1 Geçici 15 nci madde hiçbir tereddüde mahal -olmaksızın

M. Meclisi
B : 87
Geçici 15 nci madde hiçbir tereddüde mahal
-olmaksızın Anayasamızın 139 ncu maddesinin
ikinci fıkrasına aykırıdır. Anayasanın 139 ncu
maddesinin ikinci fıkrası aynen şöyledir:
«Yargıtay üyeleri birinci sınıfa ayrılmış hâ­
kim ve Cumhuriyet savcıları ile bu meslekler­
den sayılanlar arasından Yüksek Hâkimler Ku­
rulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve
gizli oyla seçilir.»
Demek ki, Anayasamızın 139 ncu maddesi
Yargıtay üyelerinin ne şekilde seçileceğini ke­
sin bir esasa ve şekle bağlamıştır.
Şimdi, biz, geçici 15 nci madde ile Anayasa­
nın 139 ncu maddesine taban tabana zıt yeni
bir esas getiriyoruz ve Yüksek Hâkimler Kuru­
lunda Yargıtaydan seçilmiş üyelerin dışında
kalan üyelerinden, bu kanunun yürürlüğe gir­
diği tarihte görevi başında olan... Bunumla da
iktifa etmiyoruz, ayrıca son dönem için seçil­
miş olup da, fiilî durum itibariyle henüz göre­
ve başlamamış olan asıl ve yedek üyeleri doğru­
dan doğruya Yargıtay üyesi yapıyoruz. Bu,
Anayasanın 139 ncu maddesine kesin olarak ay­
kırıdır.
Ayrıca değerli arkadaşlarım, bu geçici mad­
de ile muayyen kişilere bir imtiyaz tanıyoruz.
Anayasanın 12 nci maddesi, hiçbir kişiye, aile,
zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınmaz, diyor.
(Seçici 15 nci madde ile muayyen kişiler için ge­
tirdiğimiz bu durum doğrudan doğruya muay­
yen kişiler için tanınmış bir imtiyazdır. Bu ba­
kımdan da Anayasaya aykırı bir durum vardır.
Değerli arkadaşlarım, ayrıca içtüzüğün 29
ncu maddesinin birinci fıkrası, encümenlerin
kendilerine muhavvel işlerin dışında herhangi
bir işle meşgul olamayacaklarını açıkça ifade
etmektedir. Hükümet tasarısında geçici 15 nci
madde yoktur. Doğrudan doğruya Komisyon,
kendisine muhavvel olmayan bir işi esasa almış
ve yeni bir hüküm getirmiştir.
Yine içtüzükte, dipnot 13 te, «Komisyonlar
kanun teklif edemezler.» demektedir.
Halbuki biz, bu geçici 15 nci madde ile mu­
ayyen hâkimlere Yargıtay üyesi sıfatı vermek­
le, âdeta komisyon olarak bir kanun teklifi ge­
tirmiş oluyoruz ki, bu da içtüzüğe tamamen ay­
kırıdır.
Demek oluyor ki, geçici 15 nci madde, Ana­
yasanın 139 ncu, 12 nci ve İçtüzüğün 29 ncu
— 549
11 . 5 . 1972
O :1
maddelerine kesin olarak aykırı bulunmaktadır.
Bu itibarla reddedilmesi gerekir.
Millî Güven Partisi olarak görüşümüz bu­
dur.
Saygılar sunarım.
BAŞKAN — Sayın Komisyon Başkanı TeMnel, buyurun.
ADALET KOMİSYONU BAŞKANI İSMA­
İL HAKKI TEKİNEL (İstanbul) — Sayın Baş­
kan, muhterem milletvekilleri.
Bu tasarınım genel müzakeresi yapıldığı sı­
rada söz alan bazı arkadaşlarımız bu 15 nci
madde üzerinde durmuşlar birtakım tenfcidler
yöneltmişlerdi.
Komisyon başkanı olarak bu tenkidlere ce­
vap vermek üzere huzurunuza çıktığım zaman,
bu tenkidleri tamamdyle haksız telâkki etmek
mümkün değildir. Bu itibarla sırası geldiği za­
man Adalet Komisyonunca hangi sebepler tah­
tında, hangi zorunluklar gözönünde tutularak
böyle bir maddenin tedvini lüzumu hissedilmiş­
tir, bunu açıklayacağım, demiştim.
Sonuç olarak da, takdirin Yüce Meclise
aidolduğunu, bu konuda komisyonun ısrarlı bir
davranışa girmeyeceğini ve fakat bu metnin bu­
rada yer almasıyle, Anayasamızda yer alam yar­
gı bölümüne ait hükümlerin yeniden gözden ge­
çirilmesi lüzumunun Mecliskrimizce anlaşılmış
olabileceğinde menfaat umduğumuzu söylemiş­
tim.
Şimdi buradan hâsıl olan sonuç ne olursa ol­
sun, bir tek fayda hâsıl olacaktır: 1961 Anaya­
sasının reaksiyoner bir Anayasa olduğunu, istismai, belli bazı hadiselerin bazı konularda kaide
imiş gibi telâkki olunarak, Anayasaya giren
hükümlerle tedvine çalışıldığını, zaman zaman
Anayasa mütehassısları ve Parlamento üyeleri,
hükümetler ve müesseseler ifade etmişlerdir.
On senelik tatbikat sonunda Meclisimizde buluman siyasî partiler bir müşterek hedefte zaman
zaman buluşmuşlar ve birlikte bu Anayasada
bu sebeplerle bazı değişiklikler yapmışlardır.
Bugün anlaşılıyor M, sadece bu madde ile il­
gili değil, Anayasanın yargı bölümünde yer alan
hükümlerin gerek ıstılahlar, gerek kullanılan
ibareler bakımından çeşitli konularda çelişki] e
rin doğmasına sebebiyet veren kodifikasyona
Meclisleri sevkettiği ve bir konunun aynı kuv­
vette müspet ve aynı kuvvette menfi olarak sa-