يَا بَنٖى اٰدَمَ قَدْ اَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارٖ ى سَوْ

İL
: YOZGAT
TARİH : 11/ 03/2016
KONU : EDEP VE HAYA
‫س ْو ٰا ِت ُك ْم‬
ً ‫علَ ْي ُك ْم ِل َبا‬
َ ‫َيا َب ٖنى ٰادَ َم قَ ْد ا َ ْنزَ ْلنَا‬
َ ‫سا ي َُو ٖارى‬
ً ‫َو ٖري‬
‫ت ه‬
ِ ‫اس الت َّ ْق ٰوى ٰذ ِل َك َخي ٌْر ٰذ ِل َك ِم ْن ٰايَا‬
ِ‫اّٰلل‬
ُ َ‫شا َو ِلب‬
. َ‫لَعَلَّ ُه ْم يَذَّ َّك ُرون‬
ُ ‫اإلي َم‬
‫ض ٌع‬
ْ ‫ان ِب‬
َ ِ‫وقا َ َل َرسُو ُل هللا‬
ِ «:‫ص َّلى هللاُ َع َل ْي ِه َو َسلَّ َم‬
َ‫قو ُل ال‬
َ َ‫ض ٌع َو ِستُّون‬
ْ ‫ ْأو ِب‬، َ‫َوس ْبعُون‬
ْ ‫ فَأ ْفضلُ َها‬: ً‫ش ْع َبة‬
َّ ‫عن‬
َ ‫ َوأ ْدنَاهَا إ َما‬، ُ‫اّٰلل‬
َّ َّ‫إلَهَ إال‬
،‫ق‬
ِ ‫طةُ األذَى‬
ِ ‫الط ِري‬
ُ ‫َوالحيَا ُء‬
» ‫يمان‬
ِ ‫اإل‬
ِ َ‫ش ْعبةٌ ِمن‬
Muhterem Müslümanlar
Okuduğum ayet-i kerimede Yüce Rabbimiz şöyle
buyurmaktadır. “Ey Âdemoğulları! Size avret
yerlerinizi örtecek giysi ve süslenecek elbise verdik.
Takva (Allah'a karşı gelmekten sakınma) elbisesi
var ya, işte o daha hayırlıdır. Bu (giysiler), Allah'ın
rahmetinin alametlerindendir. Belki öğüt alırlar
(diye onları insanlara verdik).(1)
Okuduğum hadisi şerifte ise. Allah Rasulü (sav)
şöyle buyurmaktadır: “ İman yetmiş (veya altmış)
küsur özelliktir (şu’ bedir). En yükseği, “Allah’tan
başka ilâh yoktur” demek; en aşağısı ise, eziyet
veren şeyleri yoldan kaldırmaktır. Hayâ da imanın
bir bölümüdür. (2)
Aziz Kardeşlerim!
İslam’ın insanlığa öğrettiği ve Müslümanlarda
bulunmasını istediği güzel vasıflardan birisi de
edep ve hayâ duygusudur. Hayâ duygusu, İslam
ahlakının özü, imanın da bir parçasıdır. Bundan
dolayı Peygamberimiz (sav) bir hadis-i şeriflerin de
şöyle buyurmuştur: “Her dinin bir ahlâkı vardır.
İslam’ın ahlakı da hayâdır.” (3)
İslam ahlâk bilginleri, hayâyı; Allah’a karşı
hayâ, insanlara karşı hayâ, kişinin kendisine karşı
hayâsı, olmak üzere üç kısma ayırmışlar ve şöyle
açıklamış lardır :“Allah’a karşı hayâ, O’nun emir
ve yasakları na uymakla olur. İnsanlara karşı hayâ,
onlara eziyet etmemek ve yanlarında çirkin işler
yapmaktan ve çirkin sözler söylemekten
kaçınmakla olur. Kişinin kendisine karşı hayâsı ise,
edepli olması demektir.”(4)
Aziz Kardeşlerim!
Peygamber (sav) in “Utanmıyorsan dilediğini
yap” (5) buyurması, hayânın insanı kötülükler den
alıkoymada ne kadar güçlü bir unsur olduğunu
ortaya koymaktadır.
Allah Teâlâ Nazi’at suresinin 40 ve 41. Ayeti
kerimesinde “Kim de, Rabbinin huzurunda
duracağından korkar ve nefsini arzularından
alıkoyarsa, şüphesiz, cennet onun sığınağıdır.”
buyurarak edep ve hayâ timsali insanları cennetle
müjdelemektedir.
Edep ve hayâ sahibi olmak, aynı zamanda saygı,
hoşgörü, adalet, dürüstlük, sevgi ve nezaket gibi
güzel vasıflara sahip olmayı da beraberinde getirir.
Bundan yoksun olan insanlar, toplum içindeki saygınlığını yitirirler. Yaşadığımız hayatı zehir eden,
insanların Allah’a ve birbirlerinin hak ve
hukuklarına karşı takındıkları edepsiz ve hayasız
davranışlardır. Bu davranışlar, günlük yaşantıyı
oldukça zora sokmuş, ferdi ilişkilerden toplumsal
ilişkilere kadar çekilmez bir hal almasına neden
olmaktadır.
Aziz Kardeşlerim!
Toplumsal yaşamın zorlukları tamamıyla edeple
alakalıdır. Gündelik hayatın düzenli seyrini
sağlamak üzere konulan; kurallara uymak kişinin
edebi ile alakalıdır. Kendi vücut temizliğimizden,
sokak temizliğine varıncaya kadar her davranış
edeple alakalıdır. Toplumsal yaşantının düzene
binmesi; fertlerin edepli davranışlar sergilemesine
bağlıdır. Edep kurallarına uyulmaksızın yapılan
ibadetlerin bile Allah (c.c.) katında kabulü
tehlikeye girmektedir. Birbirimize duyacağımız
saygının ve toplumsal huzurun sağlanmasının da
tezahürü, edeple mümkündür. Öyleyse; Gençihtiyar; kadın-erkek herkes edep ve hayâ sahibi
olmalı ve bu değerlerimizi gelecek nesillere
aktarma gayretini taşımalıyız. Çünkü Peygamberimiz (s.a.v) “Hiçbir baba çocuğuna edeb den daha
hayırlı bir şey kazandıramaz.” (6) buyurarak bu
konunun önemini bize aktarmıştır. Hutbeme bu
hakikati veciz bir şekilde ifaden şu beyt ile son
vermek istiyorum:
Edep bir taç imiş nur-u Huda’dan
Giy ol tacı, emin ol her beladan.
(1) Araf:7/24
(2) Müslim, Îmân 58 - Buhârî, Îmân 3
(3) İbn Mace, Zühd,17
(4) Mâverdî, Edebü’d-dünya ve’d-din,
(5) Buhari, Enbiya54, Edeb78
(6) Tirmizî, Birr,33
Hazırlayan: Erhan YILMAZ
Görevi SARAYKENT İLÇE VAİZİ