1 riyeti, mesuliyeti niçin yeni işverene yüklensin?.. Es ki

C Senatosu
B : 77
riyeti, mesuliyeti niçin yeni işverene yüklensin?.. Es­
ki işveren çalıştırdığı işçilerin kıdem tazminatım öde­
me durumunda kalabileceğini dikkate alsın, bunu da
ödemeye gerekirse hazırlansın.
Devletin devraldığı bir işletmede ortaya çıkacak,
bu işçi değişiminden dolayı ortaya çıkacak sorunları
çözmek için başka imkânları vardır, onu kullanabi­
lir. Olabilir ki, bir işyerini devraldıktan sonra bir kı­
sım işçileri Devlet işinden çıkarır, onların kıdem taz­
minatları eski işveren için ödenmesi gerekli hale ge­
lir, ondan sonra o işçilerin istihdam sorunu Devletin
önüne gelir, Devlet elindeki olanaktan
kullanarak
onlara gerekli istihdam olanaklarını da yaratmaya el­
bette çalışır. Bu ayn bir konudur; ama işvereni ko­
rumakta ısrarlı mı olacağız?.. Daha önceki işverenin
çalıştırdığı işçilerle ilgili kıdem tazminatı mükellefi­
yetini ödenmesi gerekir mükellefiyet haline sokma­
mak için burada özel tertipler alacak mıyız, almaya­
cak mıyız?.. Sorun budur. Biz almayalım diyoruz,
Devlete bu esnekliği verelim, Devlet gerekli düzenle­
meyi yerine getirebilsin.
Konunun işçi hakkı ile alakası yoktur. Madenci­
nin kıdem tazminatı ödeme sorumluluğundan kurta­
rılması konusunun ötesinde bir tarafı da yoktur.
Teşekkür ederim, saygılar sunanm. (Alkışlar).
BAŞKAN — Teşekkür ederim Sayın Bakan.
ORHAN ÇALIjŞ (Bolu) — Sayın Başkan, izin ve­
rir misiniz?..
BAŞKAN — Buyurun Sayın Çalış.
ORHAN ÇALIŞ (Bolu) — Sayın Başkan, söyle­
diklerimin başka türlü anlaşılması oldu. îzin verirse­
niz açıklama yapmak istiyorum efendim.
BAŞKAN — Buyurun efendim.
ORHAN ÇALIŞ (Bolu) — Sayın Başkan, sayın
senatörler;
Biraz evvel de konuşmam da bu maddedeki işçi
haklarının iki kısımda mütalaa edilmesi
üzerinde
durdum.
Birincisi, işçinin devralma zamanına kadar işçi
haklan;
Bir de işçinin çalışma hakkı.
Şimdi, burada 22 nci ve 23 ncü maddelerin espri­
sinde bir aykmlık oluyor. Eğer, işçinin aynı işletme­
de; Sayın Bakan dediler ki, «istihdam sorunu ve tek­
nolojik durumlar itibariyle işçi istihdamında bazı sa­
kıncalar olabilir, işçi çıkarma durumuna
gelebili­
riz»..*
Siz bir işletmeyi alıyorsunuz, bunun devir ve in­
tikal hususunda birtakım kanuni sakıncaları varsa on­
4 . 10 . 1978
O : 1
ları da teminat altına getirirsiniz. Bu maddede önem­
li olan durum; iş hukuku ile ilgili olan kısımlar za­
ten tatbik edilecek. Biz niçin bunu getirdiniz mese­
lesi üzerinde durmuyoruz, bir kimsenin son anma
kadar durumunu tş Kanunu ve iş mevzuatı tayin edi­
yor; ama işe devandan uygun görülenleri Takdir Ko­
misyonu belirtiyor. Dün de bunun üzerinde durma­
dınız bugün de bunun üzerinde durmadınız.
Eğer bu adamlar size geçtikleri zamanda kıdem
tazminatı ve diğer işçi hakları bakımından, işyeri sa­
hibinde bir haklan varsa, nasıl 23 ncü maddede Ka­
nunun 83 ncü maddesi hükümlerine tabi olaraktan
teminat olarak bu parayı tutma hakkım getiriyorsu­
nuz?.. Burada 23 ncü maddede getiriyorsunuz. Ken­
dinize 82 nci maddenin son kısmındaki yeni işvere­
nin müteselsil sorumluluğunu ve bunun alisine hü­
küm konmayacağı hususundaki hükme karşı koyu­
yorsunuz ve altına diyorsunuz ki, «Sigorta primle­
rinden dolayı kendisine ödenecek teminatın karşılığı
tutulur» diye burada bir hüküm getiriyorsunuz.
Peki, siz burada bu hükmü getiriyorsunuz, ma­
dem ki, aynı espri içerisindesiniz, o zaman 22 nci
maddede de işçiyi devralırken onun işçi haklannm
teminat altına alınması bakımından da bir hüküm ge­
tirirsiniz, koyarsınız.
Aslında bu teminata işçi sahip. Önemli olan onun
çalışma hakkını elinden
alıyorsunuz. Sizin Takdir
Komisyonunuz, «Ben sizin işinize devamınıza lüzum
görmedim.» diyor. Ne yapıyorsunuz o zaman?.. Bir
tasfiyeye tabi tutuyorsunuz. Burada «Tasfiyede onun
kıdem tazminatı ve diğer hakkının vermeye imkân
veriyoruz» diyorsunuz. Bir işçi beş senelik, on sene­
lik ve bu müddetler içindeki bir kıdem tazminatını
almış; ama onun elinden çahşma imkânım alıyorsu­
nuz. Siz Devlet olarak birçok hususlarda kanun çı­
karıyorsunuz; sakatlar ve hükümlülerin başka yer­
lerde çahşmalan hakkında ve başka hususlarda da
kanun çıkarıyorsunuz. Bunların istihdam hususlarım
başka Devlet müesseselerinde yapabilirsiniz. Hatta
siz kanuna nasıl başka hükümler getirdiniz; «6 ay
evvelinden veya şu tarihten sonra işe alınanlar hak­
kında ayn muamele yapılabilir» diyebilirdiniz. Aynca bir husus vardır; maden işlerinde işçilik umumi­
yetle mevsimliğe dayanır zaman, zaman ve bazı iş­
çiler de vardır ki, bunlar devamlıdır.
Bu bakımdan işe girilip, girilmeme hususunda iş­
çileri bir tercih ve bu tercih de bir siyasi tercihe dö­
nüşme şeklinde olursa büyük kanşıklıkiar meydana
gelir.
— 559" —