmanın
önlenmesi için Türk Demir Çelik Sektörü tarafından
izlenecek politikaların belirlenmesine öncülük etmek,
küresel ısınmayla ilgili dünyadaki gelişmeleri izlemek ve
Erdemir’de CO2 emisyonlarının azaltılması çalışmalarını
yürütmek üzere ETİK (Emisyon Ticareti İzleme
Komisyonu) grubu oluşturulmuştur.
Türkiye demir çelik sektöründeki CO2 envanterini
çıkartmak üzere Demir Çelik Üreticileri Derneği ile işbirliği
yapılarak çalışma başlatılmıştır. Bu çalışma neticesinde
Ülke genelinde sera gazları emisyon hedefi konulmasında
veri tabanı oluşturulması sağlanacaktır.
IISI tarafından demir çelik sektörü için geliştirilmiş
sürdürülebilir performans ölçütünün göstergesi olan 11 adet
indikatör doğrultusunda 2003 yılı Erdemir Sürdürülebilir
Çelik Raporu ilk kez yayınlanmıştır. 2004 yılı Raporun
ikincisi hazırlanmıştır.
8. SONUÇ
1970’lı yıllarda kirliliğin kontrolü amaçlı gelişen çevre
teknolojileri günümüzde rekabet unsuru haline gelmiştir.
Diğer taraftan, çevre sorularının çözümünde yeterli
gelmeyen Çevre Mevzuatına ek olarak, 1980’lerde, bir çok
firma, çevre alanındaki çabalarda yeni bir adım atarak,
“çevre yönetimi” yaklaşımını benimsemeye başlamıştır.
Bunun sonucu olarak ta, ISO 14001 Çevre Yönetim
Standardı geliştirilmiştir. Günümüzde Çevre Yönetim
Sistemini kuran ve başarıyla uygulayan şirketler sürekli
gelişim felsefesi ve sürdürülebilir kalkınma ilkesi
doğrultusunda
Çevre
Performans
Değerlendirmesi
yaklaşımına yönelmektedir. Erdemir Çevre Koruma
Yaklaşımının anlatıldığı bildiride, dünyamızda bu
gelişmelerin uygulamaları adım adım görülmektedir.