İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER
ANA BÖLÜM I: RADYASYON, RADYOAKTİVİTE,VÜCUDA
ETKİLER VE RİSK KAVRAMI .......................................1
Bölüm 1: Radyasyonla İlgili Kısa Açıklamalar ......................................3
Bölüm 2: İyonlaştırıcı Radyasyonlar Vücudumuzu Nasıl Etkiliyor? ...7
Radyasyon Fiziği, Radyasyon, Radyoaktivite ve Radyasyon
Dozuna Yakından Bakış.....................................................................10
Doğal ve Yapay Radyasyon Dozlarının Karşılaştırılması ve
Vücutta Hasar Oluşma Riski ..............................................................24
Uluslarası Radyasyon Kurumlarının Kanser Riskiyle İlgili
Belirlemeleri Neler? ...........................................................................34
Radyasyon, Vücudumuzu Nasıl Etkiliyor? Hücrelerdeki
Tepkimeler .........................................................................................35
Radyasyondan Korunma Yöntemleri ve Doz Sınır Değerleri? ...........38
Düşük Dozlarla İlgili Hesaplanan Kanser Riski Belirlemeleri
Ne Ölçüde Gerçekçi? .........................................................................41
Bölüm 3: Nerelerden Işınlanıyoruz, Bizleri Etkileyen Radyasyon
Kaynakları Neler? ..................................................................55
Kozmik Işınların Vücutta Oluşturduğu Radyasyon Dozu ve
Sağlığa Etkisi? ...................................................................................55
Uçak Yolculuklarında Kozmik Işınlardan Alınan Radyasyon
Dozları Ne Kadar? .............................................................................57
Tütündeki Radyoaktivite, Radyasyon Dozu ve Kanser Riski? ...........60
Gece Işıldayan Kol Saatlerinin Saçtığı Radyasyon Bileğimizi
Çok mu Işınlıyor? ...............................................................................65
Bölüm 4: Sulardaki Radyoaktif Maddeler ve Sağlığımız ....................67
Sulardaki Yabancı Maddelerin İnsana Ulaşım Yolları ve Üst Sınır
Değerler .............................................................................................67
İçme Sularındaki Uranyumun Sağlığa Etkisi? Almanya’da ve
Türkiye’de Durum ..............................................................................72
İçme Sularındaki Radonun Sağlığa Etkisi? Doz ve Risk
Hesaplamaları, Alınabilecek Önlemler ..............................................75
Radon Kaplıcalarında Alınan Radyasyon Dozları ve Kanser Riski? ..84
Türkiye’de Avrupadakilere Benzer Radon Kaplıcaları var mı?...........93
iv
Radyasyon ve Sağlığımız
ANA BÖLÜM II: NÜKLEER SANTRALLAR ..........................................97
Bölüm 5: Nükleer Güç Santralı (NGS) Çalışırken Ortaya Çıkan
Radyoaktif Maddeler .............................................................99
Nükleer Santrallardan Çevreye Salınan Radyoaktivitenin
Sınırlanması / Almanya’daki Otomatik Ölçüm Sistemleri ve
Çevrede Yaşayanlarda Oluşan Dozlar .............................................102
Türkiye’de Planlanan Nükleer Santralın Ölçütleri ve Radyasyon
Ölçüm Sistemleriyle ilgili Bazı Öneriler ............................................ 111
Almanya ve Başka Ülkelerde Yapılan Kapsamlı Bilimsel
Araştırmaların Sonuçları .................................................................. 113
Kömürlü Elektrik Santralları Çevrede, Nükleer Santrallardan
Daha mı Çok Radyasyon Dozu Oluşturuyor? .................................. 118
Bölüm 6: Çernobil Kazası ve Sonuçları .............................................121
Almanya ve Türkiye’deki Doz ve Risk Değerlendirmeleriyle
Çernobil Radyoaktivitesinin Sağlığımıza Etkisinin Belirlenmesi ......121
Almanya’da Çernobil Radyasyon Dozlarının Oluşturabileceği
Sağlık Riski ......................................................................................128
Türkiye’de Çernobil Radyasyon Dozlarının Oluşturabileceği
Sağlık Riski: Bir Yaklaşım ................................................................128
Çernobil’in Sağlığımıza Etkisini Belirlemedeki Sorunlar Neler? .......132
Rize Üniversitesi Bahçesinde Gömülü Yüksek Radyoaktiviteli
Çaylarla İlgili Basındaki Açıklamalar Radyasyon Fiziğine Göre
Yanlışlar ve Doğrular........................................................................139
Bölüm 7: Fukuşima Kazası ve Sonuçları...........................................147
Büyük Deprem, Tsunami ve Nükleer Reaktörlerdeki
Patlamalardan Sonra Fukuşima Nükleer Güç Santrallarında
ve Çevrede 2011 Sonundaki Durum ................................................147
Fukuşima Çevresindeki Kirlenme ve Santral Personelindeki
Radyasyon Dozları ..........................................................................151
Fukuşima’daki ‘Radyasyon Kaçağı ya da Sızıntısı’ Değil,
‘Radyoaktif Madde Kaçağı, Sızıntısı ya da Salınması’dır ................152
Fukuşima Nükleer Kazasının Sağlık RaporuDünya Sağlık
Örgütü’nün 28 Şubat 2013 günü açıkladığı Fukuşima Raporu ........156
Fukuşima’da Süregelen Kazalarda Yayılan Radyoaktiviteden
Japonya’ya Uğrayanların Sağlığı Etkilenir mi? ................................161
Japonya’da Kısa Süre Kalanların Etkilenebileceği Radyasyon
Dozları .............................................................................................163
Bölüm 8: Geleceğin Nükleer Santralları ............................................165
Yüksek Güvenlikte Bir Nükleer Santralda Bulunması Gereken
Teknik Özellikler ve Akkuyu Nükleer Santralının Güvenliğine Bir
Bakış ................................................................................................165
Akkuyu Nükleer Santral Yapımında Hangi Denetimler Gereklidir? ....177
İçindekiler
3.Kuşak Bir Nükleer Santralın Finlandiya’da Yapımı Sürerken
Alınabilecek Dersler .........................................................................180
Akkuyu Santralıyla ilgili Politik ve Teknik Duruma Dışardan Bakış ..185
Hükûmetlerin Konuya Yaklaşımı Yönünden Durumun
İncelenmesi ......................................................................................186
Nükleer Karşıtların, Muhalefetin ve Halkın Konuya Yaklaşımı
Yönünden Durumun İncelenmesi ....................................................188
Greenpeace”in ‘Nükleer Enerji Hiçbir Zaman Güvenli Değildir’
yazısı üzerine bazı gerçekler ...........................................................190
Yenilenebilir Enerjiler, Elektrik Açığını Kapatacak mı?
Almanya’daki Büyük Sorunlar ..........................................................194
Bölüm 9: Teknolojide Radyoaktif Maddelerin, Radyasyonun
Kullanıldığı Bazı Önemli Uygulamalar...............................197
Hızlandırılmış Ağır İyonlarla Tümörlerin Yok Edilmesi-Kanserli
Hücreleri Işınlamada Yeni Bir Teknik................................................197
Uranyumlu Mermilerin Kullanılmasıyla Vücutta Oluşabilecek
Radyasyon Dozları ve Kanser Riski? Körfez ve Balkan Savaşları
Sendromları (Hastalık Görünümleri) ................................................204
ANA BÖLÜM III: İYONLAŞTIRICI OLMAYAN
RADYASYONLAR (IŞINLAR).........................................219
Bölüm 10: Cep Telefonları ve Baz İstasyonlarının Yaydığı
Radyasyonlar ....................................................................... 219
Cep Telefonlarından Kaynaklanan Düşük Dozun Vücuda Etkisini
Belirlemedeki Güçlükler ...................................................................222
Mobil İletişim Nasıl Sağlanıyor? Baz İstasyonları Çevrelerindeki
Ölçümler ve İnsana Etkileri? ............................................................230
Almanya’da Baz İstasyonları Çevresinde Yapılan Ölçümler ve
Değerlendirmeler .............................................................................238
Almanya’da Baz İstasyonları Çevresindeki Ölçümlere Örnekler ....242
Cep Telefon Kullanımı Beyinde Tümör Oluşturuyor mu?
1997’den beri Süregelen Uluslararası ‘İnterfon’ Araştırması ve
Ara Sonuçları ...................................................................................245
‘Baz İstasyonları Tehlikeli mi ?’ Düşük Işınlanma Dozunun
Sağlığımıza Etkileriyle İlgili Bilimsel Belirsizlik .................................246
Çatılardaki Baz İstasyonları Çatı Altında Oturanların Sağlığını
Etkiliyor mu? ....................................................................................251
Baz İstasyonları Neden Kent Dışında Değil de, Kentteki
Binaların Çatısına Kuruluyor? ..........................................................253
Bina İçlerinde Kullanılan Kablosuz (DECT) Telefonların ve
Küçük Baz İstasyonlarının Yaydığı Elektromanyetik Dalgaların
Vücuda Etkisi ..................................................................................256
Kalp Pilli ya da Metal Kapakçıklı Bir Gitarist Elektrogitarın
Manyetik Alanından Ne Ölçüde Etkilenir? Bir Soruya Yanıt .............261
v
vi
Radyasyon ve Sağlığımız
Polimer Malzemeler Elektromanyetik Dalgaları Nasıl Zırhlıyor? ......264
Trafo ve Yüksek Gerilim Hatlarının Yaydığı Elektromanyetik
Dalgaların Sağlığa Etkisi Nedir? ......................................................265
Alçak Frekanstaki Elektromanyetik Dalgaların Biyolojik Etkileri ......269
ANA BÖLÜM IV: ENERJİ SORUNU .....................................................275
Bölüm 11: Almanya’da Nükleer Enerjiden Çıkış, Yenilenebilir
Enerjiler .............................................................................277
Elektrik Üretimindeki Sorunlar ve Türkiye’deki Elektrik Üretimiyle
Karşılaştırmalar ................................................................................277
Almanya’da Yenilenebilir Kaynaklardan Elektrik Enerjisi
Üretimindeki Gelişmeler ...................................................................279
Almanya’da Güneş Enerjisinden Fotovoltaik Yöntemiyle Elektrik
Üretimi .............................................................................................281
Nükleer Santrallar Kapatılırken Almanya’da Elektrik Üretimindeki
Sorunlar ...........................................................................................286
‘Almanya Fotovoltaik Enerjide Dünya Rekoru Kırdı!’ Haberiyle
İlgili Doğrular ve Yanlışlar.................................................................289
‘Almanya’da Fosil ve Nükleer Çağının Sonu mu?’ Yazısı ve Bazı
Gerçekler .........................................................................................292
Nükleer Kazalardan Baz İstasyonlarına Kadar Çelişkili Uzman
Görüşlerinin Nedenleri? ...................................................................295
ANA BÖLÜM V: EKLER ......................................................................299
Radyasyonla Uğraşanlar ve Üniversiteler İçin Ayrıntılar ..................301
Ek 1: Radyasyonlarla İlgili Açıklamalar ........................................301
Ek 2: Çeşitli Radyasyon Dozları ve Birimleri.................................304
Ek 3: Aktiviteden Dozhızına, Doz ve Risk Hesaplarına Geçiş
İçin Bir Hesaplama Örneği...................................................310
Ek 4: Kozmik Işınlarla İlgili Bazı Ayrıntılar.....................................312
Ek 5: Yerkabuğu Kaynaklı Radyasyonlar ......................................314
Ek 6: Yapı Malzemesindeki Doğal Radyoaktivite ve Sınırlamalar ..317
Ek 7: Ölçülen Dozhızı’ndan Gidilerek Topraktaki
Radyoaktiviteyi Kabaca Belirlemek .....................................319
Ek 8a: İnsanda Oluşan Yıllık ‘Etkin Radon Dozunun’
Hesaplanması (UNSCEAR).................................................320
Ek 8b: İçme Sularındaki Radonun İnsanda Oluşturduğu Dozun
Hesaplanması......................................................................320
Ek 9: Sulardaki Yabancı Maddelerden Herhangi Biri İçin Sınır
Değerin Hesaplanması ........................................................322
Ek 10: Uranyum’la İlgili Ayrıntılı Bilgiler ..........................................323
Ek 11. Radyasyon Dozları ve Radyasyon Riski
Hesaplamalarıyla İlgili Ayrıntılı Bilgiler .................................335
Ek 12: Türkiye’de Uygulanan Radyasyon Doz Sınır Değerleri .......342
Ek 13: Tıpta Radyasyon Uygulamalarıyla Tanı ve İyileştirme
İçindekiler
vii
Teknikleri - Doz ve Risk Değerleri........................................344
Ek 14: Alkol ve Radyasyon Dozları Kanser Risklerinin
Karşılaştırılması ...................................................................354
Ek 15: DNA, RNA VE MUTASYON.................................................359
Ek 16: Atomaltı parçacıklar ve Isıl Enerji Temel Kavramları ...........363
Ek 16a: Atomların Yapı Taşları ve Atomaltı Temel Parçacıklar........363
Ek 16b: Fiziğin kraliçesi: ‘Termodinamik’: Isı, Sıcaklık ve
Entropi Nedir? ....................................................................370
Yüksel ATAKAN’ın Çalışma Yaşamı ......................................................376