ÖN SÖZ Veri madenciliği; madencilikteki yorucu çalışmalar sonucu yığınların arasından değerli metalara ulaşılmasına atıfta bulunularak oluşturulmuş bir kavramdır. İşletmelerin topladığı yığınca veri arasından değerli bilgilere ulaşılmasını ifade eder ve günümüz bilgi toplumunda ulaşılan bu değerli bilgiler, işletmelere önemli rekabet avantajı sağlar. Bu benzerliğe karşın madencilik-veri madenciliği arasındaki temel fark; madencilikte doğa değişimleri zaman içinde madenleri oluşturur, oluşan bu madenleri insanlar kullanır ve kapasiteye göre madeni hızlı tüketip tüketmemek insanın elindedir. Ancak veri madenciliğinde, maden kendiliğinden oluşmaz, madeni oluşturmak ve madendeki verileri kullanmak ya da kullanmamak ilgili bireylere bağlıdır. Kullanımın etkinliği de, kullanan kişi tarafından amacını belirleyerek uygun sorgulama yapmasına, ilgili soruları sormasına dayanır. Madencilikte, öncelikle “bulunanın” maden olarak tanımlanması gerekir. Tanımlanmış maden kullanım değerine göre “aranır” olur. (Örneğin, bor olarak bulunan maden, linyit kömürü olarak bulunandan daha çok aranır. Bunun gibi, veri madenlerinin de verilerinin değerine göre aranıp aranmayacağını belirlemek mümkündür.) Zaman, veri madenciliği için de önemli bir faktördür. Belirlenmiş dönemler için toplanan veri, zaman içinde madeni oluşturur. Ancak toplanan verinin zenginliği ve kullanım esnekliği her insana (yöneticiye, veri analistine, araştırmacıya vb.) göre değişir. Dolayısıyla, hem veri madeninin yaratılması hem de kullanılması insanla ilgilidir, insan eli ve beyni ile yapılır. Madencilikte de veri madenciliğinde de kullanılacak ürünün (verinin) kalitesini hem planlamacı, hem kullanıcı hem de işleyici belirler. Madenin işlenirken kalitesinin bozulabilmesi gibi, veri madenciliğinde de veri kullanılırken bozulabilir. Bu noktada, ekip çalışmalarının önemi gündeme gelir. Sadece bir veri analisti madenin tümünü kullanmaz, etkin bir veri madenciliği için bir veri uzmanı ekibinin yaratılması ve iş bölümü gerekir. Çünkü her konu, her disiplin, veri madenciliğini yararlı bir araç olarak kullanabilir. Bu kitabın hazırlanma amacı; veri madenciliğini anlaşılır bir şekilde anlatarak, eklerde sunulan verilerle bir kaynak kitap oluşturmak, veri maden- vii xii ciliği-pazarlama etkileşiminin işletmeler için değer yaratacağını vurgulamak, uzun dönemde rekabet avantajının kazanılmasında kullanılabileceğine dikkat çekmek, çeşitli metotları irdeleyerek, konuların şematik anlatımları ile veri madenciliği uygulamalarına örneklerle ışık tutmaktır. Kitap, içeriği ve amaçları bakımından şu alternatif başlıklar kapsamında da ele alınabilir: 1. Pazarlamada Veri Madenciliği İhtiyacı 2. Veri Madenciliğinin Pazarlamaya Kattığı Değer 3. Veri Madenciliğinin Pazarlamada Yarattığı Değer 4. Pazarlamada Veri Madenciliği ile Farklılaşma 5. Veri Madenciliği ile Pazarlamada Fark Yaratmak 6. Veri Madenciliği ile Rekabet Avantajı Sağlamak Görüldüğü gibi, veri madenciliği sistemlerini önceden planlayarak kurumlarda kullananlar, ihtiyaçlarını karşılarken kolaylık elde edeceklerdir. “Katkı sağlama”, “değer yaratma”, “farklılaşma”, “fark yaratma”, “rekabet avantajı sağlama” gibi aranılan özelliklerin vazgeçilmez olması dolayısı ile bu özelliklerin kurumsallaşma için gereği bu kitapta veri madenciliği kullanımıyla kolayca görülebilecektir. Bu kitabın; ülkemizde gerek sektörel gerekse akademik dünya için, pazarlamada veri madenciliği anlayışını ve kullanımını arttırmada ve veri madenciliği düşüncesini yaygınlaştırmada katkıda bulunmasını dileriz. Prof. Dr. Mehtap SÜMERSAN KÖKTÜRK Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi İngilizce Üretim Yönetimi ve Pazarlama Anabilim Dalı [email protected], [email protected] Arş. Gör. Taşkın DİRSEHAN Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi İngilizce Üretim Yönetimi ve Pazarlama Anabilim Dalı [email protected] viii