X IV Ulusal Kimya Kongresi, Diyarbakır, 2000 FK-P31 BAZI AM İN O A S İT L E R İN SE P İO L İT YÜ ZEY İN D EK İ AD SO RPSİ Y O L A R IN IN İN C E LEN M ESİ Ahmet SELÇUK, Ali Rıza KUL, Haşan CEYLAN Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fen-Edebiyat Fakültesi. Kimya Bölümü. Bu çalışmada asidik, bazik ve nötrai karakter taşıyan amino asitlerin sepiolit üzerindeki adsorpsiyon davranışları termogravimetri ve spektrofotometri teknikleriyle araştırıldı. Adsorban olarak kullanılan sepiolit adsorpsiyon işlemine tabi tutulmadan önce öğütüldü ve 400 mesh’Iik elekten geçirildi. Daha sonra 105°C’de 24 saat süreyle ısıl aktivasyonu tabi tutuldu. Termogravimetrik yöntemle, sulu çözeltide asidik karakterdeki aspartik asit, bazik karakterdeki histidin ve nölraİ karakterdeki glisinin, sepioiit üzerindeki adsorpsiyon davranışları 25°C“ 850°C arasında kütle kaybı olarak incelendi. Sulu çözeltide izoelektrik p H ’ İarı civarında zwitter iyon oluşturan bu amino asitlerin, farklı oranlarda adsorpsiyon sergiledikleri belirlendi. Ancak tutunma oranlarının çok düşük olduğu gözlendi. Tutunma, muhtemelen sepiolit yüzeyi ile amino asit molekülleri arasında oluşan hidrojen bağları ya da Van der Waals etkileşmeleri sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Spektrofotometrik teknikte ise bu amino asitlerin iki farklı (5 ve 7) p H ’taki adsorpsiyonları 570 nm dalga boyunda ninhidrin metodu ile incelendi. Amino asitler izoelektrik p H ’ları üzerinde anyonik, altında ise katyonik yapıda bulunurlar. Çalışmalarımızda kullandığımız amino asitlerin sırasıyla izoelektrik p H ’Iarı şöyle-dİr: Aspartik asit 2.77, Histidin 7.59 ve Glisin 5.97. pH 5 ve 7’de aspartik asit anyonik, histidin katyonik yapıda iken, Glisin pH 5’te katyonik pH 7 ’de ise anyonik yapıda bulunur. Sepiolit kil mineralinin hem anyonik hem de katyonik yapıdaki amino asitleri yüksek oranda adsorpladığı gözlendi. Bu durum Sepiolitin yüzey asıtliği, iyon derişim kapasitesine sahip olmasının yanı sıra kil mineralleri içerisinde en geniş gözenekli yarıya sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Tutunma, muhtemelen kil yüzeyi ile iyonik yapıdaki amino asitler arasında elektrostatik bir bağ oluşumuna dayanmaktadır. Adsorban yüzeyindeki tutunan amino asit miktarları çözeltinin ilk ve son konsantrasyonları arasındaki farktan hesaplanmıştır. 505