ﻗُل ﻝ ﻠْﻤُؤْﻤِﻨِﻴنَ ﻴَﻐُﻀ وا ﻤِنْ أَﺒْﺼَﺎرِﻫِمْ وَﻴَﺤْﻔَ

İL
: OSMANİYE
TARİH
: 07.02.2014
ِ  ‫ْﻠﻤؤ ِﻤﻨِﻴن ﻴ ُﻐ‬‫ﻗُل ﻝ‬
‫ﺼ ِﺎرِﻫ ْم َوَﻴ ْﺤﻔَظُوا‬
َ َ ُْ
َ ‫ﻀوا ﻤ ْن أ َْﺒ‬

‫ون‬
َ ِ‫وﺠﻬُ ْم َذﻝ‬
َ ‫ﻓُُر‬
َ ‫ﺼَﻨ ُﻌ‬
ْ ‫ن اﻝﻠﻪَ َﺨﺒِ ٌﻴر ﺒِ َﻤﺎ َﻴ‬ ‫ك أ َْزَﻜﻰ ﻝَﻬُ ْم ِإ‬
ِ
ِ ُ ‫ﺎل رﺳ‬
ُ‫ﻪ‬‫ْﺤﻴَﺎءُ َﺧ ْﻴـ ٌﺮ ُﻛﻠ‬
َ ‫ﻪ‬‫ﻮل اﻟﻠ‬
َ ‫ َﻤﺎﻟ‬‫ﻪُ َﻋﻠَْﻴﻪ َو َﺳﻠ‬‫ﻰ اﻟﻠ‬‫ﺻﻠ‬
ُ َ َ َ‫ﻗ‬
EDEP VE HAYÂ NIN ÖNEMİ
Muhterem Müslümanlar!
İnsanın yaratılışını güzelleştiren ve onun
şahsiyetine değer katan özelliklerinden biri de
edep ve hayâ duygusudur. Edep; akıl ve hikmete
uygun hareket edip, Cenabı-ı hakkın emrettiği
şekilde yaşamaktır. Hayâ ise, utanma ve ar
duygusu olup, utanç verici durumlardan sakınmak
ve nefsin süfli arzularını terk etmektir Bu nedenle;
edep ve hayâ dünya ve ahiret huzuru İçin her
insanda bulunması gereken manevi bir duygudur.
Muhterem Müslümanlar!
Hayâ ve edep İslam ahlakının özü, imanın
da bir parçasıdır. Bundan dolayı Peygamberimiz
(s.a.s.) bir hadislerinde şöyle buyurmuştur:
“Her dinin bir ahlâkı vardır. İslam’ın ahlakı
da hayâdır.”(2) “İman yetmiş küsur şubedir.
En üstünü Allah'tan başka bir ilah
bulunmadığına iman etmek, en alt derecesi de
insanlara zarar verecek şeyleri yoldan
kaldırmaktır.
Hayâ
da
imandan
bir
şubedir”(3) buyurmuşlardır. Yüksek bir hayâ
duygusuna sahip olan Peygamber Efendimiz, aynı
fazilete sahip olmasından dolayı Hz. Osman’a
özel bir değer vermiş, bunun sebebi sorulduğunda
ise, ondan meleklerin bile hayâ ettiğini ifade
etmişlerdir.
Muhterem Müslümanlar!
Hayânın Allah’a, insanlara ve kişinin
kendine karşı olmak üzere üç boyutu
vardır. Allah’a karşı hayâ, O’nun emir ve
yasaklarına uymaktır. İnsanlara karşı hayâ, onları
rahatsız edecek her türlü kötü söz ve davranıştan
kaçınmaktır. Kişinin kendine karşı hayâsı ise,
edepli olmasıdır. Edep ve hayânın düşmanı
edepsizliktir. Edep her zaman takdirle, hayâsızlık
ise lanetle yâd edilir. Edep ve iffet namusun
perdesidir.
Namus ancak edep ve hayâ ile muhafaza
edilir. Lokman hekim’e; “Edebi kimden öğrendin”
demişler. O da; Edepsizlerden öğrendim. Diye
cevap vermiş Bu nedenle kişi edebe aykırı olan
her türlü söz ve davranışlardan sakınmalı
Ağzından çıkacak her kelimeye son derece dikkat
etmelidir. Hayâ ile hayat arasında kopmaz bir bağ
vardır. Kalbin hayatı hayâ iledir.
Toplumsal hayatı da ayakta tutan edep ve
hayâdır. Rabbi tarafından en güzel şekilde terbiye
edilmiş ve insanlığa hayâ ve edep misali olarak
sunulmuş
olan
Hz.
Peygamber:
“Hayâ
imandandır” buyurmuş ve İslam ahlakını haya
olarak özetlemiştir.
Muhterem Müslümanlar!
Edep ve hayâ sahibi olmak, aynı zamanda
saygı, hoşgörü, adalet, dürüstlük, sevgi ve nezaket
gibi güzel vasıflara sahip olmayı da beraberinde
getirir. Bundan yoksun olan insanlar, toplum
içindeki saygınlığını yitirirler.
Şair ise dizelerinde;
Vardım ilim meclisine eyledim ilmi talep,
Dediler; ilim en son, illa edep illa edep.
Edep bir tac imiş nur-u
Giy ol tacı emin ol her beladan.
Hüda’dan,
O halde değerli kardeşlerim!
Edep ve hayâ sahibi bir insan; Allah
rızasına erişip dünya ve ahiret mutluluğunu elde
eder. Kendi soyunun ve toplumun temiz kalmasını
sağlar. Edep ve hayâ sahibi nesiller yetiştirmek
hepimizin görevidir. Bu nedenle edep ve hayâ
örneği olarak çocuklarımıza örnek olmalı ve onları
güzel terbiye etmeliyiz. Toplumda yaşanan
iffetsizlik ve hayâsızlıklara karşı duyarsız
kalmamalıyız.
Hutbemi başta okuduğum ayetin mealiyle
bitiriyorum. “(Resûlüm!) Mümin erkeklere,
gözlerini (harama) dikmemelerini, ırzlarını da
korumalarını söyle. Çünkü bu, kendileri için
daha temiz bir davranıştır. Şüphesiz Allah,
onların yapmakta olduklarından haberdardır.”
___________________________
1- Nur 24/30
2-Malik, Hüsnü’l- Huluk,
3- Müslim, İman,58 I,63
Hazırlayan: Şerif IŞIK
Toprakkale Merkezi Camii İmam-Hatibi
Redaksiyon: İl İrşat Kurulu