Ücreti ve SSK primi ödenmeyen işçi, kıdem tazminatı alabiliyor

Ücreti ve SSK primi ödenmeyen işçi, kıdem tazminatı alabiliyor
|Hürriyet Gazetesi| |09.12.2010|
Şükrü KIZILOT
BU konu yaklaşık 10 milyon işçiyi yakından ilgilendirdiği için son derece önemli.
Ücreti ödenmeyen işçi, “Madem ücretimi ödemeyi geciktirdiniz ben de işi bırakıyorum. Hem geciken ücretimi
hem de kıdem tazminatımı ödeyin” diyebiliyor.
20 GÜNÜ AŞARSA
Buradaki gecikme, bir-iki günlük ya da 5-10 günlük bir gecikme değil. En az 20 gün geçtiği halde, mücbir
sebep olmadan, ücretin ödenmemesi gerekiyor.
Đş Kanunu'na göre, işçi ücretinin (aksine sözleşme olmadığı takdirde), işçi bir ay çalıştıktan sonra ödenmesi
gerekir (Đş Kanunu Md. 32). Đş Kanunu'nun 24/II-e bendinde sözü edilen ücret, geniş anlamda değerlendirildiği
için ikramiye, prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil gibi alacakların
ödenmemesi de işçiye haklı fesih imkanı verir (Yarg. 9.HD. 16.7.2008 gün ve E.2007/22062, K.2008/16398).
Ücreti 20 gün içinde ödenmeyen işçi;
1) Đş yapmaktan kaçınabilir. Bu durum yasa dışı bir grev sayılmaz.
2) Đşverene durumu yani ücretinin 20 gün geçtiği halde ödenmediğini bir “ihtarname” ile bildirip, geciken
ücret, fazla çalışma, bayram, hafta tatili ücretleri ile birlikte “kıdem tazminatını” talep edebilir (Đş K. Md. 24/IIf).
Ancak bu gibi durumlarda “ihbar tazminatı” ödenmez.
KISMEN ÖDEME
Đşverenin, ücreti kısmen ödemesi durumu değiştirmiyor. Ücretin tamamı 20 gün geçtiği halde ödenmemişse,
işçinin işten ayrılmadan işverene ihtarname göndermesi durumunda, kıdem tazminatı alma hakkı doğuyor.
Yargıtay'ın görüşü de bu yönde (Yarg. 9. HD, 16.7.2008 gün ve E.2007/22062, K.2008/16398).
Bu nedenle, işverenlerin kıdem tazminatı sorunu ile karşılaşmamak için, ücret ödemelerini tam olarak
yapmaları gerekiyor. Đşçinin ücretinin bir kısmını Đş Kanunu'nun 33. maddesinde öngörülen ücret garanti
fonundan alabilecek olması da işçinin fesih hakkını ortadan kaldırmaz (Yarg. 9. HD. 25.1.2010 gün ve
E.2008/14913, K.2010/1276. Tam metni için Bkz. www.yaklasim.com).
PRĐMĐ YATIRILMAYAN
Đşçinin sigorta primlerinin;
- Hiç yatırılmaması,
- Eksik yatırılması veya
- Düşük ücretten yatırılması
durumunda, işçinin haklı fesih hakkı doğar ve kıdem tazminatını alır (Yarg. 9.HD, 15 Haziran 2010 Tarih ve
E.2008/31534, K.2010/18798. Tam metni için Bkz. www.yaklasim.com).(Tıklayınız)
Ücretin, süresinde ödenmediği durumlarda, bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizle birlikte ödenmesi
gerekir.
DÜŞÜK BORDRO
Ücret bordrosunda, işçi ücretlerinin gerçeğin altında gösterilmesi, “muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge
düzenlenmesi” anlamına geliyor.
Bunun yaptırımı ise vergi ve vergi ziyaı cezasının yanı sıra, 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası (VUK Md.359).
Görüldüğü gibi, ücret bordrosunun gerçek ödeme tutarına göre düzenlenmesi, işçi ücretinin zamanında
ödenmesi ve 20 günden fazla geciktirilmemesi, işçinin sigorta primlerinin de yine zamanında ve ödenen ücret
üzerinden tam olarak yatırılması gerekiyor.
Aksi halde bu olayın faturası, işveren açısından çok kabarık oluyor.