ESDEP kapsamında TOKİ tarafından mali kaynağı sağlanmış

EKONOMİK GELİŞMELER
Şubat – 2012
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – ŞUBAT 2012
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………
1
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) ………………………………………………
2
İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ………………..………………
2
İTHALAT – İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI………………………………………
3
TURİZM GELİRİ ve GİDERİ………………………………………………………………
5
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE)………………………………………………
6
ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE)…………………………………………………………
6
GRAFİKLER
Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği………………………………………………..……………
4
Grafik 2 : Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret ……………………………………….
4
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
1
EKONOMİK RAPOR – ŞUBAT 2012
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
 2011 yılı üçüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri
bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 8,2 artış göstermiştir.
 Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı üçüncü
üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi
yurtiçi hasıla %17,4’lük artışla 348 802 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 8,2’lik artışla 31 029 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 18,7’lik artışla 957 326 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 9,6’lık artışla 85 139 Milyon TL olmuştur.
İstihdam – İşsizlik ve İşgücü Hareketleri
 2011 yılında Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yıla göre 1 milyon 33
bin kişilik bir artış ile 72 milyon 376 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki
nüfus ise 1 milyon 52 bin kişilik artış ile 53 milyon 593 bin kişiye ulaşmıştır.
 2011 yılında işgücüne katılma oranı % 49,9’dur.
 2011 yılında Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yıla göre 1,1
puanlık artışla % 49,9 olarak gerçekleşmiştir. Erkeklerde işgücüne katılma oranı bir
önceki yıla göre 0,9 puanlık artışla % 71,7, kadınlarda ise 1,2 puanlık artışla %
28,8’dir. Kentsel yerlerde işgücüne katılma oranı 0,8 puanlık artışla % 47,6, kırsal
yerlerde ise 1,4 puanlık artışla % 54,9 seviyesinde gerçekleşmiştir.
 Tarım dışı istihdam 1 milyon 56 bin kişi artmıştır.
 2011 yılında istihdam edilenlerin sayısı, bir önceki yıla göre 1 milyon 516 bin kişi
artarak 24 milyon 110 bin kişiye ulaşmıştır. 2011 yılında tarım sektöründe çalışan
sayısı 460 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 1 milyon 56 bin kişi
artmıştır.
 2011 yılında istihdam edilenlerin % 25,5'i tarım, % 19,5’i sanayi, % 7'si inşaat, %
48,1'i ise hizmetler sektöründedir. Bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında, tarım
sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 0,3 puan, inşaat sektörünün payının
0,7 puan arttığı, sanayi sektörünün payının 0,4 puan, hizmetler sektörünün payının
ise 0,5 puan azaldığı görülmektedir.
 İşsizlik oranı % 9,8 iken, tarım dışı işsizlik oranı % 12,4’tür.
 2011 yılında Türkiye genelinde işsiz sayısı bir önceki yıla göre 431 bin kişi azalarak
2 milyon 615 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 2,1 puanlık azalış ile % 9,8
seviyesinde gerçekleşmiştir. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 2,3 puanlık azalışla
% 11,9, kırsal yerlerde ise 1,5 puanlık azalışla % 5,8 olmuştur.
 Türkiye'de tarım dışı işsizlik oranı bir önceki yıla göre 2,4 puanlık azalışla % 12,4
seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu oran, erkeklerde geçen yılın aynı dönemine göre 2,5
puanlık azalışla % 10,7, kadınlarda ise 2,5 puanlık azalışla % 17,7 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
2
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – ŞUBAT 2012
 Çalışanların % 42,1’i yaptığı işten dolayı sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı değildir.
 Yaptığı işten ötürü herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan
çalışanların oranı, bir önceki yıla göre 1,2 puanlık azalışla % 42,1 olarak
gerçekleşmiştir. 2011 yılında bir önceki yıla göre tarım sektöründe sosyal
güvenlikten yoksun çalışanların oranı % 85,5’ten % 83,9'a, tarım dışı sektörlerde
% 29,1’den % 27,8’e düşmüştür.
İthalat – İhracat ve Dış Ticaret Açığı
 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan
geçici dış ticaret verilerine göre; 2012 yılı Ocak ayında, 2011 yılının aynı ayına göre
ihracat %8,6 artarak 10 374 milyon dolar, ithalat %2,8 artarak 17 383 milyon
dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 7 354 milyon dolardan
7 009 milyon dolara geriledi.
 Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2012 yılı Ocak ayında önceki yılın
aynı ayına göre ihracatın değişim oranı %8,6, ithalatın değişim oranı ise %-1,2
oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2012 Ocak
ayında bir önceki aya göre ihracat %1,3 düşerken, ithalat %3,2 arttı.
 2011 Ocak ayında %56,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2012 Ocak ayında
%59,7’ye yükseldi.
 2011 Ocak ayında %47,7 olan Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2012 Ocak
ayında %43,5’e geriledi. AB’ye yapılan ihracat, 2011 yılının aynı ayına göre %0,9
azalarak 4 512 milyon dolar olarak gerçekleşti.
 2012 Ocak ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan
ihracat 2011 Ocak ayına göre %4,2 artarak 1 031 milyon dolar olurken, Almanya’yı
sırasıyla Irak (752 milyon dolar), İngiltere (632 milyon dolar), İtalya (503 milyon
dolar) ve Fransa (497 milyon dolar) takip etti.
 Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %8
artarak 2 216 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu’nu sırasıyla Çin (1
592 milyon dolar) ve Almanya (1 346 milyon dolar) izledi.
 2012 Ocak ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, “motorlu kara
taşıtları ve aksam parçaları” (1 205 milyon dolar) olurken; bu fasılı “kazanlar,
makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları” (833 milyon dolar), “demir
ve çelik” (793 milyon dolar), “elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksamparçaları” (682 milyon dolar) ve “örme giyim eşyası ve aksesuarları “ (634 milyon
dolar) izledi.
 Ocak ayında; en yüksek ithalatı olan fasıl “mineral yakıtlar ve yağlar” (4 692 milyon
dolar) oldu. Bu fasılı; “kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksamparçaları” (1 787 milyon dolar), “demir ve çelik” (1 539 milyon dolar) ve “elektrikli
makina ve cihazlar, bunların aksam-parçaları” (1 243 milyon dolar) izledi.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
EKONOMİK RAPOR – ŞUBAT 2012
Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği
2011-2012 Ocak Ayı Dış Ticar eti
24 000
Milyon Dolar
20 000
16 905 17 383
16 000
12 000
9 551
10 374
8 000
4 000
2011
2012
İhracat
2011
2012
İthalat
 2010 yılında 48 009 girişim ihracat, 55 119 girişim ithalat yaptı. İhracatın
%60,1’i 0-249 kişi çalışan ve KOBİ olarak değerlendirilen girişimler
tarafından gerçekleştirildi. İthalatın ise %42,1’i KOBİ’ler tarafından
yapıldı.
 İhracatta 0-9 kişi çalışan mikro girişimlerin payı %16,4 olurken, %24,6’sı 10-49 kişi
çalışan küçük ölçekli girişimler, %19,2’si 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimler
ve %39,6’sı 250+ kişi çalışan girişimler tarafından gerçekleştirildi.
 İthalatın %57,8’i 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından gerçekleştirilirken, 09 kişi çalışan mikro ölçekli girişimlerin payı %6,7, 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli
girişimlerin payı %16,1 ve 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimlerin payı %19,2
oldu.
Grafik 2. Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret
Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret(%)
İhracat
İthalat
70
57,8
60
50
39,6
40
30
20
10
24,6
16,4
16,1
19,2 19,2
6,7
0,3 0,1
0
0-9
10-49
50-249
250+
Belirsiz
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
EKONOMİK RAPOR – ŞUBAT 2012
 Girişim ana faaliyetleri esas alındığında ihracatın %60,4’ü, ithalatın ise %54,5’i
sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti ticaret
olan girişimlerin ihracattaki payı %34,9, ithalattaki payı ise %32 düzeyinde
gerçekleşti.
NACE Rev2
İhracat
(%)
İthalat
(%)
B-E: Sanayi
60,4
54,5
G: Ticaret
34,9
32
4,7
13,6
Diğer
Turizm Geliri ve Gideri
 Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 1 azaldı.
 Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı
dönemine göre % 1 azalarak 5 208 904 274 $ oldu. Turizm gelirinin % 73’ü yabancı
ziyaretçilerden, % 27’si ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde
edilmiştir.
 Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu
dönemde yapılan harcamaların 4 473 883 979 $’ını kişisel, 735 020 295 $’ını ise
paket tur oluşturmaktadır.
 2011 IV. Dönemde kişi başına ortalama harcama 702 $’dır. Bu dönemde
yabancıların ortalama harcaması 592 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1 389 $’dır.
 Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 5,5 arttı.
 2011 yılı IV. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 7 423 747 kişidir.
Bunun 6 401 709 kişisini yabancı, 1 022 038 kişisini ise yurt dışında ikamet eden
vatandaşlar oluşturmaktadır.
 Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6 arttı.
 Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın
harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6
artarak 1 408 802 538 $ olmuştur. Bunun 947 656 236 $’ı kişisel, 461 146 302 $’ı
ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 283 815 vatandaşın kişi başı
ortalama harcaması 1 097 $’dır.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
5
EKONOMİK RAPOR – ŞUBAT 2012
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)
 TÜFE’de aylık değişim %0,56 olarak gerçekleşti.
 2012 yılı Şubat ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre
%0,56, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,13, bir önceki yılın aynı ayına
göre %10,43 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,48 artış gerçekleşmiştir.
 Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %2,08
ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşmiştir. Şubat ayında
endekste yer alan gruplardan ev eşyasında %1,04, sağlıkta %0,66, konutta %0,60,
lokanta ve otellerde %0,46, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,37, ulaştırmada %0,33,
eğitimde %0,11 artış, haberleşmede %-0,19, eğlence ve kültürde %-0,34, giyim ve
ayakkabıda %-4,07 düşüş gerçekleşmiştir. Alkollü içecekler ve tütün grubunda
değişim gözlenmemiştir.
 Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış %18,51 ile alkollü
içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiştir. Çeşitli mal ve hizmetler
(%17,10), ev eşyası (%11,79), ulaştırma (%11,30), gıda ve alkolsüz içecekler
(%11,17) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
 ÜFE’de aylık değişim %-0,09 olarak gerçekleşti.
 2012 yılı Şubat ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %-0,09 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,29, bir önceki yılın aynı
ayına göre %9,15 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,96 artış gerçekleşmiştir.
 Aylık değişim tarım sektöründe %1,85, sanayi sektöründe %-0,50 olarak
gerçekleşti.
 Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,84, bir önceki yılın
aynı ayına göre %8,13 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,58 artış
gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,24 düşüş, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,37 ve on iki aylık ortalamalara göre
%12,36 artış gerçekleşmiştir.
 ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en
yüksek aylık artış %3,82 ile diğer ulaşım araçlarının imalatı alt sektöründe
gerçekleşti.
 Sanayinin üç sektöründen, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %-0,17, elektrik,
gaz ve su sektöründe %-4,59 düşüş gerçekleşmiştir. İmalat sanayi sektöründe
değişim gözlenmemiştir.
 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, diğer ulaşım
araçlarının imalatı (%3,82), giyim eşyası imalatı (%3,17), tıbbi, hassas ve optik
aletler imalatı (%3,11), mobilya ve diğer ürünlerin imalatı (%2,26), ağaç ve mantar
ürünleri imalatı (%2,04), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%1,79), kimyasal
ürünlerin imalatı (%1,01), gıda ürünleri ve içecek imalatı (%0,90) alt sektörlerdir.
Buna karşılık elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%-5,14), iletişim teçhizatı imalatı
(%-4,91), ana metal sanayi (%-4,22), deri ürünleri imalatı (%-1,43), tekstil
ürünleri imalatı (%-1,04) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt
sektörler olmuştur.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
6