TBMM B:<»0 2 2 . 1 2 . 1 9 9 4 0 : 1 Bu yapısı içerisinde, gerçekten

T.B.M.M.
B:<»0
22.12.1994
0:1
Bu yapısı içerisinde, gerçekten, bütçe büyüklükleri arasında Maliye Bakanlığının payının, mütevazi, Bakanlığın fonksiyonlarına yetemeyecek düzeyde olduğunu hemen belirtmemiz gerekir.
Aslında, maliye politikasının yürütülmesinde ana merkez olması gereken Maliye Bakanlığının, büt­
çe içerisindeki ağırlığının kaybolduğu da görülmektedir. Özellikle, Hazine ve Dış Ticaret Müste­
şarlığının bütçe rakamına baktığımız zaman, Maliye Bakanlığının, 15 trilyon liralık bütçesinin ne
anlama geldiğini daha iyi değerlendiririz. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bütçesi 500 tril­
yon lira civarındadır. 1 katrilyon 331 trilyon liralık bütçenin 500 trilyon liralık en büyük bölümü,
Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı bütçesi olarak görülmektedir; ancak, bu bütçenin de -bildiğimiz
gibi- transfer giderlerine ayrılan bir bütçe olduğunu görmekteyiz; ama, burada belirtmek istediğim
ana nokta, ana eksen, Maliye Bakanlığının, bütçe içerisindeki konumunun ve payının gittikçe kü­
çülmekte oluşudur.
Burada, şu soruyu sormamız gerekir. Maliye Bakanlığı ne iş yapar? Maliye Bakanlığının gö­
revi nedir, hangi fonksiyonları icra eder? Kendisine ayrılan bu bütçeyi, hangi fonksiyonları icra et­
mek için kullanır, harcar? Bu soruların cevabını bulduğumuz takdirde, Maliye Bakanlığı bütçesi­
nin ne anlama geldiğini daha iyi değerlendireceğiz ve Maliye Bakanlığı bütçesi üzerinde daha sağ­
lıklı yorumlar yapma imkânına kavuşmuş olacağız.
İlgili kanunları incelediğimiz zaman -fazla ayrıntıya girmeye gerek yok; ama- Maliye Bakan­
lığının görevleriyle ilgili, şu hususları hemen tespit ederiz: Bir kere, bu Bakanlık, maliye politika­
sının hazırlanmasına yardımcı olma göreviyle donatılmıştır. Maliye Bakanlığı, sadece maliye poli­
tikalarının hazırlanmasına yardımcı olmaz, aynı zamanda, bu politikaları da uygular. Diğer taraf­
tan, harcama politikasını geliştirmek ve uygulamak, yine Maliye Bakanlığının görevleri arasında­
dır. Gelir politikasını oluşturmak ve uygulamak, yine, aynı şekilde, Maliye Bakanlığımızın görev­
leri arasındadır; bu görevler arasında, devlet bütçesini hazırlamak ve uygulamak da yer almaktadır.
Dolayısıyla, devlet bütçesini hazırlamak ve bu bütçenin uygulanmasını sağlamak Maliye Ba­
kanlığının görevi olduğuna göre, önümüzdeki 1995 yılı bütçesini ilgilendiren her konunun, doğru­
dan doğruya Maliye Bakanlığını ilgilendireceğini, bütçe üzerinde yapacağımız bütün konuşmala­
rın da, bir boyutu itibariyle, Maliye Bakanlığı bütçesi üzerinde yapılabilecek bir konuşma olduğu­
nu kabul etmemiz gerekiyor. Ancak, burada, şunu hemen belirtmek gerekir ki, Maliye Bakanlığı­
nın bu konulardaki görevleri, aslında, teknik düzeydedir. Yapılan çalışmalarda makro büyüklükler
belirlenir, alternatifler oluşturulur ve bu alternatifler arasında, sorumluluk, siyasî iktidarındır; ter­
cihi de bu siyasî iktidar yapar. Nitekim, aynı şekilde, bütçeyle ilgili teknik çalışmalar Maliye Ba­
kanlığı bünyesinde yapılmış olsa dahi, bu bütçeyi Türkiye Büyük Millet Meclisine sunan Hükümet­
tir ve bu bütçenin yürürlüğe girebilmesi için de Türkiye Büyük Millet Meclisinde onaylanması gerekmekterdir.
O halde, bütçe, bir boyutuyla Maliye Bakanlığını ilgilendirmekle birlikte, siyasal sorumluluk
hükümette olduğuna göre, bütçeyle ilgili konuların yöneldiği yanlışlıkların eleştiriye uğradığı mer­
ci, siyasal iktidar olmaktadır. O halde nedir; bu bütçe ne anlama gelir; bunu görmek gerekir.
Bildiğimiz gibi, Doğru Yol Partisi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti Hükümeti, üç yıldır işba­
şındadır. Hükümet, bu üç yıllık iktidar dönemi içerisinde, Türkiye Büyük Millet Meclisine 4 tane
bütçe getirmiştir; 1992 yılı bütçesini, bu koalisyon İktidarı getirmiş ve Meclise takdim etmiştir,
1993 yılı bütçesini bu İktidar getirmiştir, 1994 yılı bütçesini bu İktidar getirmiştir; yine aynı şekil­
de, 1995 yılı bütçesi de, bu siyasal iktidarın getirdiği ve şu anda burada üzerinde tartıştığımız büt­
çedir.
O halde, getirilen bu 4 bütçenin uygulanması ve bütçe dışında, iktisat politikasının gerektirdi­
ği tedbirlerin alınmasıyla, dört yıl içerisinde Türkiye nereye gitti, ne oldu?.. Türkiye büyüdü mü
- 588 -