haftalık ekonomi ve finans bülteni

HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ
İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ
14 Şubat 2011 / 7
İktisadi Araştırmalar Bölümü
İzlem Erdem - Müdür
[email protected]
Figen Yılmaz - Müd. Yrd.
[email protected]
Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı
[email protected]
İlker Ş ahin - İktisat Uzm. Yrd.
[email protected]
Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd.
[email protected]
Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd.
[email protected]
Haftaya Bakış
TCMB Aralık ayı ödemeler dengesi verisini açıkladı. Aylık bazda cari açık 2010 yılı Aralık’ında bir önceki yılın aynı ayına göre %131,9 artarak $7,53 milyara yükseldi. 2009 Aralık’ında
aylık cari açık $3,25 milyar olarak gerçekleşmişti. 2009 yılının tamamında $14 milyar olan cari
açığın, 2010 yılında $48,56 milyara yükseldiği görülüyor.
TÜİK verilerine göre, sanayi üretimi Aralık’ta bir önceki yılın aynı ayına göre %16,9 artarak
beklentilerin oldukça üzerinde geldi. İmalat sanayi üretimi ise %17,8 yükseldi. Açıklanan bu
rakamla birlikte sanayi üretimi 2010 yılında, 2009’a göre %13,1 artmış oldu. Sanayi üretimi
takvim ve mevsim etkisinden arındırılarak incelendiğinde aylık değişimin sanayi üretiminde
%5,7, imalat sanayinde %6,4 düzeyinde gerçekleştiği gözleniyor. Ana üretim kolları itibarıyla
incelendiğinde ara malı ve sermaye malı imalatındaki hızlı yükselişlerin Aralık ayında da sürdüğü görülüyor. Öte yandan ana sektörler bazında değerlendirildiğinde ham petrol ve doğalgaz çıkarımı, metal cevherleri madenciliği, tütün mamulleri ve eczacılık malzemelerinin haricindeki tüm sektörlerin üretimlerinin Aralık ayında 2009’un aynı ayına göre arttığı görülüyor.
TÜİK’in Aralık ayına ilişkin olarak açıkladığı verilerden bir diğeri sanayi ciro endeksiydi. Aralık ayında sanayi ciro endeksinin bir önceki yılın aynı ayına göre %29,3, bir önceki aya göre
%32,1 yükseldiği gözlendi. Ana faaliyet kollarının yıllık bazda değişimleri incelendiğinde ara
malı imalatındaki %41,1’lik ve enerji sektöründeki %37’lik artış dikkat çekiyor.
Geçtiğimiz hafta FED Başkanı Ben Bernanke’nin ekonomik toparlanmaya ilişkin değerlendirmeleri yakından izlendi. Bernanke, ekonomik toparlanmanın sürdüğüne yönelik açıklamalarını yinelerken, artan tüketim harcamalarındaki artışa, enflasyondaki düşük seyre değindi ve
işsizlik oranının hala yüksek seyrettiğine dikkat çekti. Bernanke’nin işsizliğe yönelik değerlendirmeleri, FED’in para politikasındaki genişlemeci tutumunu sürdüreceği ve faiz oranlarının
daha uzun bir süre düşük seyredeceği şeklinde yorumlandı.
Neden Önemli
ABD Dış Ticaret Verileri
ABD Ticaret Bakanlığı tarafından
açıklanan veri mal ve hizmet sektörlerine ait ithalat ve ihracat rakamlarının
karşılaştırılmasıyla
oluşturulmaktadır. Yüksek ithalat
rakamları yerel üreticileri rekabete
zorlarken, ihracat yurtiçi üretime
yukarı yönlü destek vermektedir.
Dış ticaret kalemleri arasındaki fark
(cari denge) yurtiçi ve yurtdışındaki ekonomik eğilimlere dair belirleyici olabilmektedir. Bu denge, özellikle dolar kuru üzerinde belirleyici
bir etkiye sahip olmakla beraber
diğer finansal verileri de etkileyebilmektedir.
Ticaret açığının daimi hal almasına
bağlı olarak diğer döviz birimlerine
talebin artmasına bağlı olarak Dolar’da daha hassas hareketlenmeler
yaşanabilmektedir.
Geçtiğimiz hafta ABD Aralık ayı dış ticaret açığı beklentilerin hafif üstünde kalarak $40,6 milyar düzeyinde açıklandı. Artan enerji maliyetlerine bağlı olarak ithalat bir önceki aya göre
%2,6 yükselirken, ihracattaki artış %1,8 oldu. Kasım ayında $38,3 milyar olan dış ticaret açığının Aralık’ta $40 milyarın üzerine çıkmasında petrol ürünleri açığının Aralık’ta $5,2 milyarlık
artış kaydetmesinin etkili olduğu görülüyor.
Geçtiğimiz haftanın öne çıkan olaylarından biri ise, Çin Merkez Bankası’nın faiz oranlarında
yine artışa gitmesi oldu. Ekim ayından beri üçüncü kez faiz oranlarını arttıran Çin Merkez
Bankası, borçlanma faiz oranını 25 baz puan yükselterek %6,06 düzeyinde açıkladı. Enflasyona
ve ekonominin fazla ısınmasına ilişkin kaygılarla faiz oranlarında yükselişe giden Çin’in bu
hamlesinin ardından küresel ekonominin toparlanma hızını kesebileceğine ilişkin endişelerin
yükseldiği görüldü.
Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in iki haftadır süren protestoların ardından Cumartesi
günü görevini bıraktığı açıklandı. Mübarek’in yürütme görevini orduya devretmesinin ardından, gösterilerin sona ereceği ancak bölgedeki siyasi karmaşanın süreceği tahmin ediliyor. Bu
doğrultuda, ekonomi çevrelerinin bölgeye ilişkin kaygılarının devam edeceğini düşünüyoruz.
İngiltere Merkez Bankası ise geçtiğimiz hafta yaptığı toplantıda faiz oranlarında bir değişikliğe
gitmedi.
KAPANIŞ VERİLERİ (11 Şubat)
İMKB-100
:
64.730
€/$
:
1,3546
USD
:
1,5886
$/¥
:
83,43
EURO
:
2,1494
Pe trol ($/varil)
:
99,83
Göste rge Tahvil Bile şik Faizi
:
%8,45
Altın ($/ons)
:
1.355,75
14 Şubat 2011
Hisse Senedi Piyasaları
Hacim (milyon TL)
ENDEKS
04.Şub
11.Şub
Değişim
İMKB-100
65.309
64.730
-%0,89
İMKB-30
80.449
79.295
-%1,43
Sınai
52.870
53.170
%0,57
Hizmetler
42.051
42.659
%1,45
Mali
98.037
96.210
-%1,86
İMKB-100
5.000
4.500
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
70.500
69.000
67.500
66.000
64.500
63.000
61.500
60.000
04.Şub
07.Şub
Kaynak: İMKB
08.Şub
09.Şub
İşlem Hacmi
10.Şub
11.Şub
İMKB-100 Endeksi
TCMB Başkanı Durmuş Yılmaz’ın Pazartesi Londra’da yaptığı sunumda TCMB’nin uyguladığı politikaların net etkisinin sıkılaştırıcı yönde olacağı, düşük küresel büyüme ve gelişmiş ülkelerde uzun sürecek nicel gevşeme öngören senaryonun gerçekleşmesi
halinde düşük faiz ve yüksek zorunlu karşılık uygulamasının uzun süre devam edebileceği yönündeki açıklamalarının ardından
hisse senetleri piyasası haftaya satıcılı başladı. Öte yandan, Aralık ayı sanayi üretim endeksinin, ara malı ve sermaye malı üretimindeki güçlü büyümenin desteğiyle tahminlerin üzerinde artarak ekonomide öngörülerin üzerinde canlanmaya işaret etmesi
hisse senedi alımlarını destekledi. Perşembe günü, 2011'de bankacılık sektöründe kârların azalabileceği yönündeki beklentilerin
gündeme gelmesi nedeniyle bankacılık hisseleri öncülüğünde hisse senetlerine tekrar satış geldi. İMKB-100 endeksi, haftanın son
günü yurtdışı piyasalar paralelinde kayıplarının bir kısmını geri kazansa da, haftalık bazda %0,89 azalarak 64.730 değerini aldı.
Tahvil-Bono Piyasaları
(Puan)
TRT071112T14
8,41
8,45
0,04
%1,50
TRT080611T11
7,16
7,12
-0,04
%1,00
TRT030811T14
7,28
7,34
0,06
%0,50
TRT250112T14
7,63
7,81
0,18
Şub.11
Oca.11
Kaynak: İMKB
Ara.10
-%1,00
Kas.10
-0,08
Eki.10
137,79
Eyl.10
137,87
Ağu.10
0,13
%0,00
-%0,50
Tem.10
7,04
%1,14
Haz.10
İMKB DİBS Fiyat Endeksi
6,91
%2,00
May.10
TRT110511T17
Beklenen Reel Faiz (%)
%2,50
11.Şub
Nis.10
Değişim
04.Şub
Şub.10
BİLEŞİK FAİZLERİ (%)
Mar.10
TAHVİL-BONO
Tahvil ve bono piyasasında faiz oranları geçtiğimiz hafta boyunca dalgalı bir seyir izledi. Pazartesi TCMB Başkanı Durmuş Yılmaz’ın Londra’da yaptığı konuşmada TCMB para politikasının net etkisinin sıkılaştırıcı yönde olacağını ifade etmesi faiz oranlarının yine aşağı çekilip zorunlu karşılık oranlarının arttırılabileceği beklentisini doğurdu. Öte yandan, Salı günü öngörülerin üzerinde gelen Aralık ayı sanayi üretimi verisi ile birlikte yeni faiz indirimi beklentileri zayıflamasına karşın, zorunlu karşılık oranları konusundaki belirsizlik nedeniyle piyasa satış baskısı altında kaldı. 15 Şubat’ta yapılacak olan TCMB Para Politikası Kurulu
toplantısından çıkacak kararlara ilişkin belirsizlik de tahvil bono faizlerindeki dalgalı seyri destekledi.
Bu gelişmeler sonucunda 7 Kasım 2012 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi haftalık bazda 4 baz puan yükselişle Cuma gününü %8,45’den kapattı.
2
14 Şubat 2011
Döviz Piyasaları
DÖVİZ KURLARI
$/¥
€/$
1,65
110
105
04.Şub
11.Şub
Değişim
1,55
Dolar (¹)
1,5927
1,5886
-%0,26
1,45
95
Euro (¹)
2,1716
2,1494
-%1,02
1,35
90
Sepet (²)
3,2648
3,2436
-%0,65
1,25
€/$ Paritesi (³)
1,3585
1,3546
-%0,29
1,15
82,17
83,43
%1,53
85
80
(²) 1$ + 0,77 €
€/$
(³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir.
Şub 11
Oca 11
Ara 10
Kas 10
Eki 10
Eyl 10
Ağu 10
Tem 10
Haz 10
May 10
Nis 10
(¹) 15:30'da aç ıklanan TCMB döviz alış kurudur.
Mar 10
75
Şub 10
$/Yen Paritesi (³)
100
$/¥
Hafta boyunca dalgalı seyrin gözlemlendiği döviz piyasalarında Dolar, haftayı birçok para birimi karşısında değer artışıyla tamamladı. Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da devam eden olaylar ve gelişmekte olan piyasalardaki yüksek enflasyon verileri Dolar’a
olan talebin artmasına neden oldu. AB Zirvesi’nden beklenen açıklamaların gelmemesi, Çin'in faiz artırımına gitmesi, ABD Merkez Bankası’nın (FED) önümüzdeki dönemde daha önceki açıklamasına göre daha az tahvil alacağını açıklaması, Portekiz, İrlanda ve Yunanistan’ın risk primlerinin artması da Dolar’ı destekledi. Bu gelişmeler sonucunda, €/$ paritesi %0,29’luk düşüşle
1,3546’ya gerilerken, $/¥ paritesi ise %1,53 artışla 83,43’e yükseldi.
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in hafta başında açıkladığı raporunda, TCMB’nin uyguladığı para politikasının uzun
vadede riskler içerse bile, cari açık ve sıcak para üzerinde azaltıcı etkisi nedeniyle, ülke notu açısından olumlu görüldüğünü kaydetmesi TL’yi destekledi. Öte yandan, Çin'den gelen faiz artırım haberi, tüm gelişmekte olan para birimlerinde olduğu gibi TL'de
de baskıya yol açtı. Haftalık bazda TL, Dolar ve Euro karşısında değer kazandı.
Eurotahvil Piyasaları
VIX Endeksi
EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM
Değişim
04.Şub
11.Şub
(Puan)
55
45
Ende ks
549,26
543,99
-5,27
35
Spre ad
245
257
12
25
Ende ks
375,22
371,42
-3,80
Spre ad
184
197
13
Türkiye
15,69
Oca.11
Ara.10
Kas.10
Eki.10
Eyl.10
Ağu.10
Tem.10
Haz.10
May.10
Nis.10
Mar.10
5
Şub.10
Kaynak: JP Morgan
15
Şub.11
EMBI+
Geçtiğimiz hafta boyunca risk algısında yaşanan belirsizliğe bağlı olarak ABD hazine tahvillerinin getirilerinde dalgalı bir seyir
hakimdi. Hafta başında AB zirvesinden çıkan açıklamaların piyasaları tatmin etmemesine rağmen, Euro Alanı’nda yaşanabilecek
olumsuz bir durumda AB müdahalesinin gelebileceği yönündeki görüşler risk algısını bir miktar aşağı çekti. ABD’de veri açısından sakin geçen haftada piyasalar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde yaşanan gelişmeleri ve Euro bölgesindeki ihaleleri
yakından takip etti. Almanya dış ticaret verisi başta olmak üzere Avrupa’dan gelen veriler olumlu karşılansa da Portekiz, Yunanistan ve İrlanda’nın yükselen tahvil faizleri endişe yaratırken, bu ülkelerin risk primlerinde ani sıçramalar görüldü.
Gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi 12 baz puan artarak 257’ye yükselirken, Türk eurotahvillerinin risk primi 13
baz puan yükseldi ve 197 oldu.
Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi geçtiğimiz hafta bulunduğu 15,93 seviyesinden 15,69’a geriledi.
3
14 Şubat 2011
Emtia Piyasaları
Altın
Petrol
$/varil
$/ons
99,83
105,00
1.500,00
1.355,75
100,00
1.400,00
95,00
90,00
1.300,00
85,00
1.200,00
80,00
75,00
1.100,00
Geçtiğimiz hafta diğer emtialarla birlikte altın fiyatlarının da
dalgalı bir seyir izlediği görüldü. Hafta başında piyasalarda
hakim olan görece olumlu ve sakin havaya bağlı olarak yatay
seyreden altın fiyatları, Çin Merkez Bankası’nın faiz oranlarını
yükseltmesiyle artan risk algısına bağlı olarak yönünü yukarı
çevirdi. Ancak, hafta ortasından itibaren piyasaların durulması, Mısır Devlet Başkanı Mübarek’in görevi bırakacağı yönünde
kuvvetlenen beklentiyle risk iştahı artarken altına satış geldi.
Dolar’daki değerlenme de altındaki yükselişi baskıladı. Bu
gelişmeler sonucunda haftalık bazda %0,52 yükseldiği görülen
altın fiyatları $/ons 1355,75 oldu.
Şub 11
Oca 11
Ara 10
Kas 10
Eki 10
Eyl 10
Ağu 10
Tem 10
Haz 10
May 10
Nis 10
Şub 10
Şub 11
Oca 11
Ara 10
Kas 10
Eki 10
Eyl 10
Ağu 10
Tem 10
Haz 10
May 10
Nis 10
Mar 10
60,00
Şub 10
65,00
900,00
Mar 10
70,00
1.000,00
Geçtiğimiz hafta petrol fiyatlarının dalgalı seyretmekle birlikte
haftayı yükselişle kapattığı görüldü. Hafta içinde Mısır’da süre
giden siyasi karmaşanın yarattığı arz güvenliğine ilişkin kaygılar fiyatları destekledi. Öte yandan Çin’in faiz oranlarını yükseltmesinin petrol talebini azaltabileceği yönündeki düşünceler
ve Hüsnü Mübarek’in görevi bırakıp yetkilerini devretmesinin
ardından arza ilişkin kaygıların hafifleyeceği beklentisiyle petrol fiyatlarının bir miktar gevşediği ve haftanın son iki günü
gerilediği görüldü. Buna rağmen haftalık bazda %0,8 yükselen
Brent türü petrolün spot fiyatı $/varil 99,83 düzeyine yükseldi.
Bu Haftanın Gündemi
14 Şubat
Euro Alanı Aralık Ayı Sanayi Üretim Verisi (Gerçekleşme: Mevsimsellikten Arındırılmış Aylık: %0,1 Azalış)
15 Şubat
TÜİK Ekim-Aralık Dönemi İşgücü İstatistikleri
TCMB Para Politikası Kurulu Toplantısı (Tahminimiz: Faizler Değişmeyecek)
3612 Gün Vadeli, 6 Ocak 2021 İtfa Tarihli, TL Cinsi TÜFE’ye endeksli 6 Ayda Bir Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı
ABD Ocak Ayı Perakende Satışlar (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,5 Artış, Otomotiv Hariç: %0,5 Artış)
ABD Aralık Ayı Net Sermaye Girişleri (Piyasa Beklentisi: $91,3 Milyar)
Euro Alanı 2010 Yılı IV. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi Çeyreklik: %0,4, Yıllık: %2,1)
Euro Alanı Aralık Ayı Dış Ticaret Verisi
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Faiz Kararı (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek)
Japonya Aralık Ayı Sanayi Üretim Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık: %3,1 Artış)
16 Şubat
TÜİK Ocak Ayı Tüketici Güven Endeksi
Hazine İç Borç Ödemesi (TL1,217 Milyar)
ABD Ocak Ayı Yeni Konut İnşaatları (Piyasa Beklentisi: 540 Bin Adet)
ABD Ocak Ayı Üretici Fiyat Enflasyonu (PPI) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,7, Çekirdek Aylık: %0,2)
ABD Ocak Ayı Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Piyasa Beklentisi: Sanayi Üretimi: Aylık %0,5 Artış,
KKO:%76,3)
17 Şubat
ABD Ocak Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (CPI) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,3, Çekirdek Aylık: %0,1)
Euro Alanı Aralık Ayı Ödemeler Dengesi Verisi
4
14 Şubat 2011
Uyarı Notu:
Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak
suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda
tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.
İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir
amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.
5