haftalık ekonomi ve finans bülteni

HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ
İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ
27 Şubat 2012 / 9
İktisadi Araştırmalar Bölümü
İzlem Erdem - Müdür
[email protected] om.tr
Figen Yılmaz - Müd. Yrd.
[email protected] om.tr
Özgür Demirtaş - Uzman
[email protected] om.tr
Hatic e Erkiletlioğlu - Uzman
hatic [email protected] om.tr
İlker Ş ahin - Uzm. Yrd.
[email protected] om.tr
Ahmet Aşarkaya - Uzm. Yrd.
[email protected] om.tr
Haftaya Bakış
TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) Salı günü gerçekleştirdiği toplantıda sürpriz bir hamleyle faiz koridorunu daraltma yoluna gitti. Toplantıda alınan kararlara göre gecelik borç verme
faiz oranı %12,5’ten, %11,5’e, piyasa yapıcı bankalara repo yoluyla sağlanan borçlanma faiz
oranları da %12’den %11’e indirildi. Diğer taraftan, politika faizi olan bir hafta vadeli repo
ihale faiz oranı %5,75, TCMB gecelik borçlanma faiz oranı ise %5 seviyesinde bırakıldı. Küresel ekonominin seyrine ilişkin belirsizliklere ve diğer büyük merkez bankalarının son dönemde ardı ardına açıkladıkları parasal genişleme politikalarına paralel olarak TCMB’nin de
borç verme faiz oranını indirdiği gözleniyor. Toplantı ertesinde yapılan açıklamada, alınan
tedbirlere bağlı olarak iç taleple dış talep arasındaki dengelenmenin sürdüğü ve cari açığın
daralmakta olduğu vurgulanırken, orta vadede enflasyona ilişkin hedeflerin tutturulması
adına Bankanın koruduğu temkinli duruşun bir müddet daha sürdürülmesi gerektiği ifade
edildi.
TCMB’nin faiz koridorunda daralmaya gidebilmesinde en önemli dayanağın, TL’nin son
dönemde izlediği güçlü seyir olduğu kanaatindeyiz. TL’nin kur sepeti karşısında izleyeceği
seyir, PPK’nın atacağı adımları belirleyecektir.
Neden Önemli
Reel Kesim
(MBRKGE)
Güven
Endeksi
Endeks, TCMB tarafından yürütülen İmalat Sanayi Yönelim Anketi’ne verilen cevaplar kullanılarak oluşturulmaktadır. Ekonomide ağırlığı olan özel sektör kuruluşlarının yöneticilerinin ekonomideki mevcut duruma bakışları
ve geleceğe ilişkin beklentilerini
ortaya koyan anket, üretim, talep, yatırım, satış, istihdam, KKO
ve enflasyonla ilgili sorular içermektedir.
MBRKGE’nin 100 değerini alması, anketin kapsadığı reel kesim
temsilcileri tarafından yapılan
değerlendirmelere göre ekonomik faaliyetlere ilişkin istikrarlı
bir görünüme karşılık gelmektedir. 100’ün üzerindeki değerler,
güvenin arttığı iyimser bir görünüme, 100’ün altındaki değerler
ise reel kesim temsilcilerinin ekonomik gidişat hakkında kötümser olduğuna işaret etmektedir.
Şubat ayında imalat sanayinde kapasite kullanımında düşüş yaşandı. TCMB’nin açıkladığı
rakamlara göre imalat sanayinde kapasite kullanımı Şubat ayında bir önceki aya göre 1,8,
2011’in aynı ayına göre ise 0,1 puan geriledi ve %72,9 oldu. Yıllık bazda KKO’su en sert düşen sektörler basım ile eczacılık ürünleri olurken, diğer ulaşım araçları, makine ve tütün
ürünlerinde kapasite kullanımının yüksek oranlı arttığı gözlendi. Mal grupları düzeyinde
incelendiğinde ise yatırım mallarındaki düşüş dikkat çekti.
Diğer taraftan, Şubat ayında reel kesim güven endeksi (RKGE) önceki aya göre 5,5 puan artarak 107,3 seviyesinde gerçekleşti. Aralık ayından beri gerilemekte olan endeks, gelecek üç
aya dair üretim hacmi başta olmak üzere endeksi oluşturan kalemlerdeki yükselişle yönünü
yukarı çevirdi. Ancak, mevcut stok miktarındaki artış dikkat çekti.
Geçtiğimiz hafta küresel ekonominin gündeminde Yunanistan ilk sırayı aldı. Yunanistan’ı
kurtarma planının bir parçası olarak elinde bu ülkeye ait €200 milyar tutarında tahvil olan
bankalar ve özel sektör yatırımcıları adına pazarlıkları yürüten Uluslararası Finans Enstitüsü
(IIF) ile Yunanistan arasında, söz konusu tahvil borçlarına nominal bazda %53,5 iskonto uygulanması kabul edilerek anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre borçlardaki bu €107 milyarlık
‘saç traşı’ ile tahvil faizlerinin düşüşü ve vade uzatımı hedefleniyor.
Ayrıca, geçtiğimiz hafta Euro Alanı maliye bakanları toplantısında Yunanistan için €130 milyarlık ikinci kurtarma planı onaylandı. Buna göre Yunanistan’ın verilecek €130 milyar karşılığında borçlarını 2020 yılına kadar sürdürülebilir seviye olarak addedilen GSYH’nın %
120,5’ine indirmesi için gerekli uygulamaları acilen devreye sokması gerekiyor.
Hafta sonu, Meksika’da gerçekleştirilen G20 maliye bakanları ve merkez bankaları başkanları
toplantısında, Euro Alanı ekonomilerinde şiddetli biçimde yaşanan kamu borcu sorununun
başka ülkelere sıçramasının önüne geçmek adına yeni bir kurtarma fonu oluşturulmasının
KAPANIŞ VERİLERİ (24 Şubat)
İMKB-100
:
59.738
€/$
:
1,3454
USD
:
1,7533
$/¥
:
80,97
EURO
:
2,3493
Pe trol ($/varil)
:
126,46
Göste rge Tahvil Bile şik Faizi
:
%9,06
Altın ($/ons)
:
1.772,89
27 Şubat 2012
Haftaya Bakış
Neden Önemli
ABD Yeni Konut Satışları Verisi
Yeni konut satışları, ABD konut
piyasasındaki gelişmeleri yansıtan önemli bir veridir. Söz konusu veri, ev inşaatları ile mortgage
kredileri açısından da önemli bir
gösterge niteliğindedir. Ev satışlarının artması, konut finansman
hizmetlerinden mobilya sektörüne kadar birçok alanda talebi
canlandırmakta ve ekonomik
faaliyetlere katkıda bulunmaktadır. Bu nedenle veri, konut piyasasındaki gelişmelerin yanı sıra
ekonomik
konjonktüre
dair
önemli ipuçları da vermektedir.
düşünüldüğü belirtildi. Bu kurtarma fonunun büyüklüğünün $1,5 - $2 trilyon arasında olabileceği ifade ediliyor.
ABD konut piyasasına ilişkin gelen veri açıklamaları geçtiğimiz hafta pek de olumlu bir görünüm sunmadı. Ocak ayında ikinci el konut satışları öngörülerin altında kalarak 4,57 milyon adet düzeyinde gerçekleşirken, yeni konut satışları piyasa beklentilerinin üzerine çıktı ve
321 bin adet olarak açıklandı. Konut fiyatlarındaki düşüşün yanı sıra 2011 yılı başından beri
mortgage faiz oranlarında yaşanan gerilemeye karşın, küresel krizin ilk patlak verdiği alan
olan ABD konut piyasasının halen istikrar kazanamadığı gözleniyor.
Bu hafta Euro Alanı’nda Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) gerçekleştireceği uzun vadeli
likidite operasyonu ile İtalya ve İspanya ihalelerinin yanı sıra, ABD makroekonomik verileri
de yakından takip edilecek.
ABD yeni ev satışlarının seyri,
konut piyasası kaynaklı ekonomik dalgalanmanın yaşandığı bu
dönemde piyasalar tarafından
yakından izlenmektedir.
ABD İkinci El Konut Satışları
Aylık bazda yayımlanan ikinci el
konut satışları verisi, ABD konut
piyasasına ilişkin önemli ipuçları
vermektedir. Konut satışları,
ekonomide güçlü bir çarpan etkisi yaratmaktadır. Ev satışlarındaki canlılık çoğu zaman beyaz
eşya ve mobilya satışlarına da
yansımakta, dolayısıyla, konut
piyasasındaki canlılık veya durgunluk,
inşaat
firmaları,
mortgage kreditörleri ve mobilya
üreticilerinin beklenen performansına dair önemli bir gösterge
niteliği taşımaktadır.
Öte yandan, konut piyasasındaki
hareketlilik, tüketicilerin ekonominin yakın geleceğine ilişkin
beklentileri ve finansman olanakları ile yakından ilgilidir. Dolayısıyla, ikinci el konut satışları verisi tüketici kesiminden kaynaklanacak iç talebin muhtemel seyri
hakkında da bilgi vermektedir.
2
27 Şubat 2012
Hisse Senedi Piyasaları
Hacim (milyon TL)
ENDEKS
17.Şub
24.Şub
Değişim
İMKB-100
61.111
59.738
-%2,25
İMKB-30
74.254
72.091
-%2,91
Sınai
55.696
55.304
-%0,70
Hizmetler
39.214
39.056
-%0,40
Mali
86.541
83.685
İMKB-100
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
62.000
60.000
58.000
56.000
17.Şub
-%3,30
20.Şub
Kaynak: İMKB
21.Şub
22.Şub
İşlem Hacmi
23.Şub
24.Şub
İMKB-100 Endeksi
Geçtiğimiz haftaya, Yunanistan’ı kurtarma planına yönelik olumlu beklentilere ve Çin Merkez Bankası’nın bankalara uygulanan
zorunlu karşılık oranlarını indirmesinin ardından artan risk iştahına bağlı olarak alıcılı bir seyirle başlayan İMKB, haftanın ikinci
gününde Yunanistan’a yardım paketi konusunda anlaşmaya varılmasıyla yurtdışı piyasalarda yaşanan kar satışları paralelinde
hafif geriledi. Haftanın ilerleyen günlerinde ise İMKB, artan petrol fiyatlarının Türkiye ekonomisini olumsuz etkileyeceği beklentisine ve Morgan Stanley’nin Türk hisse senedi piyasası için tavsiyesini, ‘eşit ağırlık’tan, ‘ağırlık azalt’a düşürmesine bağlı olarak
hızla geriledi. Cuma günü yatay seyreden İMKB-100 endeksi, haftayı %2,2 düşüşle 59.738 puandan kapattı.
Tahvil-Bono Piyasaları
17.Şub
24.Şub
(Puan)
08.08.2012
9,34
8,76
-0,58
07.11.2012
9,38
8,90
-0,48
20.03.2013
9,41
9,04
-0,37
%2,00
15.05.2013
9,27
8,92
-0,35
%1,00
04.12.2013
9,32
9,06
-0,26
%0,00
15.01.2020
9,47
9,35
-0,12
135,74
136,15
0,41
%4,00
%3,00
Şub.12
Oca.12
Ara.11
Kas.11
Eki.11
Eyl.11
Ağu.11
Tem.11
Haz.11
May.11
%2,01
Nis.11
İMKB DİBS Fiyat Endeksi
Beklenen Reel Faiz (%)
%5,00
Şub.11
Vade
Değişim
Mar.11
TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%)
Kaynak: İMKB
Geçtiğimiz haftanın ilk işlem gününde Yunanistan’ı kurtarma planında bir sonuca gelineceği beklentisi ile tahvil-bono piyasasında alıcılı bir seyir izlendi. TCMB’nin güçlü TL’den destek alarak fonlama miktarını TL2 milyar artırması da, TÜFE’ye endeksliler
dışındaki kıymetlerde hızlı alımlar görülmesine neden oldu. Salı günü TCMB’nin faiz koridorunun üst limitini 100 baz puan düşürerek borç verme faiz oranını %11,5’e indirmesi tahvil ve bono piyasasını etkilemezken, aylık repo ihalelerinde üst sınırın TL6
milyara çıkarılması kısa vadeli kıymetlerde faizlerin hızla gerilemesine neden oldu. Haftanın ilerleyen günlerinde gerek veri açıklaması, gerekse gündem açısından sakin bir süreç yaşanması sebebiyle tahvil ve bono piyasası nispeten yatay seyretti. Ancak,
artan petrol fiyatlarının Türkiye ekonomisinin kırılganlığını artırdığı düşüncesi ile kısmi satışlar görüldü.
Bu gelişmeler sonucunda 4 Aralık 2013 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi bir önceki haftaya göre 26 baz puan gerileyerek
Cuma gününü %9,06’dan kapattı.
3
27 Şubat 2012
Döviz Piyasaları
$/¥
€/$
DÖVİZ KURLARI
3,5623
%1,12
€/$ Paritesi (³)
1,3151
1,3454
%2,30
79,48
80,97
%1,87
$/Yen Paritesi (³)
81
79
77
75
(¹) 15:30'da aç ıklanan TCMB döviz alış kurudur.
Şub.12
3,5228
Oca.12
Sepet (²)
83
Ara.11
%2,07
Kas.11
2,3493
Eki.11
2,3017
Eyl.11
Euro (¹)
85
Ağu.11
%0,16
Tem.11
1,7533
Haz.11
1,7505
May.11
Dolar (¹)
87
Nis.11
Değişim
Mar.11
24.Şub
89
Şub.11
17.Şub
1,55
1,50
1,45
1,40
1,35
1,30
1,25
1,20
1,15
(²) 1$ + 0,77 €
(³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir.
€/$
$/¥
Geçen hafta başında, Yunanistan’a yönelik ikinci yardım paketi üzerinde anlaşma sağlanması Euro’ya destek verdi. Sonraki günlerde ise, Euro Alanı’na ilişkin gelen olumsuz verilere rağmen Euro, Dolar karşısında yatay bir seyir izledi. Hafta sonuna doğru
Almanya’da açıklanan ve iyimser beklentilere işaret eden IFO verisinin ardından €/$ paritesi ivme kazanarak Cuma günü 1,3454
seviyesine ulaştı. Japonya Merkez Bankası'nın para politikasını beklenmedik bir şekilde gevşetmesinin ardından yukarı yönlü bir
seyir izleyen $/¥ paritesi, yaklaşık son yedi ayın en yüksek düzeyine çıkarak geçen haftayı 80,97 seviyesinden kapattı.
Geçtiğimiz hafta TL, Dolar ve Euro karşısında değer kaybetti. Bu gelişmede, TCMB’nin faiz koridorunu daraltmasının ve likiditeyi artıracağını açıklamasının TL'yi destekleyici kararlarını kademeli olarak geri çekebileceği yönünde yorumlanması ve petrol
fiyatlarındaki yükselişin cari açığa yönelik endişeleri tekrar gündeme taşıyarak TL üzerinde baskı yaratması etkili oldu.
Eurotahvil Piyasaları
EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM
VIX Endeksi
Değişim
55
45
17.Şub
24.Şub
(Puan)
Ende ks
619,32
625,27
5,95
Spre ad
331
324
-7
EMBI+
35
15
Şub.12
Oca.12
Ara.11
Kas.11
Eki.11
-11
Eyl.11
329
Ağu.11
340
Tem.11
Spre ad
5
Haz.11
5,04
May.11
404,18
Nis.11
399,14
Mar.11
Ende ks
Şub.11
Türkiye
Kaynak: JP Morgan
17,31
25
Geçtiğimiz hafta başında, Yunanistan’a yönelik ikinci kurtarma paketi üzerinde anlaşmaya varılması sonucu küresel risk iştahının artması sonucu gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi önemli ölçüde düşüş kaydetti. Nitekim risk primleri,
Ağustos 2011’den bu yana en düşük seviyesine indi. Ancak izleyen günlerde, Euro Alanı’na ilişkin PMI verilerinin beklentilerin
altında açıklanması ve Fitch’in Yunanistan’ın kredi notunu 2 kademe düşürerek C’ye indirmesi yatırımcıların ihtiyatlı bir tavır
sergilemesine yol açtı. Haftanın ikinci yarısında küresel piyasalarda hakim olan karışık seyrin sınırlı da olsa eurotahvil piyasasına
yansıdığı gözlendi.
Özellikle geçtiğimiz hafta başındaki gelişmelerin etkisiyle gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi haftayı 7 baz puanlık düşüşle 324’ten kapatırken, Türkiye eurotahvillerine ait risk primi ise 11 baz puan azalarak 329 oldu.
Küresel piyasalardaki belirsizliklerin göreli olarak azalmasıyla birlikte VIX endeksi bir önceki hafta bulunduğu 17,78 seviyesinden Cuma günü 17,31’e geriledi.
4
27 Şubat 2012
Emtia Piyasaları
Altın
Petrol
$/varil
$/ons
1.900
130
1.772,89
1.800
126,46
125
120
1.700
115
1.600
110
1.500
105
100
1.400
95
Şub.12
Oca.12
Ara.11
Kas.11
Eki.11
Eyl.11
Ağu.11
Tem.11
Haz.11
May.11
Nis.11
Şub.11
Mar.11
90
Şub.12
Oca.12
Ara.11
Kas.11
Eki.11
Eyl.11
Ağu.11
Haz.11
Tem.11
May.11
Nis.11
Şub.11
Mar.11
1.300
Çin’in zorunlu karşılık oranlarında indirime gitmesi ve Yunanistan’ın kurtarma paketinde anlaşmaya varılmasının yukarı
yönlü desteklediği petrol fiyatlarında, geçen hafta esas gündemi İran oluşturdu. Küresel ekonomide yaygın yavaşlama emarelerine rağmen petrol fiyatları, arza yönelik İran kaynaklı endişeler nedeniyle hızlı bir artış gösterdi. İran’ın İngiltere ve Fransa’ya petrol ihracatını durdurması, tarafların karşılıklı yaptıkları açıklamalar ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerine ciddi şekilde hız verdiğini duyurması, bu başlıkta gerilimin artmasına neden oldu.
Bu gelişmeler sonucunda Brent türü ham petrolün spot fiyatı
haftalık bazda %4,43 artışla $/varil 126,46 seviyesine yükseldi.
Fed’in faizleri uzun bir süre boyunca sıfıra yakın seviyelerde
tutacak olması ve zorunlu karşılık oranlarını düşüren Çin’den
parasal genişlemeyle ilgili yeni adımların beklenmesi, altın
fiyatlarını geçen hafta da yukarı yönlü etkilemeyi sürdürdü.
Yunanistan planının onaylanmasıyla Euro’da yaşanan yükselişin ve genel olarak bollaşan likiditenin enflasyonla ilgili yarattığı kaygıların da altına olan talebi desteklediği düşünülüyor. Petrol fiyatlarında yaşanan artışın olası enflasyonist sonuçları da bu kaygıları kuvvetlendiriyor. Bu genel görünüm
altında, geçen hafta altına olan talebin yoğunlaştığı gözlenirken altın fiyatları, haftalık bazda %2,96 yükselerek $/ons
1.772,89 seviyesine ulaştı.
Bu Haftanın Gündemi
27 Şubat
ABD Ocak Ayı Bekleyen Ev Satışları Endeksi (Piyasa Beklentisi: Aylık %1,5 Artış)
28 Şubat
ABD Ocak Ayı Dayanıklı Tüketim Malı Siparişleri (Piyasa Beklentisi: Aylık %0,7 Azalış)
ABD Şubat Ayı Tüketici Güven Endeksi (Piyasa Beklentisi: 64)
ABD Aralık Ayı S&P Case-Shiller Konut Fiyatları Endeksi (Piyasa Beklentisi: Aylık %0,4 Azalış)
Euro Alanı Şubat Ayı Tüketici Güven Endeksi (Piyasa Beklentisi: -20,2)
Japonya Ocak Ayı Sanayi Üretim Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık: %1,5 Artış, Yıllık: %1,6 Azalış)
29 Şubat
TÜİK Ocak Ayı Dış Ticaret Verileri
ABD IV. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi: %2,8)
ABD Şubat Ayı Chicago Satın Alma Yöneticileri PMI Endeksi (Piyasa Beklentisi: 61)
Euro Alanı Ocak Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (HICP) (Piyasa Beklentisi Aylık: -%0,8, Yıllık: %2,7 )
1 Mart
TÜİK 2011 Yılı İşgücü İstatistikleri
ABD Ocak Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) Fiyat Endeksi (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,2 Artış)
ABD Ocak Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,4 Artış)
ABD Ocak Ayı Kişisel Gelir (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,5 Artış)
ABD Şubat Ayı ISM İmalat Sanayi Endeksi (Piyasa Beklentisi: 54,6)
Euro Alanı Şubat Ayı Satın Alma Yöneticileri PMI İmalat Endeksi (Piyasa Beklentisi: 49)
Euro Alanı Ocak Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %10,4)
2 Mart
Euro Alanı Ocak Ayı Üretici Fiyat Endeksi (IPP) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,5, Yıllık: %3,6)
5
27 Şubat 2012
Uyarı Notu:
Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak
suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda
tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.
İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir
amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.
6