Çetin Sungur&Murat Köyden - 10. Sınıf Tarih Soru Bankası www.CepSitesi.Net için d ekiler Ö n s ö z ................................................................................................................................ vii Ü n ite I Beylikten Devlete (1 3 0 0 -1 4 5 3 ) ................................................................................. 1 Ü nite II Dünya Gücü: Osmanlı D evleti ( 1 4 5 3 -1 6 0 0 ) ...................................................... 3 5 Ü nite III Arayış Yılları (X V II. Y ü zy ıl)......................................................................................... 7 9 Ü nite IV A vrupa ve Osmanlı Devleti (X V III. Y ü z y ıl)........................................................... 1 1 5 Ü nite V En Uzun Yüzyıl ( 1 8 0 0 - 1 9 2 2 ) ................................... 153 Ünite I Beylikten Devlete (1300 - 1453) Ünite İçindekiler: Osmanlı D evleti'nin K u ru lu şu .................................. 3 Balkanlardaki F e tih le r.................................................. 3 A nadolu'da Siyasi Birliği S ağlam a F aa liy etle ri... 4 Ankara Savaşı ve Fetret D e v r i................................. 4 Balkanlarda Osm anlı H âkim iyetinin Güçlenm esi 4 Osmanlı Kültür ve M ed e niye ti.................................. 5 Ne Öğreneceğiz? Osmanlı Devleti'nin kurulduğu yıllarda Yakın Doğu ve Avrupa'nın siyasal, sosyal ve dini durumunu, Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu, ilk fetihleri. Balkanlardaki fetihleri, İskân politikasının özellikleri ve amacını, OsmanlIların Anadolu'da siyasi birliği sağlama faaliyetlerini, Ankara Savaşı'nın neden ve sonuçlarını, Fetret Devri'ni, Anadolu ve Balkanlarda Osmanlı hâkimiyetinin yeniden güçlenmesini, Osmanlı devlet teşkilatı ve özelliklerini, Osmanlı ordu teşkilatını, Osmanlı ekonomisini öğreneceğiz. ilctem D(sw!®t® Î130û“=14i3! Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu (1300 - 1 45 3) © Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda Yalcın Doğu (Ön Asya)'da İlhanlIlar, Türkiye Selçuklu Devleti, Anadolu Beylikleri, Bizans ve Memlukler bulu­ nuyordu. © Balkanlar ve Avrupa'da güçlü devletler yoktu. Birçok Avrupa ülkesinde de­ rebeylik (feodalite) rejimi vardı. © Bizans İmparatorluğu, Selçuklular karşısında tutunam am ış, İstanbul ve Marmara civarına çekilmişti. Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu sırada tekfur denen Bizans valileri merkezi dinlemiyor, halkı baskı altında tutuyorlardı. Balkan ulusları da siyasal ve dinsel çekişmeler içindeydi. @ Oğuzların Kayı boyuna mensup olan OsmanlIlar, I. Alaeddin Keykubat za­ manında Ankara yakınlarında Karacadağ yöresine yerleştirildiler. Daha son­ ra Ertuğrul Bey yönetimindeki Kayılar, Söğüt ve Domaniç'e yerleştiler. © 1281 yılında Ertuğrul Bey'in ölümü üzerine Kayı Boyu'nun başına Osman Bey geçti. Osman Bey Bizans tekfurlarından Karacahisar, Yarhisar ve Bilecik'i aldı. Koyunhisar'da yapılan ilk Osmanlı - Bizans savaşını kazandı. ® Orhan Bey uzun zamandan beri kuşatm a altında tutulan Bursa'yı fe t­ hetti ve başkent yaptı. Iznilc'in yardım ına giden Bizans im paratorunu Pelekanon (Maltepe) Savaşı'nda yenilgiye uğrattı. İznik ve İzmit'i fethet­ ti. Karesioğullarının iç çekişmelerle uğraşmasından yararlanarak bu beyli­ ği ele geçirdi. Böylece OsmanlIlar ilk defa donanmaya sahip oldular. Balkanlardaki Fetihler © Kantakuzen'in Bizans imparatoru olmasını sağlayan Orhan Bey, onun yar­ dım çağrılarına olumlu cevap vermiş, Kantakuzen de bu yardımlar karşılı­ ğında Gelibolu'da Çimpe Kalesi'ni OsmanlIlara vermiştir (1353). Böylece OsmanlIlar Rumeli'ye geçmiş oldular. © I. M urat, Bulgar ve Bizans kuvvetlerini Sazlıdere Savaşı'nda yenerek Edirne'yi feth etti (1363). Bir süre sonra Edirne başkent yapıldı. © OsmanlI Çinisi Edirne'nin ardından Filibe'nin fethi üzerine, Papa V. Urban'ın çağrısıyla oluşturulan Haçlı ordusu bugün Sırpsındığı denen yerde yenilgiye uğratıl­ dı (1364). © Sırpsındığı'nın intikamını almak isteyen Sırplar ile yapılan Çirmen Savaşı'nı © OsmanlIların Batı Anadolu ve Ege kıyılarında tekrar üstünlük sağlamala­ rı bölgede çıkarları olan Venedik'i rahatsız etti. Osmanlılar ile Venedikliler da OsmanlIlar kazandı (1371). arasındaki ilk deniz savaşını Osmanlılar kaybetti (1416). © Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki ilerleyişi yeni bir Haçlı ordusunun oluş­ turulmasına neden oldu. Yapılan I. Kosova Savaşı'nı Osmanlılar kazandı © © II. Murat zamanında Haçlı ordusuyla yapılan savaşın kaybedilmesiyle Edirne (1389). I. M urat savaş alanında şehit oldu. OsmanlIların ilk defa top kul­ - Segedin Antlaşması imzalandı (14 44 ). Bu antlaşma ile Sırbistan bağım­ landığı I. Kosova Savaşı sonucunda Tuna Nehri'nin güneyindeki Balkan sız olacak, Eflâk vergi vermek koşuluyla Macaristan'ın himayesine bırakı­ topraklarında OsmanlIlara karşı koyacak önemli bir güç kalmadı. lacaktı. Bizans'ın sürekli olarak Avrupa devletlerini kışkırtması üzerine Yıldırım © Edirne - Segedin Antlaşmasından sonra II. M urat, tahtı oğlu II. Mehm et'e Bayezid, İstanbul'u kuşattı. Bu kuşatma Haçlıların Niğbolu'ya gelmesi üze­ bırakarak M anisa'ya çekildi. Bu durumu fırsat olarak gören AvrupalIlar rine kaldırıldı. Niğbolu Savaşı'ndan sonra İstanbul tekrar kuşatıldı. Ancak güçlü bir Haçlı ordusu meydana getirdiler. II. M urat bu durum üzerine tek­ rar tahta geçti. Varna'da yapılan savaşı Osmanlılar kazandı (1444). Varna bu kez de Timur'un Anadolu'ya girmesi üzerine bu kuşatma da kaldırıldı. Savaşı OsmanlIların Balkanlarda daha önce aldığı yenilgilerin izlerini orta­ © Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda ilerlemesi ve İstanbul'u kuşatması üzeri­ dan kaldırdı ve Balkanlarda Osmanlı egemenliğini güçlendirdi. ne Avrupa'da büyük bir Haçlı ordusu oluşturuldu. Yıldırım Bayezid bu or­ duyu Niğbolu'da yenilgiye uğrattı (1396). Bu zaferle Osmanlı Devleti'nin © Varna yenilgisinin intikamını alm ak isteyen AvrupalIlar, A rn avu tluk'ta İskender Bey'in isyan etmesinden yararlanarak yeni bir Haçlı ittifakı oluş­ Avrupa üzerindeki etkisi arttı, Bulgar Krallığı'na tamamen son verildi. turdular. Kosova Ovası'nda yapılan savaşı (II. Kosova Savaşı) Osmanlılar ka­ Anadolu'da Siyasi Birliği Sağlama Faaliyetleri © zandı (1448). Böylece Balkanlarda Osmanlı egemenliği pekişti. AvrupalIlar Anadolu'da Türk siyasi birliğini sağlama çalışmaları ilk kez Orhan Bey Türkler karşısında savunma durumuna geçtiler. Döneminde Karesioğulları Beyliği'nin alınmasıyla başladı. I. M urat akraba­ lıklar kurarak sınırlarını genişletti. Yıldırım Bayezid ise beyliklerin birçoğu­ na son vererek Anadolu Türk siyasi birliğini büyük ölçüde sağlamış oldu. Osmanlı Kültür ve M edeniyeti (1 3 0 0 -1 4 5 3 ) © Osmanlı devlet teşkilatı ve idari yapısında Müslüman Türk devletlerinin kurumlan ile Orta Asya Türk devlet geleneğinin derin etkisi vardır. Ankara Savaşı ve Fetret Devri © Timur ile Yıldırım Bayezid arasındaki rekabet, kendilerine sığınanların da kış­ yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine olan inanış (kut anlayışı) kazandı. Ankara Savaşı sonunda Anadolu'da sosyal ve ekonomik düzen sürdürüldü. I. M urat zamanında bu anlayış "Ülke padişah ve oğuHannın- bozuldu. Timur, Anadolu beyliklerine topraklarını geri vererek, Anadolu dır." şeklini aldı. leme gecikti. Osmanlı Devleti'nde Fetret Devri başladı. Ankara Savaşı'ndan sonra Yıldırım Bayezid'in oğulları arasında iktidar mü­ cadelesine sahne olan ve 1413 yılına kadar süren döneme Fetret Devri de­ © © Mehmet Çelebi, Anadolu'da Türk siyasi birliğini yeniden sağlamak için giri­ kuruldu. Divanıhümayun'a padişah, veziriazam, vezirler, kazasker, defter­ dar ve nişancı katılırdı. © Beylerbeyliği kuruldu. Eyaletler, sancaklara, sancaklar kazalara, kazalar ise köylere ayrıldı. Mehmet Çelebi, Şeyh Bedrettin ve kardeşi Mustafa Çelebi isyanlarını bas­ tırdı. © Mehmet Çelebi Anadolu'da iç istikrarı sağladıktan sonra Balkanlara yönel­ di. Eflâk ve Bosna'da yeniden egemenlik sağladı. I. M urat zamanında tımar sistemi kuruldu. Dirlik adı verilen topraklar ge­ lirine göre haraç, zeamet ve tım ar şeklinde bölümlere ayrılmaya başlandı. Balkanlarda Osmanlı Hâkimiyetinin Güçlenmesi © Sınırların genişlemesine bağlı olarak ülke yönetim bölümlerine ayrıldı. İlk olarak Rumeli Beylerbeyliği, Yıldırım Bayezid zamanında da Anadolu Beyşehir ve Seydişehir'i aldı. Saruhanoğullarına son verdi. © Orhan Bey zamanında devlet işlerinin görüşülüp karara bağlanması ama­ cıyla daha önceki Türk - İslam devletleri örnek alınarak Divanıhümayun son vermiştir. şimlerde bulundu. Aydınoğullarından İzmir'i; Karamanoğullarından Akşehir, Şehzade adı verilen hükümdar çocukları, devlet yönetiminde deneyim ka­ zanmaları için lala denilen görevliler eşliğinde sancaklara gönderilirdi. nir. Bu mücadeleden M ehm et Çelebi galip olarak çıkmış ve Fetret Devri'ne © OsmanlIların ilk yıllarında, Orta Asya Türk devletlerinde görülen devleti kırtmasıyla savaşa dönüştü. 1402 yılında yapılan Ankara Savaşı'nı Timur Türk siyasi birliğini bozdu. Türlderin İstanbul'u fethi ve batı yönünde iler­ © © © İznik'i fetheden Orhan Bey burada ilk Osmanlı medresesini açtı. Daha son­ ra Bursa ve Edirne'de de medreseler açılarak eğitim faaliyetlerinin gelişti­ rilmesine çalışıldı. © Osmanlı Devleti'nde ordu Osman Bey zamanında aşiret kuvvetleri ve gö­ nüllülere dayanıyordu. Sınırların genişlemesiyle birlikte bu kuvvetlerin ye­ tersiz olduğu görülünce Orhan Bey zamanında "yaya" ve "müsellem" adı verilen birliklerden oluşan sürekli bir ordu kuruldu. © kerleri üç ayda bir ulufe adı verilen maaş alırlardı. A) İlhanlı Devleti Osmanlı ordusunun en büyük bölümünü ve temelini tımarlı sipahiler oluş­ B) Aşağıdakilerden hangisinin ikinci duruma örnek olduğu söylenebilir? turmaktaydı. Kendilerine dirlik verilenler gelirleri oranında atlı asker bes­ C) Latin İmparatorluğu da devşirme usulüne dayalı olarak Kapıkulu Ocakları kuruldu. Kapıkulu as­ © XIII. yüzyıl sonlarında Anadolu'da aşağıdaki dev­ İlhanlı Moğolları Ön Asya'da egemenliklerini ya doğrudan doğruya ya da egemenliği yerel ege­ menlerin elinde bırakarak etkinliklerini sürdür­ müşlerdir. Rumeli fetihleriyle daha fazla askere ihtiyaç duyulunca I. M urat zamanın­ lemek zorundaydı. Tımarlı sipahilerin tüm giderleri tım ar sahiplerince kar­ şılanırdı. Bizans İmparatorluğu A) Bağdat'ı ele geçirerek Abbasi Devleti'ni yık­ maları D) Trabzon Rum İmparatorluğu E) © 4. letlerden hangisi yoktur? B) Türkiye Selçuklu sultanlarını kendilerinin ata­ ması Türkiye Selçuklu Devleti OsmanlIlarda denizcilik faaliyetleri Karesioğulları Beyliği'nin alınmasıyla C) OsmanlIların Bizans ile savaşmasına karış­ mamaları başladı. Yıldırım Bayezid zamanında Gelibolu'da bir tersane kuruldu. © D) Memluklerle Ayn Calut Savaşı'm yapmaları Osmanlı Devleti'nde ekonominin temeli tarıma dayanıyordu. Ekilebilen top­ E) rakların çoğu devletin malıydı. Bu tür topraklara miri arazi adı verilirdi. Miri araziler dirlik, mukataa, yurtluk, ocaklık ve paşmaklık gibi birimlere ayrıl­ mıştı. Bu sistemde toprağı kullanma hakkı reayaya bırakılıyordu. Ekip, biç­ mek ve boş bırakmamak şartıyla bu topraklar reayanın tasarrufunda ka­ lırdı. © M ülkiyeti kişilere ait topraklara "mülk arazi" adı verilirdi. Bu topraklar Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda İran, Irak ve Doğu Anadolu'da etkin olan devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) Altınorda B) İlh a n lIla r Müslümanlara ait ise "öşri toprak", gayrimüslimlere ait ise "haraci toprak" adı verilirdi. Bu tür arazi sahipleri topraklarını satar, bağışlar veya vakfe- Harzemşahlar Devleti'ne son vermeleri C) Kubilay Hanlığı «*5. Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu dönemde (X III. 1 yüzyıl sonları - X IV . yüzyıl başları) Balkanlarda 1 görülen aşağıdaki siyasi güçlerden hangileri Or­ todoks mezhebine bağlı değildir? debilirdi. D) Karahıtaylar Vakıf topraklar ise gelirleri ilmi ve sosyal kurumların giderleri için ayrılan E) A) Venedik - Macar Krallığı © Safeviler B) topraklardı. Bulgar ve Sırp Krallıkları C) Bizans İmparatorluğu @ Tarımsal faaliyetlerden başka ekonominin önemli unsurlarından biri de hay­ D) Eflâk ve Boğdan Beylikleri vancılıktı. Hayvancılıkla özellikle konargöçerler uğraşmaktaydı. © Osmanlı Devleti'nin kurulduğu topraklar ticaret yollarının kesiştiği yerler­ di. Bu nedenle OsmanlIlar kuruluş yıllarından itibaren ticaretin gelişm e­ sine önem verdi. Bu amaca yönelik olarak, ticareti özendirdikleri gibi, bu işle uğraşan tüccarlara çeşitli kolaylıklar sağladılar. Han, kapan, kervan­ X III. yüzyılın ikinci yarısında A nadolu'da S el­ E) Bosna - Hersek Beylikleri çukluların, İstanbul'da Bizans İmparatorluğu'nun zayıflam ası, İlhanlı egem enliğinin merkezinin Tebriz'de olmasının sonucu aşağıdakilerden han­ gisidir? saray, çarşı, kapalıçarşı, bedestenler yaptılar. 6 . A şağıdakilerden hangisi, A nadolu'da kurulan beyliklerin tarihsel önemini yansıtmaz? A) Anadolu'da bulunan Türkmen boylarının ba­ © Osmanlı Devleti'nde esnaflar Ahiliğin bir kolu olan lonca teşkilatına bağ­ ğımsız hareket etmeleri A) Anadolu'daki siyasal kargaşaya son verilmesi Haçlı ordularının Anadolu'da kolayca ilerle­ B) lıydılar. Her esnafın ayrı bir loncası vardı. B) meleri C) Hristiyan - Müslüman çatışmasının yoğun­ C) Anadolu'da tasavvuf akımının güçlenmesine yardım edilmesi laşması D) Kara ticaretinin güvenden yoksun olması Moğol baskısına karşı siyasal mücadelenin yürütülmesi D) Anadolu'nun pek çok yerinde sanat eserleri­ nin yapılması E) Güney bölgelerinde Memluk saldırılarının art­ ması E) Anadolu'da Türk kültürünün geliştirilmesinin sağlanması 7 7. Batı Anadolu'nun sahil bölgelerinde Bizans İmparatorluğu’nun zayıflaması ile uç boylarındaki 9. • Kendilerini Türkiye Selçuklu Devleti'nin miras­ i şı politikalarını ona göre düzenlemişlerdir. Türkmenler yerli halkı da yanlarına alarak beylikler oluşturdular. ® V ,!: ı > • ' > /f Y , 1 ■ - J \ Mj 1 v j ı —' a ‘ı r - 'a M[ ~ -p v y ı m j y s ı i z k < v -v " '<z j . t - y v 4Lİ . - - Anadolu'da kurulan beylikler içinde en güçlü olanıdır. Aşağıdakilerden hangisi bu beyliklerden biri değil­ dir? ® Osmanlı Devleti'nin rakipleriyle işbirliği yapmış­ lar ve zaman zaman Osmanlı topraklarına sal­ A) Aydınoğulları B) V ' çısı saymışlar ve diğer Anadolu beyliklerine kar­ Karamanoğulları C) Menteşeoğulları Yukarıdaki bilgiler aşağıdaki hangi Türk beyliğine aittir? D) Karesioğulları A) Ramazanoğulları E) B) Dulkadiroğulları C) Karamanoğulları Saruhanoğulları niç bölgesine yerleşen Kayı boyunun (OsmanlIla­ rın) kısa sürede gelişip güçlenmesinin nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? Bu durumun Anadolu'da aşağıdaki gelişmelerden hangisine neden olduğu söylenemez? A) Coğrafi konum itibarıyla karışıklık içinde bu­ lunan Bizans'a komşu olması A) Türkler arasında birlik ve beraberliğin sağlanamamasına B) D) Karesioğulları E) Sakarya Vadisi'ni takip ederek Söğüt ve Doma­ Osmanlı Devleti'nin kurulduğu yıllarda Anadolu'da varlığını sürdüren beylikler arasında Türkiye Sel­ çuklu Devleti'nin mirasını elde etmek amacıyla sü­ rekli çatışma ve savaşlar yaşanmıştır. dırmışlardır. B) Batı yönündeki Türk ilerleyişinin bir süre dur­ masına Hoşgörü ve adalete dayalı bir yönetim anlayı­ şını benimsemeleri C) Anadolu'daki iç kavgalardan uzak gelişmeye Germiyanoğulları C) Türk siyasi birliğinin oluşturulamamasına uygun bir ortam bulmaları D) Anadolu'da güçlü siyasi birliğin kurulamama­ sına E) D) Beylikler arası mücadeleye katılmamaları ne­ deniyle diğer Türk beyliklerinden destek gör­ Anadolu'da Türk kültürünün zayıflamasına meleri 10. Türk devletleri ile Bizans İmparatorluğu arasın­ da yapılan; I. A) Anadolu'nun özellikle sınır bölgelerinde Türkmen beylikleri kurulmuştur. * B) Bizans taht kavgaları nedeniyle askerî ve siyasi etkisini kaybetmiştir. Koyunhisar, II. Miryokefalon, 8 . 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra kafileler halin­ de Anadolu'ya gelen Türkmen boyları, aşiret li­ derlerinin sevk ve idaresindeydi. Bu aşiret lider­ lerine daha sonra "Uçbeyi" denilmiştir. Uçbeyleri Türkiye Selçuklu sultanına bağlı olmakla beraber, III. Maltepe ruluş Dönemi'nde gerçekleşmiştir? A) Yalnız I B) I ve III Yalnız II C) I, II ve III E) II ve III ğüne sahiptiler. X III. yüzyılın sonlarından itiba­ ren uç beyleri daha serbest hareket etmeye baş­ ladılar. Bu durumun sonucu olarak Anadolu'nun 3. özellikle batı bölgelerinde Türkmen beylikleri ku­ Bu bilgilere göre, I. Anadolu'nun merkezi otoriteden yoksun kaldı­ 11. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde, I. ğı, II. Fetret Devri'nin başlaması, III. Anadolu'da Türk birliğinin oluşturulduğu III. iskan politikasının uygulanması yargılarından hangilerine ulaşılabilir? gelişmelerinden hangilerinin fetih hareketlerini C) I ve II A) D) I ve III Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III D) I ve II II. Balkanlardaki Türk nüfusunu artırmak, ..... A) Ele geçirilen bölgelere Türkmen aileleri yer­ leştirmek B) Yerli halka vergi muafiyeti getirmek yavaşlattığı savunulabilir? B) Yalnız III elde tutulmasını ve savunulmasını kolaylaştır­ mak, amacıyla aşağıdakilerden hangi yola başvurmuş­ tur? II. Selçuklu sultanlarının güç kaybettiği, A) Yalnız I Babailer Ayaklanması Anadolu'da merkezi otoritenin yeniden güç kazanmasına neden olmuştur. III. Türk kültürünü yaymak taht kavgalarının yaşanması, E) I, II ve III w ■§ S | Osmanlı Devleti fethedilen bölgelerin, I. rulmaya başlamıştır. rını hanedan üyeleri arasında paylaştırmaları D) Türk beylikleri arasında üstünlük kurma mü­ cadelesi sürmektedir. E) D) Merkeziyetçi bir politika yerine ülke toprakla­ C) Anadolu'da en önemli askerî ve siyasi güç Moğollardır. savaşlarından hangileri Osmanlı Devleti'nin Ku­ çoğu konularda bağımsız hareket etme özgürlü­ E) 2. Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu X III. yüzyılla ilgi­ li olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? C) Hristiyanları devşirme sistemiyle Osmanlı or­ dusuna almak D) Balkan topluluklarını göçe zorlamak E) Konargöçerleri yerleşik hayata geçirmek 5. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde, I. Karesi Beyliği'nin topraklarının ele geçirilerek deniz gücüne sahip olunması, II. Bizans İmparatoru Kantakuzen'in Edirne'yi ku­ şatan Sırp ve Bulgarlara karşı Orhan Bey'den yardım istemesi, III. doğudan göçlerle gelen Türkm en nüfusuna yurt bulma arayışı durumlarından hangileri Rumeli'ye geçişi kolay­ laştıran sebepler arasındadır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) Yalnız III 9 6. XIV. yüzyılda Balkan devletleri ve ulusları arasın­ da siyasi, özellikle de mezhep ayrılıkları bakımın­ dan büyük düşmanlık ve çatışma vardı. Sırp ve Bulgarlar, Bizans ile mücadele ederek sınırlarını genişletmekteydiler. Balkan Yarımadası'ndaki di­ ğer devletler ise Bulgaristan'ın kuzeyindeki Eflâk ve Boğdan voyvodalıkları ile M acar Krallığı idi. Bosna ve Hırvat kralları genelde Macar Krallığı'na bağlıydı. Katolik M acar Krallığı Balkanları ele ge­ çirerek Ortodoks halkı mezhep değiştirmeye zor­ luyordu. . 9. Osmanlı Devleti nin beylikten devlete geçiş sü­ recinde görülen, I. şehzadeler arasındaki tah t kavgaları, II. Türk beyliklerini egemenlik altına alma çaba­ ları, III. Rumeli'de iskân politikasını uygulamaları gelişmelerinden hangileri OsmanlIların birlik ve 1 . Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde, I. beraberliğini olumsuz etkilememiştir? A) Yalnız I D) B) Yalnız III II ve III C) I ve II Bizans im paratorları ve tekfurların ın Osmanlı Beyliği'nin saldırı ve fetih hareketlerini durdurmak için, I. Osmanlı Beylîği'ne savaş açma, II. Avrupa'dan yardım isteme, | | | »• «M» E) yöntemlerinden hangilerine başvurduğu söylene­ bilir? ' B) Yalnız II D) I, II ve III III. Bölge halkının din ve inanışlarına hoşgörülü yaklaşılması IV. İskân yapılırken öncelikle Türkmenlerin tercih ti'nde görev alması edilmesi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? Y u k a rıd a k i b ilg ile rd e n h a n g ile ri O s m a n lı Devleti'nin Balkanlardaki iskân ve fetih politika­ ları arasında yer almaz? A) Osmanlı yöneticilerinin hoşgörülü uygulama­ ları Devşirme sisteminin başarılı olması A) I ve III C) Balkan devletleri arasındaki mezhep çatışm a­ ları Bizans imparatorluğunda sık sık iç çatışmalar ve taht kavgalarının yaşanması B) II ve IV D) III ve IV C) Yalnız II E) 1 ve II D) Rumeli ve Balkanlarda alınan vergilerin artı­ rılması E) Anadolu'da Türk siyasi birliğinin sağlanması I 1e. D) Diğer Türk beyliklerinin Hristiyanlarla sava­ şan Osmanlıları zaman zaman desteklemeleri 1 Balkanlara yerleşenlerden Anadolu'dakilere oranla daha yüksek vergi alınması III. bazı yerel Bizans yöneticilerinin Osmanlı Devle­ C) Anadolu'da güçlü Türk siyasal birliğinin bu­ lunmaması III. Osmanlı Beyliği'nin rakipleriyle işbirliği yapma | A) Yalnız I II. lIlara karşı ayaklanma çıkmaması, B) Göç ettirilenlerden belli bir süre vergi alınma­ ması II. Ankara Savaşı'ndan sonra Balkanlarda Osman­ E) I, II ve III A) Bizans İmparatorluğu bölgede en önemli askerî ve siyasi güçtür. i B) Batı Avrupa'daki feodalite yerini güçlü mo­ narşilere bırakmıştır. 10. Osmanlı Beyliği'nin kuruluş döneminde Bizans C) Balkanlar dini birlikten ve siyasi istikrardan ve Balkanlardaki fetihlerini kolaylaştıran sebep­ yoksundur. ler arasında aşağıdakilerden hangisi yer alm az? D) Devletler arasındaki askerî ve siyasi çatışma­ lar yerini işbirliğine bırakmıştır. A) Balkanlarda dinsel ve siyasal birliğin bulun­ E) Katolik ve Ortodoks kilisesi işbirliği içindedir. maması B) I. Rumeli ve Balkanlardaki fetihlerin kolayca ger­ çekleşmesi, Yukarıdaki bilgilere bakarak Osmanlı Devleti'nin kurulduğu yıllarda Balkan devletleriyle ilgili aşa­ ğıdaki hangi sonuca ulaşılabilir? 7. 3. Balkanlarda bulunan devletler arasında ege­ menlik kavgasının olması C) I ve II E) II ve III 11. Osmanlı padişahlarının, I. 8 . İlk kez Orhan Bey döneminde Rumeli'de toprak Rumeli'de ele geçirdiği yerlere Anadolu'dan gö­ çebe Türkmenleri götürüp yerleştirmesi, Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde; I. mesi ve göreneklerine karışmamaları, dini inançla­ III. Katolik ve Ortodoks mezheplerinin etkinlik kur­ rını özgürce yerine getirmelerini sağlamaları ma çalışmaları sonucu mezhep çatışmalarının yaşanması aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır? aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Fethedilen yerlerde daimi egemenlik kurul­ mak istenmesiyle B) Balkanlar ve Rumeli'nin ikinci plana düşme­ siyle C) Rumeli'deki yerli halktan ve devletlerden çekînilmesiyle D) Hanedan içi kavgalardan uzaklaşmak isten­ mesiyle E) Konargöçerlerin yerleşik yaşama geçirilmek 10 j'; '1 Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesi­ A) Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkıldığının B) Türkleştirme çabalarının başarılı olmasına A) Anadolu Türk birliğinin kurulmasının gecik­ mesine C) Ticaret yollarının güvenlik altına alınmasına B) D) Çimpe Kalesi'nin Osmanlı yönetimine bırakıl­ masına C) Merkezi yönetimin etkinliğini yitirmesine C) Anadolu'daki Türk nüfusunun arttığının D) Fetihlerin daha çok Rumeli ve Balkanlarda yoğunlaşmasına D) Anadolu'da Türkler arası mücadelenin varol­ E) l - İ - T İ -'%-içi-ÇV'/ 6. C Türkiye Selçuklu Devleti 124 3 yılında yapılan Kösedağ Savaşı sonrasında siyasi ve askerî gücünü yitirerek İlhanlIlara bağlı hale geldi. İlhanlIların ege­ menliğini kabul etmeyen Türkmen beyleri çoğun­ lukla Anadolu'nun batı bölgelerinde beylikler kur­ dular. dir? Balkan ulusları arasında çatışmaların artm a­ sına ‘ E) ^T ;:i 4. aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır? A) Rumeli ve Balkanların Osmanlı Devleti'ne bağlı kalmasına ' ; Balkanlarda güçlü siyasi birliklerin olmaması II. Balkan devletlerinin birbirleriyle mücadele et­ II. fethedilen bölgelerde yaşayan halkın gelenek II. toprakları ele geçirilen ülkelerdeki yerli halktan ayaklanma çıkarma olasılığı olanları başka yer­ lere nakletmeleri istenmesiyle 2. öncelikle anlaşmazlık içinde olan ailelerden bi­ rini yerleştirmeleri, sahibi olan OsmanlIların, I. Rumeli ve Balkanlarda ele geçirilen bölgelere l.7khC V; 8. A> i i 10. C Hristiyan çocuklardan devşirme toplanması­ na İlhanlı egemenliğinin Doğu Anadolu ile sınırlı kalmasına B) Anadolu'da Türk siyasi birliğinin bozulduğu­ nun duğunun E) Türkmen beylerinin, İlhanlı denetimi altına girdiğinin 11 5. X III. yüzyılda Balkanlar ve Avrupa ile ilgili olarak Bizans İmparatorluğu nun, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? I. A) Bizans İmparatorluğu, Rumeli ve Balkanlar­ daki topraklarının büyük kısmını kaybetmiş­ tir. B) Anadolu ve Balkanlardaki topraklarının büyük kısmını kaybetmesi, III. İmparatorların ve tekfur adı verilen yöneticile­ rin halka baskı uygulaması dele söz konusudur. aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur? yasi birlikleri engellemiştir. D) Bulgaristan ve Sırbistan sınırlarını Bizans ve Kiev Knezlikleri Avrupa'nın önemli güçlerindendir. 4. 1. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin ku­ , ;■ |,^ i ■ y r ,■ v\ ; {X \ X III. yüzyılın sonlarına doğru Konya'da bulunan Türkiye Selçuklu sultanları etkinliklerini kaybet­ rucusu Osman Bey dönemine aittir? miş, İlhanlIlar Anadolu'yu doğrudan doğruya yö­ A) Balkanlarda kesin egemenliğin sağlanması İskân politikasından sonuç alınamamasına netir olmuştu. Osmanlı Beyliği de İlhanlı valileri­ nin sözlerine uymaya özen göstermekteydi. Os­ B) Bizans'tan Çimpe Kalesi'nin alınarak Rume­ C) Ahilerin Osmanlı Devleti'ne maddi ve manevi desteğinin artmasına aleyhine genişletme eğilimindedir. Moskova : A) Osmanlı Devleti'nin Batı Anadolu'da ilerle­ mesinin kolaylaşmasına B) ,, A-i, ~ w v \ , , " S,• II. Elinde kalan toprakları yönetm ekte zorlanma­ sı, Ortodoks ve Katolik kiliseleri arasında müca­ C) Balkanlarda siyasi ve dini çatışmalar güçlü si­ E) , , ,, , . ,, manlIların tam anlamıyla bağımsız olması İlhanlı li'de ilk kez toprak sahibi olunması Devleti'nin yıkılmasından sonra gerçekleşmiştir. C) Bulgar Krallığı'nın Osmanlı Devleti'ne vergi D) Anadolu Türk birliğinin yerini beylikler döne­ mine bırakmasına Bu durum aşağıdaki hangi Osmanlı hükümdarı vermeyi kabul etmesi zamanında gerçekleşmiştir? E) 6. D) Şeyh Bedrettin Ayaklanması’nın çıkması Kayı Boyu'nun kışlak ve yaylak arasında ge­ liş gidişinin kolaylaşmasına E) Türkiye Selçuklu Devleti'nin siyasi otoritesini kay­ Koyunhisar Savaşı'nda yenilgiye uğratılması betmesinden sonra Anadolu'da kurulan Türk bey­ likleri, Türkiye Selçuklularının bıraktığı boşluğu I. doldurma mücadelesi içinde olmuşlardır. Aşağıdakilerden hangisi bu mücadelenin dışında kalarak, sınırlarını Bizans'a doğru genişletmiş, bu II. nedenle Ahilerin ve Türkmen topluluklarının des­ teğini almıştır? B) Karamanoğulları Beyliği B) D) Aydınoğulları Beyliği I. II. Yeni yerleştirilenlere ihtiyacı olan malzemenin verilerek bir süre vergi alınmaması, III. Müslüman olmayanlardan haraç ve cizye alın­ ması, IV. Fethedilen bölgelerden devşirme çocuk top ­ lanması Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin fethettiği yerlerde kalıcı egemenlik kurma ama­ cına yöneliktir? B) II ve IV 1. Aı V] , 2 ; D 12 Sırpsındığı II. II. Kosova C) Yıldırım Bayezid D) II. Murat III. Pelekanon IV. Bafeon (Koyunhisar) Yukarıdaki savaşlardan hangileri Haçlı devletle- 1 tiyle yapılmamıştır? | B) II ve IV D) III ve IV Barışçı bir politika izleme 3. C) ve II 4. B Askerî güç kullanma C) II ve III E) I ve II Kösedağ Savaşı'ndan sonra Türkiye Selçuklu D evleti, İlhanlIların denetim ine girmiş merkezi otorite gücünü kaybetm işti. Anadolu'nun özel­ likle Batı bölgelerinde Osmanlı Beyliği'nin de için­ de yer aldığı birçok Türk beyliği kurulmuştu. Bu beylikler arasında Türkiye Selçuklu Devleti'nin yerini alabilmek ve Türk birliğini kurmak amacıy­ la kendi aralarında mücadeleler olmuştur. Göçmenlerin iskân yerine yakın yerlerden se­ çilmesi Aşağıdakilerden hangisi Orhan Bey döneminden itibaren Anadolu Türk birliğini sağlamak isteğin­ de olan Osmanlı Devleti'nin uygulamalarından bi­ ridir? C) Göçmenlerin geçerli neden olmadan eski ye­ rine dönmesinin yasak olması A) Bizans İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'u kuşatma D) Özellikle anlaşmazlık içinde olan ailelerden birinin tercih edilmesi B) A) Öncelikle konargöçerlerin tercih edilmesi B) E) II ve II 3. C I. A) I ve III 10. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Ru­ meli ve Balkanlarda uyguladığı iskân politikası­ nın özelliklerinden biri değildir? E) D) III ve IV 2. I. Murat, Hamitoğulları Beyliği'nden para kar­ şılığı Akşehir, Beyşehir, Yalvaç, Seydişehir ve İsparta'yı almıştır. D) Akrabalık kurma Fethedilen yerlere Anadolu'dan getirilen Türklerin yerleştirilmesi, A) I ve III B) I. M urat C) Ekonomik gücünü kullanma Menteşeoğulları Beyliği E) 7. A) Orhan Bey E) Fatih Sultan Mehm et A) İç çatışmalardan yararlanma C) Saruhanoğulları Beyliği E) Germiyanoğlu Süleyman Şah, kızını I. Murat'ın oğlu Yıldırım Bayezid ile evlendirmiş, bu evli­ likle Kütahya, Emet, Simav, Tavşanlı çeyiz ola­ rak OsmanlIlara geçmiştir. Yukarıdaki uygulamalar, I. Murat'ın Anadolu Türk siyasi birliğini kurma çalışmalarında nasıl bir yol izlediğinin göstergesidir? A) Osmanlı Beyliği Bizans'ın destek verdiği Rum tekfurlarının \ 5 . b . .- : ;''6 .:.a - İskân edilenlerden yerli halka oranla daha yüksek vergi alınması 7. ç; .8 .a • . 9 .;b m ö /e -'..: 5. 1353 yılında Orhan Bey'in desteği ile Bizans ta h ­ tını ele geçiren Kantakuzen, Balkanlarda çıkan ayaklanmaların bastırılmasında, Sırp ve Bulgarlara karşı mücadelesinde sık sık Orhan Bey'den yardım istedi. Kantakuzen bu yardımlara karşılık Çimpe Kalesi'ni OsmanlIlara verdi. Bu olayın önemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Osmanlı, Bizans savaşlarının sona ermesi B) Venedik ile ticaret antlaşmaları yapma Osmanlı Beyliği'nin merkezi bir yapıya kavuş­ ması C) Germiyanoğulları ile kurulan akrabalık sonra­ sı bazı toprakları elde etme C) Devşirme sisteminin benimsenmesi D) Kapıkulu Ocaklarını kurma E) E) Bizans içindeki tah t kavgalarına karışma D) Beylikten, devlete geçilmesi OsmanlIların Rumeli'de yerleşiminin başlan gıcı olması 13 Karesi Bey'in ölümüyle, oğulları arasındaki taht kavgasından yararlanan Orhan Bey'in 1 3 4 5 y ı­ lında Karesioğulları Beyliği'ni sınırları içine kat­ ması, OsmanlIlara en çok aşağıdaki hangi alan­ da katkıda bulunmuştur? 9. A şa ğ ıd akilerd en hangisi Orhan Bey dönem i (1324 -1 36 1 ) olaylarından biridir? A) Balkanlarda Türk egemenliğinin kesin olarak sağlanması B) A) Ekonomik gücün artmasında ~ V > K b w U m U A 'M A - ' Z ' l Birleşik Haçlı ordusunun Çirmen Savaşı'nda yenilgiye uğratılması B) OsmanlIların Rumeli'ye geçmesinde C) Bizans İmparatorluğu'na yapılan yardım so­ C) Deniz gücünün oluşturulmasında D) Bizans İmparatorluğu'nun yıkılmasında E) nucu Çimpe Kalesi'nin alınması 1 . Karesioğulları Beyliği'nin Osmanlı Devleti tarafın­ 4. OsmanlIların Kuruluş Dönemi'nde görülen, dan alınmasının sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? I. A) Anadolu Türk birliğini sağlamak yolunda atı­ II. Balkanlarda Osmanlı egemenliğinin kurulmaya Bizans ile bağlantısının kesilmesi, D) Tavşanlı, Simav ve Emet'in çeyiz olarak Germiyanoğullarından alınması Anadolu Türk birliğinin sağlanmasında E) Bizans İmparatorluğu'nun başkenti lan ilk adımdır. İstan­ B) bul'un ilk kez kuşatılması başlanması, III. hanedan üyesi şehzadelerin lala adı verilen İpek ticaret yolu Osmanlı kontrolüne girmiş­ deneyimli yöneticiler eşliğinde sancaklara va­ tir. li olarak gönderilme geleneğini başlatılması C) Balıkesir ve çevresi Osmanlı topraklarına ka­ gelişmeleri aşağıdaki hangi hükümdar zamanında tılmıştır. gerçekleşmiştir? D) Osmanlı Devleti ilk kez donanma sahibi ol­ I. Şehzade Mustafa'nın çıkardığı ayaklanmanın 1 0 . 1. İlk düzenli askerî birliklerin oluşturulması, muştur. A) I. M urat B) Osman Bey Osmanlılar tarafından ele geçirilen ilk Türk C) D) I. Bayezid bastırılması II. E) Bursa'nın başkent yapılması. II. Niğbolu Savaşı'nda Macar kralının komutasın­ daki Haçlı ordusunun yenilgiye uğratılması Makedonya'da bulunan Sırplar ve Bulgarların Orhan Bey beyliğidir. III. Hamitoğulları Beyliği'nin bazı topraklarının sa­ E) II. Murat tın alınması, III. Maltepe Savaşı'nı kazanarak İznik ve İzmit'in Bizans İmparatorluğu'ndan alınması IV. Osmanlı Devleti'nin ilk gümüş parasının bas­ IV. Fetret Devri'nin başlaması Yukarıdakilerden hangileri Orhan Bey dönem i olayları arasında ver almaz? tırılması Yukarıdaki bilgilerden hangileri Orhan Bey döne­ A) I ve II D) I ve III mi ile ilgilidir? A) I ve III B) II ve IV B) II ve IV D) III ve IV C) II ve III E) III ve IV 2. Osmanlı Devleti kurulduğu andan itibaren sınır komşusu olduğu Bizans İmparatorluğu ile müca­ dele ederek sınırlarını Bizans aleyhine genişlet­ meye çalışmıştır. Buna göre, I. A) Çimpe Orhan Bey 11. iznik'in 1331 yılında fethedilmesinden sonra Or­ han Bey, Osmanlı Devleti'nin ilk medresesini bu­ rada açmış, eşi Nilüfer Hatun bir imaret, oğlu Sü­ D) ile mücadele edildiği söylenemez? A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III te kısa süre içerisinde çok sayıda Türk aile yer­ C) I ve II E) Bursa I. M urat'ın, - kızı Nefise Sultanı, Karamanoğulu A laettin Bey'le evlendirmesi, - oğlu Yıldırım Beyazid'i Germiyanoğulları beyi­ nin kızı ile nikahlaması Bu uygulamanın İznik'te, gelişmeleri, şim yerlerinden önemli miktarda Türk nüfus yer­ I. leştirilmiştir. II. dinsel, ları arasında yer almaz? Rumeli'ye ilk iskân aşağıdaki hangi Osmanlı hü­ III. kültürel A) Çimpe Kalesi'nin alınarak Rumeli'ye geçilme­ II. M urat 6. E) Yalnız II leştirilmiştir. A) Çorlu C) Gelibolu dönemlerinin hangilerinde Bizans İmparatorluğu leyman Paşa ise bir medrese inşa ettirmiştir. Ken­ kümdarı zamanında gerçekleştirilmiştir? B) Edirne III. II. Bayezid E) II ve III Osmanlı Devleti'nin Rumeli'ye geçmesiyle birlikte Bizans İmparatorluğu'nun Balkanlarda Bulgar ve Sırp Krallığı ile bağlantısının kesilmesi aşağıdakilerden hangisini kaybetmesiyle gerçekleşmiş­ tir? II. I. M urat C) I ve II ele geçirilen topraklara Anadolu'nun çeşitli yerle­ 5. sosyal, 3. Aşağıdakilerden hangisi Orhan Bey dönemi olay­ I. Anadolu Türk birliğinin sağlanmaya çalışıldığı, II. Türk beylikleriyle akrabalık bağı kurulduğunu, si alanlardan hangilerinde değişikliğe neden oldu­ B) I. M urat ğu savunulabilir? D) Orhan Bey A) III. Bizans İmparatorluğu'na karşı birlikte mücade­ le edildiği B) Bizans'tan alınan İznik'in başkent yapılması durumlarından hangilerine kanıt olarak gösterilebi­ C) Yıldırım Bayezid E) Osman Bey Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II C) Yalnız III C) Bizans İmparatoru ile Maltepe Savaşı'nın ya­ lir? pılması E) I, II ve III D) Yaya ve müsellem birliklerinin oluşturulması E) Devşirme yasasının düzenlenmesi A) Yalnız I D) B) Yalnız II II ve III C) I ve II E) I, II ve III 15 7. Osmanlı Devleti'nin ikinci hükümdarı olan Orhan Bey döneminde, I. Yaya - müsellem adıyla düzenli ordu kurulmuş, 10. Avrupa ve Balkanlarda bulunan devletlerin Os­ manlI Devletî'ne yönelik saldırıları sonucu yapı­ lan, II. Divan kurularak, gümüş para bastırılmış, o III. İznik'te ilk medrese açılmış, ® I. Kosova IV. şehirlerin güvenlikleri subaşılara bırakılmıştır. © Niğbolu Buna göre aşağıdaki hangi alanda çalışma ve dü­ zenleme yapılmamıştır? A) Dini B) Eğitim C) İdari D) Ekonomik savaşlarının ortak nedeni aşağıdakilerden hangisi­ dir? A) Osmanlı Devleti'nin İstanbul'u kuşatmasını önlemek B) E) Askerî Sırpsındığı Şehzadeler arasındaki taht kavgalarından ya­ rarlanmak Osmanlı D evleti'nin Balkanlarda ilerlem esi ve İstanbul'u kuşatması sonucu Papa IX. Bonifas'ın girişimleriyle Macar Kralı Sigismund komutasın­ daki Haçlı ordusuyla yapılan savaş aşağıdakilerden hangisidir? A) Sırpsındığı B) I. Kosova C) Niğbolu D) Varna C) İpek ticaret yolunun kontrolünü ele g e ç irm e k 4. I. Türk geleneklerine göre Türk devletlerinde hü­ E) kümdara devleti yönetm e hakkı tanrı tarafından Avrupa devletlerinin ordularından oluşan Haç­ lı saldırıları, II. surları yıkacak yeterlilikte silahlara sahip olun­ maması, III. doğuda Timur tehlikesinin ortaya çıkması E) II. Kosova durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunu­ labilir? D) İlhanlIların Batı Anadolu'da denetim kurması­ nı engellemek 8. Yıldırım Bayezid'in İstanbul kuşatmalarının başa­ rısız olmasında, A) Yalnız I OsmanlIların Balkanlarda ilerleyişini durdur­ mak B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III verildiğine inanılırdı. Tanrının verdiği siyasi ikti­ dar, ülke hanedanın (ailenin) ortak malı sayılırdı. Osmanlı D evleti’nde "ülke hanedanın ortak ma­ lıdır" anlayışının yerine "ülke padişah ve oğullarınındır" anlayışının alması aşağıdaki hangi hü­ 11. Aşağıdakilerden hangisi Ankara Savaşı'nın so­ nuçlarından biri değildir? A) B) B) Balkanlarda ilerlemelerin durması A) Osman Bey B) Orhan Bey C) Osmanlı Devleti'nin dağılma tehlikesi geçir­ mesi C) I. Murat D) Anadolu Türk birliğinin kurulması E) li doğru bir bilgidir? A) Fetret Devri'nin başlaması kümdar döneminde olmuştur? D) Yıldırım Bayezid Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin 1396 yılında Haçlılar ile yaptığı Niğbolu Savaşı'yla ilgi­ E) Fatih Sultan M ehm et Bulgaristan Krallığı'na tamamen sonverildi,f ea Balkanlarda Osmanlı egemenliğinin sağlam «g temellere oturtulması sağlandı. C) Edirne ele geçirilerek Bizans'ın Balkanlar ile bağlantısı engellendi. 5. Osmanlı Devleti'nde tah t kavgalarının başla­ ması D) Anadolu Türk birliği kesin olarak sağlandı. E) Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde, I. Osmanlı şehzadelerine deneyim kazandırmak için sancaklara vali olarak gönderilme gelene­ ğinin başlatılması, larının Ploşnik'te Sırp ve Bulgar kuvvetlerine ye­ OsmanlIların Balkanlarda ilerleyişini durdurmak aşağıdaki hangi hükümdar zamanında gerçekleş­ miştir? OsmanlIlarla, Haçlı ordusu arasında yapılan sa­ vaş aşağıdakilerden hangisidir? A) Osman Bey B) Orhan Bey A) I. Kosova B) II. Kosova C) I. M urat D) II. M urat C) Varna D) Çirmen cesiyle yeni bir Haçlı ordusu oluşturulmuştur. I. Bizans'ın Osmanlı Devleti'ne karşı Avrupa dev­ A) Osmanlı Devleti'nde merkezi siyasi otoritenin bozulduğunun letlerini kışkırtması, II. Bizans'ın Karamanoğulları Beyliği ile ittifak ha­ B) Timur ile OsmanlIlar arasındaki tampon dev­ letlerin oluştuğunun linde olması, III. doğuda Timur tehlikesinin belirmesi C) Rumeli ve Balkanlardaki fetih çalışmalarının sona erdiğinin durumlarından hangileri Yıldırım Bayezid'in İstan­ E) I. M ehm et bul'u kuşatmasının nedenleri arasındadır? D) Bizans İmparatorluğu’nun Anadolu'daki et­ kinliğinin arttığının E) Niğbolu A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III E) 7. A- 16 8. 0: 10 Ç f& 'l y îÇ ^ Ö ;1 Yıldırım Bayezid'in çocukları arasında iktidar mücadelesinin başlaması, aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterile­ bilir? nilmesi üzerine, Sırp Kralı Lazar'ın öncülüğünde II. Balkanlarda Osmanlı egemenliğinin kurulmaya başlaması I. II. Karamanoğulları, Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Menteşeoğulları ve Hamidoğulları beyliklerinin Timur'un egemenliğinde yeniden kurulması 12. Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı akıncı­ ve daha önceki savaşların intikamını alma düşün­ Ankara Savaşı'ndan sonra, Haçlıların Osmanlı Devleti üzerindeki baskısı sona erdi. 9. s V |. D) I ve II E) I, II ve III Ele geçirilen bölgelerin fetheden beye aittir anlayışının benimsendiğinin 6. I. Çin üzerine sefer düzenlemek isteyen Timur'un arkasında güçlü bir devletin olmasını isteme­ mesi, II. Yıldırım Bayezid'in Anadolu fetihleri sonucun­ da, Osmanlı Devleti ile Timur Devleti'nin sınır komşusu olması 9. Osmanlı Devleti'nde, I. Ankara Savaşı'nın kaybedilmesi II. Şehzadeler arasında tah t kavgasının başlama­ sı III. Türk beyliklerinin yeniden kurulması aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur? aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır? A) İran'da Safevi hanedanının iktidarı kolayca ele geçirmesine A) Orduda devşirme uygulamasının sona erdiril­ mesine B) B) Memluk Devleti'nin Ramazanoğulları Beyliği üzerindeki etkinliğini yitirmesine Osmanlı Devleti'nin son vermesine İstanbul kuşatmasına C) Osmanlı Devleti'nin batı yönünde genişleme­ sine C) Avrupa Haçlı kuvvetleriyle Niğbolu Savaşı'nın yapılmasına D) Osmanlı Devleti ile Timur arasında Ankara Savaşı'nm yapılmasına D) Anadolu'da siyasi kargaşanın başlamasına E) E) Anadolu'da kurulmuş olan beyliklerin siyasi varlıklarının sona ermesine Timur'un Anadolu'da zayıflamasına B) Rumeli'de ayaklanmalar nedeniyle toprak kaybının yaşanması önemli C) Anadolu Türk beyliklerinin yeniden kurulması D) Yıldırım Bayezid'in oğulları arasında tah t kav­ galarının başlaması E) Anadolu Türk siyasi birliğinin bozulması 4. Yıldırım Bayezid tarafından toprakları alınan Anadolu beylerinin Timur'a sığınarak, onu kış­ kırtmaları, A) Devlette yaşanan kargaşayı sona erdirmek B) Anadolu ve Rumeli'de eyaletler kurmak C) Karamanoğulları ile akrabalık bağı kurmak I. M ehm et (Çelebi) D) Batılı devletlere ekonomik ayrıcalıklar tan ı­ mak E) D) II. M urat durumlarından hangilerinin neden olduğu söyle­ nebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II E) II. M ehm et (Fatih) 5. Aşağıdakilerden hangisi II. M urat dönemi olay­ larından bîri değildir? 2. Aşağıdakilerden hangisi I. Mehmet (Çelebi) dö­ nemi olaylarından biridir? A) Cem Sultan olayının uluslararası bir sorun haline gelmesi A) Savaşlarda ilk kez top kullanılması B) B) Şeyh Bedrettin Ayaklanması'nın bastırılması Donanmanın Trabzon Rum İmparatorluğu'nu tehdit eder hale gelmesi C) Germiyanoğulları Beyliği'ne son verilmesi C) I ve II C) Bizans'ın etkisiyle şehzade Mustafa ayaklan­ D) Anadolu Hisarı'nın yapılması D) II ve III Bizans İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'u kuşatmak II. Timur'un Osmanlı Devleti'ne sığınan Irak hü­ kümdarı Ahmet Celayir ile Karakoyunlu hüküm­ darı Kara Yusuf'un geri gönderilmesini isteme­ si, III. Timur'un Çin'e yapmayı düşündüğü sefer ön­ cesinde arkasında güçlü bir devlet bırakmak istemesi M urat dönemlerinde meydana gelen ortak ge­ lişmelerdendir? Bu savaş aşağıdaki hangi padişah dönem inde gerçekleşmiştir? B) Aşağıdakilerden hangisi hem I. Bayezid hem de II. C) I. M urat I. A) Osmanlı Devleti'nin dağılma tehlikesi geçir­ mesi Akdeniz'de Venediklilere bağlı gemilerin Osmanlı ticaret gemilerine saldırması üzerine Çalıbey ko­ mutasındaki Osmanlı donanması, Venedik donan­ ması ile ilk ciddi savaşını yapmıştır. A) Orhan Bey kurduğu üstünlüğün 10. Osmanlı Devleti ile Timur arasında 1 4 0 2 yılında yapılan Ankara Savaşı'na, Yıldırım Bayezid ile Tim ur arasında 1 40 2'd e ya­ pılan Ankara Savaşı'nın sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? 1. E) I, II ve III E) masının çıkması Topçu Ocağının kurulması D) Türklerin Balkanlara kesin olarak yerleşmesi 8 . Ankara Savaşı'ndan sonra Timur'un, I. Ele geçirdiği toprakları Yıldırım Bayezid'in dört oğlu arasında paylaştırması, II. Osmanlı Devleti'ne bağlanan Anadolu beylik­ lerini tekrar eski beylerine vermesi 11. Kuruluş Dönemi'nde Bizansla sürekli savaşan Os­ manlI Devleti, Balkanlardaki feodal işleyişe son vererek, bölge halkının ürettiğinin çoğuna sahip olmasına izin verdi. Bu politika OsmanlIların Bal­ kanlarda kolayca etkinlik sağlamasını sağladı. aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır? Sonraki dönem lerde yaşanan hangi gelişm e, Anadolu'nun siyasal birliğini bozarken. Balkan­ A) Osmanlı Devleti'nin Fetret Dönemi'ne girme­ sine ları bu anlamda etkilememiştir? B) Akkoyunlu Devleti'nin OsmanlIları tehdit et­ meye başlamasına C) Balkanlarda toprak kayıplarının artmasına nın kaldırılmasının nedeni aşağıdakilerden han­ gisidir? Çirmen Savaşı B) C) İstanbul'un fethi - I. M ehm et - II. M urat Mustafa'yı kışkırtarak Osmanlı ordularının İzladi Derbent'te yenilgi­ ye uğraması nemi hükümdarlarının aşağıdaki hangi ortak et­ kinlikte bulundukları söylenebilir? A) Venedik'e ticari ayrıcalıklar vermek D) Haçlı birliklerinin saldırılarının yoğunlaşması­ na D) Haçlı saldırıları C) Edirne-Segedin Antlaşması'nın imzalanması B) E) E) D) İzmir ve Manisa'da Şeyh Bedrettin Ayaklanması'nın çıkması C) Altın para bastırmak Karadeniz'de Pontus Rum İmparatorluğu'nun kurulmasına Şeyh Bedrettin Ayaklanması E) G:r' V; 18 ..... 6. Varna ve II. Kosova Savaşlarının kazanılması Yukarıda verilen Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dö­ A) Bizans'ın şehzade ayaklandırması A) Ankara Savaşı B) 3. II. M urat döneminde yapılan İstanbul kuşatması­ E) ;1 3. D -xş \ 4."E - " j -5. A : V] S . D / ; j 'T v B ' -;] X A ; ;1 J i] Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın Doğu Anadolu'yu tehdit etmesi Macarlarla savaşmak D) İstanbul Boğazı'nda hisar yapmak E) Şehzade M ustafa ayaklanmasıyla uğraşmak I. I. b â y e z îa ( îîia ir im ) II. II. M urat 10 Aşağıdakilerden hangisHE Kosova Savaşı'yla il­ gili değildir? Yukarıdaki Osmanlı hükümdarlarının ortak özel­ liği aşağıdakilerden hangisidir? A) Balkanlardaki Osmanlı egemenliği kazandı. A) Veraset sisteminde düzenleme yapmaları B) B) Taht kavgalarına son vermeleri C) Bizans'ın başkenti İstanbul'u kuşatmaları D) Venedik ile savaşmaları E) Bizans ile akrabalık kurmaları II. M urat Edirne'de barış antlaşmasını imzalaya­ rak antlaşmanın metnini bir Osmanlı heyetiyle Macaristan'a yolladı. Macaristan kralı da bu ant­ laşmayı Segedin'de imzaladı. Edirne-Segedin Antlaşması adıyla anılan antlaş­ manın maddeleri şunlardı. I. Bulgaristan'daki Osmanlı egemenliği tanına­ cak, II. Sırp Krallığı yeniden kurulacak, ancak Osman­ lIlara vergi verecek, ı -< . t y -m . n C -/V / - - I l ı - < . < ı J f ' ı i / f - ' " t/ k \ iv C) Bizans'ın İstanbul'u kurtarmak için Haçlılar­ dan yardım alma ümitleri azaldı. I. Aşağıdaki olaylardan hangisi II. M urat dönemi­ D) Macarların öncülüğünde hazırlanan Haçlı or­ dusu ağır bir yenilgiye uğradı. A) Macaristan'la Edirne - Segedin Antlaşması'nın yapılması E) B) Mustafa Çelebi (Düzmece Mustafa) ayaklan­ masının çıkması Bu olaydan sonra II. M urat yerini 12 yaşında­ ki oğlu II. M ehm et'e (Fatih) bıraktı. ne ait değildir? C) Germiyan Beyliği'nin topraklarının miras yo­ luyla elde edilmesi 11. Macar, Sırp, Bosna ve Eflâk kuvvetlerinin oluş­ turduğu Haçlı ittifakına karşı Osmanlı kuvvetleri­ nin İzladi Derbent denilen yerde başarısız olması ve Karamanoğullarının Osmanlı topraklarına sal­ dırması üzerine II. M urat barış istemek zorunda kaldı. IV. Tuna Nehri iki taraf arasında sınır olacak ve iki taraf on yıl savaşmayacaktı. A) Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda imzaladığı ilk antlaşmadır. D) Otlukbeli Savaşı'yla Akkoyunlu Devleti'nin yıkılması E) Osmanlı hükümdarlarının padişah unvanını kullanmaları B) İlk kez Balkanlarda sınır kavramı kullanılarak Tuna Nehri sınır olarak çizilmiştir. i. I. II. Macaristan ile antlaşma imzalanması, III. Tahtın 12 yaşındaki II. M ehm et'e bırakılması gelişmelerinden hangileri II. M urat döneminde gerçekleşmiştir? B) Yalnız II I ve II E) Eflâk üzerinde Macaristan'ın hâkimiyeti ka­ bul edilmiştir. Yıldırım Bayezid'in Boğazı'n Anadolu yakasın­ da Güzelcehisar'ı (Anadolu Hisarı) yaptırması II. II. M ehm et'in İstanbul Boğazı'nın Avrupa ya­ kasına Rumeli Hisarı'nı yaptırması aşağıdaki hangi amaca yöneliktir? A) Bizans’ın Sırp ve Bulgar devletleriyle bağlan­ tısını kesmek B) Bizans'taki taht kavgalarına daha rahat mü­ dahale etmek Bizans'a Karadeniz'den gelebilecek yardımı önlemek ması, 8 0 .0 0 0 altın vererek Akşehir, Yalvaç, Beyşe­ hir, Karaağaç ve Seydişehir'i alması, III. II. M urat zamanında Osmanlılar ile iyi geçi­ nen Germiyanoğuliarının topraklarının, Yakup ması 12. Osmanlı Devleti'nin, I. Osmanlı Devleti'nin yukarıdaki uygulamalarına İslam dünyasındaki saygınlığının artması, II. Balkan egemenliğinin sağlam tem ellere otur­ ması, İstanbul'un kuşatılması, D) k »t Bey'in vasiyeti gereğince, OsmanlIlara bırakıl­ Rumeli ve Balkanlarda uygulanan iskân poli­ tikasının yararlı olmadığı ortaya çıkmıştır. Yalnız I -> - noğulları beyinin kızı ile nikahlayarak Kütah- 1 sınırları Osmanlı Devleti'nde, A) I. E) II. I. M urat'ın Hamitoğullarından Hüseyin Bey'e I. - Osmanlı hükümdarlarından, (5 I. M urat'ın, oğlu Yıldırım Bayezid'i Germiya- s D) Osmanlı Devleti, İstanbul kuşatmasını kaldır­ mak zorunda kalmıştır. E) ' ' rin elinden almak B) Balkanlardaki u D) Deniz ticaret yolunu Venedik ve Cenevizlile­ C) Osmanlı Devleti, Sırp Krallığı'nın yeniden ku­ rulmasını onaylamıştır. D) Osmanlı Devleti'nin tespit edilmiştir. k engel olmak A) Osmanlı Devleti vergi gelirlerini korumaya özen göstermiştir. Eflâk'ın Macaristan egemenliğine girmesi ka­ bul edilmiştir. \ / î —\ " v k \ h TTT C) Haçlıların Niğbolu Kalesi'ni ele geçirmesine ya, Tavşanlı, Simav ve Emet'i çeyiz olarak al­ C) T :' 7 % \ ^ Hristiyan Avrupa devletleri Osmanlılar karşı­ sında savunmaya çekildi. III. Eflâk Beyliği OsmanlIlara vergi verme koşuluy­ la Macaristan'ın himayesinde kalacak, Eflâk ve Sırbistan üzerindeki Osmanlı ege­ menliği zayıflamıştır. ı ~ kesinlik Aşağıdakilerden hangisi bu gelişmeler sonucun­ da imzalanan Edirne-Segedin Antlaşm ası'yla il­ gili doğru bir bilgi değildir? Bunlarla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ula- f sılamaz? H ---------m •< w U ' t ' ı — C) Yalnız III III. Balkanlarda ilerleyişini engelleyecek hiç bir gü­ cün kalmaması aşağıdaki savaşlardan hangisine bağlı olarak or­ taya çıkmıştır? A) Niğbolu B) I. Kosova C) Ploşnik D) II. Kosova bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı­ labilir? A) İç çatışmaların beylikler arast işbirliğine yol açtığı I. Rumeli'de iskân politikasının başlatılması II. Varna Savaşı'nın kazanılması III. Pençik uygulamasının başlatılarak Yeniçeri Ocağı'nın kurulması B) Ülkenin küçük eyaletlere bölündüğü IV. Venedik'le ilk deniz savaşının yapılması C) Osmanlı Devleti'nin siyasi bir güç haline gel­ diği Yukarıdaki gelişmelerin aşağıdakilerden hangisi ile ilgisi yoktur? D) Anadolu Türk birliğinin barışçı yöntemlerle E) I, II ve III E) Çirmen E) sağlanmak istendiği A) Orhan Bey B) I. Murat Beyliklerin birbirleriyle üstünlük mücadelesi­ C) D) II. Murat nin sona erdiği I. M ehm et E) Yıldırım Bayezid 21 5. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde yapılan, I, 8. Çirmen II. Varna i Bu sorun ilk kez aşağıdaki hangi Osmanlı padişa­ hının döneminde yaşanmıştır? ; III. Niğbolu savaşlarının kronolojik sırası aşağıdakilerden han­ gisidir? A) Osmanlı Devleti'nin ilk yıllarında beyliğin başına ki­ min geçeceğinin saptanmaması ailenin bütün fert­ lerinin ülke yönetimi üzerinde söz sahibi olmasına neden olmakta idi. A) Osman Bey II - III - I D) B) I - III - II II - I - III B) C) III - I - II E)I - II - III ■j I. Mehm et 4. I. D) I. Murat II. A) Beylik örgütlenmesinden devlet örgütlenme­ sine geçildiğinin III. Yıldırım Bayezid döneminde Anadolu beyler B) Devletin egemenlik alanının küçük bir bölge­ yi kapsadığının aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? C) Merkezi otoritenin güçlendirilmek istendiği­ nin A) Devlet adamlarının yönetim deneyimi edin­ diklerinin D) Bölgede egemenliğin kalıcı hale getirilmek is­ tendiğinin B) Yıldırım Bayezid Osmanlı D evleti'nin kuruluş devrinde Osman Bey'in bastırdığı ilk para bakırdan iken, 1329 yı­ lında Orhan Gazi zamanında ilk gümüş para bas­ tırılmıştır. B) Askerî seferlerde bol ganimet kazanıldığının D) Komşu devletlerle ticari ilişkilerin arttığının beyliğinin kurulması E) C) Venedik'e Osmanlı başkentinde elçi bulun­ durma hakkının tanınması Devlet örgütlenmesinin başladığının D) Bizans'a karşı üstünlük kurulmaya çalışıldığı­ nın E) Sırbistan'ın Osmanlı egemenliğine alınması E) ülkenin sancaklara ayrılarak şehzadelerin ye- |j tiştirilmesi için sancağa çıkma sisteminin ku- J! rulması, III. özel yönetimli eyaletlerin oluşturulması 10. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde, I. A) Tımar sisteminin oluşturulması gelişmelerinden hangileri Kuruluş Dönemi’ne ait değildir? B) Yeniçeri Ocağı'nın kurulması A) Yalnız I C) sınırların batıya doğru genişletilmesi, B) Yalnız II C) Yalnız III II. Türkmen toplulukların iskan politikasıyla yer­ D) II ve III leşik hayata geçirilmesi, E) politikalarının ekonomik, siyasal ve sosyal alan­ larla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru ola­ rak verilmiştir? Ekonomik 7. Osmanlı hükümdarlarının ilk kez sultan unvanını kullanmaları ve Haçlı ordularıyla ilk kez mücade­ le etmeleri hangi dönemde gerçekleşmiştir? A) C) Orhan Bey B) Yıldırım Bayezid I. M urat D) II. M urat E) Osman Bey Siyasal Sosyal 3. Osmanlı Devleti'nin ilk yıllarında devlet yöneti­ minde görev alan görevli sayısı azken, zamanla sayıları artmış ve yönetimde hukuksal, yönetsel ve askerî düzenlemeler yapılmıştır. Donanmanın kurulması D) Gümüş paranın bastırılması E) I ve II III. büyük şehirlerde bedesten ve kapan hanları­ nın yapılması Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlandığının Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Ku­ ruluş Dönemi’nde gerçekleşmemiştir? II. tımarlı sipahi teşkilatının kurulması, D) Şeyh Bedrettin Ayaklanması'nın çıkması Devlet örgütlenmesine gidildiğinin C) Veraset yasasının düzenlendiğinin E) Türk hoşgörü ve anlayışının ispatlanmak is­ tendiğinin I. I. M urat döneminde defterdarlık makamının kurularak mali teşkilatın temellerinin atılması, 2. Osmanlı Devleti'nde, 9 •8 Orhan Bey döneminde gümüş paranın bastırıl­ ması ve yaya-müsellem ordusunun kurulması, C) Ülke topraklarının genişlediğinin İznik'te ilk Osmanlı medresesinin kurulması Osmanlı Devleti’nde, Orhan Bey zamanında yapılan yukarıdaki çalışma­ lar aşağıdakilerden hangisinin kanıtıdır? A) Çirmen Savaşı'nın kazanılması B) V KONU TARAMA 0 - C) Orhan Bey A) Devletin ekonomik yönden güçlendiğinin Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde gerçek­ leşen olaylar arasında aşağıdakilerden hangisi ver almaz? Divanıhümayun'un kurulması II. Düzenli ordunun oluşturulması Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­ sidir? 6. |. ' III. Akçe adı verilen paranın bastırılması E) 9. (1 3 0 0 -1 4 5 3 ) Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden han­ gisidir? Kayı Boyu’nun Osmanlı Beyliği’ne ve devletine geçiş sürecinde beyin veya hükümdarın ölümün­ den sonra yerine kimin geçeceği konusunda be­ lirsizlik yaşanmıştır. tam hazırlamıştır? A) II A) Devletin sağlam temellere oturtulmak isten­ mesi B) I B) İç çatışmaların önüne geçilmek istenmesi 6. Süleymaniye Medresesinin kurulması Bu durum aşağıdaki gelişmelerden hangisine or­ A) Taht kavgalarının yaşanmasına C) C) Devletin sınırlarının genişlemesi D) D) Devletin gelir kaynaklarının artırılmak isten­ mesi C) Padişahların dinsel güçlerinin artmasına E) D) Başkentin sık sık değiştirilmesine E) Hükümdarın görev yükünün azaltılmak isten­ mesi B) E) Merkezi otoritenin güçlenmesine Veraset hukukunun düzenlemesine 23 Kısa süreli de olsa Bizans İmparatorluğu, Türki­ ye Selçuklu Devleti ve Osmanlı Devleti'ne baş­ kentlik yapan kent aşağıdakilerden hangisidir? A) İznik B) Bursa C) Konya D) İstanbul E) Edirne 10. OsmanlIların denizcilik faaliyetleri XIV. yüzyılda Karesi Beyliği'nin ele geçirilmesiyle başlam ış­ tır. Osmanlı Devleti gerçek anlamda tersaneyi Gelibolu'da kurmuştur. Osmanlı Devleti'nin bu ilk tersanesi aşağıdaki hangi padişah döneminde inşa edilmiştir? A) Orhan Bey B) I. M urat C) Yıldırım Bayezid D) II. M urat 1 , Orhan Bey zamanında, |. Venedik deniz savaşını, OsmanlIlar kaybetmişler­ dir. Yaya ve Müsellem birliklerinin oluşturulması, E) Fatih Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde yaşanı­ II. İznik'te ilk Osmanlı medresesinin kurulması, lan bazı gelişmeler şunlardır: a Fetihlerle topraklar genişletildi. 11. Osmanlı Devleti'nde I. e Nüfusun artm asına bağlı olarak devlet işleri çoğaldı. Bu gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine yol aç­ tığı söylenebilir? A) Devlette idari, askerî ve hukuki düzenlemeler Bu durumun, III. illere kadılar atanması İlk medrese ve vakıf sisteminin kurulması II. Düzenli ordu ve deniz gücüne sahip olunması aşağıdaki hangi hükümdar zamanında gerçekleş­ miştir? A) Osman Bey B) Orhan Bey C) I. Murat D) I. Bayezid yapılmasına E) II. Murat B) Veraset sisteminin düzenlenerek taht kavga­ I. gelişmelerinin adalet, askerlik ve eğitim alanları ile eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğ­ ru olarak verilmiştir? Adalet Askerlik Eğitim A) I II III B) I III C) II II. Osmanlı Devleti'nin sınırları Venedik'e kadar genişlemiştir. III. Osmanlı Devleti ile Venedik'in çıkarları çatış­ maktadır. yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu söyle­ nebilir? D) A) Yalnız I E) larının sınırlandırılmasına 12. Söğüt ve Domaniç çevresinde kurulan Osman­ lI Beyliği, 1326 yılında Bursa'yı fethedince bu­ den yararlanma yoluna gidilmesine | rasını başkent yapmış, 1331 yılında İznik şehri­ ni ele geçirince başkenti buraya taşımıştır. Kısa D) Tımarların gelirlerinin hizmet karşılığı olarak 1* bir süre sonra başkent tekrar Bursa'ya, ardından askerlere ve memurlara verilmesine j| Edirne'ye ve nihayet İstanbul'a taşınmıştır. E) Toprağı boş bırakarak çift bozan olanların " OsmanlIların başkentlerini değiştirmeleri aşağı- Osmanlı deniz gücü henüz Venedik ile boy öl­ çüşecek seviyede değildir. B) Yalnız D) I ve III C) I ve II E) ve III C) Pençik kanununun çıkarılarak savaş esirlerin­ şiddetle cezalandırılmasına dakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Bizans İmparatorluğu'nun saldırılarının ön­ lenmek istenmesiyle B) Devletin sınırlarının batı yönünde genişleme­ siyle delerin belli bir yaşa gelince sancaklarda vali ola­ C) Türk beyliklerinin baskılarından kurtulmanın amaçlanmasıyla rak görevlendirilmesi geleneği başlatıldı. Şehza­ D) Ticaret yollarını kontrol altına almak isteğiyle Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde, şehza­ delere bu görevlerinde lala adı verilen deneyimli E) ve bilgili kişiler yardımcı olurlardı. I. B) Yönetim deneyimi kazanmalarını sağlamak den hangisi doğru değildir? A) Orhan Bey -» Yaya ve müsellemler C) Taht kavgalarını önlemek D) Yabancıların devletin iç işlerine karışmasını önlemek Merkezi otoriteyi korumak B) I. M urat - * Kapıkulu Ocağı C) I. Murat -> Tımar sistemi D) Orhan Bey -» Divanıhümayun E) II. Murat - * İlk Osmanlı medresesi I III. savaşlarda yararlılık gösteren askerlere tım ar arazisi verilmesi uygulamalarından hangilerinin, devletin sınırları­ nın genişlemesine katkı yaptığı savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III 5. I. 13. Osmanlı Devleti'yle ilgili aşağıdaki eşleştirmeler­ I II. ele geçirilen ganimetlerden askerlere pay ve­ rilmesi, 3. Ankara Savaşı'nın bazı sonuçları şunlardır: dir? A) Şehzadeleri merkezden uzaklaştırmak gaza ve cihat anlayışının benimsenmesi, İskân politikasının başarılı olmasını gerçek­ leştirme çabalarıyla Bu uygulamanın amacı aşağıdakilerden hangisi­ E) 2. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi’nde, İstanbul'un fethi gecikmiştir. II. Timur, Yıldırım Bayezid'in son verdiği beylikle­ ri yeniden kurmuştur. III. Yıldırım Bayezid'in çocukları bulundukları şe­ hirlerde hükümdarlıklarını ilan etmişlerdir. Anadolu'da Türk siyasi birliğini kurma çalışma­ ları Orhan Bey döneminde başladı. Bu amaçla ilk o la ra k ............................. Beyliği, Osmanlı toprakla­ rına katıldı. Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi ge­ tirilmelidir? A) Karesioğulları Bunlardan hangileri Anadolu'da Türk siyasi birli­ ğinin bozulduğunun göstergesidir? B) Germiyanoğulları C) Karamanoğulları A) Yalnız I D) Candaroğulları B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III E) Aydınoğulları 25 8. İstanbul, ilk defa Yıldırım Bayezid döneminde ku­ şatılmıştır. Ancak birtakım gelişmeler bu kuşat­ maların kaldırılmasına neden olmuştur. Buna göre, I. Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden ol­ duğu söylenemez? Haçlıların Niğbolu Kalesi önlerine gelmesi, A) Balkan uluslarının bağımsızlık için ayaklan­ malarına II. Timur'un Anadolu'ya girmesi, III. Şeyh Bedrettin Ayaklanması'nın çıkması B) gelişmelerinden hangilerinin bu duruma neden ol­ duğu söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III Tim ur, Anadolu dan ayrılm adan önce Yıldırım Bayezid'in son verdiği beylikleri yeniden kurmuş, Osmanlı topraklarını ise Yıldırım Bayezid'in ço­ cukları arasında paylaştırmıştır. 1 , Osmanlı Devleti’nin fethettiği bölgelerde takip et­ Osmanlı Devleti'nin dağılma tehlikesi geçir­ mesine I. C) Şehzadeler arasında tah t kavgalarının başla­ masına C) I ve II Göç ettirilenlerin iskân yerine yakın yerlerden olmasına çalışılmıştır. II. Göçmenlere yeni yerleşim bölgelerinde arazi, D) Anadolu Türk siyasi birliğinin bozulmasına E) I, II ve III 4. tiği iskân politikasının bazı özellikleri şunlardır: Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? tarım araç ve gereçleri verilerek, bir süre ver­ E) Osmanlı Devleti'nin sınırlarının daralmasına gi alınmamıştır. A) Yurtluk - Paşmaklık - Mukataa III. Anadolu'da aralarında anlaşmazlık bulunan ai­ lelerden bir kısmı Rumeli'ye göç ettirilmiştir. 9. B) Bunlardan hangilerinin göç edenlerin yeni yerleri­ ne uyum sürecini hızlandırdığı söylenebilir? Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde, A) Yalnız I Yıldırım Bayezid'in Anadolu Beylerbeyliği'ni B) Yalnız II D) II ve III kurması aşağıdakilerden hangisinin kesin kanıtı­ dır? D) Tımar - Zeam et - Has C) I ve II E) E) I, II ve III 5. A) Anadolu'da siyasal birliğin sağlandığının (3 B) Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Balkanlarda toprak sahibi olduğunun C) Balkanların tamamına egemen olduğunun D) 7. I. Miri arazi Mülkiyeti devlete ait olan ladığının topraklardır. II. Akıncılar E) Sınırların güvenliğini sağ­ 2. Bizans, Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda 5 Balkanlar'da Sırp ve Bulgarların saldırıları, tah t J kavgaları ve tekfur denen valilerinin kendi başla­ rına hareket etmesi gibi sorunlarla uğraşmaktay­ dı. M ğinin lamak için kurulmuş atlı askerî birliklerdir. re dayanırken, Orhan Bey döneminde düzenli or­ duya geçilmiştir. durumlarından hangilerinin OsmanlIların Bizans aleyhine genişlemesini kolaylaştırdığı söylenebilir? Bunda, A) Yalnız I kapalı pazar yerleridir. V. Yukarıda verilen terim lerin hangisinin karşılığı yanlış verilmiştir? C) . 3. D 26 D) IV. / D) I ve II B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III C) Yalnız III E) I, II ve III Orhan Bey döneminde meydana gelen aşağıda­ ki gelişmelerden hangisi OsmanlIların Balkanla­ ra geçişi kolaylaştırmıştır? A) Karesi Beyliği'ne son verilmesi oluşturmaları ve güvenliğini sağlayan görevliler B) II. II. Osmanlı Devleti'nin çok uluslu bir yapı kazan­ ması, III. AvrupalIların, OsmanlIlara karşı Haçlı birlikleri çitlerin denetimini yapan A) I. B) Yalnız II II. Bizans hücum ve baskılarının artması, Ana yollar üzerindeki ge­ Derbentçiler III. merkezi otoriteyi kaybetmesi sınırların genişlemesi, haraç ve cizye gelirlerinin artması, A) Yalnız I raklardır. I. I. durumlarından hangilerine ortam oluşturduğu sa­ vunulabilir? iç karışıklıklarla uğraşması, mek üzere ayrılmış top­ da dağıtımının yapıldığı Bu gelişmenin, I. 10. Osman Bey döneminde askerî birlikler gönüllüle­ sinin toptan satışının, ya Osmanlı Devleti'nde yaşayan gayrimüslimlerin sa­ yısında Kuruluş Dönemi'nden itibaren giderek yük­ selen bir artış gözlenmektedir. III. gayrimüslimlerin yönetime katılması ya devlet hâzinesine git­ Tek cins ticaret madde­ IV. Kapan hanı Zeamet - Tımar - Has Buna göre Bizans'ın, II. batısındaki devletlerle savaş halinde olması, Gelirleri doğrudan doğru­ I. Ocaklık Has - Zeam et - Tımar C) Has - Yurtluk - Ocaklık I. Murat'ın Rumeli Beylerbeyliği'ni, & Osmanlı Devleti'nde geliri yüz bin akçeden faz­ la olan dirliklere..................... gelirleri yirmi bin ile yüz bin akçe arasında olan d irliklere.................. . gelirleri üç bin ile yirmi bin akçe arasında olan dir­ liklere is e .............................adı verilirdi. 3. durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunu­ labilir? kesin olarak Osmanlı egemenliğine girmiştir. A) Yalnız I Yukarıdaki boşluğa, aşağıdakilerden hangisi ge­ tirilmelidir? B) Yalnız II D) I ve II E) V. 0 B ulgaristan................................ Savaşı'ndan sonra C) Yalnız III E) I, II ve III B) Bizans imparatorunun komuta ettiği ordunun Maltepe Savaşı'nda yenilmesi A) Koyunhisar B) Niğbolu C) Pelekanon (Maltepe) D) Sırpsındığı C) Tımar sisteminin kurulması D) Tekfurların, Bizans yönetimini dinlememesi E) Haçlı ordusunun Sırpsındığı Savaşı'nda ye­ nilgiye uğratılması 8.; A f -"'9! B^' E) II. Kosova 7. 10. Aşağıdakilerden hangisi Moğolların baskısı ne­ Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi'nde Marmara, Karadeniz ve Ege kıyılarının önemli bir bölümünü ele geçirmiştir. deniyle Batı Anadolu'ya yığılmış ve sıkışmış bu­ lunan Türkmenlerin geniş bir yayılma alanı bul­ Bu gelişmenin, malarına ortam hazırlamıştır? I. Venedik ve Cenevizliler ile iyi ilişkiler kurulma­ A) İstanbul'un kuşatılması sı, B) Timur'un Anadolu'ya gelmesi II. güçlü bir deniz gücüne sahip olunması, C) OsmanlIların Rumeli'ye geçmesi III. dirlik sistemine geçilmesi A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II ETKİNLİK - 1 D) Safevilerin Türkmen topluluklara yurt sağla­ durumlarından hangilerini zorunlu hale getirdiği savunulabilir? ması E) C) Yalnız III OsmanlIların denizciliğe önem vermesi E) I, II ve III Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız. 1. Ertuğrul Bey yönetimindeki Kayı Boyu ............................... 'ü kışlak, ..................................... ’i ise yaylak olarak kullandılar. 11. OsmanlIların Balkanlarda ilerlemeleri Balkan ulus­ larını bir araya getirmiş ve OsmanlIlara karşı Haç­ lı orduları oluşturmuşlardır. 8 . Osmanlı Devleti'nde X V . yüzyılda meydana ge­ len, I. Şeyh Bedrettin Ayaklanması 2. Orhan Bey, İznik ve İz m it'i...............................Savaşı'ndan sonra egemenliği altına aldı. 3. Memluklerin himayesindeki Abbasi h a life s i.................................................Savaşı'nı kazandığı için Yıldırım B ay ezid 'e .................................................. unvanını verdi. 4. Aşağıdaki savaşlardan hangisinin Balkan ulusla­ rıyla yapıldığı söylenemez? II. Mustafa Çelebi Ayaklanması ...................................... adı verilir. Bu devir •9 A) Koyunhisar B) Sırpsındığı gelişmelerinden hangileri dini, sosyal içerikli bir olaydır? C) Niğbolu D) I. Kosova B) Yalnız II D) I ve II 9. 5. E) Varna C) Yalnız II E) 'nin hükümdarlığıyla sona erdi. III. Şehzade Mustafa Olayı A) Yalnız I Osmanlı tarihinde 1402'den 1413 yılına kadar süren taht kavgaları ve karışıklık dönemine Kuruluş Dönemi'nden itib aren .....................................adı verilen hükümdar çocukları sancaklara gönderilir v e ......................... denen deneyimli kişilerce yetiştirilirlerdi. ve Osmanlı Devleti kurulduğu andan itibaren güçlü bir merkeziyetçi yapı benimsediği halde sık sık 12. Osmanlı Devleti, kendinden önce kurulan Türkİslam devletlerinden daha uzun ömürlü olmuştur. taht kavgaları yaşamıştır. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangi­ sidir? Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden han­ A) Güçlü devletlerle sınırının olmaması gisidir? B) Halka adaletli ve hoşgörülü yaklaşması 6. Osmanlı Devleti ilk deniz g ü c ü n e .................................Beyliği'nin alınmasıyla sahip oldu. 7. Yeniçeriler üç ayda b ir .............................. denen maaş alırlardı. 8. Geliri yüz bin akçeden fazla olan d irliklere...................... , yirmi bin ila yüz bin akçe arasında olan d irliklere............................. üç bin ila yirmi bin akçe arasında olan dirliklere is e ............................ denir. 9. Osmanlı Devleti'nde hayvancılıkla uğraşanlardan...................................... adlı vergi alınırdı. A) Bizans'ın isyancı şehzadeleri desteklemesi B) Veraset sistemindeki belirsizlik C) Merkeziyetçi bir yönetim anlayışı benimse­ mesi C) Şehzadelerin yeterli eğitim almayışı D) Düzenli bir orduya sahip olması D) Valide sultanların kışkırtmaları E) E) Gaza ve cihat anlayışının benimsenmesi Askerî ve ekonomik bir uygulama olan tımar sistemini uygulaması 10. Her biri tek cins ticaret maddesinin toptan satışı ya da dağıtımının yapıldığı kapalı pazar yer­ lerine ....................... adı verilir. ETKİNLİK - 3______________________________ ETKİNLİK - 2 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız. Doğru Yanlış Aşağıdaki bilgileri karşılarındaki uygun kavramlarla eşleştiriniz. 1. Gelirleri kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ay­ rılan topraklardır. 1. A) Akçe Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda Yakın Doğu'nun en güçlü devleti Bizans'tı. 2. Anadolu'ya gaza yapmak için gelen Türkmen toplu­ luklar. 2. Kayı Boyu Ertuğrul Bey döneminde Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i yaylak olarak kullandılar. 3. Osmanlı Devleti'nin Rumeli'de ele geçirdiği yerlere Anadolu'dan Türk aileler yerleştirmesi. 3. Bizans'ın askerî, siyasi ve ekonom ik açıdan son derece za y ıf olması O s­ 4. Osman Bey zamanında bastırılan ilk Osmanlı parası. 5. Sınırların güvenliğini sağlamak için kurulmuş atlı manlI Devleti'nin genişlemesini kolaylaştırm ıştır. 4. B) Akıncılar OsmanlIların Bizans'a karşı kazandığı ilk savaş Pelekanon (Maltepe) askerî birlikler. C) Tahrir D) Ocaklık E) İskân siyaseti Savası'dır. 6. 5. OsmanlIların sınırlarına kattığ ı ilk beylik Karesioğulları'dır. 6. Osmanlılar, Edirne'yi Sırpsındığı Savaşı'nı kazandıktan sonra ele geçir­ 7. mişlerdir. 7. Osmanlılar, topu ilk defa I. Kosova Savaşı'nda kullandılar. Osmanlı Devleti'nde fethedilen yerlerin ve burada yaşayan insanların kaydedilmesi. Gelirleri sınır boylarındaki askerlere verilen topraklar­ dır. 8. 9. Kunduracılık, demircilik, marangozluk gibi küçük el sanatlarına verilen genel ad. İ) Yurtluk Anadolu Türk siyasal birliği, Yıldırım Bayezid döneminde kesin olarak sağlanmıştır. 10. Gelirleri doğrudan doğruya devlet hâzinesine alınan topraklar. 10. I) Hirfet Yıldırım Bayezid, İstanbul kuşatması sırasında Bizans'a gelebilecek yar­ dımları engellemek için Anadolu Hisarı'nı yaptırdı. 9. H) Muhtesip Çarşı ve pazar yerlerinde satılan malların kalitesini ve fiyatını kontrol eden görevli. 8. F) Gaziyanırum Fetret Devri, Mehmet Çelebi'nin kardeşlerini yenmesiyle sona ermiştir. 11. Şeyh Bedrettin Ayaklanması, Osmanlı tarihindeki ilk dinsel ve sosyal içerikli isyandır. 12. II. Kosova Savaşı, OsmanlIların Balkanlardaki egemenliğini kesinleştir­ miştir. 13. I. Murat zamanında "Ülke hanedanın ortak malıdır." anlayışı benimsen mistir. J) Mukataa 6 . Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda uyguladığı iskân politikası hakkında bilgi veriniz. ETKİNLİK - 4_______________'_____________________________________ YAZILI SINAVA HAZIRLIK 1. Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda Bizans'ın içinde bulunduğu durumu ve bunun Osman­ lIların ilerleyişine etkisini yazınız. 7. 2. Ankara Savaşı'nın sonuçlarını yazınız. Karesioğulları Beyliği'nin OsmanlIlara katılmasının sonuçları ve önemini belirtiniz. 8 . Fetret Devri nedir? Nasıl sona ermiştir? 3. OsmanlIların Rumeli'ye geçmesine neden olan gelişmeleri yazınız. 9. 4. II. Kosova Savaşı'nın sonuçları ve önemini belirtiniz. I. Kosova Savaşı'nın neden ve sonuçlarını yazınız. 10. Sancağa çıkma uygulaması hakkında bilgi veriniz. 5. Yıldırım Bayezid döneminde İstanbul kuşatmaları hakkında bilgi veriniz. .................. V '/D i i 'y K V iN r--'7 ',~ V 11. Orhan Bey ve I. Murat zamanlarında devlet teşkilatlanması konusunda neler yapılmıştır? Ünite II Dünya1Gücü: Osmanlı Devleti (1453 - 1000) 12. Devşirme sistemi hakkında bilgi veriniz. Ünite İçindekiler: II. M e h m e t (Fatih) D ö n e m i..............................................................................3 7 Osm anlIlarda Y önetim , A skerî T eşkilat ve E ğ itim ................................. 3 8 A vrupa'daki G elişm eler ................................................................................... 3 8 I. S elim (Yavuz) D ö n e m i............................................................................... 3 9 Kanuni Sultan Süleym an Dönem i ............................................................... 3 9 13. Tımar sistemi nedir? Bu sistemin Osmanlı ordusuna olan katkısını belirtiniz. Osm anlIlarda Hukuk, Bilim , Teknoloji ve S an at Alanındaki G e liş m e le r............................................................................................................ 4 0 14. Mülk arazi hakkında bilgi veriniz. Ne Öğreneceğiz? İstanbul'un fethinin neden ve sonuçlarını, Fatih Sultan M ehm et döneminde Balkanlarda, Anadolu'da ve de­ nizlerdeki gelişmeleri, Osmanlı Devleti'nde merkezi yönetim, taşra ve eyalet yönetimi, askerî teşkilat, eğitim faaliyetleri, hukuk alanında gelişmeleri. 15. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi’nde iç ticareti anlatınız. Yeni Çağ'da Avrupa'daki gelişmeleri, coğrafi keşifler, Rönesans ve Reform hareketlerinin neden ve sonuçlarını, Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı-İran ve Memluk ilişkile­ rini, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı Devleti'nin Batı ile olan ilişkilerini, denizlerdeki gelişmeleri, Fransa'ya verilen kapitü­ lasyonları öğreneceğiz. -i i \ ■ M p t e S B il T"' ı ■ gSjğ^ggjgijgSH \ s ya Oücü: Osmanlı D@wl@tti f i 453 - 1SÛ0! : ■ i■ Fatih Sultan Mehm et'in gemileri karadan yürütmesi ! mm Nakkaş Osman'ın Kanuni Sultan Süleyman minyatür; II. M ehm et (Fatih) Dönem i © II. M ehm et tahta çıktığı sıralarda Bizans, OsmanlIlar için bir tehlike oluş­ turmuyordu. Ancak stratejik konumu, AvrupalIları OsmanlIlara karşı kış­ kırtması, isyancı Osmanlı şehzadelerini desteklemesi, kara ve deniz tica­ ret yollarının üzerinde bulunması İstanbul'un alınmasını zorunlu hale geti­ riyordu. © Gerekli hazırlıklar yapıldıktan sonra 6 Nisan 1453 tarihinde başlayan ku­ şatma 29 M ayıs'a kadar sürdü. İstanbul'un feth i Türk ve dünya tarihi açısından önemli sonuçlar meydana getirdi. Osmanlı Devleti, Yükselme Dönemi'ne girdi. İstanbul başkent yapıldı. İstanbul'dan geçen deniz tica­ ret yolu OsmanlIların eline geçti. Bu gelişme coğrafi keşiflerin nedenlerin­ den biridir. Surların toplarla aşılabileceği anlaşıldı. Bu durum Avrupa'da feodalitenin yıkılmasında etkili oldu. © Fatih Sultan M e h m e t, İs ta n b u l’un feth ed ilm esin d en sonra Osmanlı Devleti'nin siyasi, ekonomik ve askerî alanda güvenliğini sağlamak ama­ Rumeli Hisarı cıyla yeni fetih hareketlerine girişti. © Balkanlarda Sırbistan, Mora, Eflâk, Boğdan, Arnavutluk, Bosna ve Hersek'i; Anadolu'da Amasra ve Sinop'u aldı. Trabzon İmparatorluğu'na son vere­ rek Karamanoğulları Beyliği'ni egemenliği altına aldı. © İstanbul'un güvenliği açısından önemli Ege adalarını fe th e tti. Kırım Hanlığı'nı Osmanlı Devleti'ne bağladı. Böylece İpek Yolu'nun Karadeniz'de sona eren bölümü OsmanlIların eline geçti. 1 48 0 yılında İtalya'ya sefer ya­ IS pan Osmanlı donanması, Napoli Krallığı'ndan Otranto'yu fethetti. S':* M ■PaK M İ ■H n © II . Bayezid dönemi iç karışıklıklarla geçti. Onun hükümdarlığını tanımayan Cem Sultan, taht,için ayaklandı. Mücadeleyi kaybeden Cem, önce Mısır'a, ardından Rodos şövalyelerine sığındı. Böylece bir iç sorun olarak başlayan Cem Olayı, bir dış sorun hâline geldi. Cem Sultan’ın bir tehdit unsuru ola­ rak kullanılması II. Bayezid döneminin askerî başarılar açısından durgun geçmesine neden olmuştur. Kristof Kolomb'un Amerika kıtasına çıkısı OsmanlIlarda Yönetim, Askerî Teşkilat ve Eğitim © Osmanlı Devleti merkeziyetçi bir özelliğe sahipti. Padişahlar mutlak yönetme © Pusulanın Avrupalılarca tanınması, gemicilikte ilerlemeler, okyanus dalga­ larına dayanıklı hızlı gemilerin yapılması coğrafi keşifleri kolaylaştırdı. gücüne sahipti. Osmanlı padişahı hem devlet başkanı hem Divanıhümayun denen hükümetin başkanı hem de ordunun başkomutanıydı. Fatih döne­ © lerini, bitki ve hayvan türlerini keşfettiler, sömürge imparatorlukları kurdu­ minde Divan'a başkanlık etme görevi veziriazamlara bırakıldı. Ülke ve top ­ lar. Coğrafi keşifler başta Osmanlı Devleti olmak üzere tüm Türk ve İslam lumu ilgilendiren her konu Divanıhümayun'da görüşülür ve karara bağla­ dünyasını olumsuz etkiledi. nırdı. © Divanıhümayun, padişaha ait olan yasama, yürütme ve yargı güçlerini pa­ © kuk bürokrasisi) ve kalemiye (sivil bürokrasi) adı verilen kollardan oluşu­ Skolastik anlayışın yerini pozitif ve özgür düşünce aldı. Osmanlı Devleti yordu. Seyfiyenin Divan'daki temsilcileri veziriazam, vezirler ve kaptanı- bu gelişmeleri takip edemedi. Bu durum Osmanlı Devleti'nin geri kalma­ deryadır. İlmiye sınıfının Divan'daki temsilcileri şeyhülislam ve kazasker­ sında rol oynayan etkenlerden biri oldu. ler; kalemiye sınıfının temsilcileri ise defterdarlar ve nişancıdır. © © şan eyaletlerdi. Eyaleti beylerbeyi yönetirdi. Sınırların genişlemesine bağlı Martin Luther'in öncüsü olduğu hareket, Katolik kilisesi tarafından tepkiyle olarak eyaletler de artmıştır. Daha sonra sancak gelirdi. Kazaların birleş­ karşılandı. M artin Luther aforoz edildi. Ancak Luther'in görüşleri kısa za­ mesinden meydana gelen sancakları, sancak beyi yönetirdi. Kazaları ise manda yayıldı. Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu Augsburg (Ogsburg) kadı yönetirdi. Kadı, askerlik dışındaki tüm işlerden sorumluydu. En kü­ Antlaşması ile (1555) Protestanlığı resmen kabul etti. Fransa'da, Kalven'in çük yönetim birimi ise köydü. Köyün yöneticisi köy kethüdası idi. başlattığı Reform hareketleri sonucunda Kalvenizm, Nant Fermanı ile ta ­ nındı (1598). Reform hareketleri sonunda Avrupa'da mezhep birliği par­ Eyaletler; salyaneli (yıllıklı, gelirlerin doğrudan merkeze aktarıldığı, tım ar çalandı, yeni mezhepler ortaya çıktı. Papa ve din adamlarının etkisi azal­ dı. Eğitim ve öğretim kilisenin elinden alınarak laik eğitim sistemi kuruldu. uygulandığı eyaletler) ve özel yönetimi olan (iç işlerinde serbest, dış işle­ rinde Osmanlı Devleti'ne bağlı) eyaletler olarak üç gruba ayrılırdı. Sınırların genişlemesine bağlı olarak asker ihtiyacı da artmış, buna bağlı I. S e im {Yavuz) Dönem i © rini İran üzerine yaptı. Çaldıran Savaşı'nda Safevileri yenerek Anadolu'ya cıları, lağımcılar, humbaracılar ve bostancılar, Kapıkulu süvarilerine sağ yönelik İran tehdidini bir süre için önledi. Doğu ve Güneydoğu Anadolu ulufeciler, sol ulufeciler, sağ garipler ve sol garipler eklenmiştir. Osmanlı Devleti'nde eğitimin ilk basamağı sıbyan mektebi idi. Eğitimin ikin­ ci basamağını oluşturan medrese eğitimi haşiyeyi tecrit, hariç ve dâhil aşa­ topraklarını sınırlarına kattı. © Memlukleri yenerek Suriye ve Mısır'ı ele geçirdi. Halifelik, OsmanlIlara geç­ ve Harem'de verilirdi. Acemi Ocağı'nda başlayan askerî eğitim ise kapıku­ ti. Böylece Osmanlı Devleti, İslam dünyasında en etkin güç haline geldi. lu ordusunu oluşturan ocaklarda devam ederdi. Dini eğitimin yanı sıra tıp, Mısır ve Suriye'de sona eren Baharat Yolu, Osmanlı Devleti'nin kontrolü matematik, astronomi eğitimi veren medreseler vardı. larda önemli sonuçlar meydana getirdi. AvrupalIlar bu seferler sırasında barut, pusula, kâğıt, baskı tekniği vb. yenilikleri öğrenerek, bunları daha da geliştirdiler. Bu gelişmeler bir yandan coğrafi keşiflere, öte yandan Rönesans ve Reform hareketlerine ortam hazırladı. ® Doğu ticaret yollarının (İpek ve Baharat yolları) Müslümanların kontrolün­ de olması, Avrupa'da güçlenen merkezi krallıkların ekonomik alanda birbirleriyle rekabeti, coğrafi keşiflere neden oldu. Türk ve İslam dünyasını birleştirmeye yönelik bir politika izleyen Yavuz Sultan Şelim, Mısır Seferi'ne çıktı. Mercidabık ve Ridaniye Savaşlarında malarından oluşuyordu. Mesleki eğitim loncalarda, saray eğitimi Enderun Avrupa'daki Gelişmeler © Orta Çağ'daki Haçlı Seferleri Avrupa'da siyasi, sosyal ve ekonomik alan­ Yavuz Sultan Selim daha Trabzon'da vali iken Safevilerin Anadolu'ya yöne­ lik faaliyetlerini yakından takip etmişti. Bu nedenle padişah olunca ilk sefe­ olarak Kuruluş Dönemi'nde oluşturulan Kapıkulu piyadelerine; top araba­ © Rönesans hareketleri, Reform hareketlerine de yol açtı. Dinde yenilik ve yeni düzenleme anlamına gelen Reform, önce Almanya'da ortaya çıktı. Osmanlı Devleti’nde en büyük yönetim birimi sancakların birleşmesiyle olu­ sisteminin uygulanmadığı eyaletler), salyanesiz (yıllıksız, tım ar sisteminin © Yeni Çağ'da Avrupa'da meydana gelen önemli bir gelişme de Rönesanstır. İtalya'da başlayan Rönesans, zamanla diğer Avrupa ülkelerine de yayıldı. dişah adına kullanan seyfiye (askerî bürokrasi), ilmiye (din, eğitim ve hu­ © Coğrafi keşifler sonunda AvrupalIlar, dünyanın o ana kadar bilinmeyen yer­ altına girdi. K e b î h iI ® S îiîa ıa S ü s fia a B Dönsmi Kanuni Sultan Süleyman daha çok batıya yönelik bir politika izledi. 1521 yılında Belgrad'ı fethetti. Mohaç Meydan Savaşı'nı kazanarak Macaristan'ı ele geçirdi. Macaristan üzerinde hak iddia eden Avusturya üzerine sefere çıkarak Viyana'yı kuşattı. Ancak kışın yaklaşması üzerine kuşatma kaldırıl­ dı. 1533 yılında yapılan İstanbul Antlaşması'yla Avusturya, Macaristan'daki Osmanlı egemenliğini tanıdı. _ © ,, , ., ^ x ^ ., ,, ,N __ . j'.-k 'î / 1 ’ î-L l Kanuni, Safevilerin doğu sınırındaki faaliyetleri üzerine İran üzerine sefer­ ler düzenledi. 1555 yılında yapılan Amasya Antlaşması'yla İran; Karabağ, Nahçıvan, Revan ve Bağdat'ı OsmanlIlara bıraktı. Amasya Antlaşm ası, Osmanlı Devleti'nin İran ile yaptığı ilk resmî antlaşmadır. 1. © Kanuni döneminde denizcilik faaliyetlerine de önem verildi. Stratejik bir I. öneme sahip olan Rodos fethedildi. 1538 yılında büyük bir Haçlı filosu Preveze'de yenilgiye uğratıldı. Akdeniz'de üstünlük OsmanlIlara geçti. 1551 © I. M ora’daki despotlukların Osmanlı yönetimine alınması, Güneydoğu Asya ve Hindistan'dan gelen tica­ ret yolunun tamamen OsmanlIların eline geç­ II. Karadeniz'deki Pontus Rum İmparatorluğu'nun yıkılması, Portekizlilerin, Hindistan'daki faaliyetleri ve Baharat Yolu'nu kontrolleri al­ III. Bosna ve Hersek'in Osmanlı yönetimini kabul etmesi sonucu Avrupa'da derebeyliklerin yıkılma sü­ gelişmelerinden hangileri Bizans İmparatorluğu'nu diriltme umutlarını sona erdirme amacına yöne­ liktir? III. Osmanlı Devleti'nin Ortodoks halkın koruyu­ A) durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­ nebilir? geden çıkarılamadı. Kanuni döneminin önemli gelişmelerinden biri de Fransa'ya verilen kapi­ tülasyonlardır. Kanuni, Avrupa'nın birleşmesini önlemek, Akdeniz ticare­ Yalnız I tini tekrar güçlendirmek için karşılıklılık esasına dayalı olarak Fransızlara D) B) Yalnız III I, II ve III mesi, II. topların surlar üzerindeki etkisinin anlaşılması recinin hızlanması, cusu durumuna gelmesi C) II ve III E) I ve II 1535'te kapitülasyon adı verilen bazı ayrıcalıklar tanıdı. © Osmanlı Devleti'nin İstanbul'u fethetmesinin, yılında Saint Jean şövalyelerinin elinde bulunan Trablusgarp fethedildi. tına almaları üzerine Hint deniz seferleri yapıldı. Ancak Portekizliler böl­ © 4. Fatih döneminde, A) Yalnız I B) Yalnız III D) I, II ve III Sokollu M ehm et Paşa, Kanuni'nin son yıllarında getirildiği veziriazamlık C) II ve III E) I ve II görevini, II. Selim ve III. M urat dönemlerinde de sürdürdü. Onun zam a­ nında Yemen ve Kırış fethedildi. Lehistan himaye altına alındı. Don-Volga Osmanlı Devleti'nde kanunların ilk defa yazılı hale gelmesi Fatih Sultan Osmanlı Devleti'ni Bizans İmparatorluğu'nun baş­ kenti İstanbul'u almaya zorlayan nedenler arasın- ^ da aşağıdakilerden hangisi yer almaz? 1 . I A) Osmanlı ordusunun İstanbul Boğazı üzerin­ den Rumeli'ye geçişlerini engellemesi M eh m et zam anında oldu. Fatih, kendinden önce yapılan kan u n la ­ B) ve Süveyş kanal projeleri gündeme geldi. Ancak değişik nedenlerden do­ 2. layı gerçekleştirilemedi. OsmanlIlarda Hukuk, Bilim, Teknoloji ve Sanat Alanındaki Gelişmeler © rı Kanunname-i Âli Osman adı altında bir araya topladı. Kanuni Sultan Süleyman sosyal, askerî, idari ve toprak yönetimi ile ilgili birçok kanun çı­ C) AvrupalIları O sm anlIlara karşı kışkırtm ası kardı. © İstanbul'un Asya'yı Avrupa'ya bağlayan kara ve deniz ticaret yolları üzerinde bulunması D) Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Rumeli'deki toprakları arasındaki bütünlüğü bozması Yükselme Dönemi'nde başkent İstanbul bir bilim ve kültür konumuna yük­ seldi. Bilimsel çalışmalar padişahlar tarafından desteklendi. Fatih Sultan E) Hristiyanlığın Ortodoks mezhebinin merkezi olması I. Surları yıkacak özelliklere sahip topların yapıl­ Mehmet, Sahnıseman; Kanuni Sultan Süleyman, Süleymaniye medrese­ lerini yaptırdı. Sabuncuoğlu Şerafettin tıp alanında önemli eserler verdi. Coğrafya ve astronomi alanında Piri Reis, Ali Kuşçu, Şeydi Ali Reis çalış­ malarıyla ön plana çıkmış önemli bilim insanlarıdır. © 3. gelişen divan edebiyatı; dini içeriğiyle öne çıkan tasavvuf edebiyatı; halk II. © Minyatür, hat, tezhip, ciltçilik, ebru, kakmacılık, çinicilik gibi sanat dalla­ Boğazın en dar kesiminde Anadolu Hisarı'nın karşısına Rumeli Hisarı'nın yapılması, arasında rağbet gören halk edebiyatı gelişti. Osmanlı hükümdarı II. M ehm et hazırlıklarını ta ­ mamladıktan sonra elçi göndererek Bizans impa­ ratorundan İstanbul'un teslim edilmesini istemiş­ tir. Bizans imparatorunun bunu reddetmesi üze­ rine 6 Nisan 1 45 3 tarihinde İstanbul kuşatması başladı. Osmanlı ordusu kenti karadan ve deniz­ den kuşatma altına aldı. Zor durumda kalan Bi­ zans imparatoru, şehri Türklere karşı koruyabil­ mek amacıyla Avrupa'dan ve papadan yardım is­ tedi. Bizans imparatoru bu yardımı alabilmek için aşağıdakilerden hangi yola başvurmuştur? ması, İran ve Arap edebiyatlarından etkilenerek saray ve medrese çevrelerinde 5. III. Balkanlardaki bazı devletlerle ve Karamano- A) Papa V. Nikola'ya Ortodoksluk ve Katolik mezheplerini birleştirmek için başvurdu. B) ğullarıyla antlaşmalar yapılması rında önemli eserler verildi. Yukarıdakilerden hangileri II. M ehm et'in İstan­ bul'un fethi amacıyla yaptığı çalışmalardandır? A) Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II C) II ve III E) I, II ve III Cenevizlilerin deniz gücünden yararlanarak Halic'in iki yanını zincirle kapattı. C) Bütün limanlarını ve Galata'yı AvrupalI dev­ letlere açtı. D) Yardım gönderilmez ise Osmanlı egemenliği­ ni kabul edeceğini açıkladı. E) Bizanslı bilim ve sanat adamlarını Rönesans'a katkıda bulunmaları için İtalya'ya gönderdi. 6. Osmanlı Devleti'nin 1453 yılında İstanbul'u fet­ hetmesi, gerek Türle gerekse Avrupa dünyası açı­ sından önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu sonuç­ lardan hangisi Avrupa'ya olumlu katkıda bulun­ muştur? A) Osmanlı Devleti'nin İslam dünyasında say­ gınlığının artması B) İstanbul'dan ayrılan BizanslI sanat ve bilim adamlarının İtalya'ya gitmesi . C) OsmanlIların Anadolu'dan Rumeli'ye geçişi­ nin kolaylaşması D) Osmanlı Devleti'nin başkentini Edirne'den İstanbul'a taşıması E) Ortodoks kilisesinin OsmanlIların denetimine girmesi 9. I. Eflâk ve Boğdan'ın Osmanlı himayesine gir. mesi II. Arnavutluk'un ve Belgrat hariç Sırbistan'ın fethedilmesi III. İtalya'nın güneyindeki Otranto Limanı'nın ele geçirilmesi Aşağıdaki hangi Osmanlı hükümdarı zamanında gerçekleşmiştir? 1 Bizans İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'un 3. Osmanlı Devleti tarafından alınmasını zorunlu kı­ A) Fatih Sultan Mehmet lan nedenler arasında aşağıdakilerden hangisi yer B) almaz? II. Bayezid C) Yavuz Sultan Selim Fatih Sultan M ehm et, I. Papalığa karşı bir güç oluşturmak, II. Osmanlı sınırları içindeki Hristiyanların dinsel konularda özgür olduğunu ortaya koymak, A) Avrupa'daki devletleri OsmanlIlara karşı kış­ III. Hristiyan mezheplerinin birleşmesini önlemek kırtmaları amacıyla aşağıdaki hangi yöntem e baş vurmuş­ D) Kanuni Sultan Süleyman B) OsmanlIların Anadolu ve Rumeli toprakları E) II. Murat tur? arasında geliş gidişe engel oluşturması A) Fener Patrikhanesi'nin devamına izin vererek C) Osmanlı Devleti'nde görülen şehzadeler ara­ 7. Fatih Sultan Mehmet yayınladığı fermanla, I. Fener Rum Patrikhanesi de denilen Ortodoks Patrikhanesi'ne yasal statü ve süreklilik kazan­ dırmış, 10. Osmanlı Devleti'nin, I. Ege Denizi'nde yer alan Limni, Midilli, Sema- E) II. Akdeniz'de yer alan Eğriboz ve Kıbrıs adaları­ nı alması III. Cenevizlilere Galata'da yaşama hakkı vermiş­ tir. ' III. Arnavutluk ve Yunan adalarını ele geçirmesi Bu uygulamaların amacı aşağıdakilerden hangi­ siyle açıklanabilir? §’ aşağıdaki devletlerden hangisinin Akdeniz'de B) Hristiyanlarla olan ticari ilişkilerin geliştiril­ mek istenmesi C) Batıda OsmanlIlara karşı oluşabilecek Haçlı birliğini önleme düşüncesi D) Osmanlı yönetiminin Müslümanların adaleti­ ni AvrupalIlara ispat etme arzusu E) İmparatorluğun sağlam temellere oturtulmak istenmesi B) D) Önemli ticaret yolunun üzerinde bulunması Ortodoks mezhebinin lideri patriğin İstan­ C) İstanbul'un askerler tarafından yağma edil­ bul'da bulunması mesini önledi. D) Venediklilerin kurduğu kolonilerin devamını sağladı. E) askerî ve siyasi güç kaybetmesine neden olmuş­ tur? I. Karadeniz'in tamamen Türk gölü haline gel­ mesi II. İpek Yolu'nun Karadeniz'in kuzeyinde sona eren kolunun denetim altına alınması Aşağıdaki olaylardan hangisi ile gerçekleşmiştir? A) Kırım'ın fethi 4. B) Ceneviz C) Saint Jean (Sen Jan) şövalyeleri D) Memluk E) Mora despotlukları diğerlerinden daha önce tanınmıştır? dünya çapında güçlü bir konuma getirmek ama­ cıyla Doğu Roma İm paratorluğu'nun başkenti 11. Doğu Karadeniz'in denetiminin OsmanlIların eli­ ne geçmesi ve Anadolu topraklarındaki son Hristiyan devletin yıkılmasına neden olan olay aşağıdakilerden hangisidir? B) Venedik C) İngiltere D) Fransa E) İspanya rafından fethinin sonuçlarından biridir? A) Karadeniz'den gelecek yardımları engelleye­ bilmek için Rumeli Hisarı'nın yapılması A) Kırım'ın Osmanlı kontrolüne girmesi B) Trabzon-Rum İmparatorluğu'nun sona erdiril­ mesi A) Portekiz Aşağıdakilerden hangisi İstanbul'un Türkler ta ­ B) Rumeli ve Balkanlarda Osmanlı egemenliği­ nin kesinleşmesi C) Mora'nın İstanbul'a yardım yapmasının ön­ D) Arnavutluk'un fethi D) Ceneviz kolonisi Amasra'nın fethedilmesi D) OsmanlIların Anadolu ve Rumeli toprakları E) Amasra'nın alınması E) C) Bizans'ın yıkılması Osmanlı Devleti, Doğu Akdeniz'e eski ticari can­ lılığını kazandırmak amacıyla bazı Avrupalı dev­ letlere ekonomik, ticari ve siyasi ayrıcalıklar ta ­ nımıştır. Bu ayrıcalıklar aşağıdaki devletlerden hangisine 2. Osmanlı padişahı II. M ehm et, Osmanlı Devleti'ni C) İstanbul'un alınarak Bizans İmparatorluğu'na son verilmesi B) Trabzon'un alınması İstanbul'dan ayrılanların dönmesine izin ver- A) Venedik İstanbul'u fethetti. 8. Galata’da yaşayan Cenevizlilerin ticari faali­ yetlerini yasakladı. direk, Gökçeada ve Bozcaada'yı fethetmesi, II. Ortodoks Hristiyanlara din, gelenek ve göre­ neklerinde serbestlik tanımış, A) Akkoyunlulara yönelik sefer öncesinde Avru- ğ pahların desteğine ihtiyaç duyulması s Osmanlıya bağladı. sındaki taht kavgalarına karışmaları lenmesi arasındaki bütünlüğün sağlanması İtalya'nın Otranto Kalesi'nin ele geçirilmesi E) Osmanlı şehzadeleri arasında taht kavgaları­ nın sona ermesi 5. Türkiye Selçuklu Devleti'nin merkezi otoritesinin zayıflaması sonucu kurulan aşağıdaki Türk bey­ liklerden hangisinin siyasi varlığına II. M ehm et döneminde tam am en son verilmiştir? A) Karamanoğulları B) Ramazanoğulları C) Dulkadiroğulları D) Candaroğulları E) Kadı Burhanettin Osmanlı Devleti'nin Yükselme Devri'nde meyda­ 9. na gelen, I I. Sinop ve Amasra'nın alınması II. Trabzon ve Kırım'ın fethi Eflâk ve Boğdan'ın Osmanlı himayesine girme­ III. Mora ve Girit'in ele geçirilmesi si, IV. Sırbistan ve Macaristan'ın fethi II. İsfendiyaroğulları Beyliği'ne son verilmesi, Yukarıdaki olaylardan hangileri Osmanlı Devle­ ti'nin Karadeniz'de siyasi ve ekonomik açıdan III. Yunanistan'ın batısında bulunan Zenta, Ayamevra ve Kefalonya adalarının fethedilmesi 1. güçlenmesine katkı yapmıştır? g e lişm elerin d e n hangileri Fatih S u lta n M e h m e t A) I ve III B) II ve IV C) II ve III zam a nında g erçekleşm iştir? A) Yalnız I B) Yalnız III D) I ve III D) C) II ve III I ve II E) III ve IV Tarihçiler tarafından Yeni Çağ olarak isimlendi­ rilen süreç, Osmanlı Devleti'nin İstanbul'u fe t­ hederek Bizans'a son verdiği dönemle, Fransız İhtilali'ne kadar geçen dönemi kapsamaktadır. 4. A) Doğu Akdeniz ticaretinin önemini kaybetme­ si nedeniyle Türk ve Müslüman ülkelerin eko­ nomik yönden gerilemesi A şağıdakilerden hangisi bu dönem e a it özellik­ lerden biri değildir? E) I, II ve III B) A) Batı Avrupa'da papanın halk üzerindeki etki­ sinin azalması B) 10. Fatih Sultan Mehmet döneminde, I Ortodoks kilisesinin ve patrikliğin himaye al­ tına alınması, II Akkoyunlu Devleti'nin 1473'de Otlukbeli Sava- III. Akdeniz'in bir Türk gölü haline gelmesi şı'nda yenilgiye uğratılması, gelişmelerinden hangileri II. M ehm et döneminde meydana gelmemiştir? ||| Kırım Hanlığı'nın 1475 yılında OsmanlIlara bağ­ lanması «3 A) Yalnız I D) g ö steren d e v le tle ri e tk isiz k ılm a k iç in y a p ılm ış B) Yalnız III I ve II C) II ve III E) I ve III A) Yalnız B) Yalnız II D) I ve C) II ve III 2. Kavimler Göçü'nden sonra Avrupa'da egemen si­ yasal sistem olan derebeyliğin yıkılışını hızlandı­ ran, yerini merkezi krallıklara bırakmasını sağla­ yan gelişme aşağıdakilerden hangisidir? A) Kâğıt ve matbaanın Avrupalılarca öğrenilme­ si D) Antikite eserlerinin Avrupalılarca tanınması 11. Osmanlı Devleti'nin, I. Aşağıdakilerden hangisi Fatih'in Anadolu ve Keşfedilen ülkelere Avupa'dan göçün başla­ ması C) Pusulanın sapma açısının hesaplanması E) I, II ve Midilli, Sakız ve Sisam adalarını fethetmesi, II. Kırım'da Kefe, Menküp ve Azak şehirlerini ege­ menliği altına alması, Avrupa'da yaptığı fetihlerin sonuçları arasında E) Barutun ateşli silahlarda kullanılması Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Ege ve Karadeniz kıyılarında Osmanlı üstün­ lüğünün kurulması aşağıdaki devletlerden hangisinin ticari ve eko­ B) nomik kayba uğramasına neden olmuştur? A) Diğer Avrupa devletleriyle.ilişkilerinin sınırlı olması Eflâk Prensliği ve Boğdan Beyliği'nin Osman­ lIlara bağlanması C) Baharat ticaret yolunda Osmanlı kontrolünün sağlanması D) İtalya'nın Otranto Kalesi'nin OsmanlIların eli­ A) Venedik B) Akkoyunlu C) Ceneviz ne geçmesi E) Sinop'un alınarak Candaroğulları Beyliği'ne son verilmesi D) Napoli 5. Hristiyan dünyasında Katolik ve Ortodokslu­ ğun yanı sıra yeni mezheplerin ortaya çıkma­ sı Yeni Çağ'da görülen aşağıdaki olaylardan hangi­ si diğerlerinden daha sonra gerçekleşmiştir? A) Topun icat edilmesiyle barutun öneminin an­ laşılması B) Güney Amerika kıyılarından dolaşılarak ilk kez Büyük Okyanus'un aşılması C) Bizanslı bilginlerin AvrupalIlara İlk Çağ eser­ lerini tanıtıp eski Yunan dilini öğretmeleri D) Katolik kilisesinden ayrılan ülkelerde, kilise­ nin topraklarına ve mallarına el konulması E) Açık denizlere açılmak için kadırga, karavel denilen dayanıklı gemiler yapılması 3. Yeni Çağ'ın başlarında Avrupa'da güçlü merkezi otoriteye dayanan devletler ortaya çıkarken İtal­ ya bunun dışında kalmıştır. III. İpek Yolu'nun Karadeniz'de sona eren kolunu denetim altına alması yeralm az? E) E) Ticaretle uğraşan burjuva sınıfının zenginleş­ mesi B) ça lışm a la r arasındadır? D) Fransa ile İngiltere arasında yapılan Yüzyıl Savaşları'nın Avrupa'nın siyasi yapısını de­ ğiştirmesi D) Otuz Yıl Savaşları'nın sona ermesi II. Venedik'e İstanbul'da elçi bulundurma hakkı­ nın tanınması, rılması, Kralların derebeylerin yaşadıkları kale ve şa­ toları ele geçirerek feodaliteye son vermeleri C) Skolastik felsefenin yıkılarak bilim ve sanat­ ta özgür düşüncenin etkili olması İngiltere'de Magna Carta'nın imzalanması C) Protestanlığı yok etm ek için Engizisyon mah­ kemelerinin kurulması Osmanlı Devleti'nde, I. IV. Haçlı Seferi sırasında kurulan Trabzon Rum İmparatorluğu'nun 1461 yılında ortadan kaldı­ g e liş m e le rin d e n h a n g ile ri A n a d o lu 'd a fa a liy e t Aşağıdakilerden hangisi Yeni Çağ'da meydana gelen gelişmelerden biri değildir? B) Hür düşüncenin egemen olduğu aristokratik cumhuriyetlerden oluşan şehir devletlerin­ den oluşması C) Burjuva sınıfının diğer ülkelere oranla erken gelişmesi D) Hümanizm hareketlerinin öncelikle İtalya'da görülmesi E) Trabzon Rum İmparatorluğu E) Doğu ticaret yollarının tümüyle Türk ve M üs­ lümanların denetimine girmesi 6 . Venedik ve Cenevizli gemicilerin AvrupalIların ih­ tiyaç duyduğu malları tüm üyle Türk ve Müslümanlardan alarak Avrupa pazarlarına götürm e­ leri ve pahalıya satmaları aşağıdakilerden han­ gisine neden olmuştur? A) Venedik ve Ceneviz'de monarşilerin kurulma­ sına B) Akdeniz ve Karadeniz'de Türk egemenliğinin başlamasına C) AvrupalIların coğrafi keşiflere yönelmesine D) Reform hareketlerinin İtalya dışında da etkili olmasına E) Avrupa'da derebeylik sisteminin yıkılmasına 7. 10. Avrupa tarihinde meydana gelen, I. Avrupa'da halkın yokluk ve yoksulluk içinde ol­ ması, buna karşın doğu ülkelerinin zenginlikleri Rönesans hareketleri, ve verimli toprakları AvrupalIların ilgisini çekiyor­ II. Coğrafi keşifler, du. III. Haçlı Seferleri gelişmelerinden hangileri, AvrupalIların Doğu'nun zenginliklerinden yararlanmak istemeleriyle ilgi­ lidir? Avrupa tarihinde, I. Kavimler Göçü, II. Sanayi Devrimi, A) Yalnız I B) Yalnız III D) I ve II 8. E) II ve III Avrupa'da, I. Haçlı Seferleri sırasında pusulayı tanıyan Av­ rupalI gemicilerin, pusulanın açılarıyla ilgili he­ sapları geliştirerek açık denizlere çıkmaları, n u ç la r ın d a n o ld u ğ u s ö y le n e b ilir? IV. Haçlı Seferleri A) Avrupa'da kiliseye güven azalırken Hristiyanlığın yeni ülkelere yayılması gelişmelerinden hangilerinin AvrupalIların doğu ülkelerinin zenginliklerinden yararlanma amacı­ na yönelik olduğu söylenebilir? A) I ve II III. coğrafya bilgisindeki ilerleme sonucu hurafe­ lere inanmayan cesur gemicilerin ortaya çık­ ması aşağıdakilerden hangisini doğrudan etkilemiştir? A) Kralların derebeyler karşısında güç kazanma­ sını B) B) III ve IV D) II ve IV E) II ve III D) Ceneviz ve Venedik limanlarının önem ka­ zanmasını C) D) Ticaret I. Mimari Hümanizm hareketleri B) ili. Haçlı Seferleri ’S a £ M IV. Dünyanın dolaşılması V. Magna Carta'nın imzalanması gelişmelerden hangileri Osmanlı Devleti'nin ku­ ruluşundan önce meydana gelmiştir? B) I ve IV E) II ve IV servet edinmeleri Portekiz ve İspanya'nın bu konuda öncelik yap­ masının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Yüzyıl C) Gemicilik ve denizcilik alanlarında gelişmiş olmaları ması ve zengin devletler haline gelmeleri aşağıdaki hangi olaya bağlı olarak ortaya çıktığı savunulabilir? A) Coğrafi keşifler I, Osmanlı Devleti'nin Hint ticaret yolunun hâ­ kimiyeti için Portekizliler ile mücadele etmek zorunda kalması, II. İpek ve Baharat yollarının Osmanlı denetimine girmesi sonucu birkaç kez el değiştiren ürün­ lerin pahalıya mal olması, B) Müslümanlara yönelik düzenlenen Haçlı Se­ ferleri C) OsmanlIların Memluk Devleti'ni yıkmaları D) Siyasi ve mali açıdan güçlü krallıklara sahip olmaları D) Bizans İmparatorluğu'nun yıkılması E) E) Müslümanların askerî ve siyasi baskısında ol­ maları 3. III. Pusulanın geliştirilerek sapma açısının düzel­ tilmesi, IV. Yeni ırklar, kültürler, hayvanlar ve bitkilerin ta ­ nınması Gemicilik sanatında ve coğrafya bilgilerinde­ Yukarıdaki gelişmelerden hangisi coğrafi keşif­ ki ilerlemeler lerin sonuçları ile ilgilidir? Hümanizma hareketlerinin Avrupa'yı etkile­ mesi D) Avrupa'da yeni mezheplerin ortaya çıkması E) Okyanus koşullarına dayanıklı gemilerin ya­ pılması Yeni Çağ'da AvrupalIlar bilinmeyen ülkeleri bul­ mak, yeni ticaret merkezleri kazanmak amacıy­ la XV. yüzyılın sonlarından başlayıp X V I. yüzyıl boyunca süren keşiflere yöneldiler. Buna göre, I. keşfedilen yerlerden Avrupa'ya getirilen bol miktarda altın ve gümüş paranın Osmanlı ül­ kesine gelmesi sonucu, akçenin değerinin düş­ mesi, II. keşfedilen ülkelere Avrupa'dan yapılan göçler sonucu Avrupa'da nüfus azalırken Amerika kı­ tasında nüfusun artması, III. İstanbul'un fethinden sonra Karadeniz'deki ti­ caret merkezlerinin Türklerin eline geçmesi so­ nucu AvrupalIların Uzakdoğu mallarını pahalı­ ya almaları durumlarından hangileri coğrafi keşiflerin sonuç­ ları ile ilgili değildir? A) Yalnız A) I ve IV D) I ve 46 B) Yalnız C) II ve C) II ve IV B) II ve D) I ve II E) I ve II C) I ve Venedik, Cenova, Napoli gibi şehirlerin büyük II. İtalyan şehir devletlerinin siyasi güçlerinin art­ C) II ve III C) Antikite eserlerinin yeniden incelenmesi E) Bankacılık I. B) II ve IV A) Barutun öneminin anlaşılması II. Sanayi Devrimi A) II ve III I ve III Yeni Çağ'da görülen olaylardan hangisi diğerlerin­ den daha sonra gerçekleşmiştir? Kıta Avrupası'nda meydana gelen, Bu durum Avrupa'da aşağıdakilerden hangisinin Dogmatik düşüncelerin gündelik yaşamda da etkin olmasını İngiltere ve Fransa arasında olan Savaşları'nın etkisinde bulunmaları A) D) III ve IV D) III ve V B) IV. Ceneviz devletlerinden hangilerinin coğrafi keşiflerden olumsuz etkilendikleri söylenebilir? D) Akdeniz limanlarının önem kazanması 11. Coğrafi keşifler sırasında yeni keşfedilen ülkeler­ den bol miktarda kıymetli maden Avrupa'ya geti­ rildi. Ekonomide altın ve gümüş kullanımının mik­ tarı arttı. Bu gelişme ticaret ve para piyasasını canlandırdı. B) Dokumacılık nedeniyle tahrip III. Osmanlı, tem eleri A) Toprak A) Ülkelerinin din savaşları edilmiş olmaları İspanya, II. Portekiz, E) A vrupalIların Çin ve Hindistan'a u laşm ak is­ önemini yitirmesine yol açmıştır? Coğrafi keşiflere ilk başlayanlardan Baltelmi Diyaz, Portekiz adına; Cenova'lı Kristof Kolomb, İs­ panya adına bu faaliyetleri yürütmüşlerdir. I. C) Açık denizlere açılmak için dayanıklı gemiler yapılması 12. X II. yüzyıldan itibaren, 9. Buna göre, B) Gemicilerin coğrafya bilgisindeki ilerleme so­ nucu daha cesur hareket etmeleri C) I ve III Uzakdoğu ve Hindistan'a giden yeni ticaret yollarının bulunmasını & S C) Papalara ve Katolik kilisesine olan güvenin s sarsılmasını I E) Yeni Çağ'da yapılan coğrafi keşifler bazı ülkeleri olumsuz olarak etkilemiştir. A ş a ğ ıd a k ile r d e n h a n g is in in c o ğ r a fi k e ş if le r in s o ­ III. Coğrafi keşifler, II. Müslümanlardan, dünyanın düz ve ortasında ■ da Kudüs'ün olmadığını öğrenmeleri, ■ 1 C) I ve III E) E) I ve II ve IV 47 7. I. Venedik 10. Aşağıdakilerden hangisi Rönesans'ın İtalya'da başlamasının nedenlerinden biridir? II. Ceneviz III. İspanya A) Kiliseye duyulan güvenin azalması IV. Portekiz B) Yukarıdaki devletlerden hangileri Yeni Çağ başla­ rında Batı Asya'da Bizans İmparatorluğu'na, Su­ riye ve Mısır'da Memluk Devleti'ne ulaşan Asya mallarının, Avrupa'ya taşınmasını yapmışlardır? C) İtalyan şehirlerinin değişik uygarlıklarla etki­ A) III ve IV B) II ve IV D) I ve II 8. I. Müslüman dünyasından öğrendikleri matbaa­ yı geliştirmeleri leşim içinde olması D) İncil'in Avrupa dillerine çevrilmesi C) I ve III E) E) II ve III 1. Fatih'in ölümüyle oğulları II. Bayezid ve Cem Sul­ tan arasında başlayan tah t kavgası sırasında, I. Pozitif düşüncenin ve yeni buluşların ortaya çıkması Yeni kıta ve uygarlıkların bulunması, 11. Yeni Çağ başlarına kadar Avrupa'da bilim adam­ si ve önem kazanması, ları ve sanatçılar çalışmalarında kilise ve İncil ile III. Türklerin ve diğer Müslümanların ekonomik çelişmemek zorundaydılar. kayba uğraması Bu durum aşağıdakilerden hangisini güçleştir- Yukarıdakilerin hangileri coğrafi keşiflerin sonuç­ tışmalar, II. Osmanlı Devleti'nde uygulanan devşirme sis­ teminin ortaya çıkardığı olumsuzluklar, III. Karamanoğulları Beyliği'nin kışkırtmaları III. Şah İsmail'in Doğu ve Güneydoğu Anadolu'yu gelişmeleri Osmanlı Devleti ile aşağıdaki hangi devletin ilişkilerinin gerginleşmesine yolaçmıştır? IV. Rodos şövalyeleri ve papalığın Cem Sultan'a A) Akkoyunlu sığınma hakkı vermeleri B) gelişmelerden hangileri Osmanlı Devleti'nde içinde yaşanan taht kavgasının büyümesinde etkili oldu­ ğu söylenemez? A) I ve III B) Yalnız II B) II ve III D) Memluk C) I ve IV D) III ve IV D) I, II ve III B) E) I ve II 9. Yeni Çağ'da Avrupa'da görülen, C) Papalığın siyasal bir güç haline gelmesini D) Coğrafi keşiflerin başlamasını E) ulaşması, ması aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir? 12. Yeniden doğuş (Rönesans) kelimesi İtalya'da sa­ natsal ve bilimsel gelişmeyi ifade eder. Bu söz­ cük ilk kez İtalyan sanatçı Giorgio Vasari tarafın­ dan kullanılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi Rönesans'ın başlaması­ nın nedenlerinden biridir? A) Hareketli harf sistemine dayanan matbaanın bulunması ve yaygınlaşmasıyla III. Safevi hükümdarı Şah İsmail'in Anadolu'da kış­ kırtıcı propaganda yürütmesi D ulkadiroğlu Beyi A la ü d d e vle 'y e Osmanlı Devleti'nin yardım etmesi Yukarıdaki gelişmeler aşağıdaki hangi hükümdar döneminde Osm anlı-Memluk savaşına neden ol­ muştur? A) II. M urat B) II. Mehmet C) II. Bayezid D) I. Selim E) I. Süleyman durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­ nebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III hareketlerinin Sanayi Devri- D) II ve III E) I ve II Katolik kilisesine bağlı din adamlarının güç kaybetmesi C) Gözlem ve deneyin önem kazanarak akılcılı­ ğın egemen olmaya başlaması D) Makyavelizmin yönetimde etkin ve egemen olması 3. Osmanlı D evleti'nde yaşanan aşağıdaki hangi olaydan yararlanmak isteyen Avrupalı Hristiyan güçler Osmanlı Devleti’ne karşı yeni bir Haçlı Se­ feri düzenlemeye çalışmışlardır? A) Cem Sultan Olayı 6 . Aşağıdaki olaylardan hangisi II. Bayezid'in oto­ nın başlamasına ortam hazırlamıştır? E) Avrupa'da sanattan zevk alan zengin bir sını­ fın ortaya çıkması C) Şeyh Bedrettin Ayaklanması Cem Sultan'a destek vermesi B) Şah İsmail'in etkisiyle Şahkulu Ayaklanması'nın çıkması C) Mora'da Venediklilerin elinde kalan kale ve li­ manların alınması B) Şahkulu Ayaklanması E) Bizans İmparatorluğu'nun yıkılmasından son­ ra BizanslI bilim insanlarının İstanbul'dan ay­ rılmalarıyla - A) Karamanoğullarının B) D) Derebeyleri yenilgiye uğratan kralların güç kazanmasıyla Memluk Sultanı Kayıtbay'ın tah t kavgasında Cem Sultan'ı desteklemesi mi'nin etkisiyle sona ermesi C) İspanya ve Portekiz öncülüğünde başlayan coğrafi keşiflerin başarıya ulaşmasıyla - ritesini sarsmış, oğulları arasında tah t kavgası­ A) Sömürgecilik B) Orta Çağ'ın dogmatik skolastik felsefesinin sona ermesiyle 2. Fatih'in ölümüyle şehzadeleri arasında başlayan g’ taht kavgasının, 1 II. Memluklerin ve papalık kurumunun OsmanlI­ lara yönelik olumsuz politika izlemeleri, II. Hümanizm hareketinin doğması ve çabuk ge­ III. Katolik kilisesi karşıtı hareketlerinin yaygınlaş­ Ramazanoğulları E) II ve IV I. eski güç ve kuvvetlerine kavuşmak isteyen Ka- ş ramanoğullarınm OsmanlIların içişlerine karış­ maları, Bilimsel faaliyetlerin gelişmesini I. Yeni düşünce ve anlayışların halka daha hızlı lişme göstermesi E) Merkezi krallıkların kurulmasını 5. E EfVı m m ifc» m Safevi C) Venedik A) Feodalitenin sona ermesini C) II ve III Hicaz su yolları sorunu, II. Dulkadiroğulları Beyliği'nde ortaya çıkan iç ça­ mistir? ları arasındadır? Fatih döneminde, I. Karamanoğulları ile Memlukların OsmanlIlara yönelik izlediği politikalar, ele geçirmek için yaptığı çalışmalar, II. Atlas Okyanusu liman ve kentlerinin gelişme­ A) Yalnız I 4. D) Memluklerin Dulkadiroğulları beyleri arasın­ daki iç kavgalara karışması D) Bozoklu Celal Ayaklanması E) E) Vezir Ahm et Paşa Ayaklanması Endülüs Müslümanlarına gereken yardımın yapılamaması 7. II. Bayezid dönemi önceki dönemlere göre olduk­ 10. Cem Sultan Olayı ile ilgili, ça sönük geçmiş, büyük fetihler olmamıştır. I. Bu durumun nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? Batılı devletlerin Osmanlı Devleti'nin iç işleri­ ne karışmasına olanak tanımıştır. II. Osmanlı Devleti'nin batıya yönelik seferlerinin durmasına neden olmuştur. A) Osmanlı - Avusturya çatışma ve savaşları­ nın yoğunlaşması III. Bayezid'in kendi şehzadeleri arasında taht kav­ galarının başlamasına yol açmıştır. B) Sağlığında oğullan arasında taht kavgaları başlaması C) AvrupalIların Cem'i OsmanlIlara karşı koz olarak kullanmaları 1 Osmanlı Devleti'nin, bilgilerinden hangileri doğru değildir? Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki fetihleri, aşağıdaki hangi padişah döneminde başlamıştır? A) Yalnız I A) II. M urat II. Sünni İslam dünyasının siyasi lideri durumuna gelmesi B) Yalnız III D) II ve III C) I ve III aşağıdakilerden hangisiyle gerçekleşmiştir? C) II. Bayezid E) Şah İsmail'in Anadolu'yu ele geçirmek için II. Bayezid döneminde Antalya ve çevresinde çı­ B) Baba İshak Ayaklanması Yavuz Sultan Selim'in tahta geçmesinde aşağıdakilerden hangisinin desteğini alması etkili olmuş­ tur? C) Şeyh Bedrettin Ayaklanması A) Tımarlı sipahiler A) Şahkulu Ayaklanması Osmanlı Devleti'nde mutlak ve devredilemez hak­ lara sahip padişah Osmanlı hanedanına mensup­ B) İstan­ Kanuni'nin İran'ı yenilgiye uğratarak Bağdat'ı alması D) Şeyhülislamın Divanıhümayun'un doğal üye­ si olması 2. B) Şeyhülislam ve ulema sınıfı lâ1’ f m m» s Kanuni Sultan Süleyman başkenti C) Safevilerin etkisiyle çıkan Şahkulu Ayaklanması'nın bastırılması Osm anlIların I. Selim dönem inde fe th e ttiğ i, I. D) Baba Zünnun Ayaklanması 9. E) 11. Babası II. Bayezid'in doğudaki Safevi tehlikesine karşı önlem almaması üzerine Yavuz Sultan Se­ lim kendisinden önceki hükümdarlardan farklı ola­ rak babasını tahttan indirerek hükümdar oldu. kan isyan aşağıdakilerden hangisidir? Kalender Çelebi Ayaklanması A) Bizans İmparatorluğu'nun bul'un fethi D) Yavuz Sultan Selim Anadolu'da isyanlar çıkarması E) kutsal topraklara egemen olması, B) Fatih Sultan M ehm et E) I, II ve III D) II. Bayezid'in savaştan hoşlanmaması 8. I. E) I. Selim'in Mısır seferini gerçekleştirmesi Suriye, II. Filistin, C) Yeniçeriler i III. Mısır D) Divanıhümayun üyeleri ¥ bölgeleri, aşağıdaki hangi savaşlardan sonra Os- | E) manii Devleti sınırlarına katılmıştır? Anadolu ve Rumeli beylerbeyleri tu. Tahtın boşalması durumunda oraya kimin ge­ A) Çaldıran - Turnadağ çeceği konusunda kesin bir belirlemenin olmama­ sı en önemli iç sorun olan taht kavgalarına neden olmaktaydı. Fatih'in ölümünden sonra oğulları Cem Sultan ile Bayezid arasındaki hükümdar olma mücadelesi sırasında Cem Sultan'ın, I. Sen Jan (Saint Jean) şövalyelerinin davetiyle Rodos'a sığınması, B) Pasinler - Dandanakan 12. II. Bayezid döneminde, Kemal Reis komutasında­ daki Müslüman ve Yahudileri, Katoliklerin katli­ D) Mercidabık - Ridaniye amından kurtarmıştır. Yahudilerin bir kısmı Os­ E) Ankara - Otlukbeli İslam dünyasının siyasi liderliğinin yanı sıra dini liderliğinin de Osmanlı Devleti'nin eline geçmesi aşağıdaki olaylardan hangisiyle gerçekleşmiştir? manlI ülkesine getirilerek yerleştirildiler. Bu gelişme, I. II. Avrupa'ya götürülerek Vatikan'da ve Fransa'da tutulması, C) Hittin - Ayn Calut ki Osmanlı donanması İspanya'ya giderek, bura­ Katoliklerin dini hoşgörüye sahip olmadığı, A) II. M ehm et'in İstanbul’u fethederek Bizans II. Osmanlı ülkesinde yaşayan gayrimüslim sayı­ İmparatorluğu'na son vermesi sının arttığı, III. Memlukların davetiyle gittiği Kahire'de padi­ şah gibi karşılanıp himaye görmesi B) III. OsmanlIların yardıma muhtaçlar konusunda din ayrımı yapmadığı 3. gelişmelerinden hangileri Cem Sultan Olayı'nın önceleri bir iç sorun iken giderek devletlerarası sorun haline gelmesine neden olmuştur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) II ve III E) I, II ve III durumlarından hangilerine kanıt olarak gösterilebi­ lir? Kanuni Sultan Süleyman'ın Mohaç Savaşı'nı kazanarak Macaristan'ı fethetmesi Yavuz Sultan Selim döneminde Dulkadiroğulları C) II. Bayezid'in Safevi Devleti'nin etkisiyle baş­ Beyliği'nin yıkılarak Anadolu Türk birliğinin sağ­ layan Şahkulu isyanını bastırması lanması aşağıdaki hangi savaşla sağlanmıştır? D) Fatih'in A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III A) Turnadağ B) Mercidabık C) Ridaniye D) Irakeyn E) Çaldıran Karamanoğulları Beyliği'ni yıkarak Anadolu Türk birliğini sağlaması E) Yavuz Sultan Selim'in Memluk Devleti'ni yı­ karak halifelik makamını ele geçirmesi 6 Yavuz Sultan Selim döneminde yapılan Mısır Seferi'nin sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Suriye, Filistin ve Mısır'ın fethedilmesi B) Halifeliğin OsmanlIlara geçmesi C) Kutsal emanetlerin İstanbul'a getirilmesi D) Kıbrıs için Venediklilerden vergi alınmaya başlanması E) Sii tehlikesinin tamamen sona erdirilmesi 9. Yavuz Sultan Selim’in, I. M. 1516 yılında yapılan M ercidabık Savaşı'nda Memluk Sultanı Kansu Gavri'yi, II. 1517 yılında yapılan Ridaniye Savaşı’nda Mem­ luk Sultanı Tumanbay'ı £ yenilgiye uğratmasının sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? ^ B) Suriye, Filistin, Mısır ve Hicaz yöresi Osman­ Osmanlı Devleti'nde görülen yukarıdaki ayaklan­ malardan hangileri Anadolu topraklarında çıkma­ A) Yalnız I D) I ve E) Yalnız Suriye, Filistin ve Mısır'ın Osmanlı hâkimiyetine 2. Osmanlı D evleti'nin göçebe Türkmenleri kont­ rol altına alm ak istem esi ve D ulkadiroğulları Beyliği'ne bağlı olan sipahilerin dirliklerinin elle­ rinden alması sonucu. Hacı Bektaşi Veli soyun­ dan geldiğini ileri süren Safevi Devleti'nin de des­ teğini alan bir kişi tarafından çıkarılan, 1 5 2 7 yı­ lında sadrazam İbrahim Paşa tarafından bastırı­ lan ayaklanma aşağıdakilerden hangisidir? luğu'nun Yükselme D ev ri’nde m eydana gelen girmesi, gelişmeler arasında yer almaz? 10. A şağıdakilerden hangisi O sm anlı İm parator- A) Fransa ve Venedik'e ticari ayrıcalıklar tanın­ ması B) sı C) Yalnız III C) E) II ve III rulması D) Girit Adası'nın fethedilmesi uygun olarak daha çok Müslüman olmayanlarla A) Bulgaristan'ın Osmanlı kontrolüne girmesi savaşarak sınırlarını genişletmiştir. B) Macaristan'ın Osmanlı egemenliğine girmesi C) Denizlerde Osmanlı üstünlüğünün sağlanma-: nek olarak gösterilemez? sı A) Bosna B) C) Kıbrıs D) Trabzon E) Suriye Amasra D) Mısır ve Suriye’de egemen olan Memluk i Devleti'ne son verilmesi E) Doğu ticaret yollarının OsmanlIların deneti­ mine girmesi Viyana'nın kuşatılması II. Trablusgarp'ın alınması A) I. M ehm et D) Şehsuvaroğlu Ali Bey B) I. Selim C) Sokollu M ehm et Paşa D) I. Süleyman 3. Osmanlı Sadrazamı Piri M ehm et Paşa'nın emekli arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? I. C) Hain Ahm et Paşa İran'da egemen olan Safevi Devleti ile ilk j Osmanlı Devleti, İslamiyet'teki cihat geleneğine Şahkulu aşağıdaki hangi dönemde gerçekleşmiştir? j dolu ve Avrupa'da yaptığı savaşların sonuçları E) B) Canberdi Gazeli, ( 11. Osmanlı Devleti'nin XV. ve X V I. yüzyıllarda Ana­ Aşağıdaki bölgelerden hangisinin fethi buna ör­ Baba Zünnun III. Rodos ve Sakız adalarının fethi resmî antlaşmanın yapılması 8 B) A) Kalenderoğlu E) Baba Zünnun E) A) Canberdi Gazali D) Kalender Çelebi II I ve II C) Yalnız II Mukaddes emanetler arasındaki Hz. Muham- Baharat Yolu'nun kontrol altına alınması, D) aşağıdakilerden hangisidir? C) Vezir Ahm et Paşa I B) Yalnız II te geçen Şam beylerbeyinin çıkardığı ayaklanma karıştı. feri sonunda, Yalnız I B) II ve III med'in sancağı ve kılıcı İstanbul'a getirildi. Yavuz Sultan Selim döneminde yapılan Mısır Se­ A) Memluk Devleti'ni yeniden kurmak için hareke­ mıştır? D) Bu zaferlerle birlikte Memluk Devleti tarihe Venediklilerin Kıbrıs için Memluklere ödediği vergiyi Osmanlıya ödemeye başlaması •a gelişmelerinden hangilerinin Osmanlı hâzinesine î uzun süre katkı sağladığı söylenemez? Yavuz'un ölümünden sonra M ısır'ı ele geçirerek III. Canberdi Gazali kaldırıldı. E) Eski bir Mem luk beyi iken Yavuz'un Mısır sefe­ ri sırasında Osmanlı Devleti'nin hizmetine giren, II. Vezir Ahm et Paşa C) Doğuda ortaya çıkan Şii tehlikesi ortadan III. 4. Baba Zünnun A) Baharat ticaret yolu tamamen OsmanlIların eline geçti. lI sınırlarına katıldı. 7 I. E) II. Bayezid olmasından sonra, ikinci vezir olmasına rağmen sadrazamlığa getirilmeyen, atandığı Mısır valili­ ği sırasında da Memluklu devlet adamlarını çev­ resinde toplayarak kendini sultan ilan edip adına sikke kestirip, hutbe okutarak isyan eden devlet Kanuni döneminde yapılan Viyana kuşatmasının adamının çıkardığı ayaklanm a aşağıdakilerden başarısız olmasında, hangisidir? I. kent surlarının güçlülüğü, A) Baba İshale II. uygun olmayan iklim koşulları, B) Baba Zünnun III. Kırım Ham'nın verilen görevi yapmaması C) Ahm et Paşa durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylene­ bilir? D) Kalendar Çelebi E) Şahsuvaroğlu Alibey A) Yalnız I D) B) Yalnız III II ve III C) I ve II E) I ve III ■■■ ■ . — .......... vssm ■- •.............. 7. Macar Kralı II. Layoş'un, Şarlken ve Ferdinand'a ’ güvenerek Osmanlı Devleti aleyhine çalışması üzerine sefere çıkan Kanuni, Macar Krallığı'na son vererek Erdel Beyi Yanoş'u Macar kralı yap­ 10. Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'de kesin üstünlük sağlaması aşağıdaki hangi olayla gerçekleşmiş. tir? A) Preveze Deniz Savaşı mıştır. Osmanlı Devleti'ne Orta Avrupa egemenliğini sağlayan bu gelişme aşağıdaki hangi olay sonu­ cunda meydana gelmiştir? A) Preveze Deniz Savaşı'nın kazanılmasıyla B) Rodos Adası'nın fethi C) Cerbe Deniz Savaşı 1 D) Hint Deniz Seferleri E) 1 5 3 8 yılında Süveyş'ten hareket eden Hadım Sü­ Kanuni döneminde, I. leyman Paşa komutasındaki Osmanlı donanması­ Irakeyn nın başlattığı Hint deniz seferleri aşağıdaki hangi Malta Kuşatması II. Nahçıvan devletin faaliyetlerine engel olmak amacıyla dü­ B) Viyana'nın kuşatılmasıyla seferleri aşağıdaki hangi devlete yönelik olarak C) Belgrad'ın fethedilmesiyle yapılmıştır? D) Mohaç Meydan Savaşı'nın kazanılmasıyla A) Akkoyunlu B) Safevi C) D) Timur E) Fransa'ya kapitülasyonların tanınmasıyla Memluk E) zenlenmiştir? A) İspanya B) Portekiz C) Hollanda D) Fransa E) İngiltere Pontus Rum 11. Fatih Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman Karadeniz ve Akdeniz'de egemenlik kurmak ama­ cıyla büyük bir mücadele içinde olmuşlardır. Aşağıdakilerden hangisinin bu amaca yönelik ol­ 2. Osmanlı Devleti, Yavuz Sultan Selim dönem in­ duğu söylenemez? 8. "Avusturya arşidükü protokolde Osmanlı sadra‘ zamına eşit sayılacaktır." maddesi aşağıdaki han­ C) Amasya Ferhat Paşa C) Preveze Deniz Savaşı Nasuh Paşa İstanbul D) Kırım'ın fethi E) Serav E) 5. I. doğu bölgesinde etkili olan Şii tehdidini önle­ B) Irakeyn Seferi gi antlaşmada yer almıştır? A) den itibaren, A) Girit'in fethi mek, sınırlarını güvence altına almak, taya çıkmıştır? II. kışkırtmalar sonucu çıkan ayaklanmaları önle- J! yerek, Anadolu'nun güvenliğini sağlamak, Sakız Adası'nın alınması Hint deniz seferleri aşağıdaki olaylardan hangi­ sinin neden olduğu gelişmelere bağlı olarak or­ ^ A) Coğrafi keşifler « amacıyla Safevi Devleti'yle sık sık savaşmak zo­ runda kalmıştır. B) Haçlı Seferleri Bu savaşlar sonunda yapılan ilk resmi antlaşma aşağıdakilerden hangisidir? D) Süveyş Kanalı'nın açılması C) Rönesans hareketleri E) Reform hareketleri A) Amasya B) Ferhat Paşa C) Serav 12. Kanuni Sultan Süleyman döneminde OsmanlIla­ D) Nasuh Paşa rın, I. 9. Akdeniz'de Osmanlı egemenliğini sağlayan Bar­ baros Hayrettin Paşa'dır. Barbaros Hayrettin Pa­ sa aşağıdaki hangi Osmanlı padişahı zamanında Osmanlı Devleti'nin hizmetine girmiştir? A) II. Murat B) Fatih Sultan Mehmet C) II. Bayezid D) II. Selim E) Kanuni Sultan Süleyman Roma-Germen İmparatorluğu'na karşı Fransa'ya destek vermeleri, E) Kasrışirin 6. II. Reform hareketleri sırasında Protestanları des­ teklemeleri, III. Portekizlilere karşı Hint deniz seferleri yapma­ ları politikalarından hangilerinin, Avrupa Hristiyan bir­ liğini önlemeye yönelik olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III Hint deniz seferlerinde, I. 3. Denizcilikte yetersiz oldukları için ticaret yolla­ rının ve Kızıldeniz'in güvenliği için Portekizlilere karşı Osmanlı Devleti'nin yardımını isteyen dev­ let aşağıdakilerden hangisidir? Osmanlı gemilerinin okyanus şartlarına uygun olmaması, II. seferlere gereken önemin verilmemesi, III. yerel Müslüman hükümdarların gereken yardı­ mı yapmaması A) Memlukler B) Eyyubiler durumlarından hangileri bu seferlerin başarıya ula­ şamamasının nedenleri arasındadır? C) D) Tolunoğulları A) Yalnız I Beni Ahmer E) Fatımiler D) B) Yalnız III I ve II C) II ve III E) I, II ve III 55 7. 10. Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi'nde, I. Mısır, Kanuni döneminde ülke nufusu 12 milyondan 22 milyona çıkmıştır. 1 W 7İ-İ-7 l v Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? II. Suriye, A) İsyanların yaşandığı bölgelerden yapılan göç. III. Cezayir ler topraklarından hangilerini savaş yapmaksızın B) egemenliği altına almıştır? Kaybedilen topraklardan yapılan göçlerin art-5 t. ması A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II I. C) Savaşlarda yeni yerlerin fethedilmesi E) D) II ve I, II ve Osm anlı Devleti’nde, 3. Osmanlı padişahları, iktidarlarına karşı devlet yö­ Kuruluş Dönemi'nde hükümdarlığın babadan neticilerinin bir tehdit oluşturmalarını önlemek oğula geçecek şekilde düzenlenmesi, amacıyla aşağıdakilerden hangi önlemi almıştır? D) Coğrafi keşiflerle yeni bulunan ülkelerin etki- f II. Fatih'in yayınladığı kanunname ile tahta geçen leri A) Ölen ya da öldürülen yöneticinin mallarına el kişinin kardeşlerini öldürmesini yasal hale ge­ E) Balkanlarda devşirme alınanların sayılarının * koymuşlardır. tirmesi, B) artması III. I. Ahm et döneminde yapılan düzenleme ile Os­ manlI ailesinden en yaşlı ve akıllı kişinin hü­ C) kümdar olmasının zorunlu hale getirilmesi uygulam alarından hangileri veraset sistem ini I. B) Yalnız D) II ve İnebahtı'da Osmanlı donanmasının yakılması Enderuna sadece devşirmelerin alınmasını sağlamışlardır. D) Anadolu ve Rumeli beylerbeyliklerini kur­ muşlardır. esaslara bağlama amacına yöneliktir? A) Yalnız I Devlet yönetiminde Türklere öncelik vermiş­ lerdir. C) I ve E) E) I, II ve Yeniçerilerden oluşan özel bir birlik kurmuş­ lardır. II. Malta Adası'nın kuşatılması III. Tunus'un fethedilmesi ve Fas'ın OsmanlIlara bağlanması m _ Yukarıdakilerden hangileri Kanuni dönemi olay- ^ Osmanlı Devleti'nde, ları arasındadır? I. A) Yalnız I D) B) Yalnız II I ve III C) Yalnız III E) II ve III OsmanlIlarda tahta çıkan padişahlar hükümdar II. Edirne, adayı şehzadelerini yönetim konusunda deneyim III. İstanbul kazanmalarını sağlamak amacıyla Amasya, Kü­ tahya, Manisa ve Trabzon sancaklarına vali ola­ 11. Osmanlılar, Kanuni Sultan Süleyman zamanın­ da, Portekizlilerin Müslüman tüccarların Baharat Yolu'ndan faydalanmalarım engellemesi ve Kızıldeniz yoluyla hacca giden Müslümanlara saldır­ 9. Osmanlı Devleti'nde Kanuni Sultan Süleyman za­ maları üzerine Hint deniz seferlerini başlattılar. manında bütçe giderlerinin gelirinden fazla oldu­ Buna göre Hint deniz seferlerinin başlamasında, rak atarlardı. Daha sonraki yıllarda uygulama de­ ğişmiş ve yalnızca büyükoğullar valiliğe atanmış­ tır. I. Bu bütçe açığının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? dini, mesine II. sosyal, - ne geçilmesine nedenlerden hangilerinin etkili olduğu savunula­ Doğu ve Batı'ya sık sık yapılan seferler C) Fransa'ya tanınan ekonomik ayrıcalıklar D) Bağlı devletlerin ödediği vergilerin azalması B) Yalnız III D) I ve III C) II ve III E) I, II ve III bilir? I. öncelik kazanmasına A) Yalnız I D) B) Yalnız II I ve III C) I ve II D) İç çatışmalarla kardeş kanının dökülmesinin önlenmesine E) I, II ve III Çift bozanların sayısının artması E) Sancağa gidemeyen şehzadelerin bilim ala­ ^ -;5 .'A - V^ ■'6^E > / 7. B M 8. 6 yi > 9 . B .: \ 11.'' j^ \ /. \ j y \ Osmanlı Devleti yöneticilerinden bazıları şunlar­ dır: Nişancı, C) Büyük çocukların tahta geçme konusunda nında çalışmalara yönelmesine tacL- I ve II ....... B) Şehzadeler arasındaki taht kavgalarının önü­ III. ekonomik ^ % B < y ; 2;  y A) Bu durum aşağıdakilerden hangisine yol açm ış­ tır? A) Tımarlı sipahi sayısının çoğalması E) kentlerinden hangileri devlete başkentlik etmiş­ tir? A) Düzenli işleyen bir veraset sisteminin getiril­ ğu görülmüştür. B) Bursa, II. Kaptanıderya, III. Kazasker Bunlardan hangileri Divanıhümayun üyeleri ara­ sındadır? A) Yalnız I D) B) Yalnız III II ve III C) I ve II E) I, II ve III 6. I. 9. Resmi işlerle ilgili fetva vermek, II. DivanıhümayuıVa başkanlık etmek, III. emrindeki kalem lerle devletin yazışm alarını yapmak Orhan Bey döneminde kurulan Divanıhümayun'a ; önceleri padişahlar başkanlık ederken aşağıdaki hangi padişahtan itibaren Divanıhümayun'a ve­ ziriazamlar başkanlık etmeye başlamışlardır? "71-XJ, -6=©lv ! ', V, I ■ • " A) Kanuni Sultan Süleyman i / V / \ Yukarıdakilerin hangileri sadrazamın görevleri arasındadır? B) İ 4% -M y- a v V ^ ı \ \ » * \ / / \ t \'j v~r- II. Bayezid C) Yavuz Sultan Selim A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 1, D) Fatih Sultan Mehmet D) I ve III Osmanlı Devleti'nde Ermeniler, Yahudiler ve Sür- 3. yaniler milli ve dini kimliklerini korumuşlardır. E) II ve III E) II. Selim ; Bu durumun, I. 10. Osmanlı Devleti'nde, 7. Osmanlı Devleti'nde aşağıdaki görevlilerin görev­ şulup karara bağlandığı, f kontrol eder. A) Divanıhümayun | Kazasker: Adalet ve eğitim işlerinden sorum­ B) İ durumunu D) Tımarlı sipahilerin ihmal edilmesine ludur. C) Reisülküttap: Yabancı devletlerle ilişkileri dü­ zenler. Beylerbeyi lenebilir? j D) Kapan Emini j E) i Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 4. D) I ve II E) I, II ve III & 5 I | D) Nişancı: Fethedilen toprakları gelirlerine göre ğ ayırıp dağıtımını yapar. E) Müftü: Sadrazam « olmadığı zaman divana başkanlık yapar. 11. Osmanlı devlet yönetimiyle ilgili aşağıdaki bilgi- f lerden hangisi doğru değildir? f 8 . Divanıhümayun ile ilgili, I. Son sözün padişaha ait olması nedeniyle da­ D) Sınırların genişlemesiyle birlikte devlette ça- f lisanların sayısı arttı. | nışma organı niteliğindedir. E) II. Ülke topraklarının genişlemesi ile divan üyele­ A) II ve III D) B) I ve II Yalnız III C) II ve III E) I, II ve III 12. Osmanlı İmparatorluğu'nda İstanbul'da elçi bu­ lundurma hakkını elde eden ilk devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) Ceneviz B) Fransa 2. Osmanlı Devleti'nde, I. Kuruluş Dönemi'nde önce Rumeli Beylerbeyli­ ği, ardından Anadolu Beylerbeyliğinin, Venedik E) Devlet gelirlerinin artırılmak istenmesi 5. Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul'un yöneti­ mi ile ilgili eşleştirmelerden hangisi doğru değil­ dir? A) Taht kadısı - Şehrin en yüksek mülki amiri B) Devletin teokratik yapı kazanmasının B) Yeniçeri ağası - Şehrin güvenliğinden so­ rumludur. C) Devletin C) Hollanda E) İngiltere D) Yönetimde bürokrasiyi azaltmanın amaçlan­ ması A) İstanbul'da Sahnıseman medreselerinin ku­ rulmasının sınırlarının Avrupa'dan Kuzey Afrika'ya kadar genişlemesinin D) Eyalet sayısının artması C) Tımar sisteminde görülen düzensizlik aşağıdaki gelişmelerden hangisinin sonucu ola­ rak ortaya çıkmıştır? III. Tüm Osmanlı vatandaşları isterlerse bizzat bilgilerinden hangileri doğrudur? B) II. Yükselme Dönemi'nde bağlı beylik ve hükümet sistemi ile özel yönetimli eyaletlerin kurulması 1876'da ilk Osmanlı anayasası Kanunuesasi hazırlandı. rinin sayısı artmıştır. Divan'a çıkarak hak arayabilirlerdi. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıkla­ nabilir? başlaması Padişahlar Divan'a Fatih'ten itibaren başkan- f lık etmeye başladı. I C) I. Ahmet zamanında ekber ve erşet usulü ka- f bul edildi. | Beylerbeyleri, Paşa sancağı denilen vilayet mer­ kezinde otururdu. Beylerbeylerinden, Rumeli Bey­ lerbeyi terfi ederse vezir olarak Divan üyesi, Ana­ dolu Beylerbeyi terfi ederse Rumeli beylerbeyi olurdu. Başlangıçta beylerbeyi sayısı bir iken zamanla artmıştır. A) Şehzadelerin sancağa çıkması geleneğinin A) Hükümdarın danışma organı olan Divanıhü- § mayun Orhan Bey zamanında kuruldu. { B) Yeniçerilerin taht kavgalarında taraf olması­ na yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu söy­ C) Şehremini Muhtesip E) mektedir. A) B) C) Taht kavgalarının savaşlara neden olmasına şı benimsemiştir. I kurum aşağıdakilerden hangisidir? gelir-gider B) Yabancıların devletin iç işlerine karışmasına III. Gayrimüslimler de devlet yönetimine katılabil­ |j Devletin maktadır. II. Toplumu ilgilendiren her türlü konunun konu- I III. Halkın şikâyetlerini iletebildiği A) Defterdar: A) Askerî giderlerin önemli hale gelmesine II. Osmanlı Devleti hoşgörülü bir yönetim anlayı­ leriyle ilgili eşleştirmelerden hangisi doğru değil­ dir? Osmanlı Devleti farklı ırk ve dinlerden oluş­ Devletin idari, mali ve askerî konularda karar- J ların alındığı, \ I. Şehzadelerin sancak beyliğine gönderilip kendi kapı halkına sahip olup, gereğinde ordu kurması aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır? ; C) Şehremini - Şehrin belediye işlerinden so­ rumludur. D) Veraset sisteminin sağlam esaslara bağlan­ masının D) Mimarbaşı - İmar işlerini düzenlerdi. E) E) Devletin kuruluşunun tamamlanmasının Muhtesip - Şehrin adalet işlerini yürütürdü. 6. I. Kazalardaki en yüksek görevlidir. II. Kazalarda askerlik dışındaki tüm işlerden so­ rumludur. 1 0 . 1. Devletin çok dinli ve değişik etnik kökenli in­ sanlardan oluşması II. X V II. yüzyıla kadar hükümdar olma hakkının hükümdar çocukları ile sınırlı olması III. Kazaların güvenliğinden sorumludur. Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nde kadıların özellikleriyle ilgilidir? A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve II )\ m u t III. Katoliklerin koruyuculuğunun üstlenilmesi IV. Fatih Kanunnamesi ile halkın yönetime katıl­ ması C) I ve III E) I, II ve III 1. Yukarıdakilerden hangisi Osmanlılar için söyle­ Osmanlı Devleti, ticareti geliştirmek ve korumak için çeşitli önlemler almıştır. nemez? Buna göre, A) I ve II B) III ve IV D) II ve IV C) II ve III I. Aşağıdakilerden hangisi Kapıkulu askerleri ile il­ gili değildir? A) Devletten üç ayda bir maaş alırlardı. derbentçiler, B) II. mekkâri taifesi, E) I ve III lerden oluşurdu. III. yaya ve müsellem 7. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin en üst yönetim organı Divanıhümayun'un üyelerin­ den biri değildir? A) Sadrazam B) Nişancı C) Kazasker D) Beylerbeyi E) Reisülküttap C) gruplarından hangilerinin ekonomik faaliyetler ile 11. lunurdu. B) Yalnız D) I ve C) Yalnız E) E) ve Kazaların üst idari birimi olan sancakların en yetkili yöneticisidir. Osmanlı mâliyesinin farklı gelir kaynaklarının ba­ şında halktan toplanan vergiler gelmektedir. Zo­ II. Sancağındaki tımarlı sipahilerin ve zeamet sa­ runlu ihtiyaçlardan doğan ve örfe dayanan ver­ hiplerinin komutanıdır. Aşağıdaki eyaletlerden hangisi özel yönetimli eya- ■§ ' O letlerden biri değildir? I e3 B) Kırım A) Hicaz D) C) Bağdat Erdel Sadece süvari birliklerinden oluşurlardı. Sancak beyinin görevleriyle ilgili, I. 8. İlk kez I. M urat zamanında kurulmuştur. D) Önemli bir bölümü İstanbul ve civarında bu­ ilgili olduğu söylenebilir? A) Yalnız Hristiyan kökenli savaş esirleri ve devşirme­ III. Sefer sırasında kendisine bağlı askerlerle se­ 2. fere katılır. bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I E) Eflâk B) Yalnız III D) I ve II Buna göre, I. Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden C) E) gilere örfi vergiler denilmektedir. Güzel yazı yazma sanatı o la n , Türklerin İslamiyeti kabul etmesiyle önem kazanmıştır. Bu sa­ natla uğraşanlara adı verilir. II. Avarız hangileri getirilmelidir? ve III. İspenç A) Hat - Nakkaş I, II ve Öşür IV. Haraç B) Hat - Hattat V. Çiftbozan C) Minyatür - Tasvir vergilerinden hangileri örfi vergiler arasında yer D) Nakış - H attat E) 9. almaz? Minyatür - Hat A) I ve III Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değil­ dir? A) Subaşı - Kazaların güvenliğinden sorumlu­ dur. B) Yiğitbaşı - Köylerin güvenliklerinden sorum­ ludur. C) Sakalar gruptur. Ordunun su ihtiyacını sağlayan D) Şehremini - İstanbul'da belediye işlerinden sorumludur. E) Sancakbeyi - Yeniçerilerin en üst komutanı­ dır. D) 12.1. B) I ve IV II ve V C) IV ve V E) II ve III İç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı Devleti'ne bağlıdırlar. II. Yöneticileri padişah tarafından belirlenirdi. 6. Tünel kazarak ve fitil döşeyerek kale ve surların yıkılmasını sağlayan Kapıkulu askerî aşağıdakilerden hangisidir? Osmanlı İmparatorluğu'nda II. Bayezid dönemi­ nin sonlarında Anadolu ve Rumeli'deki halktan önceleri olağanüstü durumlarda alınırken daha sonraki dönemlerde mali sorunlar nedeniyle de­ vamlı hale getirilen vergi aşağıdakilerden hangi­ sidir? A) Bostancılar B) Lağımcılar A) Müsadere B) İltizam C) D) Deliler C) D) Avarız III. Tımar sisteminin uygulandığı eyaletlerdi. Özel yönetimli eyaletlerle ilgili, yukarıdaki bilgi­ lerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II C) II ve III E) I, II ve III 3. Sakalar E) Humbaracılar Öşür E) Ağnam 61 I. Osm anlIlarda halkın ve yöneticilerin mal var­ lığının bir bölüm üne ya da tü m ü n e d evlet ta ­ rafından el konulm asıdır. 10. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı toprak yönetim birimlerinden biri değildir? A) Dirlik II. Temel amacı önemli rütbelere yükselen kişi­ lerin ölümlerinden sonra varislerine birşey bı­ rakamayacaklarını düşünerek dürüst davran­ malarını sağlamaktır. III. Devlet adına çalışırken kazanılan malların ka­ muya ait sayılması kuralına dayanılarak uygu­ lanan sistemdir. II. M ahm ut'un ancak kamu malı olduğu mahke­ me kararıyla saptanan servetlere uygulanması kuralını getirm esiyle uygulamalardan kaldırılan sistem aşağıdakilerden hangisidir? A) Ayanlık B) Müsellem D) Müsadere C) Mültezim E) İltizam B) Sancak D) Ocaklık C) Mukataa f E) Mülk 1. 11.1. Sultan II. M urat zamanında oluşturulan kurum gerçek kimliğine Fatih Sultan M ehm et zama­ nında kavuşmuştur. II. I. Yukarıda bazı özellikleri verilen kurum aşağıdakilerden hangisidir? başlattığı Reform hareketleri sonunda Protestan­ lık mezhebinin resmen tanınması ve yasallaşma­ sı aşağıdakilerden hangisiyle gerçekleşmiştir? A) Vestfalya Barışı B) yoktur? Ogsburg Antlaşması C) Nant Fermanı A) Kavimler Göçü'yle yeni millet ve toplulukların İmarethane ortaya çıkması D) Versay Antlaşması B) Rönesans ile skolastik felsefenin zayıflaması D) Encümenidaniş E) Prusya'nın Alman birliğini sağlaması I. Almanya'da başlayan Reform hareketleri 1555 ve pozitif düşüncenin gelişmesi Darülfünun C) İncil'in ulusal dillere çevrilmesi şılanması D) Dünya'nın yuvarlaklığının anlaşılması sonucu III. Halkın eğitim ve öğretim alanındaki gereksi­ kilise bilgilerinin yanlış olduğunun ortaya çık­ nimlerinin karşılanması ması B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III III. t •8 Yukarıda verilen özelliklerden hangileri Osman­ ,§ 1 2 . 1. Asya, Afrika ve Avrupa'ya uzanan te k Türk S devleti olması lI Devleti'nde kurulan vakıfların amaçları arasın­ m II. Yönetimde teokratik yapının etkili olması dadır? A) Yalnız I sarsılması, gelişm elerinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi A) Medrese E) Kilisesi'nin kapısına Endüljans'a karşı çıkan fikir­ lerini içeren; 9 5 maddeden oluşan bildiriyi asarak III. devlet yönetiminde laikliğin benimsenmesi Kervansarayların yapımı ve işletilmesi II. Yerleşim yerlerinin kültürel ihtiyaçlarının kar­ ‘ Katolik kilisesinin halk üzerindeki otoritesinin azalması, C) Enderun I. f Martin Luther'in Almanya'da 1517'de VVittenberg II. din adamlarının toplum daki saygınlıklarının Devletin ihtiyaç duyduğu mülki, idari ve diğer önemli kadrolara görevli yetiştirmiştir. B) A vru pa'd a, C E) Papaların Haçlı Seferleri sırasında verdikleri $ vaatlerin doğru çıkmaması Augsburg Antlaşması ile sona erdi. Protestan­ Türkler tarafından kurulan en uzun süreli dev­ let olması lık resmen tanındı. II. Yukarıdaki bilgilerden hangileri Osmanlı Devleti ile ilgilidir? Fransa'da mezhep çatışmaları Kalvenizm mez­ hebinin Nant Fermanı ile tanınmasıyla sona er­ di (1598). A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III III. İngiltere kralı Anglikan kilisesini kurarak Re­ D) II ve III E) I, II ve III form h a re k e tle rin i b a ş la ttı; A n glikan izm Osmanlı askerî ve sivil yöneticisi olarak yetişti­ İngiltere'ye yerleşti. rilenler devlette Türkçe konuşmak zorundaydı­ Yukarıdaki gelişmelere bakarak aşağıdakilerden lar. Türkçe bilmeyenlerin devlette yönetici olma hangisi savunulabilir? şansları yoktu. 1 3 . 1. Fethedilen toprakları dirliklere ayırarak dağı­ tır. Bu uygulamanın, I. resmi dilin Türkçe olması, II. II. yöneticiliğin sadece Türklere ait olması, Padişahın mutlak vekili olarak padişahın müh­ rünü taşır. 2. Avrupa'da meydana gelen, I. A) Matbaada basılan dini eserlerin geniş kitlele­ Coğrafi keşifler, B) II. Haçlı Seferleri, III. Yargı işlerinden birinci derecede sorumludur. III. Reform hareketleri durumlarından hangileriyle ilgili olduğu savunu­ Yukarıdakilerden hangileri Divanıhümayun üye­ lerinden nişancının görevleri arasında yer alır? gelişmelerinden hangileri Katolik kilisesine ve din adamlarına duyulan güvenin azalmasına yol aç­ A) mıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız İli E) I, II ve III Yalnız I B) I ve III C) Yalnız II Laik eğitimle birlikte kilisenin eğitim ve kültür üzerindeki baskının kalktığı III. devletin geniş sınırlara ulaşması labilir? re ulaştığı ' C) Pozitif düşüncenin giderek güç ve önem ka­ zandığı D) İslam uygarlığının Batı'ya kültürel etkisinin arttığı D) Yalnız III E) II ve III A) Yalnız II D) B) Yalnız III II ve III C) I ve II E) I, II ve III E) Avrupa'da Hristiyanlar arasında mezhep birli­ ğinin parçalandığı 63 8. Avrupa tarihinde görülen, I. Milano Fermanı rek, halka karşı yapması gereken dinsel ve sos­ II. Nant Fermanı yal görevleri ihmal etmeye başlamasıyla ortaya III. Ogsburg Antlaşması ' çıkmıştır. Reform hareketleri bazı Avrupa ülke­ gelişmelerden hangileri Reform hareketlerinin so­ nucu olarak ortaya çıkmamıştır? A) Yalnız I Reform hareketleri Katolik kilisesinin bozulması, bazı din adamlarının çıkarlarına göre hareket ede­ B) Yalnız II " lerinde yönetime karşı bir hareket olarak başla­ yıp gelişirken bazı ülkelerde kralların himayesin­ C) Yalnız III 1 , Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Yük­ de gelişme göstermiştir. 4. selme Dönemi'nden önce meydana gelmiştir? D) I ve III mıştır? A) Fransa B) Almanya C) İngiltere D) İspanya A şağ ıdaki g elişm ele rd en hangisi O rta Çağ güçle artırmak istediklerinin göstergesidir? 9. Haçlı Seferleri düzenlemeleri C) Skolastik düşüncenin, yerini bilimsel düşün­ ceye bıraktığının D) Müslüman doğu kültürünün Avrupa'yı etkile­ meye başladığının E) Avrupa'da Katolik kilisesinin etkinliğinin azal­ dığının Taraf A) Turnadağ Konya Ramazanoğulları B) Mercidabık Suriye-Filistin Memluk C) Çaldıran Doğu Anadolu Safevi D) Ridaniye Mısır Memluk E) Mohaç Macaristan Macaristan II. Mehmet I. Selim Şah İsmail'in, Anadolu'ya gönderdiği adam­ ların Şahkulu Ayaklanması'nı çıkarması Katolik kilisesinin kendini düzeltmeye ve yeni­ ikleşmesi, Krallığı babadan oğula geçer şekilde düzenle­ meleri Eğitimin kilise dışına taşınarak laik eğitimin başladığının E) II. kilisenin kontrolündeki eğitim ve öğretimin la­ Portekizliler, coğrafi keşiflerde öncü rol oynayarak Afrika'nın güneyinden geçerek Hint Okyanusu'na gelişmelerinden hangilerinin bilimsel alanda ça­ a, 8 lüman devletlere saldırması üzerine Osmanlı Dev- ■ ~(3 _ leti, Hint deniz seferlerini düzenledi. I 5' lışmaların önünü açtığı savunulabilir? Bu seferlerde, A) Yalnız II I. III. Reformun başarıya ulaştığı yerlerde kilise mal­ larının yağmalanması â « B) B) Venedik ve Ceneviz'in Ege ve Karadeniz'de ticari güçlerinin azalması Bölge den örgütlemeye başlaması, D) Toplar sayesinde derebeylerin yaşadığı şato­ ları yıkmaları A) Papaların aforoz ve enterdi yetkilerinin sona erdiğinin Reform hareketleri sonunda, I. C) Papaların elinden törenle taç giymeleri Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesi­ dir? Savaş D) Bozok'ta çıkan Baba Zünnun Ayaklanması'nın bastırılması A) Burjuvaların elindeki ticareti ele geçirmeleri Orta Çağ boyunca zenginleşen ve gücünü artı­ ran kilise ve papalığın, siyasetle ve dünyasal et­ kinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlaması Re­ form öncesinde birçok din adamının tepkisini çek­ mişti. Reform hareketleri XV I. yüzyılda ilk defa Almanya'da Martin Luther ile başladı. Reform ha­ reketleri sonunda Avrupa'da en etkin mezhep olan Katolik mezhebinin etkili olduğu İngiltere'de Ang­ likan, Almanya'da Protestan ve Fransa'da Kalvenizm gibi yeni mezhepler kuruldu. A) Don-Volga ve Süveyş kanallarının açılması girişimlerinin yapılması C) Hristiyanların OsmanlIları Balkanlardan atma umutlarının kesin olarak sona ermesi E) İtalya Avrupası'nda kralların monarşik güçlerini dinsel E) ğıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değildir? Aşağıdaki ülkelerden hangisinde Reform, kralın E) II ve III liderliğinde başlamış ve millî bir karakter kazan­ B) Osmanlı Devleti'nin yaptığı savaşları ile ilgili aşa­ B) Yalnız III D) II ve III C) I ve II ulaştılar. Portekizlilerin bu bölgede bulunan Müs- E) I, II ve III Gücerat sultanının Osmanlı donanmasına yar­ dım etmemesi, II. Portekizlilerin Basra Körfezi ile Kızıldeniz'den çıkışı engellemeleri, III. Osmanlı gemicilerinin Hint Okyanusu'nu iyi ta ­ nımamaları durumlarından hangileri bu seferlerin başarısız­ lıkla sonuçlanmasının nedenleri arasındadır? 10. F ransa'd a L u th e r'in fik irle rin i b en im seyen Kalven'in düşünceleri sadece Fransa'da değil; İs­ viçre, Hollanda ve İskoçya'da da benimsenmiştir. B) Yalnız III D) I ve II A) Abbasiler D) Vestfalya Barışı E) Nant Fermanı B) Akkoyunlular Doğu ticaret yollarını ele geçirmeleri C) Bizans'ın başkenti İstanbul'u kuşatmaları D) Karamanoğulları ile savaşmaları Safevi Devleti ile mücadele etmeleri E) I, II ve III A) Milano Fermanı C) Magna Carta B) C) II ve III Osmanlı Devleti aşağıdaki devletlerden hangisi ile bir süre de olsa aynı çağda yaşamıştır? Ogsburg Barışı A) Venediklilere ayrıcalık tanımaları E) A) Yalnız I Fransa'da mezhep çatışm alarının durması, hal­ ka inanç serbestliğinin tanınm ası ve Kalvenizm mezhebinin kabul edilmesi aşağıdakilerden han­ gisiyle gerçekleşmiştir? B) Yukarıda verilen Osmanlı padişahlarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? 6 . Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Yük­ C) Harzemşahlar selme Dönemi'nde ele geçirdiği yerler arasında yer almaz? D) Gazneliler A) Mısır E) Eyyubiler B) Rodos D) Edirne C) Kıbrıs E) Macaristan 65 I. Saruhanoğulları II. Candaroğulları 10. Osmanlı Devleti'nin, Fatih döneminde, - Ortodoks kilisesini koruyarak, Venediklilere ti­ cari ayrıcalıklar vermesi, ll|. Ramazanoğulları IV. I. Süleyman (Kanuni) döneminde, Germiyanoğulları - Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi'nde yukarıda­ ki Anadolu beyliklerinden hangileriyle mücadele etmemiştir? A) I ve IV D) B) II ve III III ve IV C) I ve III Avrupa'daki Reform hareketlerini destekleme­ si ve Fransa'ya kapitülasyonlar vermesi 1 , Osmanlı kuvvetlerinin, aşağıdakilerden hangisine yöneliktir? . |. A) Kuşatma sırasında AvrupalIların Viyana'ya destek olmasını engellemek E) II ve IV B) II. Batı'dan m üttefik kazanarak doğu ve batı ti­ caretini geliştirmek D) Bizans İmparatorluğu'nun yeniden canlan­ masını engellemek Kırım'ın Osmanlı Devleti'ne bağlanması, E) II. Amasra ve Trabzon'un Osmanlılarca fethedil­ B) Sırpsındığı C) D) Varna Pelekanon (Maltepe) AvrupalIların oluşturmaya çalıştığı Hristiyan birliğini önlemek E) 2. Yükselme Dönemi'nde OsmanlIların, I. Anadolu'daki son Ortodoks devletini yıkm ala­ rı, Yukarıdaki gelişmeler, aşağıda verilen devletler­ den hangilerinin ekonomik çıkarlarına zarar ver- II. Karadeniz'den geçen ticaret yolları üzerindeki etkinliklerini artırmaları, mistir? A) İspanya - Portekiz B) ta* f3 III. Karadeniz'in güney kıyılarının fethini tam am ­ layarak önemli bir limana sahip olmaları Memluk - Safevi A) Akkoyunluların Otlukbeli Savaşı'nda yenilgi­ ye uğratılması D) Venedik - Ceneviz E) B) Macaristan - Avusturya B) Trabzon Rum İmparatorluğu'nun ortadan kal­ dırılması C) Kırım Hanlığı'nın Osmanlı Devleti'ne bağlan­ ması 11. Osmanlı tarihinde İstanbul'un fethiyle başlayıp, sadrazam Sokollu M ehm et Paşa'nın ölümüne ka­ dar geçen süre, Yükselme Dönemi olarak adlan­ dırılmaktadır. Osmanlı Devleti'nin X V . ve X V I. yüzyıldaki siya­ si ve askerî faaliyetleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Padişahlıların halife ünvanı almaları C) Batıda en geniş sınırlara ulaşması D) Yavuz Sultan Selim 5. E) I. Süleyman (Kanuni) I. II. M urat zamanında kurulup Fatih döneminde geliştirilmiştir. II. Hristiyan ailelerden devşirilen çocukların zeki olanları saraya alınarak özel bir şekilde yetiş­ tirilmiştir. III. Devletin ihtiyaç duyduğu gerekli mülki ve ida­ ri kadroyu yetiştirmek amacıyla oluşturulmuş­ tur. A) Enderun B) Hendesehane C) Darülmuallimin D) Sahnıseman Medresesi E) Sanayiinefise Mektebi 6 . Bizans'ın, I. B) Taşra teşkilatında "özel yönetimli" eyaletler II. OsmanlIlara karşı Avrupa devletleriyle işbirliği yapması, sisteminin getirilmesi C) Haçlı donanmasının İnebahtı'da Osmanlı do­ nanmasını yenilgiye uğratması D) Kuzey Afrika'nın fethedilmesi E) E) pılması Eğitim faaliyetlerini ve varlığını X X . yüzyıl baş­ larına kadar sürdüren saray okulu aşağıdakilerden hangisidir? A) Edirne'nin fethedilerek başkent yapılması D) Fransa'ya kapitülasyonların tanınması Safevi Devleti ile Amasya Antlaşması'nın ya­ E) Arnavutluğun fethedilerek Osmanlı sınırları­ na katılması Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde görülen ge­ lişmelerden biri değildir? A) Anadolu Türk birliğinin sağlanması B) D) Kastamonu ve Sinop'un alınarak Candaroğulları Beyliği'ne son verilmesi II. M ehm et C) II. Bayezid İngiltere - Fransa aşağıdaki hangi olayla gerçekleşmiştir? C) A) I. M ehm et Niğbolu mesi, III. Kıbrıs’ın Osmanlı sınırlarına katılması ki hangi Osmanlı hükümdarı zamanında gerçek­ leşmiştir? İznik'i kuşatması A) Koyunhisar Müslümanlarca kutsal sayılan Hicaz bölgesi ile Kudüs'ün Osmanlılarca ele geçirilmesi aşağıda­ Kocaeli Y arım adası'ndaki kaleleri feth ed ip İstanbul'a yaklaşması, üzerine Bizans İmparatoru III. Andronikos ile Os­ manlI ordusu arasında yapılan savaş aşağıdakilerden hangisidir? C) Hristiyan - Müslüman yakınlaşmasını sağla­ mak I. 4. 3. I. C ezayir'in Osm anlı D evleti'ne katılm ası, Osmanlı şehzadelerini kışkırtması, III. Osmanlı toprakları arasında bağlantıyı kesme­ si II. Trablusgarp'ın fethedilmesi III. Venediklilerden Kıbrıs'ın alınması Yukarıdakilerden hangileri Kanuni dönemi olay­ ları arasında yer alm az? durum larından hangileri O sm anlı D evleti'n in İstanbul'u fethetm esini zorunlu kılan nedenler arasındadır? A) A) Kıbrıs Adası'nın Venediklilerin elinden alın­ ması Yalnız I B) Yalnız III D) I ve II C) II ve III E) I ve III Yalnız I D) B) Yalnız III I ve III C) II ve III E) I, II ve III 67 10. Aşağıdakilerden hangisi II. M ehm et (Fatih) dö­ Osmanlı Devleti'nin bir iç sorunu iken uluslara­ rası bir sorun haline gelen "Cem Olayı" aşağıda­ neminde gerçekleşmemiştir? ki hangi gelişmeyle sona ermiştir? A) Şehzadelerin sancaklara gönderilme gelene­ ğinin başlatılması A) Cem'in Yenişehir Ovası'nda II. Bayezid'e ye­ B) Osmanlı donanmasının ilk deniz aşırı seferini yapması nilmesiyle B) Sen Jan şövalyelerinin davetiyle Rodos'a git­ C) Padişahların divan başkanlığını veziriazamla­ ra bırakması mesiyle I. C) Cem'in şövalyeler tarafından İtalya'ya götü­ D) Trabzon Rum İmparatorluğu'nun ortadan kal­ dırılması rülmesiyle E) D) Cem Sultan’ın 1495 tarihinde zehirlenerek öldürülmesiyle E) II. M ehm et'in, Venediklilere İstanbul'da hakkı tanınması elçi bulundurma Cem'in Memluk Devleti'ne sığınmasıyla 11. Yeni Çağ başlarında Avrupa'da, I. pusula, II. kâğıt ve matbaa, III. surları yıkabilecek büyüklükte toplar döktür­ mesi III. Yavuz Sultan Selim faaliyetlerinden hangilerinin Bizans'a, Karade­ niz'den gelebilecek yardımları önleme amacına yönelik olduğu söylenebilir? IV. Kanuni Sultan Süleyman A) Yalnız 1 V. II. Selim I. larda meydana getirdiği değişiklik aşağıdakiler- | ' W f3 Yalnız III D) B) II ve III I ve III C) I ve II E) I, II ve III Osmanlı Devleti'nin, I. Orta Avrupa'daki egemenliğini sağlam laştır­ ması, II. Macaristan'ı himayesi altına alması, III. Avusturya ile uzun süre devam edecek müca­ delelere başlaması aşağıdaki hangi olayla gerçekleşmiştir? A) Preveze Deniz Savaşı B) Mohaç Meydan Savaşı Ekonomik Kültürel Siyasi A) 1 II III B) 1 III II C) II III 1 D) III 1 II E) III II 1 C) Viyana kuşatması D) Belgrad'ın fethi E) 1533 İstanbul Antlaşması 12. AvrupalI devletlerin coğrafi keşifler sonunda Ümit Burnu'nu dolaşarak Hint Deniz Yolu'nu bulmala­ rı, İpek ve Baharat ticaret yollarının yön değiştir­ mesine, bu ise Akdeniz ticaretinin eski önemini yitirmesine neden olmuştu. Bu durum Osmanlı Devleti'nin hem ticaret hem de gümrük gelirleri­ nin azalmasına yol açmıştır. Bu durumu önlemek isteyen Osmanlı Devletî aşa­ ğıdaki hangi önlemi almıştır? A) Batı'daki gelişmeleri izleyerek ıslahat yapma E) 1, II ve III Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun Osmanlı Hint deniz seferlerinin ya­ pılması Osmanlı sınırlarının Ha­ nişlemesi Yukarıdaki eşleştirmelerden hangisinin doğru ol­ duğu söylenemez? I. A) 1. B) II. C) III. D) IV. E) V. 4 s Akdeniz’de Osmanlı etkinliğinin genişlemesi, 1 Is II. Mısır, Suriye ticaret yolunun güvenliğinin sağ- ra lanması, III. Anadolu ve Ege kıyılarının güvenliğinin artma sı durumlarından hangilerine ortam hazırladığı söy­ lenebilir? A) Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III 5. 3. Fatih Sultan Mehm et zamanında kuşatıldığı halde alın m ayan .......................... v e ........................... A da­ sı, Kanuni Sultan Süleyman zamanında fethedil­ miştir. - ..... Yukarıdaki cümledeki boşluklar, sırasıyla aşağı- Aşağıdakilerden hangisi Fatih Sultan M ehm et'in Anadolu'da siyasal birliği sağlamaktan çok, ko­ rumaya yönelik faaliyetlerinden biri olduğu söy­ lenebilir? A) Amasra'daki Ceneviz egemenliğine son veril­ mesi B) dakilerden hangisiyle doldurulmalıdır? B) Cem Sultan olayının bir egemenliğine alınması C) Yalnız III Bunun, alınmıştır? II. Bayezid dış sorun haline gelmesi Kanuni Sultan Süleyman döneminde Saint Jean (Sen Jan) şövalyelerinin elinde bulunan Rodos Adası fethedilmiştir. den hangisinde doğru olarak verilmiştir? şehirlerinden hangileri Bizans İmparatorluğu'ndan ,§ A) B) Yalnız II Osmanlı Devleti'nde ilk altın paranın bastırılma­ sı. II. D) 1 ve II kullanılmasının ekonomik, kültürel ve siyasi alan­ III. İstanbul Fatih Sultan Mehm et zar D enizi'ne kadar ge­ Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapan şehirlerden, II. Edirne, 1. II. Balkan uluslarıyla barış antlaşmalarını yenile­ mesi, III. barut Bursa, 4. Anadolu Hisarı'nm karşısına Rumeli Hisarı'nı yaptırması, Karamanoğullarından Konya ve Karaman'ın alınması Merkezi otoriteyi güçlendirme A) Belgrad - Rodos C) AvrupalI devletlere kapitülasyon verme _ C) Akkoyunlularla, Otlukbeli Savaşı'nın yapılma­ sı B) Viyana - Kıbrıs D) Yönetimde devşirmelere öncelik tanıma D) Trabzon İmparatorluğu'na son verilmesi C) Mora - Rodos E) Halifelik unvanından yararlanma D) Belgrad - Girit E) Mora - Kıbrıs E) Sinop ve Kastamonu civarında hüküm süren İsfendiyaroğulları Beyliği'nin egemenlik altı­ na alınması 69 6. Orta Çağ'da Avrupalı sanatçı ve bilginler çalış­ malarında ve faaliyetlerinde kilise kuralları ile çe­ lişmek zorundaydılar. 9. Coğrafi keşifler yalnız siyasi ve ekonomik değil, bilimsel sonuçlar da ortaya çıkarmıştır. Bu gelişmenin Avrupa'da, Aşağıdakilerden hangisi bu yargıya kanıt olarak gösterilebilir? I. A) Dünyanın yuvarlak olduğunun kanıtlanması sosyal sınıflar, II. bilimsel özgürlük, D) B) Yalnız II I ve II I, C) Burjuva sınıfının güçlenmesi durumlarından hangilerinin olmadığına kanıt ola­ rak gösterilebilir? Yalnız 1 '<3 >r B) Akdeniz limanlarının öneminin azalması III. sanatsal faaliyetler A) j i C) Yalnız III Coğrafi keşiflerden, İngiltere'de baskıcı hükümet uygulamalarını ya­ sadışı sayan 1 6 8 9 tarihli İngiliz Yurttaş Hakları D) Sömürge imparatorluklarının kurulması ; I. E) ı II. Venedik, Hristiyanlığın yeni ülkelere yayılması Osmanlı, Beyannamesi'nde yer alan, © Parlamento üyelerinin seçimi serbest olacak, III. İspanya, E) II ve III © Parlamentodaki tartışmalar ve görüşmeler, so­ ruşturma ya da mahkemede suçlama konusu yapılmayacak, IV. Portekiz devletlerinden hangilerinin olumsuz etkilendiği söylenemez? A) Yalnız I D) 7. Coğrafi keşiflerden önce büyük ticari önem ta ­ şıyan Venedik, Ceneviz ve Floransa gibi şehirle­ rin coğrafi keşiflerden sonra önemleri azalırken, Lizbon, Amsterdam, Bordeaux, Londra gibi liman şehirleri ön plana çıkmıştır. 10. Yalnız III maddeleri aşağıdakilerden hangisine kanıt ola­ rak gösterilebilir? E) III ve IV Reform hareketlerinden sonra Katolik kilisesi za­ yıflamış, yeni mezhepler ortaya çıkmıştır. A) Yönetimde kilisenin etkisinin kalmadığına B) 2. B) Mezhep birliğinin bozulmasına E) C) donanmaya önem vermesi, diğine III. şehzade sancaklarının sayısını artırması E) faaliyetlerinden hangileri sınırların genişlemesi­ ne doğrudan katkı yaptığı savunulabilir? Avrupa'da Katolik sayısının azalmasına A) Yalnız I D) D) Avrupa'da burjuva sınıfının güçlenmesi B) Yalnız I ve III C) E) Kralın yetkilerinin sınırlandırıldığına D) ABD'nin yönetim biçiminin İngiltere'yi etkile­ II. tımar sistemini yaygınlaştırması, D) Katolik kilisesinin yeni düzenlemeler yapma­ sına C) İpek ve Baharat yolları taşımacılığının Batı Avrupa limanlarına kayması Osmanlı Devleti'nin Yükselme Dönemi'nde, i. C) Papanın nüfuz ve etkinliğinin sona ermesine İspanyolların Amerika kıtasını keşfetmeleri Cumhuriyet yönetimine geçilerek vatandaş­ ların yönetime katıldığına A) Mezhep mücadelelerinin yaşanmasına A) Osmanlı Devleti'nin doğu ticaret yollarını ele ğ geçirmesi s E) © Parlamentonun onayı olmadan yasalar yürür­ lükten kaldırılmayacak C) II ve III Bunun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez? Bu durumun tem el nedeni aşağıdakilerden han­ gisidir? B) B) I ve II Burjuva sınıfının yönetimdeki etkisinin azal­ dığına I ve I ve III OsmanlIların Akdeniz'de üstünlük sağlaması 3. I. Muhtesip Esnafı ve üretimin kali­ tesini kontrol eden, f i­ yatları denetleyen gö­ 11. 8. I. Dulkadiroğulları, I. II. Ramazanoğulları, II. III. Karamanoğulları j Osmanlı Devleti'nin Yükselme Dönemi'nde, imparatorluk haline gelmesi, | çeşitli etnik ve dinsel gruplardan oluşan bir : toplumsal yapının ortaya çıkması, j III. ülke sınırlarının genişlemesi revli. II. Sakalar Ordunun su ih tiyacın ı durumları aşağıdakilerden hangisinde verilen sı- ; raya göre gerçekleşmiştir? ı A) A) I, II, III III. İcazet B) Yalnız II C) Yalnız III B) I, III, II C) II, III, I I. Lonca teşkilatında ustalık A) C oğrafi keşiflerin yapılması Sömürge imparator­ luklarının kurulması B) Haçlı S eferlerin in başarısız olması Kilise ve papalığın nüfuzunun artması C) Feodalitenin y ıkıl­ ması Merkeziyetçi krallık­ ların kurulması D) Reform hareketleri­ nin başlaması Laik eğitimin başla­ ması E) Yeni m ezheplerin ortaya çıkması Mezhep birliğinin bo­ zulması belgesi alma işi. IV. Mekkâri taifesi T icaret yolları üzerinde taşımacılık yapan grup. V. Kalemiye Yalnız I Avrupa tarihi ile ilgili olarak aşağıdakilerden han­ gisinde I. incide verilenin il. inciye ortam hazır­ ladığı savunulamaz? karşılayan grup. ’j Osmanlı Devleti ile Memlukler yukarıdaki beylik­ lerden hangileri üzerinde egemenlik kurmak için birbirleriyle mücadele etmişlerdir? 5. Yönetim ve askerlik göre­ i vi olan bürokrasi Yukarıdakilerden hangisinin açıklaması karşısın­ da yanlış verilmiştir? A) I. B) C) III. D) IV. E) V. 71 6. 1 5 3 3 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya ara­ sında imzalanan İstanbul Antlaşması'nın, I. 9. I. Avusturya arşidükü protokol bakımından Os­ manlI veziriazamına denk sayılacak, I ve II A) Yalnız I E) II ve III 10. OsmanlIların İstanbul'u fethetm elerinden sonra Avrupalı devletler coğrafi keşifleri başlatmışlar­ dır. ’ 1. Fatih'ten itibaren Divan'a başkanlık etme g ö re v i.......................................... verildi. 2. Divanıhümayun Osmanlı bürokrasinin temelini oluşturan ............................. (askerî bürokrasi), İstanbul'un fethinin, .............................. (din, eğitim ve hukuk bürokrasisi) ve ........................... I. oluşmaktaydı. Bizanslı bilgin ve sanatçıların İtalya'ya gitme­ si, II. barutun ateşli silahlarda kullanımıyla surların yıkılabileceğinin anlaşılması, 3. Taşra teşkilatının en büyük birimi sancakların birleşmesiyle o lu ş a n ...................................di. 4. Türkiye Selçuklularındaki esnaf teşkilatı olan ......................... Osmanlı Devleti'nde .................... sonuçlarından hangilerinin bu duruma ortam oluşturduğu söylenebilir? & savaşlarından hangilerinin Anadolu'da siyasal bir- ,§ liğin sağlanmasına ve korunmasına katkı yaptığı jf söylenebilir? B) Yalnız A) Yalnız I B) Yalnız II teşkilatı olarak devam ettirildi. C) Yalnız III 5. D) I ve II E) I, II ve III E) 6. I, II ve Osmanlı Devleti'nin Yükselme Dönemi’nde mey­ dana gelen aşağıdaki gelişmelerden hangisinde l.'de verilenin II.'ye neden olduğu söylenemez? Osmanlı Devleti'nde Divanıhümayun üyelerin­ den veziriazam , ............................. kazaskerler, ............................ ve defterdarlar ise ....................... bürokrasisine mensuptular. Yukarıdaki cümledeki boşluklar sırasıyla aşağıdakilerden hangisiyle doldurulmalıdır? Karadeniz'in bir Türk gölü haline gelmesi B) Yavuz Sultan Halifeliğin OsmanlI­ lara geçmesi 8 ...............................................projesinin amaçlarından biri Hazar Denizi'ne ulaşarak Rusların Orta As­ Portekizlilerin Ba­ harat Yolu'nu kont­ rolleri altına alması Hint deniz seferleri­ nin yapılması 9. İnebahtı Savaşı Kıbrıs'ın fethi Selim 'in M ısır Se­ feri C) D) ya Türk hanlıklarını ile geçirmesini önlemekti. Fatih Sultan M ehm et, kendinden önceki kan u n ları................................................... adı ile bir araya toplamıştır. 10. Avrupa'da Reform hareketleri öncesinde papalar ve din a d a m la rı................................. denen bel­ E) D) Kalemiye - İlmiye - Seyfiye 72 ............................ Antlaşması'dır. Kırım'ın fethi İlmiye - Seyfiye - Kalemiye K ıb rıs A d a s ı'n ın fethedilmesi İlmiye - Kalemiye - Seyfiye ^ %jL^'Y-j j : £ . -;j%*eY-Yj Osmanlı Devleti ile Safeviler arasındaki ilk resmî antlaşma .................... yılında yapılan A) A) Seyfiye - İlmiye - Kalemiye C) Seyfiye - Kalemiye - İlmiye Yavuz Sultan Selim ................. Savaşı ile Safevilerin Doğu Anadolu'daki etkisini kırmış, ........................Savaşı ile d e ............................................ Beyliği'ne son vermiştir. 7. E) düşünce yıkılarak, yerini deney ve gözleme dayalı ....................... düşünceye bıraktı. I. B) Rönesans sonucunda C) I ve II 11. 8. (sivil bürokrasi)'den III. doğu ticaret yollarının Türklerin eline geçmesi III. Ridaniye D) II ve ETKİNLİK - 1 E) I, II ve III C) Yalnız III Çaldıran, Yalnız C) Yalnız III Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız. II. Turnadağ, A) Devfeti ( 1453-16001 B) Yalnız II D) I ve II Yavuz Sultan Selim döneminde yapılan, I. * " V ETKİNLİKLER projelerinden hangilerinin coğrafi keşiflerin ne­ den olduğu ekonomik olumsuzlukları gidermeye yönelik olduğu söylenebilir? maddelerinden hangilerinin Osmanlı Devleti'nin Avusturya'ya diplomatik üstünlüğünü kabul et­ tirdiğine kanıt oluşturduğu savunulabilir? D) S/ Dünya Gieü^ÖsfiTiaıılıı III. Marmara-Karadeniz III. Avusturya, Osmanlı Devleti'ne yılda 3 0 .0 0 0 düka altını verecek B) Yalnız II Don-Volga, II. Süveyş Kanalı, II. Avusturya, Macaristan üzerinde hak talep et­ meyecek, A) Yalnız I Osmanlı Devleti’nin X V I. yüzyılda, ’-j4.jgV-.Y; | . a y !- j Doğu Akdeniz'in gü­ venliğinin sağlanma­ sı 8. Â- >!ZşYtY Y; j& jg - Y j ge karşılığı Tanrı adına insanları bağışlayabiliyor, kişileri ................................ ederek dinden çı­ kartabiliyorlardı. Yjj 73 ETKİNLİK - 3 ETKİNLİK - 2 BEN KİMİM? Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız. Doğru 1. II. M ehm et, Fatih unvanını İstanbul'un fethinden sonra aldı. Yanlış 1. Padişahın m utlak vekiliyim. Devlet yönetiminde pa­ dişahtan sonra en yetkili kişiyim. Ben Kimim? 2. Divanıhümayunda alınan kararların İslam dinine uy­ gun olup olmadığı konusunda fetva veririm. Ben Ki­ 2. İstanbul'un fethi ile İlk Çağ sona erdi, Orta Çağ başladı. 3. Kırım'ın fethi ile Karadeniz bir Türk gölü haline geldi. mim? 3. 4. Cem Sultan Olayı bir iç sorun olarak başlamış, zamanla bir dış sorun Sancakların birleşmesiyle oluşan eyaletleri yöneti­ rim. Eyaletimde padişahın temsilcisiyim. Ben Kimim? 4. Taşradan büyük şehirlere gelen mal ve ürünlerin tar­ tılması ve adaletli bir şekilde dağıtılmasını sağlarım. haline gelmiştir. Ben Kimim? 5. Enderun, Topkapı Sarayı'nda hükümdar ve ailesinin bulunduğu bölüm­ dür. 5. Kazaların güvenliğinden ben sorumluyum. Ben Ki­ mim? 6. Osmanlı padişahları Fatih'ten itibaren cülus töreni ile tahta çıkarak kılıç kuşanmaya başladılar. 7. Divanıhümayun'da seyfiye, mali ve idari işlerin yönetilmesinden sorum­ ETKİNLİK - 4 lu bürokrasiyi oluştururdu. Aşağıdaki bilgileri uygun olaylarla eşleştiriniz. 8. Salyanesiz eyaletler, tımar sisteminin uygulandığı eyaletlerdir. 9. Coğrafi keşifler sonucu ilk sömürge imparatorluklarını İngilizler ve Fransızlar kurdular. BİLGİ 1. rı arasında bütünlük sağlandı. 10. Coğrafi keşifler sonunda Akdeniz limanlarının önemi daha da arttı. Karadeniz bir Türk gölü haline geldi. b. Mısır Seferi 3. Akdeniz limanlarının önemi azaldı. c. İstanbul'un fethi 4. Halifelik, OsmanlIlara geçti. d. Ogsburg Antlaşması 5. Macaristan Krallığı yıkıldı ve başkent Budin fet­ 12. Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi sonunda halifelik OsmanlIlara geçti. 13. Kanuni Sultan Süleyman ilk seferini Rodos üzerine yaptı. 14. Cerbe Deniz Savaşı'ndan sonra OsmanlIların Kuzey Afrika'daki üstünlü­ 6. Avusturya arşidükü, Osmanlı sadrazamına denk sayılacaktı. 7. Alman imparatoru Protestan mezhebinin varlığını resmen tanıdı. 74 e. Kırım'ın fethi hedildi. ğü kesinleşmiş oldu. 15. Reform hareketlerinden sonra Avrupa'da mezhep birliği parçalandı. a. Mohaç Savaşı 2. 11. Rönesans hareketleri sonunda deney ve gözleme dayalı pozitif düşün­ cenin gelişmesine ortam sağladı. Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Rumeli toprakla­ OLAY f. 1533 İstanbul Antlaşması g. Coğrafi keşifler 6 . Kanuni Sultan Süleyman zamanında Fransa'ya kapitülasyon verilmesinin nedenlerini yazınız. 4 t ETKİNLİK - 5 YAZILI SINAVA HAZIRLIK t İstanbul'un fethi Avrupa'da hangi gelişmelere neden olmuştur? 7. 2. Kırım'ın alınmasının neden ve sonuçlarını belirtiniz. Kanuni döneminde denizcilik alanındaki faaliyetler hakkında bilgi veriniz. t 8 . Hint deniz seferleri niçin yapılmıştır? Sonuçları nelerdir? 3. Cem Sultan Olayı nedir? Niçin bir iç sorun iken dış sorun haline gelmiştir? ! I S . 9. Don-Volga ve Süveyş Kanalı projelerinin amaçları nelerdir? 4. Yavuz Sultan Selim'in İran seferinin neden ve sonuçlarını yazınız. i 10. Divanıhümayun hangi üyelerden oluşmaktadır? Görevleri nelerdir? 5. (Vlısır Seferi'nin ekonomik ve dinsel sonuçları nelerdir? Ünite III Arayış Yılları (XVII. Yüzyıl} 12. Coğrafi keşiflerin nedenlerini yazarak, Osmanlı Devleti'ne etkilerini açıklayınız. Ünite İçindekiler: X V II. Yüzyılda Asya ve A v ru p a ......................................................................... 81 Osm anlı D evleti'nin D uraklam a D önem i'ne Girmesinin N edenleri .... 81 O sm anlı Devleti'nde Dış İliş k ile r...................................................................... 8 2 A y a k la n m a la r...........................................................................................................8 4 X V II. Yüzyıl Is la h a tları..........................................................................................8 4 13. Rönesans nedir? Sonuçlarını açıklayınız. Ne Öğreneceğiz? X V II. yüzyılda Avrupa ve Asya'nın genel durumunu, X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin genel durumunu, Osmanlı-Avusturya ve İran ilişkilerini, X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen ayaklanmaların neden 14. Reform hareketlerinin neden ve sonuçlarını yazınız. ? ve sonuçlarını, X V II. yüzyıl ıslahat hareketleri ve özelliklerini, IV. 15. Reform hareketlerinin Osmanlı Devleti'ne etkilerini yazınız. Murat ve IV. M ehm et dönemlerinin özelliklerini öğreneceğiz. XVII. Yüzyılda Asya ve Avrupa © X V II. yüzyılda Avrupa'da mutlak monarşi yönetimleri egemendi. Coğrafi keşiflerle zenginleşen Avrupa devletleri birbirleriyle sömürge yarışına gir- Sultan Ahmet Camii mislerdi. Bu devletler iç ve dış ticarete önem verdiler. Merkantilizm adı ve­ rilen daha çok madene ve paraya sahip olma anlayışıyla yeni ham madde ve pazar arayışına girdiler. IV. M urat © Sömürgeci devletler, ekonomik ve siyasi bakımdan diğer devletlere karşı üstün duruma geldiler. Elde ettikleri ekonomik güç sayesinde büyük do­ nanmalara sahip oldular. Osmanlı Devleti, Avrupa'daki bu gelişmelere ya­ bancı kaldı. X V II. yüzyıldan itibaren Avrupa, OsmanlIlardan ileri bir duru­ ma geçti. © Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu içinde başlayan mezhep savaşları kısa sürede diğer Avrupa devletlerine sıçradı. Otuz Yıl Savaşları denen bu kan­ lı mücadele sonunda Vestfalya Antlaşması imzalandı (1648). Bu anlaşma ile Avrupa halkına mezhep seçme özgürlüğü verildi. © X V II. yüzyılda Rönesans ve Reform hareketlerinin oluşturduğu düşünce ortamı aklı ön plana çıkardı. Modern bilimin temelleri atıldı. Bilimsel çalış­ maların hızla arttığı bu dönem Akıl Çağı olarak adlandırılmıştır. Osmanlı Devleti'nin Duraklama Dönemi'ne Girmesinin Nedenleri Revan Köşkü Merkezi Yönetimin Bozulması © I. Ahm et zamanında şehzadelerin sancağa çıkma usulünün kaldırılması, onların devlet idaresinde tecrübe kazanmalarını önlemiştir. Bu durum sa­ ray ağaları ve padişah annelerinin yönetim üzerinde etkili olmasına neden olmuştur. Böylece merkezi otorite zayıflamaya başlamıştır. © Bu dönemde devlet adamlarının pek azı makamlarının gerektirdiği tecrübe ve bilgiye sahipti. Daha önceki devirlerde göreve getirilecek devlet adam­ larında tecrübe ve bilgiye bakılırken, X V II. yüzyılda rüşvet ve iltimasla ata­ malar yapıldı. © Önemli görevlere atanan memurların sık sık görevlerinden alınmaları, pa­ dişahların tecrübeli yardımcı ve danışmanlardan yoksun kalmaları, devlet adamlarının kişisel çıkarlarını öne çıkarmaları, devlet otoritesinin bozulma­ sında etkili olmuştur. 3 0 Yıl Savaşları ; İç Nedenler: Ekonominin Bozulması: Coğrafi keşiflerle ticaret yollarının yön değiştirme­ si Akdeniz ve Karadeniz limanlarından elde edilen gümrük ve ticaret gelirlerinin azalmasına yol açmıştır. Doğuda ve batıda yıllarca süren savaşlar askerî harca­ maları artırmış, hâzineye peşin para sağlamak amacıyla tımarlar iltizama verilme­ ye başlanmıştır. Bunun sonucunda tımarlı sipahilerin sayısı azalırken, maaşlı as­ ker sayısı artmıştır. Ordu ve Donanmanın Bozulması © III. M urat döneminden itibaren Kapıkulu Ocaklarına devşirme kanununa aykırı olarak asker alınmış, askerî düzen ve disiplin bozulmuştur. Özellikle yeniçeriler, devlet için ciddi bir sorun hâline gelmiş, "ocak, devlet içindir." anlayışı yerine, "devlet, ocak içindir." anlayışı gelişmiştir. Ayrıca Osmanlı ordusunun Avrupa'daki gelişmeleri takip edememesi de askerî gücünün zayıflamasında etkili olmuştur. © XV II. yüzyılda denizci yetiştirilmesinde güçlük çekilmiş, donanma daha çok kıyıların ve limanların güvenliğini sağlamakla görevlendirilmiştir. Denizcilikle ilgisi olmayanların kaptanıderya olması, denizciliğin gelişmesini olumsuz şekilde etkilemiştir. Osmanlı Devleti bu yüzyılda en çok Avusturya ile savaştı. Sınır sorun­ ları nedeniyle 1 5 9 3 yılında başlayan savaşlar 1 6 0 6 yılına kadar devam etti. Bu süreçte OsmanlIlar Haçova Meydan Savaşı'nı kazandı. Kanije ve Estergon kalelerini aldılar. 1606 yılında yapılan Zitvatorok Antlaşması ile A vusturya arşidükü, Osmanlı padişahına denk sayıldı. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti'nin Avusturya üzerindeki üstünlüğü sona erdi. Avusturya ile sağlanan barış A vusturya'nın Erdel Beyliği'nin iç işlerine karışmasıyla bozuldu. 1 662'd e başlayan savaşlar 1 6 6 4 yılında Vasvar Antlaşması'yla sona erdi. Bu antlaşma ile Avusturya, Uyvar ve Neograd kalelerini OsmanlIlara verdi. Kanuni döneminde Safevilerle yapılan 1555 Amasya Antlaşması ile sağ­ lanan barış 1 57 8'd e bozuldu. 1 5 9 0 yılına kadar süren savaşlar Osmanlı D evleti'nin üstünlüğü ile sona erdi. 1 5 9 0 yılında yapılan Ferhat Paşa Antlaşması'yla Osmanlı Devleti sınırlarını Hazar Denizi'ne kadar genişlet­ ti. Ancak İranlIlar Osmanlı Devleti'nin batıda Avusturya ile savaş halinde olmasından ve Celali ayaklanmalarıyla uğraşmasından yararlanarak kay­ bettiği toprakları geri aldılar. X V II. yüzyılda İran ile yapılan savaşlar so­ Eğitim Sisteminin Bozulması © Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılın sonlarından itibaren temel eğitim ku­ rumu olan medreselerde bozulma görülmeye başlandı. Bu kurumlarda ye­ tişen yöneticilerin ve bilim adamlarının sayısı önemli ölçüde azaldı. İlmiye sınıfı eski önemini kaybetti, ilmi makamlar rüşvet karşılığında alınıp satıl­ maya başlandı. © © Medrese eğitimi almayan birçok kişiye ilmi rütbeler verilmeye başlandı. Bazı kişilerin yeni doğmuş çocuklarına müderris unvanı verildi. Böylece "beşik ulemalığı" denen bir sınıf ve sistem ortaya çıktı. Osmanlı bilginleri Avrupa'daki gelişmeleri takip edemedi. Tıp, felsefe, ma­ tematik gibi bilimlerde ders okutabilecek müderris yetişmedi. Pozitif bilim­ ler tamamen ihmale uğradı. nunda sırasıyla Nasuh Paşa Antlaşması (1612), Serav Antlaşması (1618) ve Kasrışirin Antlaşması (1639) yapılmıştır. Kasrışirin Antlaşması ile bu­ gün de geçerli olan Türkiye-İran sınırı büyük ölçüde çizilmiştir. Venediklilerin elinde bulunan ve fırsat buldukça Osmanlı gemilerine saldı­ ran korsanların üslendiği Girit 1 64 5 yılında kuşatıldı. Kuşatma 2 4 yıl sür­ dü ve Girit 166 9 yılında fethedildi. Kuşatmanın bu kadar uzaması Osmanlı donanması ve askerî gücünün giderek zayıfladığını göstermektedir. II. Osman'ın Lehistan seferi sonunda, 1621 yılında im zalanan Hotin Antlaşması'yla Lehistan, Boğdan'ın Osmanlı Devleti'ne ait olduğunu ve her yıl Kırım Hanlığı'na vergi vermeyi kabul etmişti. Lehistan'ın OsmanlIlara bağlı Ukrayna Kazaklarına saldırmasıyla barış bozuldu. Osmanlı orduları bazı kaleleri ele geçirdi. 1672 yılında yapılan Bucaş Antlaşması'yla Lehistan Dış Nedenler © Üç kıta üzerinde, çok geniş bir coğrafi alana yayılmış olan Osmanlı Devleti, doğuda ve batıda büyük ve güçlü devletlerde komşu oldu. Doğal sınırlara ulaştı. © Rönesans ve Reform hareketleri ile bilim ve teknikte ilerleyen AvrupalIlar, coğrafi keşiflerle ekonomik yönden de güçleniyorlardı. Osmanlı Devleti, Avrupa'daki bu gelişmeleri takip edemedi. güney topraklarını (Podolya arazisi) OsmanlIlara verdi. Bucaş Antlaşması, Osmanlı D evleti'nin batıda toprak kazandığı son antlaşm adır. Osmanlı Devleti bu antlaşmayla batıda en geniş sınırlara ulaştı. Avusturya egemenliğinde yaşayan Protestan Macarlar, Katolik Avusturya'nın baskısı altındaydı. M acarların yardım çağrısı üzerine Osmanlı D evleti, Avusturya üzerine sefere çıktı. Viyana kuşatıldı (1683). Kuşatma sürer­ ken Lehistan ordusu Tuna'yı geçerek Osmanlı ordusunu kuşattı. İki ateş © OsmanlIlar, Balkanlara adım attıkları andan itibaren AvrupalIların tepkisiy­ le karşılaştı. Zaman zaman OsmanlIlara karşı ittifaklar kuruldu. Avrupa or­ duları, X V II. yüzyıldan itibaren önce dengeyi sağladılar, daha sonra da üs­ tünlüğü ele geçirdiler. Osmanlı Devleti'nde Dış İlişkiler © Osmanlı D evleti X V II. yüzyıla K afkasya’dan H ab eşistan 'a (bugünkü Etiyopya), Yemen'den, Polonya'nın güneyine kadar uzanan geniş sınırlar­ la girmişti. Ancak yönetim, askerlik, eğitim, ekonomi alanlarında önemli sorunlarla karşı karşıya idi. arasında kalan Osmanlı ordusu ağır bir bozguna uğradı. Bu gelişme üzeri­ ne papa, Avrupa devletlerini OsmanlIları Avrupa'dan atmak amacıyla bir­ likte hareket etm eye çağırdı. Osmanlı Devleti, papanın çağrısıyla oluşan Kutsal İttifak devletlerine (Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya) karşı on altı yıl savaşmak zorunda kaldı. Askerî ve ekonomik açıdan zor durumda kalan Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. 169 9 yılın­ da yapılan Karlofça Antlaşması'yla Osmanlı Devleti önemli ölçüde toprak kaybetti ve Avrupa'dan geri çekilmeye başladı. 1 ?T"\ A A -' V A A ^ >A A 1 > " 1'■- '4 I -VV ' ' ' • A ı ' ' A , 1 > ' 1 '7- i TTTV'" A /T ?TA, — ıA r v a *' i.-7 - iA r v h / ' w a ıA r v ^ / ' a a i A r v a i ' a a A t v a /' A A A t v Ayaklanmalar © İstanbul Ayaklanmaları: Kapıkulu askerlerince çıkarılmıştır. Bu ayaklanma­ larda merkezi otoritenin bozulması, askerlerin maaşının zamanında ödenme­ mesi, bazı devlet adamlarının kışkırtmaları etkili olmuştur. İstanbul ayak­ lanmaları sonucunda başkent İstanbul'da asayiş ve güven bozulmuş, ye­ niçeriler devlet içinde büyük bir güç haline gelmişlerdir. © © Celali Ayaklanmaları: Anadolu'da çıkan ayaklanmalardır. Bu ayaklanma­ ların çıkmasında tım ar sisteminin bozulması, eyalet ve sancaklardaki gö­ revlilerin keyfi ve haksız uygulamaları, vergilerin ağırlaştırılması etkili ol­ muştur. Bu ayaklanmalar sonucunda Anadolu'da güven ve huzur bozuldu. Üretim azaldı. Osmanlı ekonomisi ve merkezi otorite bozuldu. Eyalet Ayaklanmaları: X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti uzak eyaletlerde­ ki otoritesini kaybetti. Buna bağlı olarak eyaletlerde ayaklanmalar çıktı. Ayaklanmalar zorlukla bastırıldı. A A A -v \ ı ’ ,\r ıJiT Şehzadelerin yönetim deneyimi kazanmalarına neden olan sancaklarda görevlendirme uygula­ masının kaldırılarak, padişahlığın babadan oğula değil, Osmanlı hanedanı içinde "ekber ve er­ şed" yani en büyük ve en akıllısına geçmesi esa­ sının benimsenmesi aşağıdakilerden hangisi za­ manında yasallaştırılmıştır? A) IV. M urat B) I. Ahm et C) IV. Mehmed D) II. Osman E) I. M ustafa Osmanlı D evleti’nde veraset sistemiyle ilgili ola­ rak yapılan, I. hükümdarlığın babadan oğula geçer hale gel­ mesi, II. padişah olan kişinin kardeşlerini öldürmesinin yasallaşması, III. Osmanlı ailesinin en yaşlı ve en akıllı erkek üye­ sinin padişah olması düzenlemelerden hangileri I. A hm et zamanında yapılmıştır? X V II. Yüzyıl Islahatları © X V II. yüzyıl ıslahatları kişilere bağlı kaldığı için sonuca ulaşamamıştır. Avrupa'daki gelişmelerden yararlanılmamıştır. Devlet otoritesini sağlamak için şiddet kullanılmıştır. Ayaklanma nedenleri ortadan kaldırılmadığı için sorunlar devam etmiştir. © © © I. A hm et döneminde ekber ve erşed sistemi kabul edilerek şehzadelerin sancağa gönderilmesi uygulamasına son verildi. Ancak bu durum şehza­ delerin yönetim deneyimi kazanmadan tahta geçmelerine neden olmuştur. II. (Genç) Osman, şeyhülislamın ve ilmiye sınıfının yetkilerini sınırlandırdı. Lehistan seferinde yeniçerilerin disiplinsizliğini görmüş ve Yeniçeri Ocağını kaldırmayı düşünmüştür. Onun düşüncesini öğrenen yeniçeriler ayaklana­ rak II. Osman'ı tahttan indirmişler, daha sonra da öldürmüşlerdir. IV. M urat, İstanbul'da düzen ve güvenliği sağlamak için kahvehaneler­ de içki ve tütün içmeyi yasaklamış, gece sokağa çıkma yasağı getirmiş­ tir. Anadolu ve eyaletlerdeki ayaklanmaları şiddet kullanarak bertaraf et­ miştir. Devletin kötü gidişinin nedenleri ve çözüm yolları hakkında devlet ileri gelenlerine raporlar hazırlatmıştır. Bu raporlardan Koçi Bey ve Kâtip Çelebi'nin raporları önemlidir. Ancak IV. M urat genç yaşta öldüğü için bu raporlardan yararlanamamıştır. © © Tarhuncu Ahm et Paşa sadrazamlığa getirildiğinde maliye konusuna öncelik verdi. Modern anlamda ilk kez bütçe çalışması yaptı. Devlete borcu olup da ödemeyenlerin borçlarını zorla tahsil ettirerek, saray masraflarını kıstı. Bu durumu çıkarlarına aykırı görenlerin entrikaları sonucu idam edildi. 2. Osmanlı Devleti'nin Duraklama Dönemi'ne girme­ sinde etkili olan devlet mâliyesinin bozulmasın­ da aşağıdakilerden hangisinin etkisi olmamıştır? A) Yeniliklere karşı ulemanın direnmesi ve tepki göstermesi B) Lüks ve şatafat nedeniyle saray masrafları ve israfın artması C) Sık sık padişah değişikliği yüzünden ödenen J cülus bahşişlerinin artması 2 D) Ganimet, vergi ve hediyelerin azalırken savaş giderlerinin çoğalması E) Geleneksel ticaret yollarının önemini kaybet­ mesiyle vergi gelirlerinin azalması A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde padişahların, I. sancağa çıkma usulünün kaldırılmasıyla yöne­ tim konusunda tecrübe kazanmadan tahta çık­ maları, II. küçük yaşta tahta çıkmaları nedeniyle yöne­ timde valide sultanların ve saray ağalarının et­ kili olması, III. yetersiz olmaları nedeniyle saray görevlileri, yeniçeri ağaları ve ulemaların yönetime karış­ ması durumlarından hangilerinin merkezi otoritenin bo­ zulmasına neden olduğu savunulabilir? 3. XV II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, A) Yalnız I I. devlet işleriyle ilgilenmeyen zayıf iradeli padi­ şahların küçük yaşta ve yetersiz olarak tahta geçmesi, II. padişah eşleri ile valide sultanların devlet yö­ netimine karışması, ... ..... III. "Ocak devlet içindir." anlayışının yerine "Dev­ let ocak içindir." anlayışının yaygınlaşması Köprülü M ehm et Paşa kendisine sadrazamlık teklif edildiğinde bazı ko­ şullar ileri sürdü. O, böylece kendisine uygun bir çalışma ortamı oluştur­ mayı amaçlamıştır. Kendisinden sonra da ailesinden üç kişi sadrazamlık yaptığı için bu süreç Köprülüler Dönemi olarak adlandırılır. Bu dönemde ordu ve donanma yeniden düzenlenerek, bütçe açığı önemli ölçüde azal­ tıldı. Ayaklanmalar bastırılarak merkezi otorite güçlendirildi. Girit, Uyvar A) Merkezi devlet otoritesinin bozulmasına ve Podolya alındı. Bu nedenlerle Köprülüler Dönemi, Duraklama Dönemi D) İltizam sisteminin uygulanmasına aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur? B) Yalnız D) I ve ve Protestan prensliklerin mücadelesi ile başla­ yıp, kısa sürede Avrupa’ya yayılan Otuz Yıl Sa­ vaşları (1618 -1 64 8 ) aşağıdaki hangi antlaşma ile sona ermiştir? A) Nant Fermanı B) Ogsburg Barışı C) Kapıkulu sayısının artmasına E) Şiddetin devlet politikası haline gelmesine E) I, II ve Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'nda Katolik B) Celali ayaklanmalarının yaygınlaşmasına içinde "Yükselme Dönemi" olarak kabul edilir. C) Yalnız C) Viyana Kongresi D) Vestfalya Antlaşması E) Magna Carta vsi i 7. 1 0 . 1. Aşağıdakilerden hangisinin X V II. yüzyılda Avru­ pa kıtasındaki Hristiyan mezhepler (Katolik - Pro­ testan) arasında yapılan Otuz Yıl Savaşlarıyla il­ gili olduğu söylenemez? II. Savaşlar sonunda Kutsal Roma İmparatorluğu'nun parçalanması [/ — ;> Y..\ f ; ; ^ i/ : IV. Devlet topraklarının mültezimlere kiralanması. Osmanlı Devleti'nde mali sorunların çıkmasına neden olan yukarıdaki gelişm elerden hangileri Germen Avrupa'daki gelişmelere bağlı olarak ortaya çık­ mıştır? C) Savaşa katılan devletlerde ekonomik çökün­ tünün başlaması A) D) Prusya'nın Alman birliğini sağlamayı başar­ ması E) ^ K..İ (V Osmanlı parasının değerinin düşmesi, III. Cülus bahşişlerinin hâzineyi etkilemesi, A) Avrupanın gördüğü son büyük mezhep sava­ şı olması B) OsmanlInın ticaret gelirlerinin azalması, II ve III D) B) I ve II II ve IV C) I ve III E) III ve IV Osmanlı Devleti Zitvatorok Antlaşması'nın aşa­ ğıdaki hangi hükmü ile Avusturya üzerindeki bu siyasi üstünlüğünü yitirmiştir? A) Avusturya arşidükü denk sayılacak Fransa'nın Avrupa'nın en güçlü devleti duru­ muna gelmesi Bugünkü Türkiye-İran sınırının büyük ölçüde be­ lirlenmesi, Azerbaycan ve Revan'ın İran'a, Irak'ın Osmanlı Devleti'ne bırakılması, IV . Murat Döne­ minde yapılan aşağıdaki hangi antlaşmaya aittir? 1533 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması'yla Avusturya, Osmanlı Devleti'nin siyasi üstünlüğü­ nü kabul ediyordu. Osmanlı A) Serav Antlaşması padişahına B) Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri OsmanlIlar­ da kalacak X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde sık sık taht değişikliği görülmesinin, I. cülus bahşişlerinin bütçeye ek yük getirmesi, II. barışçıl bir dış politika izlenmesi, 8. İlk kez parlamento tarafından hazırlanan "İnsan Haklan Bildirisi"ni kabul ve ilan eden devlet aşa- ,Ş ğıdakilerden hangisidir? A) |j t A) İngiltere B) Avusturya C) Fransa D) Macaristan Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II C) Yalnız III E) II ve III E) ABD C) Ferhat Paşa Antlaşması E) E) Avusturya arşidükü Kutsal Roma Germen İmparatoru olarak kabul edilecek 5. 2. Avrupa'da görülen aşağıdaki olaylardan hangisi Osmanlı Devleti'nin, - Avusturya ile savaş halinde olması - Anadolu'da Celali ayaklanmalarıyla uğraşıyor olması Osmanlı Devleti'nin doğuya (İran'a) sefer düzen­ lemesini kolaylaştırmıştır? aşağıdaki hangi devletin Osmanlı Devleti’ne sa- A) Yüz Yıl Savaşları vas açmasına neden olmuştur? B) Reform hareketleri A) Venedik B) Rusya C) Otuz Yıl Savaşları C) Safevi D) Lehistan E) D) Coğrafi keşifler E) 12. 9. Coğrafi keşifler sonrasında yeni bulunan yerler­ 3. 1681 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında askerî ve ekonomik alanda bozuklukların ortaya yapılan Cehrin Antlaşması'nın önemi aşağıdaki- rak İran'ı kuzeyden kuşatmak ve doğu Türk dün­ çıkmasıyla doğrudan bir ilgisi yoktur? lerden hangisidir? yasıyla bağlantı kurmak amacıyla başlattığı İran A) Rüşvet ve adam kayırmanın yaygınlaşması A) Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yapılan ilk B) Yeniçerilerin sık sık ayaklanarak istediklerini yaptırmaya başlaması hale etmesi Avrupa'da altın ve gümüşün artm ası Osmanlı A) Dini B) Ekonomik D) Teknik D) Ayaklanmaların artması sonucu köylülerin topraklarını terk ederek şehirlere göç etmesi C) Askerî E) Siyasi Kavimler Göçü Aşağıdakilerden hangisinin X V II. yüzyılda Os­ C) Saray kadınlarının devlet yönetimine müda­ Devleti’ni hangi açıdan etkilemiştir? İspanya manlI ülkesinde merkezi yönetim in bozulması, den Avrupa'ya bol miktarda altın gümüş gelmiş­ tir. Nasuh Paşa Antlaşması D) Avusturya, Osmanlı Devleti'ne savaş tazm i­ natı ödeyecek III. merkezi otoritenin güçlenmesi durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­ nebilir? Kasrışirin Antlaşması D) Amasya Antlaşması C) Avusturya'nın OsmanlIlara verdiği vergi kal­ dırılacak 11. B) E) Uluslararası güç dengelerinin Avrupa'nın le­ hine değişmesi antlaşma olması B) Osmanlı Devleti'nde Ortodoks sorununu or­ taya çıkarması C) Kırım'ın Osmanlı Devleti'nden ayrılarak ba­ ğımsız olmasını sağlaması D) Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin iç işlerine ka­ rışmasına olanak tanıması E) Osmanlı Devleti'nin ilk kez halifelik unvanını kullanması 6. Osmanlı Devleti'nin Kafkasya taraflarına uzana­ savaşları, III. M urat zamanında OsmanlIları do­ ğuda en geniş sınırlarına ulaştıran antlaşmanın imzalanmasıyla sona ermiştir. Bu antlaşma aşağıdakilerden hangisidir? A) Serav Antlaşması B) Amasya Antlaşması C) Ferhat Paşa Antlaşması D) Kasrışirin Antlaşması E) Nasuh Paşa Antlaşması 7. 10. Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı, Osmanlı Devleti X V II. yüzyılda sınırlarını geniş, letmiş ve büyütmüş olmasına rağmen devlet için­ I. Serav de bazı sorunlar yaşamıştır. II. Nasuh Paşa Osmanlı Devleti'nin, III. Hotin I. antlaşmalarından hangileri Safevilerle yapılmış­ II. değişik din ve etnik kökenden oluşan bir yapı­ ya sahip olması, X V II. yüzyılda İstanbul'da çıkan ayaklanmaların III. tımar sisteminin bozulması nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer durumlarında hangileri sorunların oluşmasının te­ mel nedenleri arasındadır? almaz? tır? A) Yalnız I D) B) Yalnız II II ve III C) I ve II E) I, II ve III eğitim sisteminin yetersiz kalması, A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III 3. II. Osman zamanında İstanbul ayaklanmaları çıkmıştır? B) Cülus bahşişi almak amacıyla kapıkullarının D) C) İstanbul'da asayiş ve güven ortamının bozul­ Osmanlılar ile İran arasında II. Bayezid dönemin­ den itibaren bozulan ilişkiler I. Selim döneminde ve Kanuni dönemlerinde savaşlara yol açmıştır. E) II ve III C) I ve I, II ve III ması D) Bazı devlet adamlarının yeniçerileri kışkırt­ Aşağıdakilerden hangisi X V II. yüzyılda yapılan Osmanlı-İran savaşları sonunda im zalanan so­ 11. Yeniçeri Ocağı'ndaki asker sayısı II. Selim za­ maları manında 1 2 .0 0 0 kişi civarındayken, X V II. yüz­ nuncu antlaşmadır? E) Yeniçeri Ocağına usulsüz ve rastgele kişilerin yıl başında 3 7 .0 0 0 'e , X V III. yüzyıl ortalarında ise A) Serav Antlaşması 7 0 .0 0 0 'e çıkmıştır. B) Amasya Antlaşması Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden ol­ alınması duğu söylenebilir? C) Ferhat Paşa Antlaşması D) Kasrışirin Antlaşması | E) Nasuh Paşa Antlaşması -g 4. li A) Askerî giderlerin bütçedeki payının artması­ Aşağıdaki Osmanlı hükümdarlarından hangisi is­ tanbui ayaklanmalarında sadece tahttan indiril­ memiş aynı zamanda öldürülmüştür? na Sınırların genişlemesine A) III. Murat B) IV. Mehmet C) Askerî başarıların artmasına C) II. Osman D) B) E) D) Merkezi otoritenin güçlenmesine E) 9. B) Yalnız II A) Yalnız sık sık padişah değiştirmek istemeleri 8. II. Yukarıdaki Osmanlı hükümdarlarından hangileri verilmemesi E) I, II ve III III. M urat İli. IV. M ehm et A) Kapıkulu askerlerinin maaşlarının zamanında C) II ve III I. II. Selim IV. Murat Yayılmacı bir politika izlenmesine Osmanlı Devleti'nin XV II. yüzyılda yaşadığı so­ runların oluşmasındaki en önemli etkenlerden bi­ risi de başta padişahlar olmak üzere devleti yöne­ tenlerin yetersizlikleri sonucu oluşan otorite boş­ 2. luğudur. Aşağıdakilerden hangisi buna bağlı olarak orta­ ya çıkmamıştır? A) Yeniçeri ayaklanmalarının artması B) Mâliyede gelir gider dengesinin bozulması C) Yabancı devletlerin verdikleri vergilerin azal­ ması D) Geleneksel ticaret yollarının değişmesi 12. Aşağıdakilerden hangisi X V II. yüzyılda Osmanlı I. ğildir? II. dirliklerin sipahiler yerine saraydaki bazı görev­ lilere verilmesi A) Anadolu'da sık sık ayaklanmaların çıkması B) İltizam sisteminin yaygınlaşması C) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması D) Hükümdar annelerinin yönetimde etkin olrru sı E) Kapıkulu askerlerinin ulufelerinin zamanında ödenmemesi,.................................................... Devleti'nde ortaya çıkan gelişmelerden biri de; E) Haremağaları ve valide sultanların yönetime karışması Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda, 5. I. II. Osman II. IV. M ehm et III. bazı devlet adamlarının yeniçerileri kışkırtma­ III. III. M urat sı Yukarıdaki Osmanlı hükümdarlarından hangile­ gelişmelerinden hangileri İstanbul ayaklanmala­ rıyla ilgili değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II miştir? C) II ve III Tahta geçiş sisteminin değişmesi D) I, II ve III ri yeniçeri ayaklanmaları sonucu tahttan indiril­ E) I ve II A) Yalnız II B) D) l, ve Yalnız C) I ve E) I ve II 9. 6 . X V II. yüzyılda, I. Yeniçerilerin istemedikleri padişahları tahttan indirmeleri, X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen ayak­ lanmaların nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? / 7 İ7 V V ■' > ' / V. I ' ' l NI ) V V A) Kapıkulu askerlerinin ayarı düşük akçeyle maaş almak istememeleri II. Yeniçeri Ocağı'na, yeniçeri olma yeteneğine sahip olmayan kişilerin alınması, B) III. Yeniçerilerin askerlik dışında başka işlerle uğ­ A) Tımarlı sipahi sayısının artırılmasına B) Yeniçeri Ocağfnın kaldırılması düşüncesinin s S Ni ı V i ■, V I N ' 1 .M, / > ■ ' ! ' k -^ y h r / T ■if y y y y 1 . Aşağıdakilerden hangisi Anadolu'da çıkan Celali I. Anadolu'da Celali ayaklanmalarının çıkması, ayaklanmalarının nedenleri arasında yer almaz? II. D) Tımarlı sipahilerin işsizlik yüzünden eşkıyalı­ ğa başlamaları A) Eyalet askerlerinin Devletin para bulmak amacıyla tımarları mül­ tezimlere vermesi, E) Rusya'nın Panslavizm politikasını takip etmesi maaşlarının zamanında III. Sipahilere verilmesi gereken dirliklerin asker­ likle ilgisi olmayan kişilere verilmesi ödenmemesi B) Bozulan bütçe dengeleri sonucu halkın vergi yükünün artması C) Savaşlarda öncelikle ateşli silahların kullanıl­ A) Anadolu'da tım ar düzeninin bozulması tan para alması D) Yeniçeri maaşlarının ayarı düşük akçe ile D) Savaşların ödenmesine giderlerini karşılayabilmek için 10. Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda yapılan Isla­ E) C) Ekonomik durumun bozuk olması D) Kapıkulu Ocaklarına asker alımında gelenek­ lere uyulmaması hatlarda, I. Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul'da çıkan E) III. Avrupa'daki bilimsel ve teknik çalışmaların dik­ "Devlet ocak içindir." anlayışının yaygınlaşma- ^ kate alınmaması | % s |, II. merkezi otoritenin sarsılması, uygulamalarından hangileri ayaklanmaların arta­ rak devam etmesine neden olmuştur? 2. XV II. yüzyılda Osmanlı Devleti doğuda İran, ba­ tıda ise Avusturya ile yıllarca süren savaşlar yap­ mış, tımarlı sipahiler bu nedenle tımar bölgelerin­ den uzak kalmışlardır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III la ödenmesi D) durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­ I ve III E) II ve III D) B) Yalnız III I, II ve III Celali ayaklanmalarının yaygınlaşması, II. tarımsal üretimin azalması, II. nebilir? A) Yalnız I C) II ve III E) I ve II tımar bölgelerinde güvenlik sorunlarının orta­ ya çıkması A) Yalnız I D) B) Yalnız II nın sonuçlarından biridir? I. II. B) C) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması düşüncesinin ortaya çıkması D) Devşirme sisteminin bozulması E) Merkezi otoritenin zayıflaması, II ve III E) I, II ve III 3. XV II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen, I. devletin, gelirlerini artırmak için reayadan alı­ Mali durumun bozulması, nan vergileri artırması, Padişahların ordu ile birlikte sefere çıkmama­ ları Yeniçerilerin devlet içinde bir güç haline gel­ meleri Celali ayaklanmalarının çıkması - Tımarlı sipahilerin sayısının azalması - Reayanın çiftbozan olması sonucu üretim in azalması aşağıdakilerden hangisinde görülen bozulmala­ rın sonucu ortaya çıkmıştır? A) Veraset sistemi B) Tımar sistemi C) Kapıkulu sistemi D) Ulema sınıfı III. Halkın devlete olan güveninin azalması II. tımarlı sipahilerin işsizlik yüzünden eşkıyalığa Yukarıdakilerden hangileri X V II. yüzyılda Osman­ lI Devleti'nde görülen ayaklanmalarının hem ne­ deni hem de sonucudur? A) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III III. sancak beyi ve mültezimlerin adaletsiz yöne­ gelişmelerinden hangileri Celali (Anadolu) ayak­ lanmalarının nedenleri arasındadır? A) Yalnız I B) Yalnız II Kalemiyye örgütü Osmanlı sadrazamı Kuyucu M urat Paşa devlet otoritesini yeniden sağlamak amacıyla sert ön­ lemler alarak Celâli ayaklanmalarını bastırmıştır. Ancak ayaklanmalar daha sonraki dönemlerde de devam etmiştir. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Ayaklanmaların çıkmasına neden olan koşul­ ların ortadan kaldırılmaması B) başlayıp kargaşa yaratmaları, timleri B) Yalnız III E) C) I ve II 8 . Aşağıdakilerden hangisi İstanbul ayaklanmaları­ A) Tımarlı sipahi sayısının azalması - sonuçlarından hangilerine neden olduğu söyle­ nebilir? 11. Osmanlı veraset sisteminin değişmesi X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, Bu durumun, I. III. Kapıkullarının maaşlarının değeri düşük paray­ Demokrasi hareketlerinin başlaması baskı ve şiddetin, yöntem olarak kullanılması, II. devlet adamlarından raporlar istenmesi, ayaklanmaların, B) Ticaret yollarının yön ve el değiştirmesi köylüye ağır vergiler konulması Yabancı uzmanlardan yararlanılarak Batı tar­ zı askerî okulların açılmasına I. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen yu­ karıdaki gelişmelerin aşağıdakilerden hangisiyle doğrudan ilişkisi vardır? C) Yerel yöneticilerin kanuna aykırı olarak halk­ masına 7. i" V ' PN C) Yeniçeri askerlerinin cülus bahşişi istekleri ortaya çıkmasına E) V, I ' -M .'ti i V 7 i r; v; r r '7 i ^ Osm anlIların doğuda ve batıda uzun süren savaşlara girmesi raşmaları aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır? I ’ , V, 1' C) II ve III Safevi Devleti'nin Anadolu'da yaşayan Şiiler üzerinde etkisinin devam etmesi C) Zorla sağlanan güvenlik ortamının Yeniçeriler tarafından ihmal edilmesi D) Devşirme ve Türk kökenli yöneticiler arasın­ daki rekabetin yönetiminde de etkili olması E) Sadrazam Kuyucu M urat Paşa'nın erken dö­ nemde vefat etmesi D) I, II ve III E) I ve II 91 7. I. Ahm et döneminde sadrazamlık yapan Kuyu­ cu M urat Paşa, Celali ayaklanmaları nedeniyle Anadolu'da yok olmaya başlayan devlet otorite­ 10. X V II. yüzyıl başlarında Anadolu’yu kasıp kavuran Celali ayaklanmalarını şiddetle bastırarak devlet otoritesini yeniden sağlamayı başaran Osmanlı devlet adamı aşağıdakilerden hangisidir? sini yeniden sağlamak, asayiş ve güveni oluştur­ mak için aşağıdaki hangi yönteme başvurmuş­ A) Tarhuncu Ahmet Paşa tur? B) Sokullu M ehm et Paşa A) Baskı ve şiddet yoluyla devlet otoritesini B) C) Kuyucu Murat Paşa XV II. yüzyılda ordunun bozulması, yeniçerilerin sağlamaya çalışmak D) Ferhat Paşa düzensiz ve disiplinsiz davranışları savaşlarda ba­ Devlet yönetimi ve askerlik alanlarında köklü E) şarısız sonuçlar alınmasında etkili olmuştur. Köprülü M ehm et Paşa Bu duruma Lehistan Seferi'nde şahit olan II. Os­ yenilikler yapmak 11. Aşağıdakilerden hangisi Eyalet ayaklanmalarının nedenlerinden biridir? mesi geleneğini başlatmak D) Ulemanın devlet yönetimine müdahale etm e­ A) Yerel yöneticilerin merkezden ayrılmak iste­ meleri sini önlemeye çalışmak En büyük sorun olarak gördüğü gelir-gider B) dengesizliğini ortadan kaldırmak 8. İşsiz kalan medrese öğrencilerinin huzursuz­ lukları kilerden hangisini amaçlamıştır? B) line getirmek C) Hatalı gördüğü devlet adamlarını belirlemeye çalıştığının son vermek D) Yeniçerileri sınırlarda bulunan kalelerde gö­ dığı kişiler ile ayaklanmıştı. Bozoklu Celal'in adı­ D) Sipahilerin elindeki dirliklerin hâzineye geç­ mesi na izafeten tarihçiler, bundan sonra Anadolu'da E) çıkan ayaklanmalara Celali demişlerdir. Birçok insanın tarımdan ayrılarak toprağı boş bırakması D) Islahatlarda İstanbul halkının desteğine ihti­ yaç duyduğunun çerileri eğitmek E) revlendirmek E) Kapıkulu ordusunu kaldırarak yeni ordu kur­ mak 4. Celali ayaklanmalarının, I. Anadolu ve Suriye'de çok sayıda kent ve ka­ 12. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen, I. sabanın tahrip olması, II. güvenlik sorunları nedeniyle, ticaretin durma­ sı ve ekonomik durumun çok gerilemesi, III. reayanın, çift bozan olup kasaba ve şehirlere kaçması durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­ nebilir? Yeniliklere karşı olan devlet adamlarını tespit etmek istediğinin B) Balkanlardan devşirme alma uygulamasına C) Avrupa'dan askerî uzmanlar getirterek yeni­ ortaya çıkan Bozoklu Şeyh Celal, etrafına topla­ A) Olumsuzlukları gidermek amacıyla köklü ısla­ hat yapmak istediğinin A) Askerliği, ocak sisteminden vatan görevi ha­ C) Yüksek vergileri ödemek istemeyen köylüle­ rin toprağı terketmesi Yavuz Sultan Selim zamanında mehdilik iddiası ile IV. Murat, devletin kötü gidişinin nedenlerini orta­ ya koymak ve yenilikler konusunda devlet adam­ larının düşüncelerini öğrenm ek amacıyla Koçi Bey'e bir rapor hazırlatmıştır. IV. Murat'ın bu uygulaması aşağıdakilerden han­ gisinin göstergesidir? man bu duruma son vermek amacıyla aşağıda- C) Padişahların saray dışından kişilerle evlen­ E) 3. Yapılacak ıslahatlara karşı tepkileri önlemeye çalıştığının Aşağıdakilerden hangisi IV. M urat Dönemi yeni­ liklerinden biridir? A) İstanbul'da Baruthane-i Amire adıyla barut imalethanesinin kurulması Celali B) Kötü gidişe son vermek için devlet adamla­ rından raporlar istenmesi ayaklanmalarının ortak nedeni aşağıdakilerden hangisidir? C) Eğitim faaliyetlerinin yeniden düzenlenmesi A) Uzayan savaşların askerî giderleri arttırması E) II. İstanbul III. Eyalet B) D) Yerli malları kullanımına önem verilmesi Tahta geçiş sisteminde değişikliğe gidilmesi Merkezi yönetimin eski gücünü kaybetmesi C) Tımarlı sipahilerin ihmal edilmesi A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III 5. D) Halktan alınan vergilerin sürekli artırılması D) I ve II E) I, II ve III E) X V II. yüzyılda Osmanlı D evleti’nde, I. Maaşların ayarı düşük para ile verilmesi beşik ulemalığının ortaya çıkması, II. Ekber ve Erşed Yasası'nın uygulanması, 9. Aşağıdakilerden hangisi Celali ayaklanmalarının sonuçlarından biri değildir? 13. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. Celali ayaklanmalarının yaygınlaşması, 2. İmparatorluğu çöküşe götüren akraba.kayırm a ve rüşvet gibi olayları etkileyen gücün devşir­ meler olduğunu düşünen, bu nedenle de Yeniçe­ III. kapitülasyonların yaygınlaştırılması uygulamaları yönetim , eğitim ve ekonomi alan­ larıyla eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi doğru olur? A) Anadolu'da dirlik ve düzenin bozulması II. köylerden şehirlere göç edilmesi, B) Ekonomik hayatın durgunlaşması III. tarımsal faaliyetlerin azalması C) Anadolu'nun tahrip edilmesi, üretimin azal­ gelişmelerinin oluş sırası aşağıdakilerden hangi­ nen Osmanlı hükümdarı aşağıdakilerden hangi­ A) sinde doğru olarak verilmiştir? sidir? B) ması D) Halkın devlete olan güveninin azalması E) Vaka-i Vakvakiye'nin yaşanması A) I, II ve III D) B) II, I ve III III, II ve I ri Ocağı'nı kaldırarak Anadolu ve Suriye'nin Müs­ lüman köylülerinden yeni bir ordu kurmayı düşü­ C) I, III ve II E) II, III ve I A) III. M urat B) I. İbrahim C) IV. M ehm et D) II. Osman Yönetim Eğitim Ekonomi I II III C) D) E) E) IV. M urat 93 X V II, yüzyıl ıslahatçılarından bazıları şunlardır: I. 9. X V II. yüzyıl ıslahatlarında, I. II. Osman ~ t' > ;_/> yeniçeriler ve çıkarları zedelenen devlet adam­ l \ ları ve ulemanın karşı çıkması, II. Koçi Bey II. yaşanan sorunların nedenlerinin doğru tespit III. Tarhuncu Ahm et Paşa edilememesi, IV. Kuyucu M urat Paşa III. yöntem olarak baskı ve şiddetin benimsenme­ Bunlardan hangileri yapmak istedikleri ıslahatlar si 1 nedeniyle öldürülmüşlerdir? A ş a ğ ıd a k ile r d e n Osmanlı Devleti X V II. yüzyılda aşağıdaki devlet­ Köprülü M e h m e t h a n g is i Paşa'nın yap tığ ı ıslah atlar arasında yer alm az? lerden hangisiyle savaşmamıştır? A) İstanbul'da görüş ayrılığındaki ulemayı de­ A) Rusya B) İran ğişik yerlere göndererek dinsel tartışmalara C) Venedik D) Prusya durumlarından hangileri ıslahatların başarılı ol­ A) I ve il B) II ve III D) II ve IV C) I ve III masını engellemiştir? E) I ve IV A) Yalnız I D) B) Yalnız III II ve III C) I ve III son vermek E) E) I, II ve III Lehistan B) Erdel Beyi Rakoçi'nin ayaklanmasını bastıra­ rak devlet otoritesini sağlamak C) Yönetimde ihmalleri ve hataları görülen dev­ 10. 7. Osmanlı Devleti X V II. yüzyılda nakit para sıkın­ let adamlarını cezalandırmak Osmanlı hâzinesinin gelir kaynaklarından biri de ganimetlerdir. Ganimet gelirlerinin X V II. yüzyıl­ da önemli ölçüde azaldığı görülmektedir. D) Görevini yapmayan Bu durumun, E) Gereğinden fazla olan yeniçeri askerlerinin tısını gidermek amacıyla aşağıdaki hangi yönte­ me başvurmuştur? I. A) Düyunuumumiye İdaresi'ni kurmuştur. B) bul Antlaşması'yla elde ettiği Avusturya üzerin­ sayısını azaltmak deki siyasi üstünlüğü aşağıdaki hangi antlaşma ile kaybetmiştir? III. Osmanlı ordusu eski gücünü kaybetmiştir. C) Yabancı devletlere borçlanma yoluna gitmiş­ yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­ vunulabilir? tir. E) Fetih politikasına son verilmiştir. Osmanlı Devleti 1 5 3 3 yılında imzaladığı İstan­ II. Askerî başarılar azalmıştır. Kağıt para uygulamasına geçmiştir. D) Toprak gelirlerini iltizama vermiştir. görevlilerin maaşlarını kesmek Ira 2. Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda yapılan, I. modern anlamda ilk bütçenin hazırlanması, A) Yalnız l Yeniçeri askerî sayısını azaltmıştır. D) B) Yalnız II I ve II ra A) Vasvar B) Zitvatorok C) Karlofca D) Bucaş J E) C) Yalnız Cehrin II. gelir ve giderleri denkleştirmek amacıyla has ve zeametlerin hâzineye bağlanması, E) II ve III III. saray masraflarının kısılması yeniliklerden hangileri IV. M ehm et döneminde sadrazamlık görevine getirilen Tarhuncu Ahm et Paşa tarafından yapılmıştır? 1 6 6 4 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya ara­ A) Yalnız I 11. Aşağıdakilerden hangisi X V II. yüzyılda Osman­ lI Devleti'nde yapılmak istenen ıslahatların özel­ D) likleri arasında yer almaz? B) Yalnız III I ve III C) E) I ve ve sında imzalanan Vasvar Antlaşması'na göre, o Uyvar ve Neograd Kaleleri OsmanlI'ya bırakı­ lacak, 8. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. A) Islahatlar devlet politikası haline gelememiş­ mesi, B) Daha çok gündelik hayata yönelik düzenle­ III. Celali ayaklanmalarının uzunca bir süre devam C) Avrupa'daki gelişmeler takip edilmemiş, dik­ etmesi kate alınmamıştır. durumlarından hangileri ordunun güç kaybettiği­ D) Baskı ve şiddet yoluyla uygulandığı için be­ ne kanıt olarak gösterilebilir? Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II 3. meler şeklinde olmuştur. II. ganimet gelirlerinin azalması, A) o nimsenmemiştir. C) Yalnız III E) I, II ve III Avusturya savaş tazminatı ödeyecekti. tir. doğuda ve batıda girişilen savaşların uzun sür­ E) Köklü çözüm yollan aranmamış, geçici ted­ birlere başvurulmuştur. . I. Eflak Buna göre, II. Boğdan I. Osmanlı Devleti egemenlik alanını genişletmiş­ tir. III. Ukrayna Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin XV II. yüzyılda aşağıdaki hangi devletle ilişkileri­ II. Osmanlı Devleti savaştan kazançlı çıkmıştır. III. Avusturya, Osmanlı Devleti'ne bağlı hale gel­ miştir. nin odak noktasını oluşturmuştur? A) Venedik B) Lehistan yargılarından hangilerine ulaşılabilir? C) Avusturya D) Rusya A) E) Fransa Yalnız I D) B) Yalnız II II ve III C) I ve II E) I, II ve III T ’y| h-r. -E-f" y \ 2 / D ■ 94 95 7. 10. Osmanlı Devleti ile Venedik X V II. yüzyılda aşa- Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda yaptığı, I. ğıdaki antlaşmalardan hangisini imzalamışlardır? Hotin, II. Nasuh Paşa, A) Vasvar B) Karlofça III. Karlofça C) Bucas D) Zitvatorok antlaşmalarını imzalayan devletler arasında aşa- E) İstanbul ğıdakilerden hangisi yer almaz? 3. Osmanlı ordularının Avrupa'daki Hristiyan dev­ Osmanlı Devleti'nin 1 6 8 3 yılında Viyana'yı ikin­ A) İran B) Rusya letleri telaşa ve heyecana düşürdüğü son seferi ci kez kuşatması karşısında tek başına karşı ko­ C) Lehistan D) Avusturya aşağıdakilerden hangisidir? yamayacağını anlayan Avusturya imparatorunun E) yardım isteği sonucu Viyana'ya gelen Haçlı or­ A) Girit'in kuşatılması Venedik B) 11. Stratejik konumu ve adayı elinde tutan korsanla­ dusunda, Hotin Seferi I. Lehistan, C) Uyvar Seferi II. İngiltere, D) Haçova Savaşı III. Hollanda rın faaliyetleri X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki adalardan hangisinin fethini zorunlu kıl­ 8. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Venediklile­ mıştır? rin ilişki ve savaşlarının temelini aşağıdakilerden A) Midilli E) devletlerinden hangileri yer almıştır? II. Viyana kuşatması A) B) Sakız Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III hangisi oluşturmuştur? D) Rodos C) I ve II C) Cerbe E) I, II ve III E) Girit A) Ege Denizi'ndeki üstünlük mücadelesi B) OsmanlIların Mora'daki egemenliği C) Hint deniz yollarının denetimi D) Baharat yolunu kontrol etme mücadelesi E) i? 1 I ■§ Osmanlı Devleti'nde yaşayan Katoliklerin du­ rumu 2. X V II. yüzyılın son çeyreğinde, I. Katolik A vusturya'nın, Protestan M acarlara baskı yaparak mezhep değiştirmeye zorlama­ sı, 12. O sm anlı D evleti 1 6 4 5 y ılın d a k u ş a ttığ ı Gi­ rit Adası'nı 2 4 yıllık bir kuşatmadan sonra an­ 9. Osmanlı Devleti kuruluş sürecinde Çelebi M eh­ met döneminden itibaren Venedik ile mücadele içinde olmuştur. bu kadar uzamasında Venediklilerin Çanakkale Boğazı'nı kapatarak OsmanlIların Girit'e yardım Osmanlı Devleti'nden yardım istemesi, III. Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın İmre Tökeli'yi Orta Macaristan kralı tanıyarak göndermesini engellemeleri etkili olmuştur. Buna göre, I. II. İmre Tökeli liderliğinde ayaklanan Macarların cak 1669 yılında fethedebilm iştir. Kuşatmanın Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­ Kıbrıs'ın fethi, sidir? Macaristan'a yardım etmek istemesi aşağıdaki olaylardan hangisine yol açmıştır? A) Osmanlı donanmasının güç kaybettiğinin B) Venedik arasında savaşa neden olduğu söylene­ C) Yeniçerilerin görevlerini yapmadıklarının mez? D) AvrupalIların Haçlı anlayışıyla hareket ettik­ B) Yalnız III II ve III lerinin C) I ve II E) I ve III E) na Merkezi otoritenin zayıfladığının gelişmelerinden hangilerinin Osmanlı Devleti ile D) başarısızlığından yararlanan AvrupalIlar, aşağı­ A) OsmanlIların Viyana'yı ikinci kez kuşatması­ III. Amasra'nın fethi Yalnız l Osmanlı D evleti'nin II. Viyana kuşatmasındaki daki hangi yola başvurmuşlardır? II. Girit'in kuşatılması, A) 4. Padişahların ülkeyi yönetm ekte yetersiz kal­ dıklarının B) İngiltere'ye ekonomik ayrıcalıklar tanınması­ na A) İnebahtı'da Osmanlı donanmasının yakılması B) OsmanlIlara karşı Kutsal İttifak kurulması C) lanmasının sağlanması C) Rusya'yla Cehrin Antlaşması'nın yapılmasına D) Papanın Kutsal İttifak'ı oluşturmasına E) D) Çanakkale Boğazı abluka altına alınarak Girit Adası'nın kuşatılması Avusturya'nın elindeki Uyvar Kalesi'nin alın­ masına Kapitülasyonlardan diğer devletlerinde yarar­ E) OsmanlIlarla savaşan İran ile işbirliği yapıl­ ması 96 97 5. II. Viyana kuşatması sonunda Osmanlı ordusunun 8. I. AvrupalIlar Osmanlı Devleti karşısında savun­ 71- madan saldırıya geçtiler. yenilmesinden yararlanarak Türklerî Avrupa'dan atm ak iteğiyle Papa'nın öncülüğünde oluşturu­ II. ,K Türklerin Avrupa'daki ilerleyişleri durdu ve ge. lan Kutsal İttifak'a aşağıdaki devletlerden han­ ri çekilişleri başladı. gisi katılmamıştır? Yukarıdaki bilgiler aşağıdaki hangi antlaşmayla i|. A) Rusya B) Venedik C) D) Fransa Lehistan gilidir? 1 A) Pasarofça B) İstanbul Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı ant­ laşmaların bazı özellikleri şunlardır: 4. özelliğine sahip değildir? I. Avrupa'da toprak kazandığı son antlaşmadır. E) Malta C) Karlofça D) Vasvar E) Zitvatorok II. Batıda en geniş sınırlara ulaşmıştır. A) Ahm et Paşa Antlaşması III. Osmanlı Devleti'nin Orta Avrupa'daki egemen­ B) liği sona ermiştir. D) Hotin Antlaşması Antlaşması’yla ilgilidir? Osmanlı Devleti'nin imzaladığı antlaşmalarla il­ gili, I. E) A) Yalnız I D) OsmanlIların Macaristan'ı Avusturya'ya bıra­ B) Yalnız II II ve III Karlofça Antlaşması C) Bucaş Antlaşması Bunlardan hangileri Lehistan ile yapılan Bucaş 9. Osmanlı D evleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ikili antlaşma Vasvar Antlaşması C) I ve II E) I, II ve III karak Orta Avrupa'daki egemenliğinin sona er­ 6. I. İngiltere II. Hollanda mesi, II. Azak Kalesi'nin Rusya'ya bırakılarak Karade- 2. Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı, nize çıkmasına olanak tanınması, I. III. Fransa Bucaş III. Osmanlı Türklerinin batıda ilk kez büyük ölçü­ IV. Malta Karlofça Antlaşması yukarıdaki hangi devletlerin bilgilerinden hangileri 1 6 9 9 yılında imzalanan Kar- elçilerinin aracılık yapmasıyla başlayan görüşme­ lofça Antlaşması'yla ilgilidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) II ve III D) II ve IV dir? A) Karlofça B) Prut C) D) Cehrin antlaşmalardan hangileri Lehistan ile imzalanma- B) III ve IV D) nak tanıyan antlaşma aşağıdakilerden hangisi­ III. Zitvatorok IV. Karlofça ler sonucu imzalanmıştır? A) I ve II Rusya'nın İstanbul'da elçi bulundurmasına ola­ II. Hotin de toprak kaybetmesi I ve II E) I ve III mıştır? A) Yalnız III B) III ve IV İstanbul E) C) II ve III Pasarofça E) I ve III D) 10. Aşağıdakilerden hangisi Karlofça Antlaşması'nın O sm anlIlar açısından m eydana g etirdiği sonuç­ lar arasında ver alm az? II ve IV E) I ve III 3. 1700 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan İstanbul Antlaşması'nın, o Azak Kalesi Rusya'ya verilecek, A) Osmanlı Devleti Hollanda'ya kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı. 7. I. Venedik, II. Rusya, B) . tikası sona erdi. III. Avusturya C) OsmanlIlar Avrupa karşısında savunma duru­ Yukarıdaki devletlerden hangileri Karlofça Antlaşması'nı imzalayan devletler arasında ver almaz? A) Yalnız I D) Avrupa'daki Türk ilerleyişi ve genişleme poli­ B) Yalnız II I ve II maddeleri, I. ........ Rusya'nın askerî ve siyasi açıdan güçlendiği, II. Rusya'nın Karadeniz'e açılmak için fırsat elde III. Karadeniz'in Osmanlı egemenliğinden çıktığı D) Türkler Batı karşısında ilk kez toprak k a y b e t­ ti. durumlarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­ vunulabilir? E) Osmanlı Devleti'nin Avrupa karşısındaki üs tünlüğü sona erdi. A) 6. Rusların Karadeniz'e inme politikasına yönelik ola­ rak ilk adımı Azak Kalesi'nin ele geçirilmesiyle atılmıştır. ettiği, muna.geçti. C) Yalnız 111 E) II ve III o Rusya, İstanbul'da sürekli elçi bulundurabilecek Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II C) Yalnız III E) I ve III Bu olay aşağıdaki hangi antlaşmayla gerçekleş­ miştir? A) Cehrin B) Karlofça C) D) İstanbul Prut E) Pasarofça 99 7. I. 10. Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda İran, Lehistan ve Avusturya ile yaptığı antlaşmalar ve özellikle­ ri, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eş. lestirilmiştir? Bucaş II. Vasvar III. Karlofça IV. İstanbul Özellik Antlaşma OsmanlIların Batıda en A) Vasvar Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı yu­ karıdaki antlaşmalardan hangileri OsmanlIların le­ geniş sınırlara ulaştığı ant­ hine hükümler taşımaktadır? laşmadır. gelişmeler arasında aşağıdakilerden hangisi yer al­ Osmanlı İran savaşları sona maz? A) I ve II B) II ve IV B) C) III ve IV Bucaş 4. 1 . XV II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde ortaya çıkan I. E) I ve III C) Zitvatorok A) Sınırların genişlemesi ve fetihlerin yavaşla­ Avusturya OsmanlIların bul etmiştir. B) Halkın devlete olan güveninin sarsılması Doğuda en geniş sınırlara C) Tımar ve devşirme sisteminin bozulması D) Ferhat Paşa I. E) sı gelişmelerinden hangileri tım ar sisteminin bozul­ D) Balkanlarda bağımsız devletlerin ortaya çık­ Osmanlı Devleti Viyana Karlofça Ferhat Paşa (1590) III. Anadolu'dan yeteri kadar asker toplanamama­ masına bağlı olarak ortaya çıkmıştır? ulaşılmıştır. 8 . Osmanlı Devleti'nin imzaladığı, namaması ması diplomatik üstünlüğünü ka­ Anadolu'da asayişin sağlanamaması, II. tarım üretiminin azalması ve vergilerin topla­ ermiştir. D) II ve III Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda, A) Yalnız I ması B) Yalnız III C) II ve III kuşatmasını kaldırmıştır. E) II. Bucaş (1672) Rüşvet, iltimas ve adam kayırmanın yaygın­ D) I ve III E) I, II ve III laşması antlaşm alarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? 2 . Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin X V I. A) Osmanlı Devleti'nin diplomatik güçsüzlüğü­ yüzyılda karşılaştığı problemler arasında yer al­ nü ortaya koymaları maz? B) XV I. yüzyıldan beri süren Osmanlı İran sa­ A) Rusya'nın Panslavizm politikasının Balkanları J I Yeniçerilerin isteksizliklerinin ortaya çıkması­ I s vaşlarına son vermeleri C) etkilemesi B) Saray masraflarının artması sonucu bütçe nı sağlamaları açıklarının çoğalması D) OsmanlIları doğu ve batıda en geniş sınırlara C) Denizcilikten anlamayan kişilerin donanmaya ulaştırmaları E) alınması Osmanlı Devleti'nin mali açıdan zayıf düşme­ D) Eğitimde fen bilimlerine verilen önemin azal­ sine neden olmaları 11. Osmanlı Devleti 1 5 9 0 yılında İran'la imzaladı­ ğı Ferhat Paşa Antlaşm ası ile sınırlarını Hazar Denizi'ne kadar genişletmiştir. Ancak bu durum üzen sürmemiş, İranlılar X V II. yüzyılın başların­ da kaybettiği toprakları geri almıştır. Bu duruma, 9. Osmanlı Devleti'nin Kanuni Sultan Süleyman’ın ölümünden sonra ele geçirdiği yerler ve hangi ül­ keden alındıkları ile ilgili eşleştirmelerden hangi­ si doğru olarak verilmemiştir? I. Ekber ve Erşed Yasası'nın benimsenmesi, ması E) B) Valide sultanların ve padişah hanımlarının hesinde bulunması devlet yönetiminde etkili olmaları gelişmelerinden hangilerinin neden olduğu söy­ lenebilir? C) Devlet adamları arasında hizipleşmeler ve çı­ kar gruplarının oluşması C) Tebriz - Safevi A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız İli D) Podolya - Lehistan D) I ve II Uyvar - Macaristan D) Devletin önemli görevlerine rüşvetle ve ka­ yırma ile atamaların yapılması E) II ve III E) G V j? / A ' : ^ ;D ' V] 4; b : .‘4 6. D ? ’ Vj Ş. D- :-j Vj ,10. 0: > j ,i 1 1 : e. ) İstanbul ayaklanmaları sonunda devletin otorite­ si sarsılmış ve padişahların dokunulmazlığı sona ermiştir. Bu duruma, I. A) Tahta geçen padişahların, çocuk denilecek yaşta ya da yetersiz olmaları III. Osmanlı ordusunun uzun süre Avusturya cep­ B) Tunus - İspanya Anadolu'da güven ve huzurun bozulması 3. Aşağıdakilerden hangisi merkezi yönetimin bo­ zulmasının nedenleri arasında yer almaz? II. Celali ayaklanmalarının yaygınlaşması, A) Kıbrıs - Venedik E) 5 Uzun süren ve yenilgiyle sonuçlanan savaş­ ların artması Genç Osman'ın tahttan indirilmesi ve öldürül­ mesi, II. ayaklanmalar sonunda yeniçerilerin isteklerini elde etmeleri, III. harem ağalarının ve valide sultanların yöne­ timde etkilerinin artması gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterile­ bilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III 6. I. Devletin en önemli görevi olan sadrazamlık 9. dâhil önemli görevlere rüşvet ve kayırma ile atama yapılması, Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin top. rak sisteminin bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkmamıştır? A) Anadolu'da ayaklanmaların çıkması ve yay­ II. İpek ve Baharat Yolu ticaretinin denizlere kay­ gınlaşması ması, III. Can ve mal güvenliği kalmayan köylülerin şe­ B) Yeniçerilerin devlet içinde büyük bir güç ol­ hirlere göç etmesi, duklarını anlamaları IV. Hristiyan devletlerin OsmanlIlara karşı birlikte C) Devletten maaş alan kapıkulu asker sayısının hareket etmesi D) ÇiftboZariların artması sonucu toprak gelirle­ yaşadığı iç sorunlara bağlı olarak ortaya çıkmış­ E) A) II ve III D) 7. B) I ve II II ve IV C) 1 ve III ları 10. C) Dirlik sisteminin bozulması Bu gelişmeler Osmanlı Devleti'nde öncelikle aşağıdakilerden hangisinin oluşmasına yol açmıştır? D) Devlet adamlarının sürekli değişmesi A) İstanbul ayaklanmalarının çıkmasına E) B) Sancağa çıkma uygulamasının terk edilmesi Beşik uleması uygulamasının yaygınlaşması Kapitülasyonların yaygınlaşmasına D) Osmanlı ekonominin çökmesine I. 2. Sadrazam Sokullu M eh m et Paşa'nın ölümüyle hâzineden para harcamadan atlı birlikler yetiş­ A) gelişmelerine imkân sağlayan uygulama aşağı- başlamıştır? III. üretimin sürekliliğinin sağlanması C) Yalnız III E) I, II ve III B) A) İltizam sistemi C) II. Osman'ın öldürülmesi B) D) Sadrazam Köprülü M ehm et Paşa'nın ölümü Devşirme sistemi D) Vakıf sistemi - Devşirme sisteminin bozulması, E) - Dirliklerin askerlikle ilgisi olmayan kişilere ve­ rilmesi, - Denizcilikle ilgisi olmayan kişiler donanmanın başına getirilmesi E) Karlofça Antlaşması'nın imzalanması II. Viyana kuşatmasının başarısızlıkla sonuç­ lanması Lonca sistemi 3. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde meydana ge­ len bozuklukların aşağıdakilerden hangisine se­ 11. I. Kapıkulu askerlerinin sayısının artması II. Asker maaşlarının devlet hâzinesindeki payı­ A) Osmanlı ordusunun yapısının bozulmasında C) Osmanlı Devleti'nin mâliyesinin bozulmasın­ da A) Vaka-ı Vakvakiye (Çınar Vakası) dakilerden hangisidir? Osmanlı Devleti'nde, B) Anadolu'da Celali ayaklanmalarının yoğun­ laşmasında Tımarlı sipahilerin sayısının azaltılmasına mi'ne bırakması aşağıdaki olaylardan hangisi ile II. toprağın boş bırakılmaması, Aşağıdakilerden hangisinin oluşmasında etkili ol­ muştur? E) (1579) başladığı kabul edilen Osmanlı Devleti'nin Duraklama D önem i'nin, yerini Gerileme Döne- tirilmesi, gelişmelerinden hangileri tım ar sisteminin bozul­ ması ile ilgilidir? nın çoğalması A) Tahta geçen bazı padişahların küçük yaşta B) Yeniçerilerin geçim sıkıntısını ileri sürerek as­ B) Yukarıdakilerden hangileri tımarlı sipahi sistemi­ nin bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkmıştır? B) Yalnız III I ve II E) I, II ve İli Mültezimlerin bulundukları yerlerde etkilerini kerlik dışında işlerle uğraşmaları artırmaları C) Avrupada meydana gelen savaş teknolojisin­ C) İstanbul ve Anadolu'da ayaklanmaların çık­ deki gelişmelerin takip edilmemesi ması C) II ve III Sancağa çıkma usulünün kaldırılmasında D) ve tecrübesiz olmaları ödenmesi mesleklerle uğramaları Yalnız II Duraklama Dönemi'nde ordunun bozulmasına yoIaçan etkenler arasında aşağıdakilerden hangisi ver almaz? A) Yeniçeri maaşlarının ayarı düşük para ile III. Yeniçerilerin yasak olmasına rağmen başka A) 5. bep olduğu iddia edilem ez? D) İmparatorluğun doğal sınırlara ulaşmasında E) Avrupa devletleriyle yapılan savaşların başa­ sipahi askerlerinin sayısının azalması C) Tımar sistemi 8. - rısızlıkla sonuçlanması Osmanlı Devleti'nde, III. İstanbul ayaklanmalarının çıkması I ve II Yeniçeri Ocağı'ndaki asker sayısının a rttırıl­ ması C) İlmiye sınıfının etkisini kaybetmesine II. halkın toprağı boş bırakarak köylerden şehir­ lere göç etmesi, D) - B) E) III ve IV I. tımarlı sipahi sayısının azalması, B) Yalnız II Doğu ticaret yollarının eski önemini kaybet­ mesi Ordunun büyük bölümünü oluşturan tımarlı Osmanlı Devleti’nde, Yalnız I - A) Padişahların ordu ile birlikte sefere çıkmama­ rinin azalması tır? 4. den olmuştur? artırılması Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin 1. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin hem ordusunun hem de mâliyesinin bozulmasına ne­ D) İltizam sisteminin yaygınlaşması sonucu t ı­ D) AvrupalIlarla yapılan savaşlarda başarısız so­ mar sisteminin önemini kaybetmesi nuçlar alınması E) E) Avrupa tarzı hukuk sisteminin uygulanması III. M urat döneminden itibaren Kapıkulu Ocaklarına kanunlara aykırı asker alınması o. M şagıuaıtııeruen nangısı u s m a n ıı D e v le tin d e t ı­ I. m ar sistem inin bozulm asının en önem li nedeni­ dir? şıyla hareket etm eleri II. A) Kapıkulu asker sayısının artırılması B) Reayanın köyden şehire göç etmesi C) Halka ağır veriler konulması Coğrafi keşifler nedeniyle Akdeniz ticaretini^ öneminin azalması III. Medreselerin eğitim sisteminin günün gerek­ lerine göre yenilenememesi IV. Tımar sisteminin bozulması nedeniyle köylü­ D) Köylünün toprağı bırakarak çiftbozan olması E) A vrupalIların O sm anlIlara karşı h a ç lı a n l a y ı . ' XV II. yüzyılda Anadolu'da çıkan Celali ayaklan­ 1 maları Osmanlı ekonomisini olumsuz etkilemiştir. nün toprağını terk etmesi ve tarımsal üretimin azalması Dirliklerin hak eden kişilere verilmemesi Bu duruma, Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin I. vergi gelirlerinin azalması, duraklamasının dış nedenlerini oluşturan geliş­ Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? II. tarımsal üretimin düşmesi, meler arasında yer alır? III. iltizam sisteminin yaygınlaştırılması A) I ve II B) II ve III D) II ve IV 7. C) I ve III E) III ve IV ............. Adası'nı elinde bulunduran Venedikliler her fırsatta Osmanlı gemilerine saldırı düzenli­ yorlardı. Bu nedenle 1 64 5 yılında ada kuşatıldı. 2 4 yıl süren kuşatma ....... sadrazam­ lığında adanın fethi ile sonuçlandırıldı. gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterile­ A) Rodos - Köprülü M ehm et Paşa bilir? B) Girit - Fazıl Ahm et Paşa • Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda, A) Yalnız I I. B) Yalnız II C) Yalnız III C) Girit - Merzifonlu Kara M ustafa Paşa savaşların uzun sürmesi, D) II. köylülerin şehirlere göç etmesi sonucu tarım I ve II E) I, II ve III arazilerinin boş kalması, 2. III. Avrupa ülkelerine tanınan kapitülasyonların I. taşrada güvenlik sorunlarının artması, da etkili olmuştur? II. merkezi otoritenin zayıflaması, D) II ve III E) Sakız - Kılıç Ali Paşa Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda tım ar siste­ gelişmelerinden hangileri mâliyenin bozulmasın­ B) I ve Kıbrıs - Lala Mustafa Paşa minin bozulmasının, yaygınlaştırılması A) Yalnız I D) C) I ve II III. tımarlı asker sayısının artması durumlarından hangilerine neden olduğu savu­ E) I, II ve III nulabilir? A) 10. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, Duraklama Dönemi'nde nakit para ihtiyacını kar­ şılamak isteyen Osmanlı Devleti, iltizam denilen sistem ile topraklarının bir kısmını bir yıllığına pe­ şin parayla mültezim denilen kişilere kiralamaya başladı. I. Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve D) I ve II saray görevlileri, yeniçeri ağaları ve ulemanın devlet yönetimine karışması, II. devlet adamları arasında hizipleşmelerin baş­ laması 3. I. getirmesi II. Osman (Genç) III. önceki devirlerde olduğu gibi devlet adamla­ Bu durumun ortaya çıkardığı olumsuzluk aşağıdakiierden hangisidir? Ekber ve erşed sistemini I. Ahmet önemli görevlerine rüşvetle ve iltimasla atama­ Kasrışirin Antlaşması'yla III. IV. Murat ların yapılması A) Taşrada ayan denilen nüfuzlu kişilerin ortaya çıkması aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur? B) A) Çok uluslu toplumsal bir yapının oluşmasına Yeniçeri Ocağı'nı kaldır­ mak istemesi rında tecrübe ve bilgiye bakılmadan devletin bugünkü Türkiye-İran sı­ nırının büyük ölçüde çi­ zilmesi Halkın devlete olan güveninin azalması C) Müsadere uygulamasının yaygınlaşması B) D) Eyalet askerlerinin eşkıyalığa başlayıp karga­ şa yaratmaları C) Kapıkulu sisteminin önemini kaybetmesine Fetihlerin durması yüzünden ganimet gelirin­ de azalma görülmesi E) Anadolu'da güven ortamının bozulmasına A) Osmanlı-İran mücadelesinin sona erdiğinin B) mesi Merkezi yönetimin bozulmasına tıd a en geniş sınırlara C) Tarafların birbirlerine kesin üstünlük sağlaya ulasması madiğinin Yukarıda verilen padişahların karşısındaki özel­ liklerden hangisi doğru değildir? D) Doğu sınırlarının sık sık değiştiğinin E) A) B) C) D) IV Doğu Anadolu'nun savaş alanı haline geldiği nin Osmanlı Devleti'nin ba­ IV. Mehmet D) Gelirler azalırken giderlerin çoğalmasına E) Bu durum aşağıdakilerden hangisinin kanıtı de­ ğildir? Girit Adası'nın feth ed il­ IV. Sultan İbrahim V. X V II. yüzyıl başlarında 1 6 0 3 yılında başlayan Osmanlı-İran savaşları kısa aralıklarla 1639 y ı­ lına kadar devam etmiştir. E) V Osmanlı Devleti ile Safevilerin rekabet halin de olduğunun 105 6 . X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. 9. kapitülasyonların yaygınlaşması, re yoğun göç yaşanmış ve tımarlı sipahi sayıSl önemli ölçüde azalmıştır. II. Kapıkulu askerlerinin sayısının artması, III. doğuda ve batıda uzun süren savaşlara giril­ Buna göre tım ar sisteminin bozulmasının, mesi I. gelişm elerinden hangilerinin hâzineyi olumsuz Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II sosyal, 3. Osmanlı ordusunun en kalabalık kısmı tım arlı si­ II. ekonomik, şekilde etkilediği savunulabilir? A) Osmanlı Devleti'nde tım ar sisteminin bozulma­ sıyla tarımsal üretim azalmış, köylerden kentle­ pahilerden meydana gelirdi. Tımarlı sipahilerin sa­ III. askerlik C) Yalnız III yısı ve önem i X V II. yü zyılda azalm ıştır. alanlarından hangilerinde olumsuzluklara neden olduğu savunulabilir? E) I, II ve III Bu gelişmenin, I. A) Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III askerî harcam aların azalm ası, IV. M urat, devletin kötüye gidişinin nedenleri ve bu kötü gidişin durdurulması için alınabilecek ted­ birlere ilişkin devletin ileri gelenlerine raporlar ha­ zırlattı. Bu raporlardan özellikle Koçi Bey ve Kâtip Çelebi'nin raporları önemlidir. II. taşrada güvenlik sorunlarının artm ası, IV. M urat'ın bununla aşağıdakilerden hangisini amaçladığı söylenebilir? III. tarım sal üretim in sürekliliğinin sağlanam am a­ A) Bilimsel gelişmeleri hızlandırmayı sı B) durumlarından hangilerine neden olduğu savu­ meyi nulabilir? 7. Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda yaptığı ısla­ hatlar halka maledilememiş ve kişilere bağlı kal­ mıştır. 10. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu­ dur? A) B) Osmanlı Devleti'nin bazı gelir kaynakları şunlar­ dır: I. D) B) l ve II ve III C) I ve Batı'daki gelişmelerden yararlanmayı D) Halkın yönetime katılımını sağlamayı E) I, II ve I E) Islahatları devlet politikası haline getirmeyi ganimet gelirleri, AvrupalI uzm an ve danışm anlardan yararla­ II. ticaret ve gümrük vergileri, nılması III. öşür, haraç ve cizye vergileri Ira Islahat hareketlerinin başarısız olması Bunlardan hangilerinin X V II. yüzyılın sonlarına ı ra kadar azaldığı söylenemez? C) Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti'nin içiş­ lerine karışması A) D) Azınlıkların bağımsızlık için ayaklanması E) C) A) Yalnız I Karşılaşılan sorunlara kalıcı çözümler getir­ Yalnız I D) B) Yalnız II ve E) C) Yalnız III İv e Islahatların yönetim ve askerlik alanında yo­ 2. ğunlaşması X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. dinsel gerekçelerle bilimsel ve teknik gelişme­ lere yabancı kalınması, II. şehzadelerin sancak beyi olarak atanmasına son verilmesi, 11. 8 . Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda, I. halkın can ve mal güvenliğinin azalması, II. Celali ayaklanmalarının artması, III. köylülerin topraklarını terk ederek şehirlere göç Osmanlı Devleti 1699 yılında imzaladığı Karlof­ ça Antlaşması'yla ilk defa geniş toprak kaybına uğramıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­ si değildir? III. tım ar sisteminin bozulması gelişmelerinin yönetim , askerlik ve eğitim alan­ larıyla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru Yönetim A) Askerî ve siyasi açıdan zayıfladığının gelişmeleri aşağıdaldlerin hangisinde verilen sı­ B) Avrupa'daki varlığının sona erdiğinin raya göre gerçekleşmiştir? A) I, B) D) I, III, II, III, I C) E) D) Sahip olduğu toplam nüfusun azaldığının II, I E) ^ 106 E B) C) Vergi kaynaklarının azaldığının II, I, > Egemenlik alanının daraldığının £ - 7  B - Ç 8. C ^ V. A) Askerlik Osmanlı Devleti'nin kapitülasyon verdiği İngiltere ve Fransa gibi devletlere X V II. yüzyılda Hollanda da eklendi. Kapitülasyon antlaşmalarına gümrük vergilerinin düşürülmesi, ticarette serbestlik içe­ ren maddeler kondu. Bu durumun Osmanlı D evleti'nde aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez? olarak verilmiştir? etmeleri 4. Eğitim A) Pazarlara Avrupa mallarının hakim olması B) Vergi gelirlerinde kayıplar görülmesi C) Avrupa'daki ticari ve teknik gelişmelerin ör­ C) nek alınması D) D) Yerli sanayinin gelişememesi E) E) İşsizliğin artması ^ / rl M İ x ] 107 Avrupa'da Rönesans ve Reform hareketleri ile öz­ lar Avrupa'da sanayinin hızla gelişmesini sağla­ Osmanlı Devleti XV II. yüzyılda askerlik, ekonomi, eğitim gibi alanlarda duraklama yaşamıştır. Du­ raklamanın en az hissedildiği alan ise güzel sa­ natlar ve mimari olmuştur. dı. Aşağıdakilerden hangisi bu yüzyılda yapılan dün­ gür düşünce ortamı oluşurken, akıl ön plana çık­ maya başladı. XV II. yüzyıldaki bilimsel çalışma­ ya çapında bir mimari eserdir? Bu gelişmelerin Avrupa'da, I. A) Selimiye Camisi modern bilimin temellerinin atılması, II. bilimsel çalışmaların sanayide kullanılması, B) III. yeni hammadde ve pazar arayışlarının hızlan­ C) Sultan Ahm et Camisi ması Süleymaniye Camisi ETKİNLİK - 1 D) III. Ahmet Çeşmesi Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız. durumlarından hangilerine ortam oluşturduğu E) söylenebilir? Revan Köşkü 1. A) Yalnız I B) D) ve II Yalnız II E) İpek ve Baharat yollarının önemini kaybetmesi Osmanlı ekonom isini................................. yönde C) Yalnız e tk ile m iş ............................. gelirlerinin azalmasına neden olmuştur. II ve III Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda görülen aşa­ 2. X V II. yüzyılda Anadolu'da çıkan ayaklanm alara...................................................... adı verilir. 3. Osmanlı Devleti'nde tımar sisteminin bozulması sonucunda hem ...................... ğıdaki gelişmelerden hangisinde l.'de verilenin II.'ye ortam hazırladığı söylenemez? I. Ahmet döneminde ekber ve erşed sistemi ile azalmış, hem d e ............................................ sayısı azalmıştır. A) Osmanlı ailesi içinde yaşı en büyük ve olgun ola­ Çocuk yaşta padi­ şahların tahta çık­ ması M erkezi otoritenin bozulması B) Doğuda ve batıda uzun süren savaş­ lar yapılması Ganim et gelirlerinin artması c) Sık padişah d eğ i­ şikliğinin görülmesi Cülus bahşişlerinin hâzineye ek yük ge­ tirmesi D) Beşik ulemalığının yaygınlaşması M edrese eğitiminin yozlaşması E) T ım ar sistem in in bozulması T arım s a l ü retim in azalması nının tahta geçmesi benimsenmiş, şehzadelerin sancağa çıkma uygulamasına son verilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu durum un m eydana getirdiği sonuçlardan biri değildir? a ■s A) Şehzadelerin devlet yönetimi tecrübesi ka- ü • (t : zanmadan padişah olmaları B) Merkezi otoritenin bozulması C) Padişahların saray kadınları ve diğer devlet adamlarının etkisinde kalmaları üretim 4. pa d evletlerin i........................................... adı altında bir araya getirdi. 5. D) Devletin monarşik yapısının değişmesi Viyana bozgunu üzerine Türkleri Avrupa'dan tamamen atmak a m ac ıy la ........................... . Avru­ Osmanlı Devleti'nin XV II. yüzyıl başlarında b a tıd a ............................ . d o ğ u d a ..........................ile savaş hâlinde o lm a s ı,................................ ayaklanmalarının genişlemesine ortam hazırladı. 6 . X V II. yüzyılda OsmanlIların denizlerde kazandığı en önemli başarı Venediklilerden ........................alınmasıdır. 7.............................. Antlaşması ile Avusturya arşidükü, Osmanlı p ad işahına....................sayılacak ve kendisine ....................................denilecekti. E) Veraset sisteminin belirli kurallara bağlanma­ sı 8 . Rusya 170 0 yılında Osmanlı Devleti ile imzaladığı ................................... Antlaşması'yla ................................ Kalesi'nia la ra k ,.................................... açılmak için bir fırsat ele geçirmiş oldu. 10. II. Osman’ın Yeniçeri Ocağı'm kaldırmak isteme­ sinde, Aşağıdakilerden hangisinin X V II. yü zyıld a Os­ manlI bilim, sanat ve kültür hayatına katkı y a ­ I. panlardan biri olduğu söylenemez? II. yeniçerilerin askerî disiplinlerini kaybetmeleri, A) Baki III. kaybedilen toprakları geri almak istemesi B) Evliya Çelebi durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunu­ merkezi otoriteyi yeniden sağlamak istemesi, labilir? 9. Osmanlı Devleti'nde tımar dışında kalan bölgelerin vergilerini ihale yoluyla toplayıp hâzine­ ye yatırma iş in e ...., bu işi yapan k iş ile re .......................... vergi kaynağı araziye ise ...................................... adı verilirdi. 1 0 .......................................... Osmanlı Devleti'nde modern anlamda ilk kez bütçe çalışması yaptı. C) Kâtip Çelebi A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Naima D) I ve III E) 1 1.....................................almak isteyen Kapıkulu askerlerinin sık sık padişah değişikliği istemeleri E) II ve III .................................. ayaklanmalarının nedenlerindendir. Karacaoğlan 12. Fazıl Ahm et P aşa'nın................................... Kalesi'ni fethetmesinden sonra Avrupa'da " önünde bir Türk gibi güçlü" sözü atasözü hâline geldi. ETKİNLİK - 2 ETKİNLİK - 3 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız. Doğru 1. Yanlış BEN KİMİM? 1. Osmanlı Devleti'nin veraset sisteminde değişiklik ya­ Osmanlı Devleti'nde ekber ve erşed uygulaması ile şehzadelerin sanca­ parak, padişahlığın Osmanlı soyu içinde en büyük ve ğa çıkma usullerine son verilmiştir. en aklı başında olana (ekber ve erşed) geçmesi uygu­ lamasını getirdim. Ben kimim? 2 . İstanbul ayaklanmaları tımarlı sipahiler tarafından çıkarılmıştır. 2 3. Celali ayaklanmaları Anadolu'da güven ve huzur ortamını bozmuştur. 4. II. (Genç) Osman, Osmanlı Devleti'nde ilk ıslahatçı padişahtır. . IV. M urat'a, devletin kötüye gidişinin nedenleri ve bu durumun düzeltilmesine yönelik önlemleri içeren bir rapor hazırladım. Ben kimim? 3. 5. 6 . Çıktığım Lehistan seferinde Yeniçeri Ocağı'nın bo­ Dirlik sisteminin bozulması tımarlı sipahi sayısının azalmasına neden ol­ zulduğuna bizzat tanık oldum ve bu ocağı kaldırma­ muştur. ya karar verdim. Ben kimim? X V II. yüzyılda sefere çıkan tek padişah II. (Genç) Osman'dır. 4. İran üzerine iki sefer yaparak Revan ve Bağdat'ı geri aldım. Devlet otoritesi ve toplumsal düzeni yeniden 7. Kasrışirin Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin İran ile imzaladığı son ant­ sağladım. Ben kimim? laşmadır. 5. 8 . Osmanlı Devleti batıda en geniş sınırlara Lehistan'la yaptığı Bucaş Antlaşması'yla ulaşmıştır. 9. IV. M urat döneminde yapılan İran savaşları sonunda Osmanlı Devleti'nin doğu sınırları Hazar Denizi'ne ulaşmıştır. 10. 1681 yılında yapılan Cehrin Antlaşması, ilk Osmanlı, Rus antlaşmasıdır. 11. Osmanlı Devleti X V II. yüzyılda en çok Avusturya ve İran'la savaşmıştır. 12. Tımarlı sipahi sayısının azalması, Osmanlı askerî harcamalarının da azalmasına neden olmuştur. 13. II. (Genç) Osman, yenilik yapmak istediği için öldürülen ilk Osmanlı pa­ dişahıdır. 14. Avrupa'da X V II. yüzyıl Akıl Çağı olarak adlandırılır. 15. Vestfalya Antlaşması ile Avrupa'da kişilere mezhep seçme özgürlüğü tanındı. 110 Osmanlı Devleti'nde modern anlamda ilk bütçeyi ha­ zırladım. Saray masraflarını kıstım ve hâzineye borç­ lu olanlardan tahsilat yaptım. Ben kimim? 6 . Ferhat Paşa, Bucaş ve Kasrışirin antlaşmalarının önemlerini belirtiniz. 2* ETKİNLİK - 4______________ ;____________________ YAZILI SINAVA HAZIRLIK 1. İstanbul ayaklanmalarının nedenlerini ve tem el özellikleri belirtiniz. 7. 2. II. Viyana Kuşatması'nın neden ve sonuçlarını yazınız. Celali ayaklanmalarının Osmanlı dış politikası üzerindeki etkileri nelerdir? 8 . Merkantilizm hakkında bilgi veriniz. 3. II. Osman'ın Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak istemesinin nedenlerini belirtiniz. 9. 4. IV. M urat dönemi ıslahat hareketlerini anlatınız. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yapılan ıslahatların genel özellikleri nelerdir? 10. Tımar sisteminin bozulmasının sosyal ve ekonomik sonuçlarını belirtiniz. 5. X V II. yüzyıl Osmanlı padişahlarının devlet yönetiminde yetersiz kalmalarının nedenleri neler­ dir? 112 11. Avrupa'da X V II. yüzyıla Akıl Çağı denmesinin nedenlerini belirtiniz. Ünite IV A w epa 12. Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyıl ıslahatları niçin başarılı olamamıştır? Osmanlı Devleti ( CVIIL Yüzyıl) 5 Ü nite İçindekiler: X V III. Yüzyılda A vrupa ve Osm anlı D evleti'nin Genel Durum u ...1 1 7 13. X V III. Yüzyılda Osm anlı D evleti'n in Dış Politikası................. 117 X V III. Yüzyılda Osm anlı D evieti'ndeki Değişim ve Is la h a tla r.1 18 X V III. Yüzyılda A v ru p a .............................................................................. 119 Girit kuşatmasının neden ve sonuçlarını yazınız. Ne Öğreneceğiz? 14. Karlofça ve İstanbul (1700) antlaşmalarının önemlerini yazınız. X V III. yüzyılda Avrupa ve Osmanlı Devleti'nin genel durumunu ve dış politikalarını, Osmanlı Devleti'nin Rusya, Venedik, Avusturya ve İran ile ilişkile- jj rini, III. Ahm et dönemi ıslahatlarını. Sanayi İnkılabı'nın neden ve sonuçlarını, Osmanlı Devleti'ne etki­ lerini, 15. Aşağıdaki kavramları açıklayınız. Amerika Birleşik Devletleri'nin kuruluşunu ve sonuçlarını, a) Kutsal İttifak : ................... b) İltizam : ................... lerini, c) Vaka-i Vakvakiye : ................... X V III. yüzyıl ıslahatlarının genel özelliklerini, d) Cülus bahşişi : .................. III. Fransız İhtilali'nin neden ve sonuçlarını, Osmanlı Devleti'ne etki­ e) Ekber ve Erşed Yasası : .............. Selim döneminin siyasi olaylarını ve ıslahatlarını öğreneceğiz. ¥ ® O s m a o İn D e w f l ® t î (XVBflfl. Y ü ı y a l ) J j ). V I;' 1 XVIII. Yüzyılda Avrupa ve Osmanlı Devleti'nin Genel Durumu © X V III. yüzyıl Avrupa tarihinde devletler arası politika ve çıkar çatışmaların­ da diplomasi ve ittifaklar ön plana çıkmıştır. Avrupa devletleri Makyavelizm olarak bilinen "amaca ulaşmak için her türlü araca başvurulabileceği" an­ layışıyla hareket etmişler, sık sık birbirleriyle savaşmışlardır. — ------ I) III. Selim © Fransa, Osmanlı Devleti'nde büyük ekonomik çıkarları olduğu için dış po­ litikada OsmanlIların yanında gözükmüştür. Ancak İngiltere ile rekabet ha­ linde olduğu için Mısır'da egemenlik kurduğu takdirde İngiliz çıkarlarına zarar vereceği düşüncesiyle Mısır'ı işgal etmekten geri durmamıştır. © X V III. yüzyılda dünyanın önde gelen devletlerinden biri olan İngiltere, Akdeniz'de ve Osmanlı ülkesinde önemli ekonomik ve siyasi çıkarları ol­ duğu için X IX . yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı toprak bütünlüğünü sa­ Levni'nin III. Ahm et minyatürü I i vunan bir dış politika izledi. © Avusturya, sınırlarını Balkanlara doğru genişletm ek istediği için X V II. ve X V III. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ile sık sık savaşlara girdi. Osmanlı Devleti'ne karşı Rusya ile işbirliği yaptı. Fransız İhtilali'nden sonra milliyet­ çilik fikirlerinin ülkesinde yayılmaması için çalıştı. Bu nedenle X V III. yüz­ yılın sonundan itibaren Osmanlı Devleti'ne karşı barışçı bir dış politika iz­ ledi. © h H H H h İİİ #1111 Rus Çarı I. Petro, bütün Slav milletleri ve Ortodoksları Rusya'nın önder­ liği altında bir araya getirmeyi amaçlıyordu. Rusya'yı denizlerde de etkili güç hâline getirmek amacıyla Kırım, Karadeniz ve İstanbul'u ele geçirme­ yi planlıyordu. Bu nedenle Rusya X V III. yüzyılda sık sık Osmanlı Devleti ile savaşlar yaptı. III. Ahmet Çeşmesi X V III. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Dış Politikası © Karlofça (16 99 ) ve İstanbul (1700) antlaşmalarıyla ilk defa büyük çaplı toprak kaybına uğrayan Osmanlı Devleti X V III. yüzyıl başlarında kaybet­ tiği toprakları geri almak için bir politika takip etti. Bu amaca yönelik ola­ rak Rusya, Avusturya ve Venedik ile savaşlara girdi. Geçici başarılar elde etse de bu amacına ulaşamadığı gibi yeni topraklar da kaybetmiştir. n © . .1 , - . ' l X - -> . , , J; - -. . - \ . ^ '■'30 K l :i tr , '•■: t< \. ■^ v /- ■ J ■' »/' I ■ ■'-'.-i—'<, 1'J -'rlVîi — . -rtr-jı.ij. Osmanlı Rus İlişkileri: Rusya'nın sıcak denizlere ulaşmasını sağlayacak bir başka yol ise Baltık Denizi kıyılarıydı. Rusya, Baltık kıyılarını ele geçir­ mek için İsveç'e saldırdı. Kaçan İsveç Kralı XII. Şarl'ı takip eden Rus bir­ likleri Osmanlı topraklarına girince Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş açtı. Rus ordusu Prut'ta kuşatıldığı halde, yeniçerilerin disiplinsiz davranışları yüzünden kesin sonuç alınamadı. Yapılan Prut Antlaşması (1711) ile Azak Kalesi Ruslardan geri alındı. Fransız İhtilali 117 © Rusların 1736'da Kırım'ı işgal etmeleri üzerine Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş açtı. Bu savaşta Avusturya, Osmanlı Devleti'ne karşı Rusya ile bir­ likte hareket etti. Osmanlı Devleti iki cephede savaşmasına rağmen ba­ şarılı oldu. Fransa'nın arabuluculuğu ile Avusturya ve Rusya ile ayrı ayrı Belgrad Antlaşması imzalandı (1739). Avusturya, Belgrad'ı OsmanlIlara geri verdi. Rusya, Karadeniz'de hiçbir savaş ve ticaret gemisi bulundurma­ mayı kabul etti. Belgrad Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin Batı'da imzala­ dığı son kazançlı antlaşmadır. Antlaşmada arabuluculuk yapan Fransa'ya yeni ayrıcalıklar verildi ve kapitülasyonlar sürekli hale getirildi (1740). ® Rusya'nın Lehistan'a kral seçtirdikleri kişiye karşı Leh halkı ayaklanma çı­ kardı. Ruslar ayaklanmayı bastırdıktan sonra Osmanlı topraklarına sığı­ nan Lehleri takip bahanesiyle Osmanlı sınırlarını geçerek Türkleri de öl­ dürmeye başladılar. Bu durum yeni bir Osmanlı-Rus savaşına neden oldu (1768). Altı yıl süren savaş, Rusların üstünlüğü ile sona erdi. Savaş sıra­ sında bir Rus filosu Cebelitarık Boğazı'nı geçerek Akdeniz'e girdi ve 1770 yılında Çeşme Limanı'na bir baskın düzenledi ve Osmanlı donanmasını yak­ tı. Savaş sonunda imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması ile (1774) Kırım elden çıkmış, Rusya, Karadeniz'de etkinlik kurmuş ve Ortodoks Osmanlı vatandaşlarının haklarını koruma yetkisini elde etmiştir. © Rusların Kırım ve Kafkasya'daki varlığı OsmanlIların güvenliğini tehdit edi­ yordu. 1768'de başlayan savaşta, Avusturya yine Rusya'nın yanında yer aldı. Savaş sonunda imzalanan Yaş Antlaşması'yla Osmanlı Devleti, Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etti. © O sm anlı-Venedik İlişkileri: Katolik Venedikliler Karlofça Antlaşm ası ile aldıkları M ora'daki Ortodoks halka baskı yapıyorlardı. M ora halkının Osmanlı Devleti'nden yardım istemesi üzerine Osmanlı ordusu Mora'yı Venediklilerden geri aldı (1715). © Osmanlı Avusturya İlişkileri: Osmanlı Devleti'nin Azak ve M ora'yı alması, Avusturya'yı kaygılandırdı. Avusturya, Karlofça Antlaşması'nın çiğnendi­ ğini ileri sürerek Osmanlı Devleti'ne savaş açtı (1716). Avusturya'nın üs­ tün olduğu savaş, İngiltere ve Hollanda'nın aracılığı ile yapılan Pasarofça Antlaşması ile sona erdi (1718). Bu antlaşmayla Belgrad, Avusturya'ya bırakıldı. Pasarofça Antlaşması'yla Osmanlı Devleti, kaybettiği toprakları geri alma umutlarını kaybetti. © A vusturya, 1 7 3 6 -1 7 3 9 Osmanlı-Rus, 1787 Osm anlı-Rus savaşlarında Ruslarla birlikte hareket etti. 1787 Osmanlı-Rus Savaşı'nda üstün durum­ da iken, Fransız İhtilali'nin yaydığı fikirlerden etkilenmemek için Osmanlı Devleti ile 1791 yılında Ziştovi Antlaşması'nı yaptı. Bu antlaşmadan son­ ra Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında bir daha savaş yaşanmadı. X V III. Yüzyılda Osmanlı Devleti'ndeki Değişim ve Islahatlar © Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda Avrupa devletleri karşısında sık sık ye­ nilgiler aldı ve her alanda Avrupa'dan geri kaldığını anladı. Bu nedenle Avrupa'da yaşanan gelişmeleri yakından takip etmiş ve Avrupa'nın biriki­ minden yararlanma ihtiyacı duymuştur. © X V III. yüzyılda alınan yenilgiler, daha çok askerî alanda ıslahat yapılması­ na neden oldu. Bu dönemde yapılan ıslahatlar da bir devlet politikası hali­ ne gelemedi. Söz konusu ıslahatlar bazı çıkar çevreleri, ulema ve Yeniçeri Ocağı tarafından tepki gördüğü için tam anlamıyla başarılı olamadı. @ Lale Devri: Osmanlı Devleti'nde 1718'de başlayıp 1730 yılındaki Patrona Halil Ayaklanması'na kadar olan döneme Lale Devri adı verilir. Osmanlı D evleti Batı'da olup bitenler hakkında ayrıntılı bilgi almak için önemli Avrupa başkentlerine ilk defa elçiler gönderdi. Paris'e gönderilen elçiler­ den Yirmisekiz M ehm et Çelebi'nin oğlu Sait Efendi, İstanbul'da ilk matba­ ayı kurdu. Kitap basımı için Yalova'da bir kâğıt fabrikası kuruldu. Doğu ve Batı uygarlıklarından eserler tercüme edildi. Yeniçerilerden bir itfaiye bö­ lüğü kuruldu. Çiçek aşısı uygulaması başlatıldı. Lale Devri, Patrona Halil ayaklanmasıyla sona erdi (1730). © I. M ahm ut döneminde ilk defa Avrupa'dan danışman subaylar getirildi ve 173 4 yılında topçu subayı yetiştirmek için Mühendishane adıyla bir okul açıldı. © III. Mustafa döneminde ilk defa iç borçlanma (esham) sistemi uygulanmış, Sürat Topçu Ocağı kurulmuştur. 1770 yılında Rusların Çeşme'de Osmanlı donanmasını yakm aları üzerine Avrupai tarzda denizci yetiştirm ek için Mühendishaneibahrihümayun açılmıştır. © I. Abdülhamit döneminde İstihkam Okulu açıldı. Humbaracı ve Lağımcı Ocakları yeniden düzenlendi. © III. Selim Dönemi: III. Selim, devleti bütün kurumlarıyla yenilemek tarafta­ rıydı. Sadece askerî alandaki ıslahatların yeterli olmayacağını düşünüyordu. Ancak o da savaşlardaki yenilgileri dikkate alarak askerî alanda ıslahatla­ ra ağırlık verdi. III. Selim, devlet ve topluma yeni bir düzen vermek istedi­ ğinden dönemine Nizamıcedit (Yeni düzen) adı verilir. Nizamıcedit adıyla yeni bir ordu kurdu. Bu ordunun eğitimi için Fransa'dan subaylar ve danış­ manlar getirtti. Kurduğu bu ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için İradıcedit denilen ve devletin bazı gelirlerinin aktarıldığı yeni bir hazine oluşturdu. © Mühendishaneiberrihümayun (Topçu Okulu) kuruldu (1793). Avrupa'nın önemli merkezlerine sürekli elçilikler açıldı. Yerli malı kullanımını özendiri­ ci tedbirler alındı. © Islahatların öneminin halka yeterince anlatılamaması ve İradıcedit hâzi­ nesi için konulan yeni vergiler, toplumda huzursuzluk meydana getirdi. Özellikle yeniçeriler, yapılan yeniliklerin çıkarlarına son vereceğini anla­ mışlardı. Kabakçı Mustafa Ayaklanması sonucu III. Selim tahttan indirildi (1807) ve Nizam ıcedit ordusu dağıtıldı. XV III. Yüzyılda Avrupa © X V III. yüzyıl Avrupa tarihinin önemli olayları Yedi Yıl Savaşları (1756-1763), ABD'nin kurulması ve Fransız İhtijali'dir...... © Yedi Yıl Savaşları'nda İngiltere, Fransa'yı kesin bir yenilgiye uğratarak baş­ ta Kanada olmak üzere, Amerika kıtasındaki Fransız sömürgelerini ele ge­ çirdi. © Yedi Yıl Savaşları'nı kazanmasına rağmen ekonomisi bozulan İngiltere, sö­ mürgelerine, bu arada Kuzey Amerika'daki kolonilerine yeni vergiler koy­ du. Ancak bu koloniler bunu kabul etmediler ve ayaklandılar. © Fransızların da desteğini alan koloniler savaş sonunda galip geldiler. İngiltere 1783 yılında Versay Antlaşması ile kolonilerin bağımsızlığını ta ­ nıdı. Böylece Amerika Birleşik Devletleri kurulmuş oldu. © Aydınlanm a Çağı: Avrupa'da X V II. ve X V III. yüzyıllarda bilim ve felse­ fe alanlarında büyük gelişmeler yaşandı. Bu gelişmenin X V II. yüzyılı Akıl Çağı; X V III. yüzyılı ise Aydınlanma Çağı diye adlandırılır. Aydınlanma dü­ şüncesinde aklın doğru kullanılmasıyla doğru ve yararlı bilgiye ulaşılabile­ ceği görüşü hâkimdir. © Fransız İhtilali: 1789 yılında meydana gelen Fransız İhtilali sadece Fransız ve Avrupa tarihinin değil, dünya tarihinin de en önemli olayları arasında yer alır. Bu önemli olay Yakın Çağ'ın başlangıcı olarak kabul edilmektedir. 1, © Fransız İhtilali'nin Nedenleri: İhtilal öncesinde Fransa mutlakiyetle yönetili­ yordu. Halk yokluk çekerken krallar lüks ve eğlence içindeydiler. Masraflarını karşılamak için halktan zorla vergi toplamaktaydılar. Fransız toplumu, ara­ larında eşitsizlikler olan soylular, rahipler, burjuvalar ve köylülerden oluş­ maktaydı. Köylüler ülke nüfusunun en büyük kısmını (% 90) oluşturdukla­ rı halde toprakların üçte birini ellerinde bulunduruyorlardı. Özellikle vergi­ ler bu sınıfa yüklenmişti. Bu karşılık hiçbir hakları yoktu. © Fransız İhtilali'nin en önemli ve yakın sebebi ekonomik durumun bozulma­ sıdır. Yedi Yıl Savaşlarında alınan yenilgi ve Am erika’daki kolonilerin ba­ ğımsızlık mücadelesine verilen destek Fransa hâzinesini boşaltmıştı. © Fransa Kralı X V I. Louis, ekonomik durumu düzeltmek için meclisi toplan­ tıya çağırdı. Toplantıda soylular, rahipler ve halk temsilcileri arasında an­ laşmazlık çıktı. Kral, meclisi zorla dağıtmak isteyince halk ayaklanma etti. Böylece ihtilal başlamış oldu. © © © © © © © Fransız İhtilali'nin Sonuçlan: Soylular ve rahipler ayrıcalıklarını kaybetti­ ler. "Eşitlik, özgürlük ve adalet" ilkeleri kabul edildi. M illet egemenliği fikri yaygınlaşarak, mutlak krallıkların yıkılabileceği anlaşıldı. Milliyetçilik dü­ şüncesi gelişti ve zamanla bütün Avrupa'yı etkisi altına aldı. Milliyetçilik düşüncesi çok uluslu devletlerin parçalanmasında etkili oldu. İnsan hakla­ rı, demokrasi kavramları tüm dünyaya yayıldı. Fransız İhtilali, Osmanlı D evleti'ni daha çok olumsuz yönde etkiledi. Osmanlı Devleti'ndeki azınlıklar kendi devletlerini kurmak için ayaklandı­ lar. X IX . yüzyıl Osmanlı Devleti için "Ayaklanmalar yüzyılı" oldu. Fransız İhtilali, Osmanlı aydınlarını da etkiledi. İhtilalin getirdiği insan hakları, eşit­ lik, hukukun üstünlüğü gibi düşünceler Tanzimat Fermanı ve meşrutiyetin ilanında etkili oldu. Sanayi İnkılabı: Coğrafi keşiflerin getirdiği zenginlik, Rönesans ile başla­ yan bilimsel gelişmeler sonucu modern bilimin temelleri atıldı. Bilimdeki büyük buluşların teknolojiye aktarılması sanayileşmeyi başlattı. Bunun so­ nucunda insan ve hayvan gücüne dayalı üretim tarzından, makine gücü­ nün egemen olduğu üretim tarzına geçildi. Buhar gücüyle çalışan makineler sayesinde üretim patlaması oldu. Üretim ulusal ve uluslararası boyutlara ulaştı. Osmanlı Devleti Rusya ve Avusturya ile X V III. yüzyılda birçok kez savaşmıştır. Bu savaşlarda bazı devletler arabulucu rol oynamışlardır. 1 7 3 6 ­ 1739 ve 1 76 8-17 74 Osmanlı, Avusturya ve Rus savaşlarında arabulucu olan devlet aşağıdakilerden hangisidir? 5. Fransız donanm asını Ebukır'da yenerek Napolyon'un Fransa ile ilişkisini kesen devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) Rusya D) A) Fransa B) İngiltere D) Avusturya 2. B) İngiltere C) Hollanda Osmanlı Devleti E) Prusya C) Rusya E) İspanya X V III. yüzyılın sonlarında Rusya'nın Ege adaların­ da, Rum halkı arasında milliyetçilik düşüncesini yayması ve İngiltere'nin M ısır'a yerleşmek iste­ mesi, Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki hangi dev­ letle yeniden dostluğa önem vermesine yolaçmıştır? A) İsveç B) İspanya D) Fransa C) İran 6 . Fransa X V III. yüzyılın sonlarında; I. E) Avusturya İngiltere'nin Hindistan yolunu ele geçirmek II. Doğuya yönelen ilgisini Osmanlı Afrikası'nda sürdürmek 3. Napolyon'un Mısır'a asker çıkarmasıyla başlayan « Osmanlı-Fransız savaşı aşağıdaki hangi antlaş- | mayla sona ermiştir? A) El Ariş B) Tilsit D) Edirne amacıyla aşağıdaki hangi yola başvurmuştur? A) Amerikan kolonilerine askerî yardımda bulun­ C) Paris du E) Viyana B) Cezayir ve Tunus'u işgal etti C) Rusya ile Tilsit Antlaşması'nı imzaladı D) Ege Adaları'nı işgal etti 4. Fransa'nın Mısır'ı işgali ve devletin eski gücünü E) Mısır'a asker çıkardı kaybettiğinin açıkça görülmesi Osmanlı Devle­ ti'nin dış politikada yalnız başına hareket edem e­ yeceğini ortaya koymuştu. Bu nedenle Osman­ lI Devleti, Avrupa'daki devletler arasındaki çıkar çatışmalarından yararlanarak"denge politikası iz­ Sanayi İnkılabı sonucunda küçük iş yeri ve atölyelerin yerini büyük işlet­ meler aldı. Büyük sermayeli firmalar ve bankalar kuruldu. Demir yolu ve deniz ulaşımında önemli gelişmeler sağlandı. Çok uzak ülkelerden bol ve ucuz hammadde getirildi. lemiştir. Sanayileşmeyle birlikte işçi sınıfı oluştu. Yeni hammadde ve pazar alanla­ rı arayışı Avrupa devletleri arasında rekabete yol açtı. Bu ise sömürgecili­ ğin daha da yayılmasına ortam sağladı. I. Sanayi İnkılabı sürecini yaşayamayan Osmanlı Devleti, X IX . yüzyılda dı­ şarıya hammadde satan ve dışarıdan mamul mal alan bir ülke haline gel­ di. Dışarıdan gelen bol ve ucuz mallar, yerli üretimi tamamen durdurdu ve devletin ekonomik olarak çökmesine yol açtı. III. Avusturya Fransa'nın Mısır'ı işgali karşısında Osmanlı Dev­ leti, Rusya II. İngiltere 7. Kanuni Sultan Süleyman dönem inde başlayan Osmanlı-Fransız dostluğu aşağıdaki hangi böl­ devletlerinden hangileri ile ittifak yapmıştır? genin Fransa tarafından işgaliyle bozulmuştur? A) Yalnız I A) B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III Mısır B) Tunus D) Kıbrıs C) Cezayir E) Ege Adaları 121 8 . 10. X V III. yüzyılda Osmanlı D evleti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinde l'in cide verilenin ll'nciye ortam hazırladığı söylenemez? X V III, yüzyıl başlarında yapılan Osmanlı, Vene­ dik ve Avusturya savaşları sonunda imzalanan Pasarofça Antlaşm ası'na aracılık yapan devlet­ ler aşağıdakilerden hangileridir? I A) A) İngiltere - Hollanda B) Portekiz - İspanya C) Rusya - Fransa D) İran - Kırım E) B) . Rusya - Lehistan C) Çeşme'de Osmanlı M o d e rn a n lam d a donanm asının y a ­ denizcilik faa liy e t­ kılması lerinin başlaması Ruslara, Ortodoks­ R u sla rın , O sm an­ ların haklarını koru­ lI ma yetkisinin veril­ rine karışma fırsatı mesi elde etmesi Lale Devri'ne giril­ Batı ile diplom atik ilişkilerin artması mesi D) 1, |. Devleti'nin iç işle­ Kırım'ın bağımsızlı­ Kaybedilen toprak­ ğını tanıması ları geri alma poli­ 1535 yılında Osmanlı Hükümdarı Kanuni Sultan 1" 11. II. manlI Devleti'ne sığınması recek. III. Kırım'ın Rusya'ya ait olduğu Osmanlı Devleti III. Lehistan milliyetçilerini takip eden Rusların Os­ manlI topraklarını işgal etmesi ve Balkan mil­ tarafından kabul edilecek. letlerini OsmanlIlara karşı kışkırtması IV. Rusya Karadeniz'de hiçbir ticaret ve savaş ge­ misi bulunduramayacaktı. Y u k arıd ak i b ilg ilerd e n h a n g ile ri 1 7 6 8 -1 7 7 4 Osmanlı-Rus savaşının nedenlerindendir? Patrona Halil ve Yenilik hareketleri­ ca Antlaşması ile ilgili değildir? A) Yalnız II K abakçı M u s ta fa nin kesintiye uğra­ ayaklanmalarının ması A) I ve II B) III ve IV D) II ve IV C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III İT sıcak denizlere inmek istemesi, II. Panslavizm politikası takip etmesi, I 2. Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'deki üstünlüğü ve Karadeniz'in Türk gölü olma özelliği, Kırım'ın ba­ Osmanlı Devleti’nin, Rusya'nın, III. Kırım'ı ele geçirmek istemesi ğımsızlığının kabul edildiği aşağıdaki hangi ant­ - yonlar, 1569, 1581, 1597, 1614, 1673 ve 1740 faaliyetlerinden hangileri Osmanlı Devleti ile sa­ yıllarında yenilenmiştir. vaşlar yapmasına neden olmuştur? 1 5 3 5 yılında yapılan antlaşmanın hangi madde­ A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) I ve II 1 Süleyman'ın, Fransa'yı Avrupa Hristiyan birliğin- J lında sürekli hale gelmiştir? B) Yalnız III E) I ve IV X V III. yüzyılda Rusya'nın, sinin değiştirilmesiyle kapitülasyonlar 174 0 y ı­ Lehistan'ı işgal eden Rusların isteklerine karşı çıkan Lehistan milliyetçilerinin yenilerek Os­ Yukarıdaki hükümlerden hangileri Küçük Kaynar­ den uzak tutm ak ve coğrafi keşifler sonucu öne- « landırmak amacıyla Fransa'ya verdiği kapitülas­ Rusya'nın ölen Lehistan kralının yerine kendi adayını kral seçtirmek istemesi mesi I. mini yitirmeye yüz tutmuş Akdeniz ticaretini can­ I. II. Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş tazminatı ve­ çıkması 9. 4. rabilecek. tikasının benimsen­ E) Rusya Balkanlarda istediği yerde konsolosluk açabilecek ve İstanbul'da sürekli elçi bulundu­ Karadeniz ve Akdeniz'deki Türk sularında ser­ laşma ile yitirilmiştir? best ticaret yapabileceği, - C) Yalnız III Fransa ile İngiltere'ye tanınan kapitülasyonlar­ dan yararlanabileceğini E) I, II ve III A) Prut B) Belgrad C) Küçük Kaynarca D) Yaş kabul etmesi aşağıdaki hangi antlaşmayla ger­ E) Aynalıkavak Tenkihnamesi çekleşmiştir? A) Fransız ticaret gemileri Osmanlı karasuların­ A) Belgrad B) Viyana C) Ziştovi da ve limanlarında serbestçe ticaret yapabi­ D) lecekler B) Fransız tüccarlar, diğer devletlerin tüccarla­ rından daha az gümrük vergisi ödeyecekler C) Osmanlı topraklarındaki Fransızlar arasındaki davalara Fransız mahkemeleri bakacak D) Osmanlılar ve Fransızlar arasındaki davalara Osmanlı mahkemeleri bakacak ve bir Fransız tercüman bulunacaktı E) Bu antlaşma her iki hükümdarın hayatta kal­ dığı süre içinde geçerli olacak 12. Yaş E) Küçük Kaynarca Rusya'nın X V III. yüzyılda takip ettiği, I. Ortodoksların koruyucusu olma, II. Baltık Denizi'ne açılma, 6 III. Slav birliğini sağlama 3. Osmanlı Devleti'nin Ortodoks Hristiyanları bir­ . Osmanlı Devleti'nin Fatih Sultan M ehm et döne­ minde sağladığı Karadeniz'deki egemenliği aşa­ politikalarından hangilerinin Osmanlı Devleti'ni leştiren güç olmaktan çıkması, Ortodokslar üze­ ğıdaki hangi bölgenin yitirilmesiyle sona ermiş­ doğrudan olumsuz etkilediği savunulabilir? rinde Rus etkisinin güçlenmesi aşağıdaki hangi tir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III antlaşmanın imzalanmasıyla gerçekleşmiştir? A) Küçük Kaynarca B) Ziştovi C) D) Prut Yaş A) Eflâk - Boğdan B) Kırım C) Lehistan D) Kafkasya E) Besarabya E) Aynalıkavak 123 7. Osmanlı D evleti’nin X V III. yüzyılda yaptığı, I. Küçük Kaynarca, II. Aynalıkavak Tenkihnamesi, III. Yaş antlaşm alarından hangileri Karadeniz'in kapı­ sı durumunda olan Kırım'ın Osmanlı Devleti'nin elinden çıkış süreciyle ilgilidir? 10. 1787 Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşları sıra­ sında AvusturyalIlar üstün durumda iken, Fran­ sız İhtilali'nin çıkması üzerine Osmanlı Devleti i|e Ziştovi Antlaşması'nı yaparak savaştan çekilmiş­ lerdir. B) I, II ve III D) I ve II I. C) Yalnız II E) II ve III çok uluslu olması, . Aşağıdakilerden hangisinde Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyılda imzaladığı antlaşmalar ile özelli­ ği doğru eslestirilmemiştir? A) Pasarofça B) Küçük Kaynarca C) Belgrad D) Yaş E) Ziştovi V r ü f i ı v e !' '' K O M Ü ıfA R A H A ; 1. runmak istemesi, I. 4. çıkıp bağımsız bir devlet haline gelmesi aşağıda­ ki hangi antlaşma ile olmuştur? III. Kırım'ı alıp Karadeniz'e çıkmak için OsmanlI­ larla A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) II ve III Fatih Sultan M ehm et döneminde Osmanlı ege­ menliğine giren Kırım'ın Osmanlı egemenliğinden Baltık Denizi'ne hâkim olmak için İsveç, için Lehistan, nebilir? Fransa işgal ettiği Mısır'ı boşaltmak zorunda kalmıştır. Rusya, Osmanlı Devleti'nin içişlerine karışma olanağı elde etmiştir. Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyılda imzaladı­ ğı son kazançlı antlaşma­ dır. Kırım'ın Rusya'ya ait ol- s duğu Osmanlı Devleti ta- 3 rafından onaylanmıştır, r Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki savaş sonrası imzalanan son antlaşmadır. X V III. yüzyılda, II. Balkanlar ve Orta Avrupa'ya egemen olmak III. Ruslarla ilişkilerinin bozulması durumlarından hangilerinin etkili olduğu söyle­ 8 A Avusturya'nın savaştan çekilmesinde, II. Fransız İhtilali'nin getirdiği düşüncelerden ko­ A) Yalnız I V I• A) Prut B) Küçük Kaynarca C) Yaş D) Belgrad savaşan devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) İngiltere B) Fransa D) Avusturya 2. I. E) Aynalıkavak C) Venedik E) Rusya Osmanlı Devleti ile Rusya'nın aralarında İran topraklarını paylaşmaları, 5. Rusya karşısında elde edilen aşağıdaki hangi ba­ şarı 1 7 0 0 İstanbul Antlaşm ası'ndaki kayıpların geri alınması, diğer cephelerde de aynı başarıla­ II. Fransa'nın araya girmesiyle Osmanlı Devleti JT ile Rusya arasında imzalanan ilk işbirliği ant- ğ rın elde edileceği inancının güçlenmesine yol aç­ mıştır? laşması olması Yukarıdaki özellikler, Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki yapılan aşağıdaki hangi antlaşmaya ait­ tir? ' A) Pasarofça B) Belgrad D) Ziştovi C) Prut E) Paris A) 1724 İstanbul 9. Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1774 yılında imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması'nın bazı maddeleri şunlardır; I. Ruslar, Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoks­ ların haklarının koruyucusu olacak, II. Ruslar, Eflâk ve Boğdan beylerinin haklarını ko­ ruyacak, III. Osmanlı D evleti, Rusya'ya savaş tazm inatı ödeyecek, IV. Rus tüccarlar, Karadeniz ve Akdeniz'deki Türk sularında serbestçe ticaret yapabilecek Bu maddelerden hangilerinin Rusya'ya, Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışma fırsatı verdiği sa­ vunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 11. Rusya ile Osmanlı Devleti arasında 1 7 3 9 yılın­ da imzalanan Belgrad A ntlaşm ası'nın "Rusya, Karadeniz'de ticaret ve savaş gemisi bulundur­ mayacak." maddesi, I. Rusya'nın sıcak denizlere inme politikasından B) 1711 Prut C) 1739 Belgrad D) 1792 Yaş rilen Çar I. Petro komutasındaki Rus ordusunun 1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi zor durumuna rağmen Osmanlı sadrazamı Balta­ E) 6 . Osmanlı, Kırım ve İsveç birlikleri tarafından çev­ cı M ehm et Paşa’nın şaşılacak kadar hafif şart­ vazgeçtiği, larda barış antlaşmasını kabul etmesinde, II. İstanbul ve Karadeniz'e yönelik Rus tehdidinin I. bir süre için önlendiği, II. III. Karadeniz'de Osmanlı etkinliğinin devam etti­ ği durumlarından hangilerine kanıt olarak gösteri­ lebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) II ve III Yeniçeri Ocağı'na güvenememesi, savaşın olumsuz sonuçlanacağından endişe duyulması, 3. Rusya’nın Eflâk ve Boğdan beylikleri ile bütün Osmanlı Rum-Ortodoks halkı hakkında koruyu­ cu sıfatıyla söz sahibi olması aşağıdaki antlaş­ malardan hangisiyle gerçekleşmiştir? A) İstanbul B) Ahmet Paşa C) Aynalıkavak D) Küçük Kaynarca III. Osmanlı ordusunun askerî ve stratejik bakım­ dan üstün durumunun kavranamaması durumlarından hangilerinin etkili olduğu söyle­ nebilir? A) Yalnız III B) I, II ve III D) Yalnız I C) II ve III E) I ve II E) Yas 125 7. 10. 1798 yılında Napolyon Bonapart komutasında­ F ra n s a , 1 7 9 8 y ılın d a M ıs ır'ı iş g al e d e re k İngiltere’nin sömürgeleriyle olan bağlantısını kes­ ki Fransız ordusunun Mısır'ı işgal etmesi üzerine mek istemiştir. İngiltere ve Rusya bu duruma tepki göstermişler ve Osmanlı Devleti'nin yanında yer almışlardır. Buna göre, Fransa ile ilgili, I. I. II. Osmanlı toprak bütünlüğünü koruma politika­ 1, II. Fransa'nın Mısır'ı işgali, İngiltere ve Rusya'nın çıkarlarına aykırıdır. III. İngiltere'yi ekonomik bakımdan zor duruma dü­ şürmek istemiştir. III. İngiltere ve Rusya sömürgeciliğe karşıdır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? D) l ve II K Ö M ü 'i A h A H 'A - İngiltere ve Rusya, Osmanlı toprak bütünlü­ ğünden yanadır. sından vazgeçmiştir. B) Yalnız II v ö > D ş f i i â f i l ı> Ö e M l f ® ' r Bu durumun, İngiltere ile mücadele halindedir. A) Yalnız I :j ş ö r i ü yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­ C) Yalnız III vunulabilir? E) l, II ve III A) Yalnız I 4. X V III. yüzyılda daha önceki dönemde kaybetti­ I. Mısır-İstanbul arasında sefer yapan hac ve ti­ caret gemilerine saldırılması ği toprakları geri almak isteyen Osmanlı Devleti, Rusya'yı yenilgiye uğratarak Azak Kalesi'ni ge­ II. ri almış daha sonra da Venedik ile savaşarak ba­ Katoliklerin zorba tutum undan rahatsız olan Mora halkının yardım istekleri şarılar elde etmişti. Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki hangi devletle sa­ Sıranın kendisine geleceğinden endişe duyarak vaşmasının nedenleri arasındadır? Venedik ile savaşan Osmanlı Devleti'nin Karlof­ B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I ve III A) Rusya ça Antlaşmasfnı bozduğunu ileri sürerek Osman­ lI Devleti'ne karşı savaşa giren devlet aşağıdaki- B) Avusturya D) Hollanda C) Fransa E) Venedik lerden hangisidir? 8 . A) Malta Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyıl boyunca en çok B) Avusturya D) Lehistan mücadele ettiği, devletlerden biri de Rusya'dır. C) Fransa E) Papalık Rusya'nın uyguladığı, I. Balkanlarda etkinliğini artırmak için Ortodoks­ ları himaye etme, II. K aradeniz'de üstünlük sağlam ak am acıyla ^ 5. <§ ğ 2. Osmanlı Devleti, Avusturya ile aşağıdaki hangi S=l m antlaşmadan sonra bir daha savaş yapmamıştır? Kırım'da egemenlik kurma, III. Kuzey Buz Denizi ve Baltık Denizi'nde etkinlik | sağlama 1 Osmanlı Devleti aşağıdaki hangi antlaşmayla Karlofça Antlaşması'yla Venedik'e bırakmak zorunda kaldığı Mora Yarımadası'nı geri almıştır? A) Pasarofça B) Belgrad C) Yaş politikalarından hangileri X V III. yüzyılda Osman­ lI Devleti ile Rusya arasında doğrudan savaşlar yaşanmasının nedenleri arasındadır? A) Yalnız I B) Yalnız 111 D) II ve III C) I ve III E) I ve II 11. Osmanlı Devleti, 1 7 3 6 -1 7 3 9 yılları arasında iki A) Pasarofça B) Ziştovi C) İstanbul D) Belgrad cephede savaşm asına rağm en A vu stu rya ve E) D) Ziştovi E) İstanbul Paris Rusya'ya karşı önemli başarılar elde etmiş ve bu devletlerle ayrı ayrı Belgrad Antlaşması imzala­ mıştır. Belgrad Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin 9. Osmanlı Devleti X V III. yüzyıla Karlofça ve İstan­ Batı'da imzaladığı son kazançlı antlaşmadır. bul antlaşmalarının neden olduğu toprak kayıp­ Antlaşmanın, larıyla girmiş, bu yüzyılın başlarında, kaybettiği toprakları geri alma politikası takip etmiştir. Osmanlı Devleti'nin bu amacına yönelik olarak, I. Rusya, I. 6 Avusturya, Belgrad'ı OsmanlIlara geri verecek, II. Azak Kalesi yıkılmak şartıyla Ruslara verile­ cek, , bulunduramayacak maddelerinden hangileri bu yargıya kanıt oluş; devletlerinden hangileriyle savaştığı savunulabi­ turm az? lir? A) Yalnız I A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III Rusya Kırım'dan çekilecek, _ Kalesi yıkılmak koşuluyla Azak, Rusya'ya bı­ rakılacak, III. Rusya Karadeniz'de savaş ve ticaret gemisi III. Fransa B) Yalnız II I. 3. I. II. III. Rusya, Karadeniz'de ticaret ve savaş gemisi II. Venedik, C) Yalnız III bulundurmayacak Karadeniz’in Türk gölü olduğunun Rusya tara­ fından onaylanması anlamına gelen bu maddeler hangi antlaşmada yer almıştır? D) I ve II . Küçük Kaynarca Antlaşması'nın, Rusya, işgal ettiği Eflâk, Boğdan ve Besarabya'dan geri çekilecek, II. Rus Hristiyanları ve rahipleri, kutsal yerleri ser­ bestçe ziyaret edebilecek, III. Kabartay arazisi, Azak Kalesi ve çevresi Rus­ lara verilecek, IV. Kırım'a bağımsızlık verilecek maddelerinden hangileri, Osmanlı Devleti'nin top­ rak kaybına uğradığının göstergesidir? E) II ve III A) Prut B) Ziştovi D) Belgrad C) İstanbul E) Küçük Kaynarca A) Yalnız I B) I ve II D) III ve IV C) II ve III E) II, III ve IV 127 7. Napolyon Bonapart 1 7 9 8 yılında M ısır'ı işgal 10. 1 70 0 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında edince halka, "Girişimimiz Osmanlı padişahına yapılan İstanbul Antlaşması'nın bazı maddeleri karşı değil, İngilizlere karşı yapılmıştır. Müslü- şunlardır: manlara karşı saygılı olunacaktır." mesajını ya­ e Azak Kalesi, Rusya'ya verilecek, yınlamıştır. Napolyon'un bununla, ® Rusya, İstanbul'da sürekli elçi bulundurabile­ cekti. I. Bu maddelerin, İngiltere, Fransa ile yaptığı Yedi Yıl Savaşları so­ halkın, Fransızlara karşı direnişini önlemek, I. Rusya'nın Karadeniz'e açılması, Amerika'da bulunan kolonilerine ağır vergiler koy­ III. Mısır halkının tepkisini engellemek II. Osmanlı, Rus ilişkilerinin düzelmesi, muş, buna karşılık Amerikan kolonileri bağımsız­ durumlarından hangilerini amaçladığı savunula­ III. Rusya'nın, Osmanlı Devleti'nde meydana ge­ B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III 8 lenebilir? II. Hollanda, . Rusya ile 1711 yılında imzalanan Prut Antlaşm a- D) II ve III B) Fransa, C) III. İspanya C) I ve III D) devletlerinden hangileri İngiltere'ye karşı A m eri­ E) I, II ve III kan kolonilerini desteklemişlerdir? I. A) Yalnız I recek, B) Yalnız II D) II ve III Kurucu meclisin soyluların ve din adamları­ nın ayrıcalıklarına son vermesi E) Rusya, Azak Kalesi'ni Osmanlı Devleti'ne ve­ Fransa'nın eşitsizliğe dayanan toplumsal bir yapıya sahip olması sı'nın, C) I ve II İngiltere ile yapılan savaşların ekonomik fa ­ turasının halka vergi olarak yansıtılması E) I, II ve III II. Rusya, Lehistan'ın iç işlerine karışmayacak, 4. - Üretimde rüzgâr gücü yerine buhar gücünün kullanılması - Endüstri üretiminin su kenarlarına bağımlı ol­ maktan kurtulması III. Osmanlı Devleti'ne sığınan İsveç Kralı Demir­ baş Şarl, ülkesine serbestçe geri dönecek s maddelerinden hangileri Osmanlı Devleti'nin dış S1 politikada gücünü artırdığına kanıt olarak göste- S rilebilir? Monarşik yapının haksız uygulamalarına kar­ şı gelenlerin şiddetle cezalandırılması I. B) Yalnız II etkilemesi Amerikan bağımsızlık savaşında, durumlarından hangilerine ortam hazırladığı söy­ A) Yalnız I A) Aydınlanmacı düşünürlerin görüşlerinin halkı lık savaşı başlatmıştır. len gelişmeleri yakından takip etmesi A) Yalnız I Aşağıdakilerden hangisi Fransız İhtilali'ni başla­ tan nedenlerden biri değildir? nucu ekonomik yönden sıkıntıya girmesi üzerine II. Osm anlIlarla işbirliği yapm ak, bilir? 3. gelişmeleri aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? f A) Sanayi İnkılabı A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II 9. C) Yalnız III B) E) I, II ve III Milliyetçilik kavramı Fransız Devrimi sonrasında C) Feodalitenin yıkılması 11. Fransa X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin, Rus­ ortaya çıkmış, İhtilal Savaşları ile Avrupa'da hız­ ya ve Avusturya ile yaptığı savaşlar sırasında ara­ la yayılmıştır. M illiyetçilik düşüncesinin etkisini bulucu olmuş ve barış antlaşmaları imzalamasın­ Avrupa ülkeleri dışında Osmanlı topraklarında da da etkili olmuştur. göstermeye başlaması aşağıdakilerden hangisiy­ Bu gelişmenin, I. A) Avrupa ülkelerinin Osmanlı Devleti'ne karşı B) B) Fransa ve İngiltere hanedanlarının akraba ol­ Kuzey Afrika'daki çıkarlarını tehdit etmesi durumlarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­ İngiltere ve Fransa'nın müdahaleleri sonucu A) Yalnız I Rusya'nın bölgedeki etkisini kaybetmesiyle 128 A) Fransa'nın güçlenmesini çıkarları için tehlike­ ] ^ ^ < >| b ş k '- V] {Ş ^D > >| D) İngiltere'nin B) Yalnız II A) ABD'ye yapılan göçler sonunda Avrupa'da işsizliğin azalması B) Demokratik bir yönetim kurularak Avrupa'ya örnek olunması C) İngiliz parlamentosunun İnsan Hakları Bildirgesi'ni kabul etmek zorunda kalması E) II ve Vj (/8 ^ E > ^ 1 0 ; Uzakdoğudaki sömürgelerini Fransız Devrimi'nden korumak istemesi D) Avrupa'ya karşı yeni bir denge unsuru olması Fransa'nın gelişen teknolojik yapısıyla sana­ E) C) I ve II E) D) I ve A ş a ğ ıd a k ile rd e n h an g is i A m e rik a B irle ş ik Devletleri'nin kuruluşunun ortaya çıkardığı so­ nuçlar arasında yer almaz? C) Osmanlı-Fransız yakınlaşmasının İngiltere'nin mik çıkarları olduğu vunulabilir? 183 0 ve 1 8 4 8 İhtilalleri savaşan devletlerle birlikte Fransa'ya karşı mü­ maları işçi sınıfının varlığıyla E) Fransız Devrim i'nin yaydığı düşüncelere karşı III. Fransa'nın, Osmanlı ülkesinde önemli ekono­ D) Sanayi Devrimi sonucunda oluşan güçlü bir >j 1; B - >i 2. ^ B > > Hakları Bildirisi'nin kabul edildiği İngiltere'nin, D) Viyana Kongresi'nin toplanması li görmesi duğu, C) Osmanlı Devleti'nin çok uluslu yapısıyla E) Osmanlı Devleti'nin dış sorunların çözümünde II. Fransa'nın sömürgecilik faaliyetlerine karşı ol­ nin gelişmemesiyle 1215 yılında Magna C arta, 1 6 8 9 yılında İnsan siyle açıklanabilir? yetersiz kalmaya başladığı, Osmanlı Devleti'nde demokrasi hareketleri­ 2. cadele etmesinin nedeni aşağıdakilerden hangi­ le açıklanabilir? düşmanca tutumuyla Coğrafi keşifler yileşmede İngiltere'nin önüne geçmesi Avrupa uygarlığının yeni bir yayılma alanı bulması C "i 129 6 . 9. I. İngiltere II. Amerika Birleşik Devletleri III. Venedik Amerika'daki İngiliz kolonilerinin Ingiltere'ye kar­ şı mücadeleye başlamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? mokrasi yolundaki gelişmeler Fransız Devrimi'nin A) Yedi Yıl Savaşları'nda yenilgiye uğrayan Fransa'nın, kolonileri İngiltere'ye karşı kış­ kırtması başlamasında etkili olmuştur? B) Yukarıdaki devletlerin hangilerinde görülen de­ A) Yalnız I B) Yalnız II D) Yalnız III C) I ve II E) I, II ve III I. 1 D) Filedelfiya (Philadelphia) Kongresi kararları­ nın İngiltere tarafından kabul edilmemesi II. Türkler Rumeli'den atılabilirse merkezi İstanbul olmak üzere eski Bizans İmparatorluğu yeni­ den kurulacak Çariçe Katerina'nın torunu kral olacaktı. Sanayi Devrimi'nin getirdikleri arasında yer alan sosyalizm düşüncesinin Amerika'da ta­ raftar bulması rini milli devletlere bırakması III. Ekonomik açıdan güçlenen burjuvaların soy­ lularla aynı sosyal ve siyasal haklar istemeleri Yukarıdakilerden hangileri Fransız Devrimi'nin ne­ denleri arasında yer almaz? A) I ve III B) I ve II D) III ve IV C) II ve III E) II ve IV I. B) Yalnız II E) I, II ve III B) Üretimin bölgesel olmaktan çıkıp, uluslarara­ sı boyutlara ulaşması E) C) Hammadde kaynakları ve pazar sorununun i* deni aşağıdakilerden hangisidir? A) Fransız Devrimi'nin Avusturya'yı etkilemeye başlaması B) C) OsmanlIların Avusturya'ya kapitülasyon hak­ 4. Osmanlı D evleti'nin X V III. yüzyılda im zaladığı antlaşmalardan hangisi Rusya ile yapılmamıştır? A) İstanbul kını tanıması B) Prut D) Özi Kalesi'nin Ruslar tarafından ele geçirilip Tarımsal üretiminin yerini sanayinin almasıy­ la, köyden kente göçün başlaması İsveç'in Avusturya'ya karşı Osmanlı Devle­ ti'nin yanında savaşa girmesi C) I ve III E) I, II ve III Navarin Olayı girişen Avusturya'nın 1791 yılında Ziştovi A nt- D) İşçi sınıfı ve işçi hakları kavramının ortaya E) II ve III E) l, II ve III 2. Rusya ile birlikte Osmanlı Devleti'ne karşı savaşa AvrupalI devletler arasında rekabete yol aç­ çıkması D) D) II ve III C) I ve II ı , ması B) Yalnız II B) Yalnız II D) Fransız Devrimi Yukarıdakilerden hangileri Fransız Devrimi'nin so­ Yalnız I A) Yalnız l siyaset haline getirmeleri lişmeye ve yerleşmeye başlaması. A) durumlarından hangilerinin göstergesidir? laşması'nı imzalayarak savaştan ayrılmasının ne­ A) AvrupalI devletlerin merkantilizmi ulusal bir liği prensibinin kabul edilmesi. nuçları arasındadır? III. denge politikası başlattığı C) I ve III kili olması. III. demokrasi kavramının kıta Avrupası'nda da ge­ II. dış politikada köklü değişikliğe gittiği, durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunu­ labilir? rak çok uluslu devletlerin parçalanmasında et­ II. tüm vatandaşların yasa ve yargı önünde eşit­ kendisini Avrupa'dan üstün görme politikasın­ dan vazgeçtiği, III. güçlü ticaret filoları sayesinde deniz ticaretiy­ le uğraşıp yeterli sermayeye sahip olması 11. Aşağıdakilerden hangisi Sanayi İnkılabı'nın so­ nuçları arasında yer almaz? Milliyetçilik ilkesinin siyasi bir nitelik kazana­ I. C) Yedi Yıl Savaşları II. dünyanın en büyük sömürge imparatorluğu ol­ masının bol hammadde kaynakları olanağı sağ­ laması, D) I ve II . I. Bu gelişme Osmanlı Devleti ile ilgili, B) Çeşme Olayı sanayi için gerekli kömür ve demir yönünden zengin yeraltı kaynaklarına sahip olması, A) Yalnız I 8 mek için Avrupa'ya elçiler göndermiştir. Ruslar, Eflâk ve Boğdan'ı işgal edecek, bura­ da Dakya Devleti kurulacaktı. A) Otuz Yıl Savaşları 10. Sanayi İnkılabı'nın X V III. yüzyılda İngiltere'de başlamasında, IV. İnsan hakları, demokrasi ve milliyetçilik kav­ ramlarının tüm dünyaya yayılması sonra Avrupa yönünde genişleme politikasından Rusya ve Avusturya'nın yaptığı bu antlaşmanın uygulamasını engelleyen olay aşağıdakilerden hangisidir? Kıta Avrupası'nda krallık monarşilerinin yerle­ Osmanlı Devleti 1718 Pasarofça Antlaşması'ndan vazgeçmiş ve Avrupa'daki gelişmeleri takip et­ gizli antlaşmaya göre, I. Fransız aydınlarının eşitsizlik ve ayrıcalıklara 3. aralarında paylaşmak için Avusturya ile yaptığı karşı kamuoyu oluşturmaları II. Rus Çariçesi II. Katerina'nın Osmanlı Devleti'ni C) Fransız Devrimi'nin eşitlik özgürlük kavram­ larının Amerika'da da yayılması E) 7. Fransa ile yaptığı savaşlar sonunda mali du­ rumu bozulan İngiltere'nin kolonilere yeni vergiler koyması E) halkının katledilmesi C) Küçük Kaynarca Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunun Osmanlılar­ D) Ziştovi ca kabul edilmesi E) Yaş 131 5. 8 1711 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasın­ da imzalanan Prut Antlaşması'nın bazı maddele­ ri şunlardır: I. Rusya, Lehistan'ın iç işlerine karışmayacak, II. İsveç Kralı Demirbaş Şarl, ülkesine serbestçe geri dönebilecek, . Rusya ile Osmanlı Devleti arasında 1 7 7 4 yılın­ da imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması'nın, "Rusya, Balkanlarda istediği yerde konsolosluk açabilecek ve İstanbul'da daimi elçi bulundurabi­ lecek." maddesi aşağıdakilerden hangisinin gös­ tergesi değildir? A) Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki egemenli­ III. Azak Kalesi Osmanlı Devleti'ne geri verilecek­ ğinin sona erdiğinin ti. B) İXVJ1L Yüzyiİ) 1 den sıcak denizlere inme politikasını olumsuz et­ ğinin D) I ve II C) Yalnız III B) Sürat topçuları adıyla yeni bir askerî örgütün ğının E) I, II ve III E) Panslavizm politikasına linde düzenlenmesi yönelik adım attığının D) K aram ühendishanesi'nin açılması Osmanlı Devleti'nin siyasi açıdan zayıfladığı­ E) Yerli malı kullanımının özendirilmesi ^ A) Çeşme Vak'ası oluşturulması C) Osmanlı ordusunun bölük, tabur ve alay şek­ D) Rusya'nın W, İngilizlerin Yakın Doğu'da Fransız üstünlüğüne son vermek am acıyla Ruslara yardım ıyla oluş­ turulan Aleksi Orlav komutasındaki Rus donan­ masının 1770 yılında Osmanlı donanmasını ya­ kıp batırdığı olay aşağıdakilerden hangisidir? A) Yalova'da kağıt fabrikasının kurulması C) Rusların Balkanlar üzerinde etkinliğinin arttı­ B) Yalnız II 4. X V III. yüzyıl ıslahatlarından aşağıdakilerden han­ ;- V KOMU immA ' gisi I. M ahm ut dönemine aittir? meleri yakından takip etme imkânı elde etti­ A) Yalnız I — Rusların, Osmanlı Devleti'nde yaşanan geliş­ Bunlardan hangileri Rusya'nın Karadeniz üzerin­ kilemiştir? :| ^ t İ p İ İ ¥ İ e ^ Ö B) İnebahtı Deniz Savaşı C) Sinop Baskını D) Preveze Deniz Savaşı E) Navarin Olayı nın 6 . Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda girdiği savaşlar­ 1740 yılında Fransa ile yapılan antlaşma ile ka­ da genellikle başarısız olmuştur. 5. I. Abdülhamit zamanında Kaptanıderya Gazi Ha­ şan Paşa donanmaya subay yetiştirm ek için Ba­ ron dö Tot’un matematik okulunu geniş kapsam­ lı Mühendishaneibahrihümayun biçimine (Deniz Mühendis Okulu) dönüştürmesinde etkili olan ge­ lişme aşağıdakilerden hangisidir? pitülasyonlar sürekli hale gelmiştir. Bu gelişmenin, I. Bunun, Avrupa'nın üstünlüğünün kabul edilmesi, II. eldeki toprakları koruma politikası takip edil­ mesi, f III. Avrupa devletleriyle diplomatik ilişkilerin g e - î I. 2. Fransızların M ısır'ı işgali üzerine İstanbul'dan Osmanlı yerli sanayisinin gelişmesi, II. Fransız mallarının Osmanlı pazarlarındaki ora­ durumlarından hangilerine neden olduğu savu­ durumlarından hangilerine neden olduğu savu­ nulabilir? nulabilir? A) Yalnız I A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III ^ nın da yardımı ile Akka'da Fransız ordusunu ye- ’i rakmıştır. A) Rusların Mora'da yaşayan Rumları ayaklan­ maya teşvik etmesi Fransızları durduran Osmanlı ordusu aşağıdaki- B) nerek Napolyon'u Filistin'de durmak zorunda bı- ı nının artması, III. Osmanlı Devleti'nde işsizliğin artması liştirilmesi gönderilen Osmanlı ordusu, İngiliz donanması- lerden hangisidir? Osmanlı donanmasının Çeşme'de Ruslar ta ­ rafından yakılması C) Napolyon Bonapart'ın M ısır'ı işgal etmesi B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III A) Asakirimansureimuhammediye B) D) Portekizlilerin Hint deniz yolu ve Kızıldeniz'i kontrol altına almaları Sekbanıcedit E) C) Nizamıcedit Ege ve Yunan adalarının Venediklilerin eline geçmesi D) Eşkinci Ocağı E) Sürat Topçuları 6 7. Osmanlı Devleti'nin Kırım'a bağımsızlık verdiği ve Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu onayladığı antlaş­ malar aşağıdakilerden hangisidir? 10. Rusya ile imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşma­ sı ile Ruslar, Osmanlı ülkesindeki Ortodoks hal­ kın haklarını savunacaktı. Bu durumun Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki böl­ A) Küçük Kaynarca - Yaş 3. III. Selim döneminde kurulan Nizamıcedit Ocağının giderlerini karşılamak amacıyla Osmanlı Dev- II. yabancı askerî danışmanların Müslüman olma­ ları zorunluluğunun kaldırılması, A) Düyunuumumiye İdaresi kuruldu. III. sivil mimarinin Batı tarzında gelişmesi durumlarından hangileri I. Abdülhamit dönemi ile kileyeceği söylenebilir? C) Prut - Belgrad A) Kafkasya B) Kuzey Afrika B) Yabancı devletlerden borç alındı. C) Anadolu D) Balkanlar C) Pasarofça - Yaş E) Orta Doğu tercüme edilen eserlerin matbaada çoğaltıla­ rak basılmasıyla yeni gelişmelerin yakından iz­ lenmesinin sağlanması, leti aşağıdaki hangi yöntem e başvurmuştur? gelerden hangisindeki egemenliğini olumsuz et­ Küçük Kaynarca - Ziştovi E) X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. B) D) Ziştovi - Yaş . İmdad-ı Seferiye vergisi düzenlendi. D) İradıcedit Defterdarlığı (hâzinesi) kuruldu. E) Halktan borç alınarak ilk iç borçlanmaya gi- ilgilidir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III dildi. 133 7. 10. Osmanlı Devleti'nin 1 7 3 6 -1 7 3 9 Osmanlı, Rus ve Avusturya savaşlarında iki cephede savaşması­ na rağmen başarılı olmasında, I. III. Selim, Nizam ıcedit yeniliklerinin giderlerini karşılamak için İradıcedit adıyla yeni bir hazine oluşturmuştur. V .' Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ula­ şılabilir? Fransa'ya verdiği kapitülasyonları sürekli hale getirmesi, II. Avusturya ve Rusya'nın iç sorunlarla uğraş­ ması, A) İslahatlar kişilere bağlı kalmıştır. III. askerî alanda ıslahatlar yapması B) III. Selim Dönemi'nde sadece askerî alanda ' 1 ıslahat yapılmıştır. durumlarından hangilerinin etkili olduğu söyle­ nebilir? C) Ekonomiyi canlandıracak önlemler alınmıştır. B) A) Yalnız D) I ve II Yalnız II C) Yalnız D) AvrupalI devletlerin desteği alınmıştır. E) II ve III E) Islahatlar ekonomik olarak desteklenmiştir. ' ............................................. Osmanlı tarihinde 1718 Pasarofça Antlaşması'yla başlayıp 1730 Patrona Halil Ayaklanması'na ka­ dar geçen 12 yıllık döneme Lale Devri denilmek­ tedir. Bu dönemin yenilikleri Padişah III. Ahm et ile Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ta ­ rafından gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. B) 11. Bu uygulamanın, I. III. Batılı devletlerle iyi ilişkiler kurulması IH. <§ durumlarından hangilerine neden olacağı savu- ^ nulabilir? Yalnız I B) Yalnız II E) B) Yalnız II C) Yalnız III I ve II E) II ve III E) I, II ve III 2. Osmanlı D evleti’nde askerî yenilgilerin artması sonucu aşağıdaki hangi hükümdar döneminden itibaren dış politikada denge politikası uygulan­ maya başlanmıştır? A) III. Ahm et B) III. Selim C) I. Abdülhamit D) III. Mustafa Aşağıdakilerden hangisi X V III. yüzyıl ıslahatçı­ larından biri değildir? A) Tarhuncu Ahmet Paşa A) Olağanüstü durumlarda vergi toplanması B) III. Ahmet C) Nevşehirli İbrahim Paşa C) Miri toprakların mukataaya çevrilmesi E) İç borçlanmaya gidilmesi rifliğiyle suçlanan yöneticilerine karşı oluşan olumsuz ortam aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur? A) Patrona Halil Ayaklanması'na B) Edirne Olayı'na C) Vaka-ı Vakvakiye (Çınar) Olayı'na D) Kabakçı M ustafa Ayaklanması'na Saray ve köşk yapımının yasaklanmasına den hangisidir? A) I. Abdülhamit B) II. Ahm et C) III. Selim D) II. Mustafa I. M ahm ut Lale Devri'nde Avrupa'nın incelenmesi ve Osman­ D evleti'nde uygulanması mümkün olan yeni­ liklerin tespiti için Avrupa'ya gönderilen ilk elçi Avrupa'da gördüklerini "Sefaretname" adlı ese­ rinde anlatmıştır. sidir? A) Ebubekir Ratıf Efendi D) I. Mahmut B) E) C) İbrahim Müteferrika III. Selim Halil Hamit Paşa M ahm ut Aşağıdakilerden hangisi 1 7 1 8 -1 7 3 0 yılları ara­ sında süren ve Lale Devri olarak adlandırılan dö­ nemle ilgili doğru bir bilgi değildir? A) Batılılaşma hareketleri yüzeysel kalmış, daha çok Batının yaşam biçimi taklit edilmeye baş­ lanmıştır. B) Bu Osmanlı devlet adamı aşağıdakilerden hangi­ B) Dış borçlanmaya gidilmesi D) Memurlara dirlik yerine maaş ödenmesi maları, E) I. lI 12. larını ilan etmelerine rağmen isteksiz davran­ dan yararlanan Osmanlı hükümdarı aşağıdakiler- Yalnız I C) Yalnız III Osmanlı Devleti'nde ilk defa X V III. yüzyılda uy­ gulamaya konulan "Esham usulü"nü aşağıdakilerden hangisi doğru olarak açıklar? padişah ve sadrazamın İran seferine çıkacak­ Yapacağı yeniliklerde ilk kez yabancı uzmanlar­ E) 9. II. Esham sistemi uygulanarak ilk kez iç borç­ lanmaya gidilmesi ’ D) D) I ve II görülen gerileme E) _ 1739 Belgrad antlaşmalarından hangilerinden kazançlı çıkmış­ tır? A) A) D) Yalova'da kâğıt fabrikası, İznik ve Kütahya'da çini imalathaneleri kurulması 1700 İstanbul, II. 1718 Pasarofça, II. kapitülasyonların etkisinin azalması, İstanbul'da yeniçerilerden oluşan ilk itfaiye örgütü olan Tulumbacı Ocağı'nın kurulması C) Fransız mimarisi örnek alınarak çeşme ve köşk gibi sivil mimariye önem verilmesi Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda imzaladığı, I. işsizliğin azalması, Tebriz'in düşmesi ve İran ordusu karşısında III. İstanbul'da Lale Devri'nin zevk ve lüks müs­ A) Doğu ve Batı eserlerinin çevrilmesini sağla­ mak amacıyla bilim adamlarından tercüme kurulu oluşturulması . X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yerli malı kul­ lanımı özendirilmiştir. I. A şağıdakilerden hangisi bu dönem de gerçekleş­ m em iştir? 8 Osmanlı Devleti'nde, . Bu dönem adını lalenin ve lale motiflerinin moda olmasından almıştır. C) Başkent İstanbul başta olmak üzere eğlence hayatı yaygınlaşmıştır. D) Osmanlı Devleti'nde ilk kez bu dönemde çi­ çek aşısı uygulanmıştır. E) Ulema ve yeniçeriler tarafından desteklenen D) Yirmisekiz M ehm et Çelebi Kabakçı Mustafa Ayaklanması ile sona er­ E) miştir. Sait Efendi 135 7. 10. Devletler arası ilişkilerde diplomasinin öneminin III. Selim döneminde yapılan askerî yenilikler ara­ artması aşağıdaki hangi makamın önemini artır­ sında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? mıştır? A) Askerlere düzenli talim yapması şartı getiril­ A) Nişancı B) Defterdar C) D) Reisülküttap Veziriazam E) mesi B) A sakirim ansureim uham m ediye adıyla yeni bir ordunun kurulması Kubbealtı Vezirliği 1. C) Askerlerin maaşlarının artırılarak işe yarama­ yanların ordudan atılması 3. Osmanlı Devleti X V III. yüzyılın sonlarında geniş­ O sm anlı D e v le ti'n d e B atıdan alınan ilk te k ­ nik araç m atbaa oldu. Sait Efendi ve İbrahim lemeyi değil siyaset yoluyla iyi geçinerek barışı Müteferrika'nın çalışmaları ve katkıları ile açılan ve durumu korumayı amaçlamıştır. bu ilk Türk matbaasında basılan ilk eser aşağıD) Dirliklerin saray görevlilerine değil askerlere E) 8 . III. Selim döneminde, I. Bu amacı gerçekleştirmek isteyen Osmanlı padi­ şahı III. Selim aşağıdaki hangi yönteme başvur­ Yeniçeri Ocağı'ndaki asker sayısının azaltıl­ muştur? A) Tarih-i Hindi Garbi ması A) Avrupa başkentlerinde devamlı elçilikler açıl­ B) ması Avrupa devletlerini yakından tanımak, E) getirilmesi bir şekilde izlemek 11. amacıyla önemli Avrupa devletlerinin başkentle­ Osmanlı hükümdarı İli. Selim yaptığı askerî ye­ D) Matbaanın niliklerde, rinde sürekli elçilikler kurulmuştur. I. Prusya, E) II. Fransa, ver almaz? Viyana ıslah edilerek Matbaa-ı Amire adıyla devlet matbaasının kurulması Aşağıdaki başkentlerin hangisi bunlar arasında D) 4. ne önem verilmesi E) Berlin nice eserler basılmıştır. j İstanbul'da Arap harflerine dayanan basımevinin III. İsveç H devletlerinin hangilerinin askerî uzmanlarından kurulması aşağıdaki hangi dönemde gerçekleş­ s yararlanmıştır? miştir? I ve II B) I, II ve III Yalnız II A) I. Mahmut C) II ve III olması nedeniyle yapılan yeniliklerde daha çok Fransız uzmanlardan yararlanılması aşağıdakiler- Avrupa ülkelerinden askerî uzmanların getir­ C) III. Selim 5. X V III. yüzyılda Osmanlı hükümdarları AvrupalI­ ların ilerlemelerinin nedenlerini anlamak, onların yaşam biçimlerini ve teknik açıdan gerçekleştir­ dikleri hakkında bilgi edinmek amacıyla aşağıda­ den hangisine yol açmıştır? tilmesi B) III. Ahmet D) I. Abdülhamit E) III. Mustafa E) I ve III 2. III. Selim döneminde Fransa'yla ilişkilerin yoğun II. „ m D) I. Osmanlı Devleti'nde daha önceleri azınlıklara ait matbaalarda Rumca, Ermenice, Latince ve İbra- Yabancı dil öğrenimine ve kültür hareketleri­ C) Roma A) 9. Tacü't-Tevarih C) Fransa, Prusya ve İsveç’ten askerî uzmanlar III. Avrupa'da meydana gelen gelişmeleri sağlıklı B) Paris D) Vankulu Lügati ğı kurulması zam anında haberdar olm ak, Londra Seyahatname C) Mevlit B) Yeniçeri Ocağı’nın yanı sıra Nizamıcedit Oca­ II. O sm anlIlar aleyhine oluşturulan ittifa k la rd a n A) dakilerden hangisidir? verilmesi ki hangi yola başvurmuşlardır? Nizamıcedit adıyla yeni bir askerî ocağın ku­ rulması 12. Devletin zaaflarının nedenleri ve alınması gere­ neminin başlamasına ken tedbirler konusunda halkın görüşünü öğren­ III. Nizamıcedit Ocağı için Levent ve Selimiye'de kışlaların oluşturulması mek isteyen, bu amaçla da biri yerli, biri yabancı teyen Osmanlı hükümdarı aşağıdakilerden han­ minde yapılan askerî yenilikler arasındadır? gisidir? A) 1 ve II A) III. Selim B) I. M ahm ut C) III. Ahmet D) I. Abdülhamit B) II ve III C) I, II ve III E) Yalnız _ Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında siyasi ilişkilerin bozulmasına B) Oluşturulan kurullar aracılığıyla yabancı eser­ lerin Türkçeye çevrilmesi C) Osm anlIlarda okullarda ilk kez yabancı dil olarak Fransızcanın okutulm asına E) IV. M urat A) Avrupa'nın önemli başkentlerine elçiler gön­ derilmesi B) Hristiyan olmak üzere yirmi iki kişiden rapor is­ Yukarıdaki yeniliklerin hangileri III. Selim döne­ D) I ve A) Kapıkulu ordusunun yerine Nizamıcedit dö­ C) Enderun ağalarından oluşan bir heyetin eği­ tim için Avrupa ülkelerine gönderilmesi D) Medrese eğitiminin ve Arapçanın eski önemi­ ni yitirmesine D) Avrupa ülkelerinden, özellikle Fransa ve İsveç'ten uzmanlar getirilmesi E) Türkçenin bilim dili olarak gelişm esinin en­ gellenm esine E) Enderun müfredatına Avrupa ülkeleriyle ilgili konuların eklenmesi 137 136 6 . X V III. yüzyılda, 1. 8. Orta Asya'da VIII. yüzyılda devlet kuran U y g Ur M ahm ut döneminde, yeniçeri maaşlarının dü­ Türklerinin matbaayı kullanmasına rağmen 0 S_ zenli ödenmesine özen gösterilmesi, manii Türklerinin matbaayı kullanmaya başlama­ sı Lale Devri'nde (1718-1730) olmuştur. Bu mat­ III. Selim döneminde, yeniçeri subaylarına özel ar­ baada bilimsel ve edebi eserlerin basılmasına rağ­ mağanlar ve iltizamlar verilmesi men dinsel içerikli kitaplar basılmamıştır. aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıkla­ nabilir? A) Yeni kurulan orduya uyumlarını kolaylaştır­ 1 , Osmanlı Devleti'nin 1 6 9 9 'd a imzaladığı Karlofça mak A) Osmanlı Türklerinin şiir ve edebi eserlere da­ ha çok ilgi duyması B) Savaşlarda verilen görevleri daha titiz yerine B) Matbaayı kullananların gayrimüslim olması nedeniyle ortaya çıkan dini endişeler I. 1730 yılında III. A hm et'e karşı Patrona Halil, II. 1807 yılında III. Selim'e karşı Kabakçı M usta­ fa A) Ziştovi B) Küçük Kaynarca C) Edirne D) Paris ayaklanmalarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? emirlerine uymalarını sağlamak C) Geçimini yazıcılıkla sağlayan hattatların işsiz D) Maaşlarının ayarı düşük parayla ödenmesine Osmanlı Devleti'nde X V III. yüzyılda, lunan toprakları koruma politikasına bırakmıştır? getirmelerini sağlamak C) Yabancı askerî uzmanların eğitimlerine ve 4. ve 1 7 0 0 yılında Rusya ile imzaladığı İstanbul ant­ laşmalarıyla kaybettiği toprakları geri alma politi­ kası aşağıdaki hangi antlaşmadan sonra, elde bu­ A) Dini kitapların matbaalarda basılmasına tepki E) kalmasını önleme çabası Yaş olarak ortaya çıkmaları tepkilerini engellemek E) D) Geleneklere bağlı halkın matbaada basılan dini kitaplara ilgi göstermemesi Yeniçerilerin ıslahatlara karşı çıkarak ayak­ B) lanmaları önlemek E) Osmanlı Devleti'nde yönetimde dinsel anla­ yışın etkili olması Padişahların halka yeni haklar tanımalarına yol açmaları C) 2. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyılda içinde bulunduğu durumla ilgili doğ­ Rusya'nın kışkırtmaları sonucu oluşmaları D) Fransız Devrimi'nin etkisiyle ortaya çıkmaları ru bir bilgi değildir? E) A) Savaşların ortaya çıkardığı mali sorunları Yeniliklerin kesintiye uğramasına neden ol­ maları çözmek amacıyla ilk kez iç borçlanmaya gi­ dilmiştir. ts» S m s B) Batı tarzında subaylar yetiştirmek amacıyla okullar açılmıştır. C) Avrupa orduları karşısındaki yenilgiler askerî alandaki ıslahatları hızlandırmıştır. D) İlk kez bir Balkan ulusuna özerklik tanınm ış­ tır. E) Önemli Avrupa başkentlerine sürekli elçilikler açılmıştır. 7. Osmanlı Devleti'nde X V III. yüzyılda yapılan ıs­ lahatların önemli bir bölümü askeri alanda yapıl­ mıştır. Aşağıdakilerden hangisi III. Selim dönemi yeni­ likleri arasında yer almaz? Bu duruma, I. 9. 5. Avrupa devletleri karşısında alınan yenilgilerin A) Nizamıcedit Ordusu'nun kurulması artması, B) II. toprak kayıplarının çoğalması, III. milliyetçi ayaklanmaların yaygınlaşması gelişmelerinden hangilerinin neden olduğu söy­ lenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III Matbaa-ı Amire adıyla devlet matbaasının kurulması C) Yenilikleri devlet politikası haline getirmek için devlet adamlarından raporlar istenmesi D) Yabancıların C) I ve II E) I, II ve III E) Osmanlı Devleti'nde bedelini 3. Osmanlı Devleti 1 7 0 0 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması'yla kaybettiği Azak Kalesî'ni geri al­ mak amacıyla X V III. yüzyılda, I. Rusya, B) III. Avusturya İradıcedit adıyla yeni bir hazine oluşturulma­ devletlerinden hangileriyle savaşmıştır? A) Yalnız I D) 138 A) Islahatların ana hattını hukuk ve yönetimin oluşturması II. Venedik, ödeyerek mülk sahibi olmalarının sağlanması sı X V III. yüzyıl ıslahatlarının istenilen sonuçları ver­ memesinin nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi ver almaz? B) Yalnız II I ve II C) Yalnız III E) II ve III Islahatların sadece padişah ve diğer yönetici­ ler tarafından yürütülmesi C) Islahatların yapılmasının zorunluluğunun hal­ ka benimsetilememesi D) Yeniliklerden çıkarlarının zedeleneceğini dü­ şünen kesimlerin halkı kışkırtması E) Askerî yenilgilerin halkın güvenini sarsması 139 6 . X V III. yüzyıl ıslahatlarında devletin içinde bulun­ duğu durumun gerçek nedenleri tespit edilerek çözümler aranmış ve Avrupa örnek alınarak ısla­ hatlara girişilmiştir. Savaşlardaki yenilgiler nede­ niyle ıslahatlar öncelikle askerî alanda yapılmış­ tır. Askerî ıslahat çabalarının aşağıdakilerden han­ gisine katkıda bulunduğu söylenebilir? A) Yeniliklerin resmî devlet politikası hâline gel­ B) C) 9. X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. M ahm ut döneminde, subay yetiştirm ek ama­ cıyla Kara Mühendishanesi, III. M ustafa döneminde, deniz subayı yetiştiril­ mek amacıyla Deniz Mühendishanesi, I. Abdülhamit döneminde, sürat topçuları adı ve­ rilen topçu sınıfı kuruldu. Yukarıdaki bilgilere baktığımızda X V III. yüzyılda mesine yapılan ıslahatlarda askerî düzenlemelere önce­ Gayrimüslim azınlıkların durumlarının düzel­ lik verildiği görülür. tilmesine Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Devletin yıkılma ve dağılmasının gecikmesi­ A) Devletin sınırlarını Yükselme Dönemi'ndeki sınırların ötesine taşımak istenmesi ne D) Yeniçerilerin kendilerine çeki düzen vermele­ B) rine E) Batı kültürünün Osmanlı topraklarına girme­ sine 7. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­ |. si değildir? askerî alanda ıslahatlara öncelik verilmesi, II. Avrupa'daki gelişmelere ilgi duyulması, A) Siyasal sınırların değiştiğinin III. diplomatik faaliyetlere önem verilmesi B) durum larından hangilerine neden olduğu söyle C) Osmanlı Devleti'nin egemenlik alanının daral­ Balkanlarda yeni devletlerin kurulduğunun dığının nebilir? Geleneksel askerî sistemin giderlerinin hâzi­ neye yük getirmesi A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III D) Vergi kaynaklarının azaldığının C) I ve II E) E) I, II ve III Askerî yenilgilerin arttığının D) Osmanlı eğitim sisteminin gerekli kadroları yetiştirmekten aciz olması Osmanlı Devleti X V III. yüzyıl başlarında, X V II. E) Batılı ülkelerle yapılan savaşlarda alınan ye­ çabasına girmiştir. Osmanlı Devleti X V III. yüzyıla kadar kendisini Avrupa'dan üstün görmüş, Avrupa'daki gelişme­ lere uzak kalmıştır. Osm anlIların A vrupalIlara karşı böyle bir dış siya­ Osmanlı Devleti’nde meydana gelen, set izlem esinde aşağıdaki antlaşm alardan hangi­ I. 2. nilgilerin artması sı, I. - C) Zitvatorok - Karlofça D) Bucaş - Vasvar Hotin - Zitvatorok III. Fransız İhtilali gelişmelerinden hangileri Osmanlı Devieti'ni doğ­ r rudan etkilemiştir? Osmanlı hizmetine giren Fransız asıllı Humba- III. kapitülasyonların yaygınlaştırılması gelişmelerinden hangileri, Osmanlı Devleti'nin bu nı ıslah etti. düşüncesini değiştirdiğine kanıt olarak gösteri­ lebilir? - A) Yalnız I Baron dö Tot, topçu ocağını ve tophaneyi dü­ D) likleri şunlardır: Bu bilgilere bakarak Osmanlı Devleti ile ilgili ola­ I. rak aşağıdakilerden hangisini söylenebilir? miştir. II. Avrupa'nın etkisi görülmüştür ve Batılı uzman­ lardan yararlanılmıştır. A) Askerî alandaki yeniliklerde AvrupalI uzman­ lardan yararlanılmıştır. B) III. Askerî eğitim kurumlarına önem ve öncelik ve­ rilmiştir. Bunlardan hangileri X V III. yüzyıl ıslahatlarıyla il­ gilidir? B) Yalnız III Devlet yönetiminde halkın katılımı sağlan­ mıştır. C) I ve II I ve III E) I, II ve III 3. Osmanlı Devleti'nde X V III. yüzyılda askerî yenil: giler ve toprak kayıplarının artmasının, I. . I ve III C) I ve II E) I, II ve III 1 6 1 8 - 1 6 4 8 y ılla rı a rasın d a m eydana gelen O tuz Yıl S avaşları'n ı sona erdiren V e s tfa ly a Antlaşm asfnın bazı maddeleri şunlardır: Alman prensleri istedikleri mezhebi seçebile­ II. Kutsal Roma-Germen imparatoru, Almanya'daki prenslerin siyasi ve dini özgürlüklerini kabul edecek, askerlik, III. Alman prensleri, seçtikleri mezhebi, uyrukları­ D) Eski ve dönemini kapatmış kurumların varlığı sona ermiştir. alanlarının hangisinde ıslahat yapılmasına neden Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda yayılmacı bir politika izlemektedir. 6 B) Yalnız II cek, II. egemenlik, E) D) I. C) Batıya karşı üstünlük anlayışı devam etmek­ tedir. C) I ve III E) I, II ve III B) Yalnız II zene soktu. 8 . Osmanlı Devleti'nde yapılan ıslahatların bazı özel­ Avrupa'ya karşı üstünlük fikrinden vazgeçil­ A) Yalnız I racı Ahmet Paşa, humbara ve topçu ocakları­ III. Mustafa döneminde, Sanayi İnkılabı, II. ABD'nin kurulması, J' yararlanılması, 1 0 . 1. M ahm ut döneminde, Karlofça - İstanbul D) II ve III X V III. yüzyılda meydana gelen, II. ıslahat hareketlerinde AvrupalI uzmanlardan A) Serav - İstanbul A) Yalnız I 5. önemli Avrupa başkentlerinde elçilikler açılma- | lerinin etkisi büyüktür? E) Osmanlı Devleti'nin sınırları X V III. yüzyılda da­ ralmıştır. Bu durum un, C) Ticaret yollarının kontrolünün ele geçirilme­ sinin amaçlanması yüzyıl sonlarında kaybettiği toprakları geri alma B) 4. ■I Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda girdiği savaşlar­ ' da genellikle başarısız olmuştur. na kabul ettirm ekte serbest olacaklar. III. hukuk Bu maddelerden hangilerinin kişi hak ve özgür­ lüklerine aykırı olduğu savunulabilir? olduğu söylenebilir? A) Yalnız I A) Yalnız I B) Yalnız II D) D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III C) Yalnız III I ve II E) II ve III E) II ve III 141 7. Sanayi İnkılabı, Osmanlı Devleti'ni olumsuz yön­ de etkilemiştir. 10. I. Osmanlı Devleti'nde, I. T 'J , * Fransız İhtilali'nin, devletin katı bir mutlakiyetle yönetilmesi, II. toplumun farklı hak ve yetkilere sahip sınıf­ lardan oluşması, işsizliğin önemli boyutlara ulaşması, III. kral ve yöneticilerin lüks, köylülerin sefalet II. el tezgâhı ve atölyelerin kapanması, içinde yaşaması III. Avrupa mallarının Osmanlı pazarlarını ele ge­ nedenleri; sosyal, siyasal ve ekonomik nedenler çirmesi rak gösterilebilir? D) Sosyal B) Yalnız II I ve II 1 Osmanlı D evleti ile Rusya arasında im zalanan Prut Antlaşması'nın, "Rusya, Lehistan'ın iç işle­ rine karışmayacaktır." maddesinin, olarak gruplandırıldığında hangisi doğru olur? gelişmelerinden hangileri bu duruma kanıt ola­ A) Yalnız I :j^n^bjVle>.6knian C) Yalnız III E) I, II ve III A) I B) I C) II D) II E) III Siyasal I. Ekonomik ^ Osmanlı Devleti X V III. yüzyıla kadar kendisini Avrupa'dan üstün görmüş ve Batı'daki gelişme­ lere ilgisiz kalmıştır. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde bu anlayışın değiştiğine kanıt olarak gösterilemez? Prut Savaşı'nda Osmanlı Devleti ile Lehistan işbirliği yapmıştır. II. Lehistan'ın bağımsızlığı Osmanlı Devleti için A) Hollanda ve Rusya'ya kapitülasyonlar veril­ önemlidir. mesi III. R usya'nın Lehistan üzerinde etkinlik kurm ası B) Batı dillerinden bilimsel eserlerin tercüme Osm anlIların çıkarlarına aykırıdır. edilmesi yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­ C) Islahatlarda AvrupalI uzm anlardan yararlanıl­ vunulabilir? ması A) Yalnız I 8 . Pasarofça Antlaşması'yla aşağıdaki bölgelerden hangisinin elden çıkması, Osmanlı Devleti'nde X V III. yüzyıl sonlarında kaybettiği yerleri geri al­ ma umudunun yok olmasına ve Avrupa'yı yakın­ dan tanıma çabası içerisine girmesine neden ol­ 11. Osmanlı Devleti'nde meydana gelen, I. D) I ve II C) Yalnız III D) Batı tarzında eğitim veren askerî okulların açılması E) II ve III kapitülasyonların sürekli hâle gelmesi ve yay­ gınlaşması, II. dokuma tezgâhları ve atölyelerin kapanması, E) 2. I. III. işsizliğin sosyal bir sorun haline gelmesi Önemli Avrupa başkentlerine elçilikler açıl­ ması X V III. yüzyılda meydana gelen, Poltova Savaşı'nda Ruslara yenilen İsveç Kralı ^ muştur? A) B) Yalnız II Demirbaş Şarl'ın Osmanlı Devleti'ne sığınma- "3 Mora B) Belgrad D) Ege Adaları gelişmelerinin oluş sırası aşağıdakilerden hangi­ sinde doğru olarak verilmiştir? C) Azak i s | , II. Ruslara karşı ayaklanan Lehlerin, Osm anlIlara E) Podolya A) I, II ve III D) B) III, II ve I III, I ve II C) II, III ve I sığınm ası, E) I, III ve II III. Osmanlı Devleti'nin Küçük Kaynarca Antlaşması'yla Kırım'ın bağımsızlığını tanıması 12. 9. Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda IV. M urat, X V III. yüzyılda ise III. Selim öne çıkmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu iki ıslahatçı hüküm­ darın ortak özelliğidir? A) Avrupa'yı örnek almaları B) Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyıl politikasını belir­ leyen Kutsal İttifak'la imzaladığı Karlofça ve Rus­ ya ile imzaladığı İstanbul antlaşmaları olmuştur. gelişmelerinden hangilerinin Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin uygulanma­ ya çalıştığı siyaset aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Yalnız I Islahatlarda baskı ve şiddet yöntemini be­ nimsemeleri C) X V II. yüzyılda kaybedilen toprakları geri al­ mak C) Devlet adamlarına raporlar hazırlatmaları E) Batılı uzman ve danışmanlardan yararlanma­ ları D) Doğu Akdeniz ve Ege'de üstünlüğü tamamen ele geçirmek E) AvrupalI devletler arasında denge politikası X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, ğu savunulabilir? I. B) Yalnız II Esham adıyla iç borçlanmaya gidilmesi, C) I ve II II. Humbaracı Ocağı'nın ıslah edilmesi, E) D) I ve I, II ve III III. Batı'nın etkisiyle barok ve rokoko tarzında eser­ ler verilmesi A) Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa ile ittifak kurmak B) Yeni ülkeler fethederek sınırlarını genişlet­ mek D) Mali alanda ıslahatlara öncelik vermeleri önemli bir siyasi güç olduğuna kanıt oluşturdu­ gelişmelerinin askerî, ekonomik ve mimari alan­ 3. Lale Devrinde görülen, larla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru I. olarak verilmiştir? İlk Türk m atbaasının açılması, II. Yeni kütüphanelerin kurulması, Askerî Ekonomik Mimari A) I II III B) I III II lişmesine katkı yaptığı savunulabilir? C) II I III A) D) III II I E) II III I III. Doğu ve Batı uygarlıklarına ait eserlerin tercü­ me edilmesi faaliyetlerinden hangilerinin kültürel hayatın ge­ izleyerek varlığını sürdürm ek Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III 143 8 >. Osmanlı Devleti'nde ayanlar vergilerin belirlenme­ si ve toplanmasında görevlilere yardımcı olurlar­ dı. X V II. yüzyılda güçlenen âyanlar, İran ve Rus­ ya ile yapılan savaşlarda devlete para ve asker yardımında da bulunmuşlar, Rumeli, Anadolu ve Arap eyaletlerinde hanedanlık kurmuşlardı. . Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­ si değildir? Yukarıdaki paragrafın başına getirilecek en u y . gun başlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Ayanların süreç içerisinde önemli bir güç ha­ line geldiklerinin B) Kuzey Amerika ve Rusya ovalan bizim ekin tarlalarımızdır. Kanada ve Baltık bizim kereste or. manlarımızdır. Avustralya'da koyun çiftliklerimi? vardır. Peru altın gönderir, Güney Amerika altı­ nı Londra'ya akar. Hindular ve Çinliler bizim için çay yetiştirirler. İspanya ve Fransa bizim bağlarımızdır. Akdeniz, meyve bahçemizdir. . A) İngiltere: Güneşin Üzerinde Batmadığı İmpa­ Ayanların ekonomik ve askerî güce sahip ol­ duklarının B) C) Osmanlı Devleti'nin merkezi otoritesinin za­ E) ettiğinin E) 3. III. Selim'in kurduğu...................... ordusu Avrupalı subaylar tarafından eğitildi. Bu yeni o rd u .............. 'da Fransız ordusunu yenilgiye uğrattı. Yukarıdaki boşluklar aşağıdakilerden hangisiyle Bunlardan, Sömürgecilerin Gözüyle Dünya I. Sanayi İnkılabı, II. İşçi sınıfının o rtaya çıkm ası, doldurulmalıdır? D) Dünya İnsanlar İçin En Uygun Gezegendir D) Ayanların taşrada Osmanlı Devleti'ni temsil A kılcı ve A y d ın la n m a c ı d üşü n ü rlerin e tk is iy le ' Avrupa'da bilimsel, siyasi, ekonom ik ve to p lu m ­ sal alanda birçok gelişm e görüldü. ratorluk C) Dünyanın Zenginlikleri Herkese Yeter yıfladığının 1 Dünya'nın Yeraltı ve Yerüstü Kaynaklarının A) Nizamıcedit - Akka III. Sosyalizm düşüncesi B) Yeniçeri - Kosova gelişmeleri, ekonomik, toplumsal ve siyasal alan­ C) Sekbanıcedit - Ebukır larla ilişkilendiriidiğinde hangisi doğru olur? D) Nizamıcedit - Mısır Dağılımı Taşrada devlet otoritesi dışında yerel güçle­ Ekonomik Toplumsal Siyasal A) m II 1 B) II I 111 C) l il 111 D) II m 1 E) III 1 11 E) Eşkinci - Suriye rin ortaya çıktığının 9. I. Makyavelizm Avrupa'da X V III. yüzyıl­ da amaca ulaşm ak için _ her türlü araca başvur- 8 manın uygun olduğunu 8 savunan düşünce. II. Aydınlanma Aşağıdakilerden hangisi Sanayi İnkılabı'na bağlı olarak ortaya çıkan gelişmelerden biri değildir? A) Üretim alanında büyük artış yaşanması B) İşçi sınıfının ortaya çıkması C) Sömürgeciliğin başlaması D) Hammadde ve pazar arayışının artması X V III. y ü z y ıl A v ru p a sı'nda aklı, deney ve göz­ E) lemi esas alan anlayış. III. Meternik sistemi Kapitalizm, liberalizm ve sosyalizm gibi dü­ şüncelerin ortaya çıkması Avrupa'nın herhangi bir yerinde çıkacak milliyetçi bir ayaklanmayı Avrupa 4. devletlerinin birlikte bas­ İnsan ve hayvan gücü­ ne dayanan üretim tarzindan, makine gücünün 10. X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde askerî ısla­ hatların öne çıkmasında, I. V. Liberalizm nomik faaliyetin devlet III. geleneksel ordu sisteminin Avrupa orduları kar­ durumlarının hangilerinin etkili olduğu söylene­ IV. Azak Kalesi, Osmanlı Devleti’ne geri verilecek nan düşünce mez? Bu maddelerden hangileri Osmanlı D evleti'nin A) Yalnız I C) D) IV. E) V. B) Yalnız II C) Yalnız III II. I. M ahm ut Avrupa'ya ilk defa geçici X V III. yüzyılda uluslararası politikada etkin bir güç olduğuna kanıt olarak gösterilebilir? E) II ve A) I ve II B) II ve III mesi III. III. Mustafa Deniz subayı yetiştirmek amacıyla Deniz Mühendishanesi'nin kurulması IV. I. Abdülhamit M e ş ru tiy e tin ilan edil­ mesi V. III. Selim N izam ıcedit ordusunun kurulması Yukarıda verilen padişahların karşılarında verilen bilgilerden hangisi doğru değildir? C) I ve III A) I D) I, III ve IV İlk defa Avrupa'dan da­ nışman subaylar getiril­ II. Rusya, İstanbul'da elçi bulunduramayacak, III. Rusya, Lehistan'ın iç işlerine karışmayacak, şısında yetersiz kalması D) I ve B) II. ...... eliyle yapılm asını savu­ Yukarıda verilen kavramların hangisinin açıkla­ ması yanlış verilmiştir? A) İsveç Kralı Demirbaş Şarl ülkesine serbestçe dönebilecek, II. toprak kayıplarının artması, Her türlü üretim ve eko­ 2. 1711 yılında Rusya ile Osmanlı Devleti arasın­ da imzalanan Prut Antlaşması'nın bazı maddele­ ri şunlardır: I. ganimet gelirlerinin azalması, hakim olduğu üretim tar­ zına geçilmesi. III. Ahm et elçiler gönderilmesi tırmasını öngören karar. IV. Sanayi İnkılabı I. B) II C) III D) IV E) V E) II, III ve IV 145 5. 8 Fransız İhtilali’nden sonra yayınlanan İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi'nin, I. . 1 6 9 9 Karlofça ve 1 7 0 0 İstanbul antlaşm ala­ rı ile büyük toprak kayıplarına uğrayan Osmanlı Devleti'nin, Her insan doğuştan hürdür ve diğerleriyle eşit­ I. tir. sınırlarını genişletme, II. kaybettiği toprakları geri alma, II. Sadece milletin seçtiği temsilcilerin yönetme III. denge politikası takip etme hakkı vardır. III. Millet, temsilcilerini de denetleyebilir. durumlarından hangilerine yöneldiği söylenebi­ maddelerinden hangilerinin Avrupa’daki monar- lir? şik yönetimlerin tepkisine neden olduğu savunu­ A) Yalnız I labilir? D) A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III I ve II ETKİNLİK - 1 C) Yalnız III B) Yalnız II E) I ve III Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tam amlayınız. C) I ve II 1. E) I, II ve III 1740 yılına kadar padişahların saltanatı süresince geçerli olan kapitülasyonlar, bu tarihten iti­ baren ............................... hale geldi. 2. 9. 6 . X V III. yüzyıl Avrupa tarihinde meydana gelen ve önemli sonuçlar doğuran, I. Osmanlılar, 1774 yılında imzalanan ........................... Antlaşması'yla ilk defa Ruslara ......... ödedi. 3. İngiltere 1783 yılında imzaladığı Versay A n tla ş m as ı'y la .....................................'nin bağımsızlığı­ nı tanıdı. Buna göre, Rusya ile ilgili, Fransız İhtilali, I. II. ABD'nin kuruluşu, III. Yedi Yıl Savaşları i m gelişmelerinin oluş sırası aşağıdakilerden hangi- ® sinde doğru verilmiştir? A) I, II, III Rusya 1774 yılında Osmanlı Devleti ile yaptığı Küçük Kaynarca Antlaşması'yla, ticaret gemile­ rinin Boğazlar'dan serbestçe geçmesi ve Rus tüc­ carların diğer Avrupa devletleri tüccarlarına tanı­ nan haklardan yararlanma hakkını elde etmiştir. 4. Fransız İhtîlali'nin Osmanlı Devleti'ne etkisi daha ç o k ............................ yönde oldu. 5. 1815 yılında Viyana Kongresi'nde alınan ve ................................ sistemi adı verilen politikaya II. Osmanlı Devleti'nden ticari ayrıcalıklar elde et­ miştir. III. Ortodoks halkın koruyuculuğunu üstlenmiştir, göre Avrupa'nın herhangi bir yerinde ............................. çıkması durumunda Avrupa devletleri yargılarından hangilerine ulaşılabilir? birlikte hareket edecekti. 1 B) II, I, III D) III, I, II Uluslararası politikada etkinliği artmıştır. C) III, II, I E) II, III, I | A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 6 D) I ve II . III. Selim zamanında yapılan yeniliklerin tü m ü n e .......................... adı verilir. E) I, II ve III 7. Osmanlı Devleti'nde ilk Türk matbaası İstan b ul'd a ....................... Efendi i l e .......................... tara­ fından açılmıştır. 8 7. Fransa, İngilizlerin sömürge yollarını kontrol altı­ na almak ve Orda Doğu'da etkinlik kurmak ama­ cıyla 1798 yılında Mısır'ı işgal etmiştir. II I. 9. Fransızcadan m atem atik ve astronomi ile ilgi­ Fransa yayılmacı bir politika izlemektedir. Osmanlı-Fransız ilişkileri bozulmuştur. III. İngiltere ve Fransa rekabet halindedir, II. Sürat Topçu Ocağı'nın kurulması, gelişmelerinden hangilerinin askerî alanla ilgili ol­ A) Yalnız I B) Yalnız II E) I, II ve III Nizamıcedit o rd u su ............................Ayaklanması sonucu kaldırılmıştır. 11. X V III. yüzyılda Avrupa d ev le tleri..............................................olarak bilinen "amaca ulaşmak için C) I ve II C) Yalnız III D) II ve III D) I ve II 10. her yola başvurulabilir." anlayışıyla hareket etmişlerdir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? B) Yalnız II Osmanlı Devleti ....................................... Antlaşması'yla Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul III. Mühendishaneibahrihümayun'un açılması duğu söylenebilir? A) Yalnız I Lale D e v r i.........................................Ayaklanması ile 1730 yılında son bulmuştur. etmek zorunda kalmıştır. li kitapların tercüme edilmesi, Buna göre, l. 10. III. M ustafa döneminde, . E) I, II ve III 1 2 ..................................... sınıfı ve hakları kavramı Sanayi İnkılabı sonucunda ortaya çıktı. ETKİNLİK - 2_________________________________________________ ETKİNLİK - 3 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız. Aşağıda verilen antlaşma maddelerini ilgili antlaşmalarla eşleştiriniz. Prut Doğru 1. Yanlış . . 2 y'-r -E<: Küçük Kaynarca V - ;v'V- yp;:o^V;.-V<v. Rusya, 170 0 İstanbul Antlaşması'yla aldığı Azak Karadeniz'in OsmanlI'ya ait olma özelliği son kez Pasarofça Antlaşması Yedi Yıl Savaşları sonuçları itibarıyla hem ABD'nin kuruluşuna hem de Karlofça Antlaşması'yla Venediklilere verilen Mora geri alındı. 3. Rusya, Balkanlarda istediği yerde konsolosluk açabi­ lecek ve İstanbul'da daimi elçi bulundurabilecekti. ile korundu. 4. Rusya, Karadeniz'de hiçbir ticaret ve savaş gemisi bulundurmayacak. Fransız İhtilali'ne neden olmuştur. 5. 5. Yaş Kalesi'ni OsmanlIlara geri verdi. güçlendirmiştir. 4. Pasarofça Prut Antlaşması'yla Azak Kalesi'nin geri alınması, OsmanlIların Kar­ lofça Antlaşması'yla kaybettiği toprakları geri alabileceği düşüncesini 3. Ziştovi Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda en çok Rusya ile savaşmıştır. 1. 2 Belgrad A Amerika Birleşik Devletleri, Vestfalya Antlaşması'yla kuruldu. Osmanlı, Avusturya savaşlarına son verdi ve bu ant­ laşmadan sonra Osmanlı Devleti'yle Avusturya ara­ 6 . parçalanmasında etkili olmuştur. 7. sında savaş yaşanmadı. Fransız İhtilali'nin getirdiği milliyetçilik düşüncesi çok uluslu devletlerin 6 . turya, Osmanlı Devleti'nin Balkan topraklarına yönel­ Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda bütçe açıklarını kapatmak için esham di. adıyla iç borçlanmaya gitmiştir. 7. 8 . Belgrad, Avusturya'ya verildi. Bundan sonra Avus­ Osmanlı Devleti Avrupa'da ilk sürekli yabancı elçilikleri Lale Devri'nde Avusturya 1718'de aldığı Belgrad'ı, OsmanlIlara geri verdi. açmıştır. 8 9. . Avrupa mimari anlayışı X V III. yüzyıldan itibaren Osmanlı mimarisini et­ Kasrışirin Antlaşması'nın şartlarını içeren son Osmanlı-İran Antlaşması'dır. kilemeye başladı. 9. 10. Osmanlı, Fransız ilişkileri ilk olarak Napolyon Bonapart'ın Mısır'ı işgali ile bozuldu. 11. Sanayi İnkılabı, Osmanlı dokuma tezgahlarının kapanmasına yol açtı. Rusya, Karadeniz ve Akdeniz'deki Türk sularında serbestçe ticaret yapabilecek, Fransa ve İngiltere'ye tanınan kapitülasyonlardan yararlanacaktı. 10. Osmanlı Devletî, Kırım'ın, Rusya'ya ait olduğunu ka­ bul etti. 12. Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda fetihçi bir dış politika izlemiştir. 148 Kerden G 6 . Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda en çok Rusya ile savaşmıştır. Rusya'nın takip ettiği politika­ ların bu duruma etkisini belirtiniz. # ETKİNLİK - 4_______________ __________________________ YAZILI SINAVA HAZIRLIK 1. X V III. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti'nin takip ettiği dış politikayı yazınız. 7. Küçük Kaynarca Antlaşması'yla Rusya'nın Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoks halkın koru­ yuculuğunu üstlenmesini, Osmanlı Devleti açısından yorumlayınız. 2. Lale Devri ıslahatları hakkında bilgi veriniz. 8 3. . Kırım'ın elden çıkış sürecini belirtiniz. Lale Devri'nin, Osmanlı Devleti'nin Batı'ya açılması açısından önemini belirtiniz. 9. Yedi Yıl Savaşları kimler arasında olmuştur? Bu savaşın ABD'nin kuruluşuna ve Fransız İhtilali'ne etkisini belirtiniz. 4. Sanayi İnkılabı nedir? Neden ve sonuçlarını yazınız. 10. 5. Sanayi İnkılabı'nın Osmanlı Devleti'ne etkilerini yazınız. Fransız İhtilali'nin nedenlerini yazınız. ',"7- Ünite V 12. Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti'ne etkilerini yazınız. En Uzum Yüzyıl (1800=1922) Ünite İçindekiler: II. M a h m u t Dönem i Siyasi O la y la rı....................................................... 1 5 5 II. M a h m u t Dönem i Is la h a tla rı................................................................1 5 6 T an zim at'tan M e ş ru tiy e t'e ......................................................................... 1 5 6 Osm anlı Devleti'nde A nayasal Düzene Geçiş ve Siyasi 13. İVleternik sistemi ve amacı nedir? G e liş m e le r........................................................................................................ 1 5 7 1 8 7 7 -1 8 7 8 Osmanlı Rus Savaşı (9 3 H a r b i)........................................ 1 5 8 D ağılm ayı Önlem e Ç a b a la rı........................................................................1 5 8 X X . Yüzyılda Osm anlı D evletî ve S a v a ş la r..........................................1 5 8 i\!e Öğreneceğiz? II. M ahm ut dönemindeki 1 80 6-18 12 Osmanlı-Rus Savaşı'nı, Sırp ve Yunan ayaklanmalarını, 14. III. Selim dönemi ıslahatlarını yazınız. M ısır sorununun (Kavalalı M ehm et Ali Paşa Ayaklanması) ortaya çıkış ve gelişimini, II. M ahm ut dönemi ıslahatlarını (askerî, idari, eğitim, kültür ve ekonomi), Tanzim at Fermanı ve özelliklerini, Kırım Savaşı'nın neden ve sonuçlarını, Islahat Fermanı'nın ilanını ve özelliklerini, 15. III. Selim döneminde önemli Avrupa başkentlerine sürekli elçilikler açılmasının nedenleri nelerdir? Osmanlı Devleti'nde anayasal düzene geçilmesini, II. Meşrutiyet'in ilanı ve siyasal gelişmeleri, Dağılmayı önleme çabalarını, X IX . Yüzyılda Osmanlı Devleti'nde kültürel gelişmeleri X X . Yüzyılda Osmanlı Devleti ve savaşları (Trablusgarp, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı), öğreneceğiz. 152 . M ahm ut Dönemi Siyasi Olayları Beylerbeyi Sarayı Dünya Savaşı'nda Amerikan Tankları © II. M ahm ut tahta çıktığında (1808), Osmanlı Devleti içte ve dışta birçok sorunla karşı karşıyaydı. Bu sorunların başında Fransız İhtilali ile dünyaya yayılan milliyetçilik akımının neden olduğu azınlık ayaklanmaları gelmek­ tedir. © Osmanlı D evleti'ne karşı ilk ayaklanmayı 1 8 0 4 yılında Sırplar başlattı. Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan Bükreş Antlaşması'yla (1812) Sırplara bazı ayrıcalıklar tanındı. Bu gelişme diğer Balkan topluluklarının da harekete geçmesine yol açtı. Sırplar Edirne Antlaşması'yla (1829) özerk­ lik, Berlin Antlaşması'yla da (1878) bağımsızlık kazandılar. © Osmanlı Devleti'nde azınlıklar içerisinde en fazla hakka sahip toplulukların başında Rumlar geliyordu. Dil, din, ticaret özgürlüğüne sahip olan Rumlar, Fransız İhtilali'nin etkisiyle Mora'da ayakladılar (1821). II. M ahm ut, ayak­ lanmayı bastıramayınca, Mısır Valisi Kavalalı M ehm et Ali Paşa'dan yar­ dım istedi. M ehm et Ali Paşa, Mora ve Girit valiliklerinin de kendisine ve­ rilmesi şartıyla bunu kabul etti. M ısır kuvvetleri ayaklanmayı kısa süre­ de bastırdı. Doğu Akdeniz'de kuvvetli bir valinin bulunmasını istemeyen İngiltere, Fransa ve Rusya; Osmanlı Devleti'nden Yunanistan'a bağımsız­ lık verilmesini istediler. Böylece Yunan ayaklanması uluslararası bir sorun haline geldi. İngiltere, Fransa ve Rusya'ya ait gemiler Mora Yarımadası'nda M ustafa Kemal Çanakkale'de Navarin Limanı'nda demirli bulunan Osmanlı ve Mısır donanmasını bir bas­ kınla yaktılar (1827). Rusya, Osmanlı Devleti'ne savaş açarak Edirne'ye kadar ilerledi. Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. Yapılan Edirne Antlaşması'yla Yunanistan'a bağımsızlık verildi (1829). Böylece Yunanistan, Tl r v, ' * *1,\ Osmanlı Devleti'nden ayrılarak bağımsız olan ilk devlet oldu. @ .. ' .1 Yunanistan'ın bağımsız olması, Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya Mora valiliğinin verilmesine engel oldu. Bunun üzerine Kavalalı, II. M ahm ut'tan Suriye ve Girit valiliklerini istedi. II. Mahmut'un bunu kabul etmemesi üzerine Mısır kuvvetleri, Osmanlı ordusunu yenerek Kütahya'ya kadar geldiler. Bu durum üzerine II. M ahm ut, Ruslardan yardım istedi. Rus filosu İstanbul'a gelerek Hünkâr İskelesi Limanı'na demirlediler. Bu gelişme İngiltere ve Fransa'yı y .V B B n V v 'l ■ • • S • harekete geçirdi. Böylece Mısır sorunu Osmanlı Devleti'nin bir iç sorunu v>j olmaktan çıkarak devletler arası bir sorun haline geldi. © I. Dünya Savaşını Tetikleyen Sanayi İnkılabı İngiltere ve Fransa'nın baskısı sonucu M ehm et Ali Paşa ile II. M ahm ut ara­ sında Kütahya Antlaşması yapıldı (1833). Buna göre, M ehm et Ali Paşa'ya Mısır'a ek olarak Suriye ve Girit valiliği, oğlu İbrahim Paşa'ya da Cidde ve Adana valilikleri verildi. © Tanzim at'tan M eşrutiyet'e ® II. M ahm ut, Rusya'nın desteğinin devam etmesi sağlamak amacıyla onlar­ Tanzimat Fermanı: 3 Kasım 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile bütün halkın can, mal ve ırz güvenliğinin sağlanması, mahkemelerin açık yapıl­ ması, vergilerin herkesin gelirine göre toplanması, askerliğin tüm Osmanlı la bir ittifak antlaşması yaptı. Hünkar İskelesi Antlaşması'na (1833) göre halkı için geçerli olması ve belirli bir süre ile sınırlandırılması esasları ka­ bul edildi. Osmanlı Devleti'ne bir saldırı olursa Rusya, OsmanlIlara yardım edecekti. Rusya'ya bir saldırı olursa Osmanlı Devleti, Boğazları Rusya'nın savaştığı devlete kapatacak; Rus gemilerinin Boğazlar'dan geçişine izin verecekti. © Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti'nde ilk defa padişah, kendi gücü­ nün üstünde kanun gücü olduğunu kabul etmiştir. Bu durum hukuk devleti © Viyana Kongresi: Napolyon'un değiştirdiği Avrupa haritasını yeniden çiz­ ve anayasal düzene geçişin ilk aşaması sayılır. Ancak bu haklar İngiltere, mek ve Avrupa'nın geleceğini belirlemek amacıyla 1815 yılında, Viyana'da ABD ve Fransa'da olduğu gibi bir halk hareketi sonunda değil, padişah ta ­ İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya ve Prusya'nın katıldığı bir konferans rafından verilmiştir. düzenlendi. Konferansa A vusturya başbakanı M eternik başkanlık etti. Konferans sonunda M eternik sistemi adı verilen bir politika oluşturuldu. ® Kırım Savaşı (18 5 3 -1 8 5 6 ): Boğazlara hakim olmak ve Balkanları egemenli­ Bu sisteme göre Avrupa'nın herhangi bir yerinde ayaklanma çıkması duru­ ği altına almak isteyen Rusya, İngiltere'yi yanına almak için "Hasta Adam" munda birlikte hareket edecekler ve ayaklanmayı bastıracaklardı. Viyana diye adlandırdığı Osmanlı Devleti'ni paylaşmayı teklif etti. Ancak İngiltere Kongresi'nde Avrupa devletlerinin sınırları yeniden çizildi. Ancak sınırlar bu durumu çıkarlarına uygun bulmadığı için kabul etmedi. Bu nedenle tek çizilirken, ırk, dil, din unsurları göze alınmadığı için istenen barış ortamı başına harekete geçen Rusya, kutsal yerler sorununu ileri sürerek Osmanlı sağlanamadı. Avrupa devletleri Yunan isyanı sırasında Osmanlı Devleti'ne Devleti'ne savaş açtı. Ruslar, Sinop'ta bulunan Osmanlı donanmasını yak­ yardımcı olmadıkları gibi isyana destek verdiler. Hatta Navarin'de Osmanlı tılar. Bunun üzerine İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti'nin yanında sava­ donanmasını yaktılar (1827). şa girdi. M üttefik güçlere yenilen Rusya barış istedi. Yapılan Paris Barış Antlaşması'yla (1856) savaşa son verildi. Paris Antlaşması'yla Rusya'nın, II. M ahm ut Dönemi Islahatları © Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri bir süre için durdurulmuş oldu. Osmanlı II. M ahm ut tahta çıkınca âyanlarla Senediittifak denilen bir sözleşme im­ Devleti bu antlaşma ile kendi toprak bütünlüğünü koruyamayacak kadar zaladı (18 08 ). Bu sözleşme ile II. Mahmut, ayanların varlığını kabul etti. güçsüz olduğunu kabul etti. Buna karşılık ayanlar padişaha sadık kalacaklar ve ıslahat hareketlerini des­ tekleyeceklerdi. © Osmanlı Devleti ilk dış borçlanmayı Kırım Savaşı sırasında yaptı. İngiltere ve Fransa'dan alman borç paralar gerekli şekilde kullanılamadı. Osmanlı © A s k e rî a lan d a ıs la h a tla r: K aldırılan N iza m ıc e d it ordusunun yerine Devleti zamanla bu borçların faizini bile ödeyemez duruma düştü. Bunun Sekbanıcedit Ocağı kuruldu. Yeniçeriler ayaklanması üzerine bu ocak da ka­ üzerine Avrupa devletleri Düyunuumiye (genel borçlar) İdaresi'ni kurarak patıldı. Yerine Eşkinci Ocağı kuruldu. Yeniçerilerin bu ocağa karşı da ayak­ Osmanlı Devleti'nin gelir getiren kaynaklarına el koydular. lanmaları üzerine Yeniçeri Ocağı kapatıldı (1826, Vakayıhayriye). Yeniçeri Ocağı'nın yerine Asakirimansureimuhammediye ordusu kuruldu. © Islahat Fermanı (1856): Bu ferman, Tanzimat ile başlayan yenileşme hare­ ketlerinin bir aşamasıdır. Paris Konferansı'nın devam ettiği sırada Avrupa © Yönetim alanında ıslahatlar: Divanıhümayun kaldırıldı. Yerine nazırlıklar devletlerinin istekleri doğrultusunda ilan edildi. Osmanlı Devleti bunun­ getirilerek kabine sistemine geçildi. Devletin kişilerin mallarına el koyma la konferansta kendi lehine kararlar alınmasını sağlamayı düşünüyordu. (müsadere) usulüne son verildi. Köy ve mahallelere muhtarlar tayin edildi. Islahat Fermanı, gayrimüslimlerin hak ve imtiyazlarını genişletiyordu. Buna Takvimivakayi adlı ilk resmî gazete çıkarıldı. İlk defa nüfus sayımı yapıldı. rağmen Avrupa devletlerinin iç işlerine karışmasını önleyemedi. Tımar sistemi kaldırılarak memurlara maaş ödenmeye başlandı. Osmanlı Devleti'nde Anayasal Düzene Geçiş ve Siyasi Gelişmeler © Eğitim ve kültür alanında yapılan ıslahatlar: İstanbul'da ilköğretim zorunlu hale getirildi. İlk defa Avrupa'ya öğrenci gönderildi. M ektebi Tıbbiye (Tıp Fakültesi) ve M ektebi Harbiye (Harp Okulu) açıldı. Rüştiye adlı orta dere­ celi okullar açıldı. Mızıkayıhümayun (Bando ve Mızıka Okulu) açıldı. © Toplumsal ve ekonomi alanında yapılan ıslahatlar: Yerli malı kullanımı teş­ vik edildi. Dokuma fabrikaları kuruldu. Ticaret nezareti (bakanlık) kurula­ rak, tarım ve ticaret işleri düzene sokuldu. Kılık, kıyafette değişiklikler ya­ pıldı. Memurlara ceket, pantolon ve fes giyme zorunluluğu getirildi. © I. Meşrutiyetin İlanı (1876): Tanzimat Dönemi'nde Batı'yı yakından tanıyan ve Jön Türkler (Genç OsmanlIlar) denilen aydınlar, Osmanlı Devleti'nin da­ ğılmaktan ancak anayasal ve parlamenter bir düzene geçmekle kurtulacağı­ nı savunuyorlardı. Genç OsmanlIların desteği ile tahta çıkan II. Abdülhamit anayasa çalışmalarını başlattı. Bu sırada İstanbul'da Balkanlardaki karışık­ lıklara ve ayaklanmalara çözüm bulmayı amaçlayan bir konferans toplan­ mıştı. Osmanlı Devleti konferansta aleyhine bir karar alınmasını önlemek için Kanunuesasi'yi ilan etti (1876). © Türk tarihinin ilk yazılı anayasası olan Kanunuesasi ile halk, ilk defa seç­ © ği dindir. Hangi milletten olursa olsun bütün Müslümanların halifenin et­ rafında birleşmesi gerekir. I. Dünya Savaşı sırasında halifenin cihat çağ­ me ve seçilme hakkını elde ederek, yönetime ortak olmuştur. © İslamcılık: İslamcılık düşüncesini savunanlara göre toplumun temel dire­ Yapılan seçimler sonunda toplanan Meclisimebusan azınlık m illetvekil­ rısına rağmen Müslüman Arapların İngîlizler ile birlikte hareket etmesiyle lerinin uzlaşmaz tutum ları nedeniyle bir m üddet sonra çalışam az hale geçerliğini kaybetmiştir. geldi. II. Abdülhamit, 1 87 7-18 78 Osmanlı-Rus Savaşı'nı bahane ederek Meclisimebusan'ı kapattı. Bu durum demokratikleşme sürecini olumsuz © Türkçülük: Osmanlıcılık ve İslamcılık akımlarının Osmanlı Devleti'ni kurtar­ maya yetmediği görüldükten sonra, II. M eşrutiyet Dönemi'nde Türkçülük etkiledi. akımı güç kazandı. Türkçülük, Osmanlı sınırları içinde yaşayan Türkleri dil ve kültür birliği etrafında birleştirm eyi am açlam ıştır. Turancılık ise 1877- 1 8 7 8 Osmanlı - Rus Savaşı (9 3 Harbi) @ Türkçülüğün siyasi yönüdür. Amacı, bütün Türkleri bir devlet içinde, bir İstanbul Tersane Konferansı'nda Osmanlı Devleti'nin bağımsızlığına ve bayrak altında birleştirmektir. egemenliğine aykırı kararlar alınmıştı. Osmanlı Devleti bu kararları kabul etm eyince Londra'da yeni bir konferans toplandı. Avusturya, Almanya, İngiltere, Rusya ve İtalya'nın katıldığı bu konferansa Osmanlı Devleti katıl­ © madı . Osmanlı Devleti, katılmadığı bir konferansta alınan kararları tanıma­ hareketlerinde batılılaşmaya önem verildi. Bu düşünürlere göre AvrupalIların dı. Bunun üzerine Rusya , Osmanlı Devleti 'ne savaş açarak, Romanya ve seviyesine ancak AvrupalIların izlediği yol ile ulaşılabilirdi. Kafkaslar üzerinden saldırıya geçti. Osmanlı Devleti iki cephede savaşmak zorunda kaldı. Batıda ilerleyen Rus ordusunu Gazi Osman Paşa Plevne'de durdurdu.Ancak Ruslar dört ay süren bir kuşatmadan sonra Plevne'yi al­ dılar. Bu sırada Ruslar tarafından silahlandırılan Bulgarlar, Müslümanlara . Yüzyılda Osmanlı Devleti ve Savaşlar © dar ilerlediler. Kafkasya cephesinde ise Rus orduları Kars ve Ardahan'ı alıp etti (1908). Kısa bir süre sonra meşrutiyet yönetimine karşı İstanbul'da Erzurum'a kadar geldiler. Rus ilerleyişi Nene Hatun adlı bir Türk kadınının bir ayaklanma çıkarıldı. 31 M art Olayı adı verilen bu ayaklanma Mustafa gayretleriyle Aziziye tabyalarında durduruldu. Rusların İstanbul önlerine ka­ Kemal'in kurmay başkanlığı yaptığı Hareket Ordusu'nun İstanbul'a gel­ dar gelmeleri üzerine Osmanlı Devleti barış istedi. 3 M art 1878 'de yapılan mesi ve ayaklanmaya müdahale etmesi ile bastırıldı. Bu olaydan sonra II. Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması ile Rusya'nın Balkanlarda önemli bir üs­ Abdülhamit tah ttan indirildi ve Kanunuesasi'de padişahın yetkilerini kısıt­ tünlük kazanması büyük Avrupa devletlerinin tepkisine neden oldu. Başını layan, hak ve özgürlükleri artıran değişiklikler yapıldı. İngiltere'nin çektiği Avrupa Berlin'de bir konferans düzenlediler. Konferansa © katıldı. İngiltere, Osmanlı Devleti'nden Ayastefanos Antlaşması'nın şart­ Trablusgarp Savaşı (1911): İtalya siyasal birliğini sağladıktan sonra hızla sanayileşti. Diğer sanayileşen ülkeler gibi hammadde ve pazar arayışına larının hafifletilmesi karşılığında Kıbrıs'ın yönetiminin kendisine verilme­ girdi. Bu arada gözlerini Trablusgarp'a çevirdi. 1911 yılında Trablusgarp'a sini sağladı. Berlin Antlaşması ile (1878 ) Osmanlı Devleti önemli toprak asker çıkardı. Osmanlı Devleti, İngilizlerin Mısır'ı işgal altında tutmasından kayıplarına uğradı. Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız oldu. Kars, dolayı karadan yardım gönderemedi. Deniz gücü de İtalya ile mücadele ede­ Ardahan ve Batum, Rusya'ya verildi. Osmanlı Devleti, Ermeni halk lehine cek güçte değildi. Mustafa Kemal ve arkadaşları gizlice Trablusgarp'a gi­ ıslahat yapmayı kabul etti. Böylece Ermeni meselesi uluslar arası bir ant­ derek halkı teşkilatlandırdılar. Balkan Savaşlarının çıkması üzerine Osmanlı laşmaya girmiş oldu. Devleti barış istedi. Yapılan Uşi Antlaşması'yla (1912) Trablusgarp, İtalya'ya verildi. Böylece Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki son toprağı da el­ Dağılmayı Önleme Çabalan © II. Meşrutiyetin İlanı: İttihat ve Terakki Cemiyeti mensupları m eşrutiyet yönetimine yeniden geçmek için II. Abdülhamit yönetimine karşı müca­ dele başlattılar. Bu mücadele sonunda II. Abdülhamit, II. Meşrutiyeti ilan karşı saldırıya geçtiler. Rus orduları Sofya ve Edirne'yi alıp Çatalca'ya ka­ Osmanlı Devleti, Rusya, Avusturya, İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya Batıcılık: Osmanlı Devleti'nin birçok alanda Avrupa'dan geri kaldığı X V III. yüzyıldan itibaren kabul edilmeye başlanmıştı. Bu dönemde yapılan ıslahat den çıkmış oldu. Osmanlı Devleti'nde padişahlar ve devlet adamları, devleti dağılmaktan kurtarmak için birçok ıslahat ve reform yaptılar. Bunun sonucunda aydın­ © Balkan Savaşları: Rusya'nın Panslavizm politikası ve milliyetçilik düşüncesi­ lar arasında devleti kurtarmaya yönelik fikir akımları ortaya çıktı. Bunların nin etkisiyle harekete geçen Balkan ulusları Osmanlı Devleti'ne savaş açtı­ başlıcaları şunlardır: lar. Karadağ, Sırbistan, Yunanistan ve Bulgaristan'ın ittifak yaptığı I. Balkan Savaşı'nda OsmanlIlar yenildi. Bulgarlar, Çatalca önlerine kadar geldiler. Bu © Osmanlıcılık: Bazı Osmanlı aydınlarına göre azınlık ayaklanmalarını durdu­ arada Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti. Avrupa devletleri durumu değer­ rup, ülke bütünlüğünü korumak için devletin sınırları içinde yaşayan bütün lendirmek ve Balkanlardaki savaşı durdurmak amacıyla Londra'da bir konfe­ milletleri, Osmanlıcılık düşüncesi etrafında toplamak gerekiyordu. Bunun rans toplanmasını sağladılar. Londra Konferansı sürerken İttihat ve Terakki için dil, ırk ve din farkı gözetmeksizin herkesin aynı hak ve yetkilere sahip Partisi, Babıali Baskını ile hükümeti ele geçirdi (23 Ocak 1913). Londra olması şarttı. Osmanlıcılık görüşü milliyetçilik akımının güç kazanmasına Konferansı sonunda Osmanlı Devleti ile Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan paralel olarak etkisini kaybetti. ve Karadağ arasında Londra Antlaşması imzalandı (30 Mayıs 1913). Bu antlaşma ile Edirne, Kırklareli ve Trakya'nın tamamı Bulgaristan'a, Sela­ nik ve Girit Yunanistan'a verilecek ve Midye - Enez hattı sınır olacaktı. Os­ manlI topraklarının paylaşımında Balkan ulusları arasında anlaşmazlık çıktı. Bu durum II. Balkan Savaşı'nın başlamasına neden oldu. Bu durumdan ya­ rarlanan Osmanlı Devleti, Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı. Buna karşın Bal­ kanların ve Ege adalarının büyük bir bölümü kaybedildi. © 4. X IX . yüzyılda Mısır'ın siyasi ve ekonomik önemi­ ya Antlaşması'nı imzalamasına rağmen kendisi­ I. Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti'nin Sonu: X IX . yüzyılın sonlarına doğ­ ele geçirebilmek için rekabetin hızlanmasına ne­ ni güvende hissetmediği için 1 8 3 3 yılında Rus­ ru İtalya (1870) ve Almanya (1871) siyasi birliklerini kurarak sömürgeci­ den olan olay aşağıdakilerden hangisidir? ya ile Hünkâr İskelesi adıyla anılan ittifak ve yar­ lik faaliyetlerine yöneldiler. Bu durum Avrupa'nın diğer ülkeleriyle ekono­ mik, askerî ve siyasi rekabete neden oldu. 1882 yılında Almanya, İtalya dımlaşma antlaşmasını imzaladı. A) Tunus'un Fransızlar tarafından işgal edilmesi Bu antlaşma aşağıdaki hangi devletlerin çıkarla- ve A vusturya-M acaristan İmparatorluğu Üçlü İttifak'ı (bağlaşma); 1907 B) Süveyş Kanalı'nın açılması yılında ise İngiltere, Fransa ve Rusya, Üçlü İtila fı (anlaşma) oluşturdular. C) Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanması rina aykırıdır? A) Piyemonte - Prusya A vusturya-M acaristan İmparatorluğu veliahtının bir Sırplı tarafından öl­ dürülmesiyle Sırbistan ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasında D) Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın yaptığı ıslahat­ Avrupa savaşına, ardından dünya savaşına dönüştü (1914). B) lar başlayan savaş, kısa bir süre içinde İtilaf ve İttifak devletleri arasında bir © E) D) Avusturya - Prusya onaylanması Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na Girmesi: Almanya, stratejik önemi Osmanlı padişahının halifelik sıfatından da yararlanmayı planlamaktaydı. Enver Paşa ve arkadaşları savaşı Almanya'nın kazanacağını, Almanya'nın yanında savaşa girilirse son yıllarda kaybedilen toprakların geri alınabile­ ceğini ve Türk dünyası ile birleşebileceğini düşünüyorlardı. Savaş başladığında Osmanlı Devleti , tarafsızlığını ilan etmiş ve kapitü­ lasyonları tek taraflı olarak kaldırmıştı. Bu durum İtilaf Devletlerini mem­ Sırbistan - Karadağ C) Arnavutluk - Bulgaristan Boğazların Osmanlı yönetiminde olduğunun E) nedeniyle Osmanlı Devleti'nin kendi yanında savaşa girmesini istiyordu. © II. M ahm ut, Kavalalı M ehm et Ali Paşa ile Kütah­ nin artmasına, İngiltere ile Fransa arasında Mısır'ı Osmanlı Devleti'nin bir iç sorunu olan M ısır va­ lisi M ehm et Ali Paşa Ayaklanması'nın (Mısır so­ runu) uluslararası soruna dönüşmesinin yanı sı­ ra bir de uluslararası Boğazlar Sorunu'nun orta­ ya çıkması aşağıdaki hangi antlaşmanın imzalanması sonucu olmuştu? İngiltere - Fransa ra g A) Hünkâr İskelesi nun etm edi. Diğer ta ra fta n Akdeniz de İngiliz donanm asından kaçan Paris Goben ve Breslav isimli Alman savaş gemileri Çanakkale Boğazı'nı geçe­ B) rek İstanbul'a geldiler. Osmanlı Devleti bu gemileri satın aldığını bildirdi. C) Londra (1841) Yavuz ve Midilli olarak isimleri değiştirilen bu gemiler Karadeniz’e açılarak Rusya'nın Sivastopol ve Odessa limanlarını bombaladı. Böylece Osmanlı Devleti resmen I. Dünya Savaşı'na girmiş oldu (13 Kasım 1914). © E) Kütahya 5. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı'nda; Kafkas ve Kanal cepheleri (taarruz cepheleri), Çanakkale, Irak, Hicaz-Yemen, Suriye-Filistin cepheleri (savun­ ma cepheleri), M akedonya, Galiçya ve Romanya (müttefiklerine yardım amacıyla açtığı cepheler) cephelerinde savaştı. © D) Berlin Çarlık Rusyası'nın savaştan çekilmesiyle bir ara İttifak Devletleri grubu üs­ tünlüğü ele geçirdi. Ancak I. Dünya Savaşı başladığında tarafsız olan, buna karşın İtilaf Devletleri'ne silah ve cephane satan ABD'nin İtilaf Devletleri yanında savaşa girmesiyle durum değişti. Almanlar Batı Cephesi'nde yenil­ giye uğradılar. Bulgaristan ve Avusturya da yenilgiyi kabul etti. Bunun üze­ rine Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. 3 0 Ekim 1918'de imzala­ nan Mondros Ateşkes Anlaşması'yla savaştan ayrıldı. İtilaf Devletleri'nin, Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra Anadolu'yu yer yer işgalleri üze­ rine M ustafa Kemal Paşa önderliğinde Kurtuluş Savaşı başladı. M ısır Valisi M eh m e t Ali Paşa'nın k u v ve tleri­ nin Osmanlı ordusunu önce Adana, daha son­ ra Konya'da yenilgiye uğratarak Kütahya'ya gir­ mesi sonucu II. M ahm ut Fransa ve İngiltere'den destek almaya çalışmış, ancak istediğini bulama­ mıştı. Bunun üzerine II. M ahm ut'un Rusya'dan yardım istemesi ve Rus donanmasının İstanbul'a gelmesiyle Osmanlı Devleti'nin Rus koruyuculu­ ğu altına girmesinden çekinen İngiltere ve Fran­ sa, M ehm et Ali Paşa'ya baskı yaparak 1833'de padişahla Kütahya Antlaşması'nı yaptırdılar. Kavalalı M ehm et, Ali Paşa Mora Ayaklanması sı­ rasında donanmasını yardıma göndermiş, fakat bunun karşılığında Mısır valiliğine ek olarak, M o­ ra ve Girit valiliklerini de istemişti. Ancak Mora kaybedilince Mora yerine Suriye valiliğini istemiş bu isteği Osmanlı Devleti'nce reddedilince ayak­ lanma etmiş ve Mısır sorununu ortaya çıkması­ na neden olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi Mısır sorununa bağlı olarak ortaya çıkan olaylardan biri değildir? Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Kü­ tahya Anlaşması'yla M ehm et Ali Paşa'ya ait ol­ duğunu kabul ettiği yerler arasında değildir? A) Nizip Savaşı B) Kütahya Antlaşması A) Girit C) Paris Antlaşması D) 1 8 4 0 Londra Konferansı E) Hünkâr İskelesi Antlaşması B) Cidde D) Adana C) Suriye E) Mora 161 6 . İngiltere ve Fransa'ya güvenem eyen Osmanlı Osmanlı Devleti ile M ısır Valisi M ehm et Ali pa_ Devleti'nin 1 8 3 3 yılında Rusya ile yaptığı Hünkâr İskelesi Antlaşm ası'yla ilgili, şa arasındaki çatışmalar sonucu 1 8 3 3 'te ortaya çıkan Mısır sorunu ile ilgili, I. Kavalalı M ehm et Ali Paşa Ayaklanması üzeri­ ne yapılmış, ancak İngiltere ve Fransa'nın tep­ I. kisine neden olmuştur. II. Osmanlı Devleti'nin isteği sonucu Rusya'nın as­ II. Osmanlı Devleti'nin elinde bulunan Boğazlar bu Osmanlı Devleti kendi iç sorunlarını dahi çöze­ meyecek kadar güçsüz durumdadır. ker yardımında bulunması Avrupa devletlerinin müdahalesine yol açmıştır. Başlangıçta Osmanlı hükümdarı II. M ahm ut ile Mısır Valisi M ehm et Ali Paşa birliklerine karşı ba­ antlaşmayla uluslararası sorun haline gelmiştir. Mısır valisi M ehm et Ali Paşa arasındaki impara­ şarı sağlayamayan Osmanlı ordusunda yeni ısla­ III. Rusya bu antlaşmayla Boğazlar üzerinde tüm III. Avrupa devletlerinin araya girmesiyle Osmanlı torluk içindeki iç sorun olan "Mısır Sorunu" aşa­ hatlar yapıldı. Osmanlı Devleti, İngilizler ve Prus­ Devleti'nin toprak bütünlüğü garanti altına alın­ mıştır. ğıdaki hangi olaydan sonra uluslararası bir sorun yalIlar başta olmak üzere birçok AvrupalI devlet­ haline gelmiştir? ten askerî danışman ve teknisyen getirtti. Ancak avantajlarını kaybetmiştir. yargılarından hangileri doğru değildir? A) Yalnız I D) B) I ve II Yalnız III değerlendirmelerden hangileri doğru değildir? C) Yalnız II A) E) II ve III Yalnız I D) B) Yalnız III I ve III Osmanlı Devleti'nin Fransa'dan yardım almama­ ne ek olarak Suriye valiliğinin verilmesi C) II ve III E) I ve II Fransa'dan böyle bir istekte bulunmadı. A) M ehm et Ali Paşa'ya Mısır ve Girit valilikleri­ sının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? B) Rusya ile Osmanlı Devleti arasında Hünkâr A) Fransız Devrimi'nin Osmanlı topraklarında da İskelesi Antlaşması'nın imzalanması yayılmasından çekinilmesi C) Tanzimat Fermam'nm yayınlanarak padişah B) Askerî teknik açısından Fransa'nın diğer ül­ tarafından onaylanması 7. kelere göre geride kalması D) İngiltere ve Fransa'nın baskısıyla Kütahya Osmanlı Devleti île Rusya arasında imzalanan ve C) İngiltere ve Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne Antlaşması'nın imzalanması Rusya'nın Karadeniz'de güvenliğini sağladığı için İngiltere ve Fransa'nın tepkisine neden olan ve E) Boğazlar sorununun ortaya çıkmasına yol açan baskı yapması Osmanlı Devleti'nin Rusya'dan yardım iste­ D) Fransa'nın Mısır Valisi M ehm et Ali Paşa'ya mesi antlaşma aşağıdakilerden hangisidir? A) yardım etmesi Kütahya I I *3 B) Hünkâr İskelesi C) Londra (1841) 1 h E) Napolyon'un Osmanlı topraklarına asker çı­ karması D) Ayastefanos E) Paris 2. Mısır ordusunun Osmanlı ordularını mağlup ede­ rek Kütahya'ya kadar ilerlemesi üzerine II. M ah­ 10. 1 8 2 9 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan Edirne Antlaşması ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu olan M ısır so­ rununa Rusya'nın müdahil olmasından rahatsız A) İlk kez Osmanlı sınırları içinde yaşayan bir yan İngiltere ve Fransa, M ehm et Ali Paşa'ya bas­ kı yaptılar. Bu baskı sonucu M eh m et Ali Paşa ile Osmanlı İngiltere, B) Küçük Kaynarca'dan sonra imzalanan en ağır antlaşmadır. II. Fransa, ' C) Sırbistan’a özerklik, Eflâk ve Boğdan'a ayrı­ III. Prusya calıklar tanındı. devletlerinden hangileri bu sorunu Avrupa sorunu haline getirmişlerdir? A) Rusya'nın Boğazlara yerleşeceğinden endişe du­ ulus (Rumlar) bağımsız oldu. olan, I. mut, Rusya'dan "denize düşen yılana sarılır di­ yerek" yardım istem iştir. Bu gelişme üzerine Yalnız I D) D) Rus ticaret gemilerinin boğazlardan serbest­ B) Yalnız III I ve III C) II ve III E) I ve II E) Devleti arasında imzalanan antlaşma aşâğıdakilerden hangisidir? 1 8 3 3 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasın­ da yapılan Hünkâr İskelesi Antlaşm ası'nı yürür­ lükten kaldıran antlaşma aşağıdakilerden hangi- A) Kütahya sidir? B) A) 1841 - Londra Hünkâr İskelesi çe geçişi kabul edildi. C) Londra B) 1856 - Paris Mehmet Ali Paşa'ya Mora yerine Girit Valiliği D) Boğazlar Sözleşmesi C) 1878 - Berlin E) D) 1 8 4 0 - Londra E) 1838 - Balta Limanı verildi. Paris 163 5. 8 Rus Çarı I. Nikola'mn Osmanlı Devleti ile yaptığı Hünkâr İskelesi Anlaşması'nda "Rusya bir sava­ şa girecek olursa Osmanlı Devleti Rusya'nın is­ teğine göre Boğazları kapatacak" hükmü yer al­ mıştır. . I. Bu hükmün aşağıdakilerden hangi devletlere kar­ şı bir önlem olduğu savunulabilir? Navarin'e yapılan saldırı sırasında donanması­ nı kaybetmiş, II. kendisine söz verilen Girit ve Mora valiliklerini alamamıştır. A) Prusya - İsveç B) Yunan ayaklanmas surec nde Padişah II. Mah­ mut'un çağrısıyla asker gönderen Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa, yaptığı yardımlar karşı­ sında bir şey elde edememiş üstelik, İspanya - Portekiz 1. Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyılda yaptığı sa­ Bu gelişmeler nedeniyle M ehm et Ali Paşa aşa­ X V III. yüzyılın sonunda bozulmuş, Kanuni döne­ C) Almanya - İtalya ğıdaki hangi bölgenin valiliğinin kendisine veril­ minde başlayan geleneksel dostluk yerini çatış­ D) İngiltere - Fransa mesini istemiştir? maya bırakmıştır. A) Osmanlı Devleti ile Fransa arasında yüzyıllara E) Mısır - Yunanistan Adana B) Suriye D) Rodos C) Hicaz E) Trablusgarp 1 8 0 4 yılında Sırp Ayaklanması'nın başlamasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi büyük olmuş­ tur? vaşlarda arabuluculuk yapan Fransa île ilişkiler A) Eflâk'ta yaşayan Rumların Rusya'nın deste­ ğiyle ayaklanmaları B) dayanan dostluğun yerini savaşın almasına yol Sırbistan'da görev yapan yeniçerilerin halka kötü davranmaları açan olay aşağıdakilerden hangisidir? C) Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında Çanak­ 6. A) Fransa'nın Rusya ile Tilsit ve Erfurt antlaş­ Osmanlı ordusunun M ısır Valisi Kavalalı M eh ­ m et A li Paşa'nın ordusuna yenilm esi üzerine İstanbul'u olası bir saldırıya karşı korumak ama­ cıyla Rus birliklerinin Boğaz kıyılarında mevzilenmesini çıkarları için tehlikeli gören, I. B) Fransa'nın 9. İngiltere, Osmanlı Devleti ile M ısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa arasında meydana gelen savaşın neden­ lanması OsmanlIların eğitim ve askerî A) Osmanlı Paşa'dan devletlerden hangileri Osmanlı Devleti ile M eh­ m et Ali Paşa arasında bir antlaşması yapılması sağlamak amacıyla müdahale etmişlerdir? a* B) Yalnız II C) I ve II i Devleti'nin Mısır'a nanmasıyla Kavalalı Mehmet Ali gönderilen Osmanlı do­ birlikte Mısır donanmasını da E) E) I, II ve III Paşa ayaklanması sırasında M ehm et Ali f ■3 S Mısır valisinin olumsuz tarım politikası yü­ E) Fransa'nın Kuzey Afrika'da Osmanlı Devleti egemenliğinde olan Cezayir'i işgal etmesi mesi isteğinin reddedilmesi C) Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın Rus Seferi için söz verdiği askerleri göndermeyip sadece pa­ 7. Osmanlı ordusunun Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa'ya Suriye'nin kuzeyinde ve Konya'da yenilmesi, Mısır ordusunun Kütahya'ya gelmesi üzerine Osmanlı padişahı II. M ahm ut Rusya'dan yardım istedi. Rus Çarı Nikola'mn bu isteğe hiç duraksamadan olumlu cevap vermesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Osmanlı Devleti'ni himaye altına alma düşün­ cesi ra yardımında bulunması D) İstanbul'u olası bir saldırıya karşı korumak amacıyla Rus askerlerinin boğazlara mevzilenmesi E) Mehmet Ali Paşa'nın Girit valiliğinin yanı sıra Suriye valiliğinin verilmesi isteğinin Osmanlı Devleti'nce kabul edilmemesi D) İngilizlerin Arap halkının yaşadığı bölgeler üzerindeki etkisini ortadan kaldırmak istemesi Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışılmasını önlemek istemesi 2. 1 8 1 2 yılında Osmanlı İm paratorluğu'nun tüm askerî güçsüzlüğüne karşın Rus Çarı'nın Osman­ lIların koşullarını kabul ederek Bükreş Anlaşması'nı imzalamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Rusya da Pugaçev adlı bir kişinin köylü ayak­ 4. Çok uluslu bir yapıya sahip olan Osmanlı İmpara­ torluğu, Fransız İhtilali'nin getirdiği ulusçuluk akı­ mından en fazla etkilenen devletlerden biri olmuş­ tur. Osmanlı İmparatorluğu X IX . yüzyılda özellik­ le Balkanlarda çıkan ayaklanmalarla uğraşmak zo­ runda kalmıştır. 1 8 0 4 yılında Kara Yorgi liderliğinde başlayan ve Osmanlı İmparatorluğu'nda Balkanlarda çıkan ilk ayaklanma olan Sırp ayaklanmasının çıkmasının nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Sırpların Edirne Antlaşması'yla iç işlerinde serbest, özerk bir devlet haline gelmesi B) lanmasını başlatması Milliyetçilik akımının kendi sınırlarına yakın bölgelerde etkin olmasını istememesi C) Osmanlı Devleti'nin yıkılmasının çıkarlarına ters olması ğımsızlığını kazanması D) Fransa'nın Mısır Valisi Kavalalı M ehm et Ali Paşa'yı desteklemesi B) B) C) OsmanlIların Rusya'ya Avrupa devletlerine tanıdığı ayrıcalıkları tanıması taya çıkmıştır? A) I. Mahmut İsveç ve Avusturya'nın Osmanlı Devleti'nin yanında savaşa gireceğini açıklaması 10. X IX . yüzyılda görülen M ısır ve Boğazlar sorunu aşağıdaki hangi Osmanlı padişahı zamanında or­ B) III. Selim D) Abdülmecit C) II. Mahmut Yunanistan'ın Mora Ayaklanması sonucu ba­ etmek isteyen Fransa'nın Mısır'ı işgal etmesi İstanbul'a göndermesini istemesi zünden Suriye'ye kaçan çiftçilerin geri veril­ D) I ve III E) tahttan indirilmiş olması yardımı yapmaması C) İngiltere'nin Uzak Doğu sömürgelerini tehdit İli. Prusya B) D) III. Selim'in Kabakçı M ustafa Ayaklanması ile alanda yapmak istediği yenilikler için gerekli leri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? II. Fransa, A) Yalnız I kale (Kale-i Sultaniye) Antlaşması'nın imza­ malarını yapması E) C) Çıkarları nedeniyle Osmanlı topraklarıyla ya­ kından ilgilenen Rusya'nın Panslavist politi­ kasının etkili olması lediği yardımı alamaması D) X V III. yüzyıldan itibaren Osmanlı merkezi otoritesinin zayıflaması ve toprak düzeninin bozulması Fransa İmparatoru Napolyon'un Rusya sefe­ E) D) Rusya'nın, Eflâk ve Boğdan beylerinden bek­ E) II. Abdülhamit 1789 Fransız Devrimi'yle ortaya çıkan ba­ ğımsızlık ve hürriyet düşüncelerinin Sırplar üzerinde etkili olması rine çıkması Osmanlı-Rus ve Avusturya savaşlarında Sırbistan'ın savaş alanı haline gelmesi 165 5. 8 . 1 8 0 6 yılında başlayan Osmanlı-Rus Savaşı'nda, Fransız Devrimi'nin milliyetçilik akımı bütün çok uluslu devletleri olduğu gibi Osmanlı D evleti’ni I. Osmanlı Devleti'nin Fransa ile ilişkilerini kes­ de X IX . yüzyılda yoğun bir şekilde etkilemiştir. mesini, OsmanlIlara karşı Sırplar tarafından başlatılan ilk milliyetçilik ayaklanmasının başlamasında; II. Çanakkale istihkam larının kendisine teslim edilmesini, I. III. Eflâk ve Boğdan'ın Rusya'ya bırakılmasını Rusya, II. Fransa, isteyerek Rusya'nın yanında Osmanlı Devleti'ne karşı savaşa giren ve donanm asını İstanbul'a III. İngiltere gönderen devlet aşağıdakilerden hangisidir? devletlerinden hangilerinin kışkırtmalarının da et­ 1 . Osmanlı ve Mısır donanmalarının yakılıp, binler­ 3. sonra eski güç ve kuvvetini kaybetmeye başla­ ması tarafından öldürülmesiyle sonuçlanan olay yan Osmanlı Devleti'nin temel siyasi, askerî ve aşağıdakilerden hangisidir? kili olduğu savunulabilir? A) Avusturya B) İngiltere ekonomik alanlardaki çözülme X IX . yüzyılda ar­ C) İspanya tarak devam etti. A) Çeşme Baskını A) C) Yalnız B) Yalnız II Yalnız I D) Prusya E) Piyemonte Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyılda, B) D) I ve II Navarin Olayı I. ve E) Sadrazam Sokullu M ehm et Paşa'nın ölümünden ce denizci askerîn İngiliz, Rus ve Fransız donan­ 9. C) İnebahtı Deniz Savaşı X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti'nin, - Fransa'da imparator ilan edilen Napolyon'un imparatorluk unvanını tanıması, - D) Sinop Baskını E) II. M alta Kuşatması III. Yeniçeri Ocağı'nı kaldırarak Asakîrimansureimuhammediye adıyla yeni bir ordu kurması Boğdan beylerini görevden alması, 6 . X IX . rine kapatması aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında et­ sı, Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki hangi devletle kili olmuştur? A) Avusturya C) İngiltere E) İ? ’S B) Prusya D) Hollanda A) I B) hangileri Osmanlı İmparatorlu­ ğu'nun güçsüzlüğünün kanıtı olarak gösterilemez? leti aleyhine antlaşmalar ve görüşmeler yapm a­ yakınlaşmasına yol açmıştır? gelişmelerinden İstanbul ve Çanakkale boğazlarını Rus gemile­ yüzyıl başlarında Fransa'nın Osmanlı Dev­ Paris Antlaşması'yla toprak bütünlüğünü A v­ rupalI devletlerini kefilliğine bırakması, Fransa'nın isteğiyle Rus yanlısı olan Eflâk ve - Senediittifak Sözleşmesi ile âyanların varlığı­ nı ve haklarını tanıması, A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II E) I, II ve III s 1806-1812 Osmanlı Rus Savaşı'nın başlama­ ■3 sına I & İngiliz donanmasının C) Yalnız III Fransız donanmasını Ebukırda yok etmesine İspanya C) Fransa'nın Cezayir'i işgaline Osmanlı Devleti'nin tepkisiz kalmasına D) Mısır Valisi Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın E) Osmanlı Devleti'ni Rusya ile savaşa iten ancak ayaklanmasına Aşağıdakilerden hangisi Kırım Savaşı'ndan son­ ra 1 8 5 6 yılında imzalanan Paris Antlaşması'nın Sırpların Kara Yorgi liderliğinde ayaklanarak sonuçları arasında yer almaz? Belgrad'ı ele geçirmelerine A) Osmanlı İmparatorluğu'nun kendi toprak bü­ tünlüğünü koruyamayacağı daha açık ortaya daha sonra Rusya ile yaptığı, I. 4. 2. Paris Antlaşması'nın aşağıdaki hangi maddesiy­ Tilsit Antlaşması'na (1807) Osmanlı Devleti'nin le İngiltere ve Fransa, Akdeniz'deki güvenlikleri­ aleyhine hükümler koyduran, ni korumuşlardır? A) Boğazların Osmanlı denetimine bırakılması Devleti'ni paylaşma planları yaparak Eflâk ve Boğdan'ın Rusya tarafından iş­ galini kabul eden devlet aşağıdakilerden hangi­ 10. Osmanlı Devleti'nin Yunan ayaklanmasıyla uğ­ B) A) Prusya D) Avusturya E) Hollanda B) İngiltere D) Avusturya C) Osm anlIlar galip devlet olm asına rağm en y e ­ nik devlet durum una düştü. D) Osmanlı Devleti, ilk kez bir Avrupa devle­ kılması C) Fransa A) Prusya Karadeniz'in tarafsız deniz olması ve savaş C) Tuna Irmağı üzerindeki ticaretin serbest bıra­ dakilerden hangisidir? B) İsveç Rusya'nın Akdeniz'e inmesini engellenerek rı güvenliğe kavuştu. gemisi bulundurulmaması raşması ve Rusya ile savaşmasını fırsat bilerek 1 8 3 0 yılında Cezayir'i işgal eden devlet aşağı- sidir? B) İngiltere ve Fransa'nın Akdeniz'deki çıkarla­ II. Erfurt Görüşmesi'nde (1809) Rusya ile Osman­ lI ___ çıktı. C) Rusya E) Fransa ti olarak kabul edildi ve Avrupa hukukundan yararlanması kararlaştırıldı. D) Eflâk ve Boğdan'a özerklik verilmesi E) AvrupalIların, Osmanlı Devleti'nin toprak bü­ tünlüğünü garanti altına alması E) Osmanlı Devleti Girit'in Yunanistan'a ait ol­ duğunu kabul etti. 167 5. 8 . Kırım Savaşı sırasında İngiltere, Fransa ve Os­ Osmanlı Devleti Kırım Savaşı'ndan olumsuz etki­ lenerek büyük zarar görmüş ve ilk dış borcunu bu savaş sırasında almıştır. manlI Devleti'nin Kırım'a asker çıkarmasının, I. Osmanlı Devleti'nin ilk kez borç aldığı devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) İngiltere D) B) Fransa Prusya Rusya'yı barışa zorlamak, II. Rusya'nın Kırım'daki deniz ve kara kuvvetle­ riyle tersanesini yok etmek, C) Avusturya III. Avusturya'yı kendi yanlarında savaşa sokmak E) Piyemonte amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söyle­ nebilir? 3. 1. Aşağıdakilerden hangisi 1 8 5 3 -1 8 5 6 yılları ara­ B) Yalnız II Rusya'nın 1821 yılında Mora Yarımadası'nda başlayan Yunan ayaklanmasını desteklemesi sında yapılan Kırım Savaşı'nın nedenleri arasın­ da ver almaz? A) Yalnız I I. II. C) Yalnız III A) Rusya'nın Londra Boğazlar Sözleşmesi ile D) I ve II E) I, II ve III İli. Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanarak Osman­ kaybettiği ayrıcalıkları tekrar kazanmak iste­ lI mesi B) 6. 1 8 5 6 Paris Antlaşması'yla, I. II. 9. tolik Hristiyanlar lehine ayrıcalık tanıması rayarak ekonomik sıkıntı içerisine girmesi C) Rusya'nın Kudüs'te Katoliklere verilen hakla­ Yukarıdakilerden hangileri 1 8 2 8 -1 8 2 9 OsmanlıRus Savaşı'nın nedenlerindendir? İtalyan birliğini kurmasına engel olan Avusturya'ya karşı İngiltere ve Fransa'nın sempatisini ve dost­ mileri bulundurmasının yasaklanması, luğunu kazanm ak için R usya'ya karşı Kırım rın Ortodokslara da verilmesini isteyerek kut­ Savaşı'na katılan devlet aşağıdakilerden hangi­ sal yerler sorununu gündeme getirmesi sidir? ğinin kırılması, kapatılması D) B) Piyemonte Napoli C) Venedik İngiltere B) Avusturya D) Piyemonte C) Prusya E) İspanya B) II ve IV D) III ve IV C) I ve II E) II ve III Boğdan'ı işgal etmesi E) Malta E) İngiliz ve Fransız donanmalarının Boğazları geçerek İstanbul önlerine gelmesi aşağıdaki devletlerden hangisinin Akdeniz'deki çı­ karlarını güvence altına almıştır? A) A) I ve III D) Rusya'nın Osmanlı toprağı olan Eflâk ve A) Prusya III. Boğazların bütün devletlerin savaş gemilerine Devleti içindeki diğer uluslara örnek olması IV. Osmanlı Devleti'nin büyük toprak kaybına uğ­ Osmanlı Devleti'nin Fransa'ya Kudüs'teki Ka­ Rusya'nın Karadeniz'de tersane ve savaş ge­ Rusya'nın Akdeniz'i tehdit edebilecek etkinli­ Rusya'nın İngiltere ile birlikte Navarin'de 1827 yılında Osmanlı ve Mısır donanmasını yakması î I m ¥ J 10. Rusya'nın Kırım Savaşı öncesinde hasta adam İs dediği j ma teklifini siyasi ve ticari çıkarlarından dolayı Osmanlı Devleti'nin topraklarını paylaş- reddeden devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) Avusturya B) Fransa C) D) Prusya İngiltere 4. E) 7. Sardunya Osmanlı D evleti'nde yaşayan Yunanların ayak­ lanmalarında aşağıdakilerden hangisinin etkisi Kırım Savaşı sonrasında yapılan Paris A ntlaş- olmamıştır? ması'nda "Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sa­ A) Rumların okullar ve cemiyetler kurarak yapa­ yılacak ve toprakları Avrupa devletlerinin koruyu­ cakları ayaklanma hareketlerine ortam hazır­ culuğu altında olacaktır." maddesi yer almıştır. lamaları Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti'nin toprakları''n ın bütünlüğü öncelikle aşağıdaki Batılı devlet­ 11. I. II. Avusturya 2. - Prusya lerden hangilerinin korumasına bırakılmıştır? III. Piyemonte A) Prusya - Avusturya B) Rusya - Lehistan C) İsveç - Macaristan , IV. İngiltere - Osmanlı Devleti, Karadeniz'de donanma bu­ lundurmayacak, ması Yukarıdaki devletlerden hangileri Kırım Savaşı'na rak bütünlüğü Avrupa devletlerinin garantisi garlığını meydana getirenlerin torunları ola­ katılmadığı halde savaş sonrasında toplanan Pa­ altına alınacak rak görerek desteklemeleri A) I ve II B) I ve IV Yukarıda verilen bilgiler aşağıdaki hangi antlaş­ D) Avrupa devletlerinin çıkarlarını gerçekleştir­ ma ile ilgilidir? C) II ve IV me doğrultusunda Rumları ayaklanmaya kış­ İngiltere - Fransa D) I ve E) A) Paris II ve B) Belgrad D) Edirne ş\ Fransız İhtilali'nin getirdiği milliyetçilik, ba­ ğımsızlık akımlarının Yunanlar arasında yayıl­ C) Avrupalı aydınlarının Rumları eski Yunan uy­ D) Piyemonte - Venedik 168 B) Osmanlı Devleti, Avrupa devleti sayılacak top­ ris Konferansı'na katılmışlardır? E) Karadeniz tarafsız hale getirilecek, Rusya ve \}\ yj >'] { î ö f c \}\ \ kırtmaları C) Berlin E) Londra E) Eflâk ve Boğdan'ın özerklik kazanması ile Romanya'nın temellerinin atılması 169 5. I. Osmanlı ordusunun Navarin'de yakılması so­ 8. nucu Ruslara karşı deniz gücünün kalmaması II. Yeniçeri Ocağı'nın yerine kurulan ordunun eği­ timini tamamlayamaması nedeniyle savaşacak Rusya'nın gereğinden fazla güçlenmesi - Büyük Bulgaristan'ın kurulması letlerinin bu antlaşmayı tanımaması sonucu 1878 III. Rusların Eflâk ve Boğdan'ı işgal ederek Edirne'yi yılında toplanan Berlin Konferansı'na aşağıdaki devletlerden hangisi katılmam ıştır? almaları B) Yalnız III 3. 1 . Balkanlarda yaşayan Müslüman olmayan millet­ lerin çıkardığı ayaklanmalara çözüm bulmak ama­ Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin Rusya ile yaptığı 1 8 2 8 -1 8 2 9 savaşlarında yenilgi­ ye uğramasının nedenleri arasında ver almaz? D) I ve III - gelişmelerini çıkarlarına aykırı gören Avrupa dev­ güçte olmaması A) Yalnız I Yeşilköy (Ayastefanos) Antlaşm ası'yla A) Osmanlı İmparatorluğu C) Fransa B) İngiltere cıyla toplanan İstanbul (Tersane) ve Londra Kon­ D) İtalya feranslarında alınan kararların, Osmanlı Devleti A) Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız ol­ muştur. tarafından egemenliğine müdahale sayılarak ka­ B) E) Prusya C) II ve III bul edilm em esi, aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır? E) I, II ve III na - Hersek'i işgaline B) Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulmasına D) Trablusgarp'ı ele geçirmekte zorlanan İtalyanlar On İki Ada ve Rodos'u işgal etmiştir. C) Sinop'ta Osmanlı donanmasının yakılmasına . O sm anlı D e v le ti, 1 8 7 7 -1 8 7 8 O s m a n lı-R u s Savaşı'ndan sonra Rusya, İngiltere, Alm anya, E) 9. İngiltere'nin Berlin Antlaşması'yla Osmanlı İmpa­ Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İtalya Kral­ ratorluğu'nun toprak bütünlüğünü koruma poli­ lığı ve Fransa'nın katıldığı Berlin Konferansı'ndan tikasından vazgeçmesi üzerine Osmanlı Devleti sonra imzalanan Berlin Antlaşması ile büyük top­ aşağıdaki hangi devlet ile yakınlaşm aya başla­ rak kaybına uğramıştır (1878). mıştır? Aşağıdakilerden hangisi bu savaş sonucunda A) Fransa B) Avusturya İngiltere Kıbrıs'a yerleşerek Osmanlı Devleti­ nin parçalanma girişimlerine katılmaya başla­ mıştır. C) Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda büyük top­ rak kaybına uğraması sonucu yapılan güçler nedeniyle Rumeli'de Türk nüfusu azalmıştır. A) Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Bos­ 6 A şağ ıd aki b ilgilerden hangisi Berlin A n tla ş ması'yla ilgili değildir? D) Fransa'nın Tunus, İngiltere'nin Mısır'ı işgali­ Kars, Ardahan ve Batum Rusya'ya, Doğu Bayezit Osmanlı Devleti'ne bırakılmıştır. ne E) 1 87 7-18 78 Osmanlı-Rus Savaşı'nın başla­ masına î C) İtalya kaybedilen yerlerden biri değildir? l D) Almanya E) Rusya 4. A) Kars, Ardahan ve Batum Karadağ Prensliği'nin Osmanlı ülkesine saldırı için askerî hazırlıklara başlaması üzerine, çıka­ cak bir savaşa engel olmak isteyen Avrupa dev­ B) Girit, Doğu Beyazıt ve Eleşkirt letleri Londra'da bir konferans topladılar. Konfe­ C) Sırbistan, Romanya ve Karadağ rans sonunda "Londra Protokolü" adı verilen bir D) Bosna-Hersek antlaşma imzalayarak Osmanlı Devleti'ne tebliğ ettiler. Osmanlı İmparatorluğu ile Karadağ ara­ E) Teselya sında barış yapılmasını, Osmanlı Devleti'nin si­ lahlarını azaltmasını, Osmanlı ülkesindeki Hıristi­ yanların durumunun düzeltilmesini ve yapılacak 10. Osmanlı D evleti Balkan sorunlarını görüşmek üzere toplanan İstanbul (Tersane) Konferansı'na 7. Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması'nın 16., Ber­ lin Antlaşması'nın 61. maddesinde Osmanlı İm ­ paratorluğu içinde yaşayan Ermeniler lehine hü­ küm yerleştirerek Ermeni sorununu uluslararası bir belgeye koydurarak dünya kamuoyunun gün­ B) Prusya C) Rusya D) Fransa E) İngiltere 2. İngiltere'nin Berlin Kongresi'nden sonra artık Os­ etki ederek, konferansı gereksiz kılmak amacıy­ manlI İmparatorluğu'nun toprak bütünlüğünün la aşağıdaki hangi yönteme başvurmuştur? korunamayacağını anlayarak, kendisi için önemli A) Muharrem Kararnamesini yayınladı. olan stratejik noktaları ele geçirmek yolunu tu t­ tuğunun ilk göstergesi aşağıdakilerden hangisi­ B) Balkanlardan ve doğudan Rusya'ya saldırıya dir? geçti. demine sokan devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) Avusturya ıslahatların İstanbul'daki elçileri aracılığıyla de­ C) Kıbrıs'ın yönetimini İngiltere'ye bıraktı. D) Kanunuesasiyi ilan etti. E) Sırbistan ve Karadağ'ın bağımsızlığını onay­ ladı. A) Kıbrıs Adası'nı yönetimi altına alması B) Mısır'ı işgal etmesi C) Rusya ile Reval Görüşmesini yapması D) Romanya'nın bağımsızlığını onaylaması netlenmesini istediler. Yukarıdaki bilgiler aşağıdakilerden hangisine ka­ nıt olarak gösterilemez? A) Osmanlı Devleti'nin askerî ve siyasi açıdan güçsüz olduğuna B) Avrupalı devletlerin OsmanlIların içişlerine karıştıklarına C) Avrupalı büyük devletlerin Osmanlı başken­ tinde elçi bulundurduklarına D) Osmanlı Devleti'nde yaşayan halk arasında eşitlik olmadığına E) E) Yeşilköy Antlaşması'na karşı çıkması Osmanlı Devleti'nin yaşadığı azınlık sorunla­ rını tek başına çözebildiğine 171 8 1 8 7 7 -1 8 7 8 Osm anlı-Rus Savaşt'nın sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi ver almaz? . Aşağıda verilen antlaşmalardan hangisi, Osman­ lI Devleti ile Rusya arasında X IX . yüzyılda imza­ lanan antlaşmalardan biri değildir? A) Sırbistan ve Karadağ prensliklerinin bağımsız olması A) Berlin Antlaşması Paris Antlaşması B) Türk tarihinin ilk anayasası Kanunuesasi'nin yürürlüğe konulması B) C) Osmanlı tarihinde ilk defa Ermeni sorununun gündeme gelmesi D) Edirne Antlaşması C) Bükreş Antlaşması E) 1. 9. ması B) 1841 Londra Antlaşması i. C) 1856 Paris Antlaşması D) 1876 İstanbul Konferansı m I E) 1878 Berlin Antlaşması aşağıdakilerden hangisinin sonucudur? A) Tanzimat Fermam'nın getirdiği anayasacılık hareketinin B) E) Yunanistan - Sırbistan A) Kendi sınırlarını koruyamayacak derecede zayıf düştüğünün B) Sorunlarını çözmede Avrupa hukukundan ya­ rarlanmak istediğinin C) Askerliğin vatan görevi haline getirilmesinin Osmanlı ordusuna katkı yapmadığının D) Osmanlı halkının demokrasi taleplerinin ulus­ Osmanlı Devleti'nin borçlarını ödeyemez hale gelmesinin Yabancı güçlerin Osmanlı Devleti'nin iç so­ runlarına kolayca müdahale ettiğinin Karadağ B) AvrupalI devletlerin Osmanlı Devleti'nin iç iş­ lerine karıştığı D) Bulgaristan E) Ermenilerin Osmanlı Devleti'nde yaşayan di­ ğer toplulukların baskısına uğradığı 2. C) Romanya E) Kars, Ardahan ve Batum İngiltere'nin Rusya'yı Osmanlı Devleti'ne karşı iz­ lediği politikada serbest bırakarak X IX . yüzyılda uyguladığı Osmanlı toprak bütünlüğünü savun­ ma politikasını tam am en değiştirdiği antlaşm a aşağıdakilerden hangisidir? A) Reval B) Tilsit C) Erfurt D) Sykes-Picot E) M ac-M ahon Avrupa’da milliyetçi düşüncelerin birleştirici rol oynayarak (Almanya ve İtalya'da olduğu gibi) ta ­ raftar kazanması üzerine Rusya, yeni bir ideolo­ jiye sarıldı. Ortodoksluk ve milliyetçilik parolası üzerine inşa edilen ve Panslavizm olarak adlandı­ rılan bu yeni politikaya dayalı olarak Rusya, Bal­ kanlarda yaşayan Slav, Ortodoks toplulukları kış­ kırttı. Rusya'nın uyguladığı Panslavizm politikasından, 5. 1 8 7 6 -1 9 0 9 yılları arasında 3 3 yıl hükümdarlık yapan II. A bdülham it dönemi olayları arasında aşağıdakilerden hangisi ver almaz? A) Tunus'un Fransızlar tarafından işgal edilmesi Osmanlı Devleti'nin yanı sıra sınırlarında birçok B) Slavın yaşaması nedeniyle rahatsızlık duyan dev­ C) Ermeni sorununun uluslararası politika konu­ su haline gelmesi let aşağıdakilerden hangisidir? lararası boyutlara ulaştığının E) A) Sırbistan B) II. Mısır Valisi M ehm et Ali Paşa'nın ayaklanması üzerine Rusya'dan yardım istemesi, aşağıdaki yargılardan hangisinin göstergesi sa­ yılabilir? Ayastefanos Antlaşması yerine imzalanan Ber­ lin Antlaşması ile aşağıdakîlerin hangisinin du­ rumunda değişiklik yapılmıştır? A) Osmanlı Devleti'nin askerî ve siyasi açıdan güçlü olduğu D) Osmanlı Devleti'nin topraklarında yaşayan S’ insanlar arasında eşitlik olmadığı g Mora'da başlayan Yunan ayaklanmasını bastı­ rabilmek için Mısır Valisi Kavalalı M ehm et Ali Paşa'dan yardım istemesi, III. 1 8 7 7 -1 8 7 8 Osm anlı-Rus Savaşı'nda Paris Antlaşması'nın Rusya tarafından bozulduğu­ nu ileri sürerek İngiltere'den yardım istemesi 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda yenilgiye uğ­ rayan Osmanlı Devleti, Rusya'yla Ayastefanos Antlaşması'nı yapmak zorunda kaldı. Bu antlaş­ mayla Rusların, Osmanlı Devleti'ni istediği gibi parçalamasından rahatsız olan Avrupa devletle­ rinin bu durumu tanımama sonucunda Ayastefa­ nos (Yeşilköy) Antlaşması yürürlüğe girmedi. C) Osmanlı topraklarında milliyetçilik akımının güç kazandığı • 10. X IX . yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun; D) Medreselerin yanında kurulan yeni okulların getirdiği eğitim sisteminin E) hükümlerine göre aşağıdakilerden hangisi söyle­ nemez? ■ I. Osmanlılar yaptıkları ıslahatları AvrupalI dev­ letlere belli sürelerle bildirecekti. D) Hollanda - Prusya Azınlıkların ekonomik yönden güçlenmesinin C) Fransız İhtilali'nin ortaya çıkardığı milliyetçi­ lik anlayışının - C) İspanya - Piyemonte 1 8 4 0 Londra Sözleşmesi Ermeniler, Osmanlı Devleti'nde yaşayan diğer toplulukların saldırılarına karşı korunacak, B) Avusturya - İngiltere A) II. Balkanlarda gayrimüslim azınlıkların bağımsız­ lık amacıyla ayaklanmalar çıkararak, ayrılıkçı çalışmalara başlamaları - A) Fransa - Almanya Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek olarak aösterilemez? Rusların Osmanlı egemenliğinde yaşayan Hris­ tiyan halk üzerinde etkili olmaları, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında Os­ manlI Devleti ile Rusya arasında imzalanan Ayas­ tefanos Antlaşması Rusya'ya sıcak denizlere in­ me konusunda Balkan ve doğu koridorunu açmış­ tır. Rusya'nın Doğu Akdeniz'de ve Balkanlarda güç­ lenmesini istemeyen aşağıdaki hangi devletlerin itirazı ile Ayastefanos Antlaşması yürürlüğe gir­ memiştir? X IX . yüzyılda birlikte hareket etmeyi askerî ve si­ yasi çıkarları açısından yararlı gören İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti'ne karşı da çoğu kez bir­ likte hareket etmişlerdir. I. Osmanlı Devleti Girit Adası'nda ve Ermenilerin yaşadığı Anadolu illerinde ıslahat yapacak, Bulgaristan prensliğinin kurulması ve Os­ manlI Devleti'ne vergi vermesinin onaylan­ X IX . yüzyıldan itibaren, 3. maddesinde yer alan, Balta Limanı Antlaşması D) Romanya'nın bağımsızlığının, Osmanlı Dev­ letince kabul edilmesi E) 187 8 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'nın 61. A) Sırbistan B) Avusturya C) İngiltere D) Yunanistan D) Arnavutluk, Batı Trakya, Makedonya, Ege adalarının kaybedilmesi E) E) Piyemonte Bulgaristan'ın bağımsızlığını kazanması Osmanlı tarihinde ilk kez siyasi partilerin ku­ rulması * 173 6 . Osmanlı İm p arato rlu ğ u n d a 1 8 0 4 yılında çıkan 9. Fransız Devrimi'nin milliyetçilik alcımı, imparator­ Sırp ayaklanmasını destekleyen A vusturya'nın, daha sonraki dönem lerde Osm anlı İm p a rato r­ lu ğ u n da çıkan ayaklanm aları desteklem em esi­ ni" en önemi] nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Avrupalı devletten daha fazla etkilem işti. Buna A) Balkanlarda Rusya'nın etkisinin artmasından çekinmesi ğımsız devletlerini kurmaya başlamışlardı. Berlin B) Avusturya'nın devlet olması birçok milletten oluşan ' bir C) Avusturya’nın Osmanlı Devleti'nin de içinde bulunduğu İttifak grubunun içinde yer alması D) M eternik sisteminin aldığı kararlara sadık kalması E) Osmanlı azınlıklarıyla mezhep farklılığının ol­ ması luk olan (çok uluslu) Osmanlı Devleti'ni bir çok bağlı olarak X IX . yüzyılda Balkanlarda yaşayan azınlıklar Osmanlı Devleti'nden ayrılarak kendi ba­ Antlaşması'yla birden fazla Balkan ulusu bağım­ 1. sız olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi Berlin Antlaşması'yla ba­ ğımsız olan devletlerden biridir? A) Bulgaristan B) Yunanistan C) Romanya D) Arnavutluk mesi ve Akdeniz'e yaklaşmasından rahatsız olan Osmanlı Devleti Avrupa karşısında başarısız ol­ dukça, ıslahat adı verilen yeniliklere girişmiştir. İngiltere, yapılacak barış konferansında, Aşağıdakilerden hangisi ıslahat niteliği taşım az? - Ayastefanos'un şartlarını hafifletmek - Osmanlı Devleti'ni Rusya'ya karşı korumak 10. Osm anlı İmparatorluğu'nun sınırları içinde yer B) Tunus D) Rodos B) C) Kıbrıs C) Said Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafın­ dan ilk Osmanlı matbaasının kurulması E) Suriye alan, I. Subay yetiştirm ek amacıyla Mühendishanei berrihümayun'un açılması D) Divanıhümayun'un kaldırılarak yerine bugün­ kü anlamda bakanlıkların kurulması Tunus 2. Sıcak denizlere inerek Batı ile yarışabilecek gü­ A * °.? ™ .anİ1 Devleti'nin egemenliğine aykırı gör­ düğü Londra Konferansı kararlarını kabul et­ memesi II. Cezayir III. Mısır için Osmanlı Devleti'yle uzun süre mücadele et­ Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılarak yerine Asakîri mansureimuhammediye adıyla yeni bir askerî B) ülkelerinden hangileri İngiltere tarafından işgal miştir. örgütün kurulması edilen yerler arasında yer alamaz? Rusya'nın X IX . yüzyılda, A) Yalnız I I. Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahat yapıla­ cağı ilkesinin Osmanlılarca kabul edilmemesi C) Osmanlı ordularının Hersek ayaklanmasını bastırması, Sırbistan ve Karadağ'ı yenilgiye <§ uğratması s E) İngiltere'nin Kıbrıs’ı, Fransa'nın Tunus'u işgal etmesi ' B) Yalnız III C) I ve II II. III. Osmanlı Devleti'nde çıkarları olan devletlerle 11. X IX . y ü zy ılın son çeyreğ in e kadar Osmanlı lüğünü korumasına destek olan İngiltere, Osman­ lI, Alman yakınlaşmasından rahatsızlık duyarak ittifak kurma girişimlerinden hangileri sıcak denizlere inebil­ mek amacıyla uyguladığı yöntemlerdendir? A) bu politikasından vazgeçmiştir. Yalnız I D) B) Yalnız II I ve II C) Yalnız III Rusya'nın yeniden harekete geçerek 1 87 5 yı­ lI topraklarının parçalanmasına katılmaya başla­ mıştır? Tüm bu çalışma ve gelişm eler aşağıdakilerden hangisinin oluşumuna ortam hazırlamıştır? 3. A şağıdaki ıslahatlardan hangisi 1 8 0 8 yılından 1 8 3 9 yılına kadar Osmanlı Devleti'nde hüküm­ A) Araplar arasında ümmetçiliğin önemini kay­ Berlin Antlaşması'nın imzalanması A) B) C) D) Mısır'ın işgal edilmesi Paris Konferansı Berlin Antlaşması Yeşilköy Antlaşması C) Trablusgarp'ın İtalyanlar tarafından işgal edil E) İstanbul (Tersane) Konferansı E) mesi D) Osmanlı Devleti'nin meşrutiyeti ilan etmesi A) Osmanlı Devleti'nde yaşayan azınlıkların haklarının korunmasının gündeme gelmesi darlık yapan II. M ahm ut dönemine aittir? betmesi B) Js I III. Selim dönem inde A vrupa'da daimi elçilik­ ler kurulmaya başlanmıştır. 1 7 9 3 'te ilk olarak Londra'ya Yusuf Agâh Efendi daimi elçi olarak gönderildi. 1 79 5 'te Prusya ve Avusturya'ya dai­ mi elçiler gönderildi. Gittikleri devletlerin kurum­ sal olarak neler yaptıklarını, ne gibi değişiklik­ ler yaşadıklarını bildirmeleri istenen elçiler, A v­ rupa başkentlerinde görev yaparken milletlera­ rası durumu ve Batılı devletlerin yapısını da ta ­ nıma olanağı buldular. Bunun sonunda Osman­ lI Devleti'nde diplomasi ve ekonomik konularda uzmanlaşmış yeni bir bürokrat sınıfı ortaya çıktı. E) I, II ve III Aşağıdaki hangi olaydan sonra İngiltere, Osman­ lında Balkanlardaki Slavları kışkırtarak Osman­ lI Devleti üzerinde baskı kurmaya başlaması Ingiltere'nin çıkarlarına aykırıydı. İngiltere, Balkan milletlerinin sorunlarına çözüm bulmak amacıyla aşağıdakilerden hanginin ger­ çekleşmesini sağlamıştır? II. savaş yoluyla Balkanlar ve Karadeniz'de etkin­ lik kurma, letlerin saldırılarına karşı koruyarak toprak bütün­ Avrupa’da Almanya ve İtalya’nın kurulmasıyla siyasal dengelerin değişmesi Rusya'nın Paris Antlaşması nın bazı hükümlerini tanımadığını ilan etmesi, yaptığı antlaşmalarda Slav topluluklara ayrıca- « 5. Iıklar sağlama, E) II ve III Devleti'ni başta Rusya olmak üzere Avrupalı dev­ I. E) ce ulaşmak isteyen Rusya, bu amacına ulaşmak D) I ve III D) Osmanlı Devleti'nin Muharrem Kararnamesi * ile AvrupalIlara olan borçları ödeyemeyeceği­ ni ilan etmesi 8. ması karşılığında aşağıdakilerden hangisinin yöneti­ A) Mısır Osmanlı Devleti'nin Rusya ile yaptığı 1 8 7 7 -1 8 7 8 (9 3 Harbi) S avaşı'nın nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Devletin fethettiği Balkan topraklarındaki genç ve yetenekli Hristiyan çocukları topla­ minin kendisine verilmesini istemiştir? E) Macaristan 7. 4. Rusya'nın Ayastefanos Antlaşması'yla güçlen­ B) A) Avrupa başkentlerinde sürekli elçiliklerin ku­ rulması B) D) İlk Osmanlı medeni hukuku Mecelle'nin hazır­ Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulması lanması E) C) Gayrimüslimlerle ilgili yapılmaya çalışılan ye­ Mühendishaneiberrihümayun'un kurulması C) Tımar ve zeamet sisteminin kaldırılması Düzenli itfaiye örgütünün kurulması Devlet yönetiminde köklü yenilikler yapma düşüncesinin ortaya çıkmasına niliklerin yavaşlamasına D) İngiltere ve Fransa başta olmak üzere Avru­ p a lI devletlerin iç işlerine karışmasına E) Mısır'da M ehm et Ali Paşa'nın başlattığı ısla­ hatların Osmanlılar tarafından desteklenme­ sine 175 Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden daha öıv 9. ce meydana gelmiştir? A) İngiltere ile Osmanlılar arasında Balta Limanı Ticaret Antlaşması'nın yapılması B) OsmanlIların bir Avrupa devleti sayılması ve II. Mahm ut'u tahta çıkartan ve onun tarafından sadrazam lık görevine getirilen Rusçuk âyanı Alemdar Mustafa Paşa'nın, - âyanların yeniliklere muhalefetini önlemek, - sarsılan devlet otoritesini yeniden kurabilmek am acıyla başvurduğu yöntem aşağıdakilerden hangisidir? Avrupa hukukundan yararlanması C) Osmanlı Devleti'nin âyanlarla Senediittifak'ı B) Devlet memurlarına maaş bağladı. Osmanlı Devleti'nde halkın yerel güvenliğini sağ­ lamak amacıyla Redif birliklerinin kurulması aşa­ ğıdaki hangi dönemde gerçekleşmiştir? C) El koyma (müsadere) yöntemine son verdi. A) II. M ahm ut A) Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdı. imzalaması i. 4. II. M ahm ut döneminde, - devletin eğitim işini bir kamu hizmeti olarak görmesi, - eğitim hizmetinin yerine getirilmesini üstüne alması - devletin vatandaşlarının eğitimine karşı gös­ terdiği ilgisizliğin sona ermesi D) OsmanlIların Fransa'nın başkenti Paris'e ilk kez geçici elçi göndermeleri E) Kızıldeniz ile Akdeniz'i birleştiren D) Âyanlarla Senediittifak sözleşmesini imzala­ dı. Süveyş Kanalı'nın açılması E) İşkence, dayak ve angaryayı yasakladı. 10. Aşağıdakilerden hangisi II. M ahm ut döneminde yapılan ıslahatlar arasında yer almaz? I. A) Memurların merkezden atanarak maaşa bağ­ lanması Önemli Avrupa başkentlerinde daimi elçilikle­ rin kurulması II. B) İlk devlet matbaasının kurulması III. Memurlara kıyafet zorunluluğunun getirilmesi IV. Avrupa'ya ilk kez öğrenci gönderilmesi Yukarıdaki gelişmelerden hangileri il. M ahm ut J dönemine ait değildir? A) i ve 111 D) II. B) II ve IV I ve II |ş C) II ve III E) III ve IV M ahm ut döneminde Osmanlı vatandaşı esnaf ve tüccarların, ürettikleri malların Avrupa île re­ kabet edebilmesini sağlamak amacıyla aşağıda­ ki hangi yönteme başvurulmuştur? * İmparatorluğun her kentinde Müslüman ya da gayrimüslim tüm mahallelere muhtar atanması C) Ordunun eğitilmiş subay eksikliğini gidermek amacıyla Mektebi Harbiye'nin kurulması D) Batı düşüncesini ve gelişmeleri öğrenmek amacıyla Avrupa'ya ilk defa öğrenci gönde­ rilmesi E) Askerliğin ocak şeklinden vatan görevi biçi­ mine dönüştürülmesi 11. Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk nüfus sayımı II. M ah m u t zam anında yap ılm ıştır. A nadolu ve Rumeli'de yapılan sayım sırasında sadece erkek­ ler sayılmıştır. B) İngiltere'yle Balta. Limanı Ticaret Antlaşması'nın imzalanması C) Müsadere uygulamasına son verilmesi D) İngiltere ve Fransa'dan borç para alınması E) Kaime adıyla kağıt para basılması C) Abdülmecit D) I. M eşrutiyet E) uygulaması aşağıdakilerden hangisi ile sağlan­ mıştır? II. Abdülhamit A) İlköğretimin İstanbul'da zorunlu hale getiril­ mesiyle A) Osmanlı Devleti'nin teokratik yapısının ko­ runmak istenmesi B) Sayımın vergilendirme ve askerî amaçlı olma­ sı , C) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırabilmesi için askere ihtiyaç duyulması D) Yapılacak yeniliklerin hedefinin doğru tespit edilmek istenmesi E) Osmanlı vatandaşları arasındaki ayrıcalıkla­ rın giderilmesinine çalışılması B) 2. X IX . yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşa­ nan, I. Mektebimaarifiadliye'nin açılmasıyla C) Gayrimüslimlerin kendi okullarını açabilmele­ rine olanak tanınmasıyla devlet memurlarının niteliklerine göre grupla­ ra ayrılarak, memurların özlük işlerinin kural­ lara bağlanması, D) Medreselerin yanı sıra Rüştiye ve İdadiler'in açılmasıyla II. yapılacak yenilikleri düşünüp planlamak am a­ cıyla yeni meclis ve komisyonların kurulması, E) Kız öğrenciler için okulların açılmasıyla III. padişahın yetkilerine dokunulmamakla birlikte Osmanlı İmparatorluğu'nda meşrutiyet döne­ minin başlaması gelişmelerinden hangileri II. Mahmut dönemine ait değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) Yalnız III E) II ve III Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Esnaf ve tüccarlara bazı gümrük kolaylıkları getirilmesi B) Tanzimat Fermanı 5. 3. Sadrazam Alemdar M ustafa Paşa tarafından ya­ pılan yenilikler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Yeniçerilere eğitim zorunluluğunun getirilmesi B) Merkezi otoritenin zayıflaması sonucu ül­ kenin birçok yerinde ortaya çıkan âyanlarla Senediittifak'ın imzalanması C) Başkent İstanbul ve taşrada merkezi otorite­ nin sağlanması D) Almanya ile antlaşma sağlanarak demir yolu yapımına önem verilmesi E) Nizamıcedit'in yerine Sekbanıcedit adlı yeni II. M ahm ut döneminde, I. ilk kez Avrupa'ya eğitim amaçlı öğrenci gön­ derilmesi, II. devlet memurları için "Mektebimaarifiadliye", askerler için "Mektebi Harbiye"nin açılması, III. medreselerin yanı sıra Avrupa tarzında eğitim veren Rüştiye ve Mektebiulumuedebîye adıy­ la orta öğretim kurumlarının açılmaya başlan­ ması gelişmeleri aşağıdaki hangi alanda çalışmalar ya­ pıldığının göstergesidir? A) Sanat B) Askerlik D) Yönetim C) Hukuk E) Eğitim bir ocak kurulması 177 6 . 9. Osmanlı İmparatorluğu'nda yapılan aşağıdaki ıs­ lahatlardan hangisi II. İVIahmut döneminde yapıl­ X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde, I. ıslahat hareketlerinin başarılı olabilmesi için re­ formların yalnızca askerî kurumlan değil tüm Osmanlı kurumlarını ve toplumunu kapsama­ sı gerekir, II. ıslahat yapılan kurumların çalışabilmesi için eski kurumlar ortadan kaldırılmalıdır, mıştır? A) Yabancıların ilk defa özel mülkiyet edinme hakkına kavuşmaları B) Osmanlı kanunlarının ilk defa azınlıkların dili­ ne çevrilmesi III. ıslahatlar dikkatle planlanmalı ve gerekli alt yapı sağlanmalıdır C) İlk düzenli posta örgütünün kurularak, özel posta yollarının yaptırılması anlayışını uygulamaya geçiren ilk Osmanlı hü­ kümdarı aşağıdakilerden hangisidir? D) İlk Osmanlı medeni hukuku olan Mecelle'nin E) 1. hazırlanması A) III. Ahm et B) Abdülmecit Osmanlı Devleti'nde kaime adıyla ilk kâğıt paranın basılması C) II. Mahm ut D) Abdülaziz Aşağıdaki hangi belgede, - padişah aşırı vergi koymayacak, - vergiler eşit ve adaletli olacak, - vergiler devletin koyduğu kurallara göre topla­ nacak E) I. Abdülhamit Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda I. M ahm ut döne­ 10. - minden itibaren savaşlardaki askerî yenilgiler ne­ deniyle artan toprak kayıplarını engellemek ama­ cıyla I. Mahmut döneminden itibaren Avrupa tar­ - Islahatlara karşı İstanbul'da ayaklanma çıka­ cak olursa, âyanlar İstanbul'a gelerek ayak­ lanmanın bastırılmasına yardım edecekler, - âyanlar, bulundukları bölgede devletin asker ve vergi toplamasına yardımcı olacaklar zında yeni askerî kurumlar oluşturmaya çalışmış­ tır. Bu askerî kurumlardan biri olan ve İstanbul'daki Yeniçeri askerlerinden seçilen kişilerden oluşan 8 S Sa m A) Tanzimat Fermanı B) B) Senediittifak C) III. Selim Dönemi C) Kanunname-i Ali Osman D) Tanzimat Dönemi D) Kanunuesasi E) E) Meşrutiyet Dönemi . Yönetici sınıfın ölen üyelerinin mülklerinin hâzi­ neye devredilmesini öngören müsadere sistemi­ nin (kişinin malına ve mülküne devlet tarafından el konulması) kaldırılarak, miras hakkının tanın­ ması aşağıdaki hangi hükümdar döneminde ger­ çekleşmiştir? Islahat Fermanı 11. Er ve subay olmak üzere on bin kişiden oluşan, temelini Karaman Valisi Kadı Abdurrahman Pa­ şa ile Karaosmanoğulları ve Çapanoğulları gibi âyanların oluşturduğu, sadrazam Alemdar Mus­ tafa Paşa tarafından IMizamıcedit'in yerine kuru­ lan askerî birlik aşağıdakilerden hangisidir? A) II. Abdülhamit A) Sekbanıcedit B) Abdülmecit B) C) III. Selim D) Abdülaziz E) II. Mahmut si Islahat Fermanı D) AvrupalIlara tanınan ayrıcalıklar nedeniyle yurda güm rüksüz m alların girm esi Kanunname-i Ali Osman E) Devletin esnaftan aldığı vergileri sürekli ola­ rak artırması Halepa Fermanı 4 . 1699 yılında imzaladığı Karlofça Antlaşması'nda ilk kez büyük toprak kaybeden Osmanlı Devleti, 1 toprak kayıplarının ve savaş yenilgilerinin artması % üzerine X V III. yüzyıldan itibaren yeni askerî ocak­ lar ve kurumlar kurmuştur. Yukarıdaki gelişmeler aşağıdakilerden hangisine bağlı olarak ortaya çıkmıştır? A) Lale Devri II. Mahmut Dönemi C) A vrupalIların yeni kıta ve bölgeleri k e şfetm e­ D) Senediittifak E) Hint g- "Eşkinci Ocağı" aşağıdaki dönemlerden hangi- | sinde kurulmuştur? C) Akdeniz'den B) Avrupa ülkelerindeki bilim ve teknik alanın­ daki gelişmelerin takip edilememesi A) Kanunuesasi Ayanlar, devletin kanun ve emirlerine mutlaka uyacaklar, Osmanlı Devleti de âyanların varlı­ ğını ve haklarını resmen tanıyacak, Osmanlı Devleti'nde küçük atölyelerin kapanma­ ya başlaması ve el sanatlarının önemini kaybet­ mesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Uluslararası ticaretin Okyanusu'na kayması hükümlerinin yer alması ile Osmanlı padişahına ait olan vergi yetkisi ilk kez sınırlandırılmıştır? B) 7. 3. Eşkinci Ocağı Bunlardan biri olan Sekbanıcedit aşağıdaki dö­ nemlerden hangisinde kurulmuştur? 2. A) Lale Devri İnsan.ve hayvan gücünün yerini makinelerin al­ masına Sanayi Devrimi denilmiştir. X V III. yüzyı­ lın ikinci yarısında önce İngiltere'de başlayan ma­ kineleşme, kısa zaman sonra diğer Avrupa ülke­ lerinde yayılmış, ancak Osmanlı Devleti'nde ge­ lişme olanağı bulamamıştır. B) III. Selim dönemi C) II. M ahm ut dönemi D) Tanzimat Dönemi E) Bunun en önemli sebebi aşağıdakilerden hangi­ sidir? Meşrutiyet Dönemi A) Eğitilmiş eleman ve yeterli iş gücünün olma­ yışı B) Uzun ve sonuç alınamayan savaşların ortaya çıkardığı mali sorunlar C) Osmanlı imparatorluğu'ndaki küçük atölyele­ 5. Yabancı ülke vatandaşlarının Osmanlı Devleti'nde bedelini ödeyerek mal ve mülk sahibi olabilmele­ rine olanak sağlayan belge aşağıdakilerden han­ gisidir? rin ortadan kalkması C) A sakirim ansureim uham m ediye A) I. Meşrutiyetin ilanı D) Balkanlardaki Osmanlı topraklarında yaşayan D) Redif birlikleri E) Sürat topçuları milletlerin ayaklanmaları E) A vrupalI devletlere tan ın an ekonom ik ayrıca­ lıklar B) Tanzimat Fermanı C) Kanunuesasi D) Senediittifak E) Islahat Fermanı 179 6 II. M ahm ut döneminde; de, 1881 yılında çıkarılan Muharrem Kararname­ - si ile kurulan, Lozan Antlaşması'yla varlığına son verilen Düyunuumumiye İdaresi'nin bir sonucu­ Sekbanıcedit Ocağı'nın yerine Eşkinci Ocağı adıyla yeni bir ocak kuruldu. - 1 8 2 6 ’da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırarak (Vaka-i Hayriye) yerine Asakirimansureimuhammediye adlı çağdaş nitelikli bir ordu kuruldu. - Savaş zamanında kullanılmak üzere Redif adı altında taşrada kuvvetler oluşturuldu. . Aşağıdakilerden hangisi II. Abdülhamit dönemin­ dur? A) Osmanlı İmparatorluğu'nda Müslümanlarla azınlıkların, her alanda eşit olduğunun dev­ letçe kabul edilmesi B) İngiltere'nin Doğu Akdeniz'deki çıkarlarının güvenceye kavuşması Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyıl başında askeri konularda yaptığı bu çalışmalarla ilgili, I. Osm anlIlarda merkezi o torite yeniden güçlen­ C) Batılı devletlerin Osmanlı İmparatorluğu üze­ m eye ve hüküm darlar y ö netim e yeniden ege­ rinde mali egemenlik kurmaları Osmanlı Devleti'nde, - padişahın yetkilerinin sembolik bir düzeye in­ dirilerek, bakanlar kurulunun meclise karşı so­ rumlu hale gelmesi, - çok partili rejim ve parlamenter sistemin ger­ çekleştirilmesi, men olm aya başlamışlardır. D) Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermeni sorunu­ II. yeniliklerin daha rahat bir ortamda yapılması­ na imkan sağlanmıştır. nun gündeme gelmesi E) 3. Osmanlı Devleti’nde X IX . yüzyılda medeni hukuk alanındaki bölünmüşlüğe son vermek amacıyla Sultan Abdülaziz döneminde Ahmet Cevdet Pa­ şa başkanlığındaki bir komisyon tarafından ha­ zırlanmaya başlanan ve II. Abdülhamit dönemin­ de tamamlanan modern anlamda Osmanlı mede­ ni hukuk eseri aşağıdakilerden hangisidir? Osmanlı İmparatorluğu'nun doğu bölgesinin Mecelle aşağıdakilerden hangisinin sonunda gerçekleş­ C) Meclis-i Ahkam-ı Adliyye miştir? D) Adaletname A) I. M eşrutiyet B) Tanzimat Fermanı E) C) Senediittifak D) II. M eşrutiyet kan âyanların varlığı ve hakları resmen tanın­ Rus işgaline açık hale gelmesi mıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II ilk kez siyasi partilerin kurulması, halka örgüt­ lenme hakkının tanınması B) III. X V III. yüzyılda devletin güç kaybıyla ortaya çı­ - A) Kanunuesasi Kanunname-i Ali Osman C) Yalnız III E) Islahat Fermanı E) I, II ve D) I ve II I(3 •P 7. II. Mahmut döneminde yapılan bazı yenilikler şun- 1 . Osmanlı İmparatorluğu, I. lardır: I. 4. İlkö ğretim in m ecbur olduğu ilan edilerek Avrupa'ya ilk defa öğrenciler gönderildi. II. Gerileme Dönemi'nde Batı'dan geride kaldığı­ nı kabul ederek yüzeysel bir Batılılaşma çaba­ sı içinde olmuş, II. Avrupa tarzında pozitif bilimlerin okutulduğu okullar açılarak Avrupa'dan ders araç ve ge­ reçleri getirtildi. III. Mektebi Tıbbiye, Mızıkayıhümayun gibi yük­ sek okullar açıldı. II. Mahmut döneminde yapılan yukarıdaki uygu­ I. lamalar, I. II. II. Batı'nın üstünlüğünün kabul edildiği, Gayrimüslim erkekler için bedel yöntemi kabul edilerek bedelli askerlik uygulamasının başla­ tılması, III. Batı'daki bilimsel gelişmelerin takip edilmek is­ durumlarından hangilerine kanıt olarak gösteri­ Askerlik ödevi düzene konularak askerliğin ocak şeklinden, vatan görevi haline getiril­ mesi, eğitim ve kültür faaliyetlerine önem verildiği, tendiği III. Gayrimüslimleri küçük düşürücü ifadelerin kul­ lanılmasının yasaklanması Yukarıdakilerden hangileri Tanzimat Fermanı ile lebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Osmanlı Devleti Galata bankerleri ile bürokrasinin de telkinleri üzerine, savaş giderlerini karşılaya­ bilmek, mali darlığı ve krizi aşabilmek için, ilk kez Kırım Savaşı (1 8 5 3 -1 8 5 6 ) sırasında dış borçlan­ maya gitmek zorunda kaldı. Fakat Osmanlı Dev­ leti bu borçlar ve faizlerini ödemekte güçlük çek­ miştir. .... Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonucu ola­ rak ortaya çıkmıştır? III. X IX . yüzyılda bozuklukların sadece askerî kurumlardan gelmediğinin farkına varılarak kök­ lü bir Batılılaşma sürecini başlatmak istemiş­ tir. Zaman içerisinde Osmanlı İmparatorluğu’nda gö­ rülen bu değişimin nedeni aşağıdakilerden han­ gisiyle açıklanabilir? A) Osmanlı İmparatorluğu'nun tüm kurumlarının Avrupa'dan geri kaldığının kabul edilmesiyle B) A) İltizam sisteminin kaldırılması B) Nizamıcedit'in kurulması ilgilidir? Hükümdarın mutlak otoritesinin korunmak is­ tenmesiyle C) Islahat çalışmalarının Avrupalı devletler tara­ fından desteklenmesiyle C) Islahat Fermanı'nın ilan edilmesi A) D) I ve II Duraklama Dönemi'nde yenileşmeyi güçlü bir yönetim kurmak ve devlet otoritesini sağlamak olarak görmüş, Yalnız I B) Yalnız II D) Yenilik karşıtlarının ortadan kaldırılmasıyla C) Yalnız III E) 1, II ve 111 D) Tanzimat Fermanı'nın yayınlanması D) I ve II E) I, II ve III E) Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulması E) Yöneticilerin daha önceki dönemlere göre daha becerikli olmasıyla ■ 5. Aşağıdakilerden hangisi Islahat Fermanı'nın ge­ Osmanlı yöneticilerinin Tanzimat ve Islahat Fer­ manlarını yayınlayarak ulaşmak istedikleri temel amaç aşağıdakilerden hangisidir? tirdiği yeniliklerden biridir? A) Müsadere uygulamasının kaldırılması A) Modern kurumlarla birlikte, geleneksel ku­ rumlan korumak. B) B) Türk tarihinde ilk kez anayasanın yürürlüğe girmesi Batı uygarlığına geçişi ve yeniliklerle Avrupa­ lI devletlerin desteğini sağlamak. C) Harp Okulu ve askerî tıbbiyenin açılması D) Mahkeme kararı olmadan kimseye ceza veri­ C) Osmanlı Devleti'ni parçalanmaktan kurtar­ lememesi mak. D) Reformlarının toplumsal bir taban bulmasını E) Azınlıkların devlet memuru olabilmesinin önündeki engellerin kaldırılması sağlamak. E) 1 . Aşağıdakilerden hangisi Padişah Abdülmecit dö­ B) 6 . 1 8 3 9 yılında yayınlanan Gülhane H attı Hümayu9. nu'nun (Tanzimat Fermanı) OsmanlIlar açısından II. memurların "dahiliye" ve "hariciye” olarak iki sınıfa ayrılması gisidir? II. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması A) İngiltere'nin Kıbrıs'ı işgal etmesi, Fransa'nın II. Tunus'a asker çıkarması ilköğretimin zorunlu kılınması yeniliklerden hangileri II. M ahm ut dönemine ait­ Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletler toplulu- JT tir? |j A) C) Osmanlı Devleti'nin Yunanistan'ın bağımsız­ kaldırılarak III. Herkes mülkiyet hakkına sahip olacak, miras bırakabilecek ve müsadere usulü kaldırılacak, IV. Azınlıklara banka ve şirket kurma, il ve bele­ nazırlıkların diye meclislerine girebilme hakkı tanınacak Yukarıdakilerden hangileri Islahat Fermanı'yla il­ gili değildir? Yerli malı (kumaş) kullanımının zorunlu kılın­ ması D) lığını tanımak zorunda kalması A) I ve III 2. Osmanlı Devleti'nde en büyük güç ve otorite hü­ kümdarlardaydı. En üst yönetim organı olan Di­ vanıhüm ayun ise danışma organı niteliğindey­ di. Osmanlı hüküm darlarının güç ve nü fu zla­ rı Kanunuesasi'nin kabulünden sonra "Anayasa hükmü" ile sınırlandırılmıştır. B) l ve III II ve III S * 5. w 1 C) l ve II A) Meşrutiyet B) Aristokrasi C) Oligarşi D) Teokrasi E) I, II ve III 3. Genç OsmanlIlar (Jön Türkler) adı verilen aydın­ lar, Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırları içinde ya­ şayan insanlar arasında dil, ırk ve din bakımından hiçbir ayrım gözetmeksizin, aynı haklara sahip ol­ dukları kabul edilirse Osmanlı toplumu içinde bir kaynaşma ve dayanışma sağlanacağı anlayışıy­ la Osmanlıcılık düşüncesini savunmuşlardır. İngiltere ve Rusya arasında Boğazlar sorunu 10. Osmanlı Devleti'nde, I. ilk kez hukukun üstünlüğünün kabul edilmesi, bağlı olarak ortaya çıkmamıştır? A) Mahkemelerin herkese açık olması II. azınlıkların askerlikleri ile ilgili bedel ödemele­ rinin kararlaştırılması , B) Mahkeme kararı olmadan kimsenin cezalan­ III. kişilerin miras bırakabilmesinin kabul edilmesi C) Vergilerin herkesin gelirine göre alınması D) Azınlıkların il genel meclislerine üye olmaları­ nın sağlanması E) Askerliğin vatan görevi haline gelmesi I. Meşrutiyet Monarşi C) Babıali Baskını nedeniyle oluşan anlaşmazlığın sona ermesi d ırılm am ası E) I ve II Osmanlı vatandaşı olan azınlıkların kendi din ve * dillerinde eğitim yapan ilk, orta ve yüksek dere­ celi okullar açma hakları aşağıdakilerden hangi­ siyle yasal güvence altına alınmıştır? B) E) rına engel olması 7. Aşağıdakilerden hangisi Tanzim at Ferm am 'na C) II ve III A) Senediittifak D) Balkanlarda yaşayan milletlerin ayaklanmala­ E) B) II ve IV D) III ve IV Bu yönetim şekli aşağıdakilerden hangisidir? Yalnız I Halk yönetime katılacak ve parlamenter siste­ me geçilecek, Osmanlı Devleti'nde X IX . yüzyılda yapılan, I. dış politikadaki yansıması aşağıdakilerden han­ ğuna alınmasında etkili olması rebilecek, C) Gülhane Hattı Hümayunu'nun yayınlanması E) Irk ve din farkı gözetilmeksizin herkes devlet memurluklarına, okul ve askerî hizmetlere gi­ Memurlara fes giyme zorunluluğunun getiril­ mesi D) Divanıhümayun'un kurulması B) I. A) Asakirimansureimuhammediye ordusunun kurulması Tüm Osmanlı vatandaşlarını kendi aralarında eşit kılmak 4. neminde gerçekleşmiştir? gelişmelerinden hangileri Tanzim at Fermanı ile ilgili değildir? A) Yalnız l D) B) Yalnız II II ve III C) I ve II E) I, II ve İli Aşağıdaki olaylardan hangisi Osmanlıcılık düşün­ cesinin gerçekleşmesinin mümkün olmadığını or­ taya koymuştur? ... .... D) II. M eşrutiyet E) 6 Islahat Fermanı . Askerlik yapmak istemeyen gayrimüslimler için askerlik vergisi olan "bedel vermek" yönteminin kabul edilerek askerlik görevinden muaf olma hakkının tanınması A) Balkanlarda yaşayan azınlıkların bağımsızlık­ larını kazanması aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır? B) Azınlıkların kendi mahkemelerini kurmaları A) II. Meşrutiyet C) Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Bosna-Hersek'i ilhak etmesi B) Senediittifak D) Çok partili siyasal sisteminin bulunmayışı D) Islahat Fermanı E) I. Meşrutiyet E) Meclisi Mebusan'ı açma, kapama yetkisinin C) Tanzimat Fermanı padişahta olması 183 7. Müslüman olmayan vatandaşlarla, yabancılara 10, I. Mısır ve Boğazlar konusunda Batılı devletle­ rin desteğini kazanmak yargılama bakımından tanınan ayrıcalıkların, aşa­ ğıdaki durumlardan hangisine neden olduğu sa­ II. vunulabilir? III. Örgütlenme özgürlüğü ve parti kurma hakkını getirerek toplumu demokratik yapıya kavuş-, turmak A) Mecelle'nin hazırlanması B) Hukuk birliğinin bozulması C) Kanunuesasi'nin hazırlanmasına D) Hukuk devleti anlayışının doğmasına E) AvrupalI büyük devletlerin içişlerim ize karış­ m asına engel olmak . Jön Türk hareketinin başlamasına 1 8 3 9 yılında ilan edilen Tanzim at Fermanı'nın yayınlanma nedenleri arasında yukarıdakilerden hangisi yer almaz? A) Yalnız II B) Yalnız III D) I ve E) C) II ve 1 . 2 3 Aralık 1876'da Padişah II. Abdülhamit tara­ A) Tanzimat ve Islahat fermanlarının devletin I ve III sorunlarını çözmede yetersiz kalması B) 1 1 . Aşağıdakilerden hangisi 1 8 3 9 yılında Mustafa 8. Osmanlı Devleti'nde, - bütün yurttaşların din ve ırk ayrımı gözetmek­ Reşit Paşa tarafından ilan edilen ve padişah Ab­ C) İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin halkın yöne­ tim e katılmasını sağlamak amacıyla yaptığı nı (Gülhane Hattı Hümayunu) ile ilgili olarak söy­ çalışmaları durdurmak devletin geleceği ile ilgili konularda Osmanlı Osmanlı vatandaşlarını bağlamaktadır. toplumunun karar verecek olması aşağıdakilerden hangisinin amaçları arasında ol­ B) B) Tanzimat Fermanı E) temel hakları güvenceye alınmıştır. E) devlet okullarında okuyabilmesi kabul edil­ D) Osmanlı Devleti'nin tutumundan rahatsız olan Trablusgarp halkının İtalyanlarla işbirli­ ği yapması miştir. E) Hristiyanların devlet memuru olabilmesi, rın (Jön Türkler) çalışm alarıyla 1 8 7 6 yılında Kanunuesasi'nin yürürlüğe konulması ve meş­ mak isteğiyle ayaklanmaları üzerine olaya Avru­ rutiyetin ilan edilme nedenleri arasında ver al­ pa devletlerinin müdahele etmesini önlemek is­ maz? C) Halepa Fermanı Kanunuesasi D) Islahat Fermanı E) Kanunname-i Ali Osmanı A) Prusya ve Belçika anayasalarını inceleyen bir komisyon tarafından hazırlanmıştır. A) Osmanlı Devleti'ni dağılmaktan kurtarmak B) Azınlıkların devlete bağlılığını artırmak Osmanlı İmparatorluğu'na ilk kez parlamento kavramını getirmiştir. C) Mebusan Meclisi ile üyeleri padişah tarafın­ dan atanan Ayan Meclisi'nden oluşmuştur. C) Halkı yönetime katarak ayrılıkçı ayaklanma­ ları engellemek D) Osmanlı Devleti'nde vatandaşların yöneti­ me katılmasını sağlayan M eşrutiyet dönemi­ D) Merkezi otoriteyi güçlendirmek ni başlatmıştır. E) AvrupalIların, sini önlem ek Karayolu ile bölgeye gönderilen Osmanlı or­ dusunun savaş bölgesine ulaşamadan geri çağırılması 2. Aşağıdakilerden hangisi 1876 yılında kabul edi­ len Kanunuesasi ile ilgili değildir? B) teyen Osmanlı Devleti, Giritlilere vergi m uafiye­ B) 31 M art Olayı sonunda gerçekleşen padişah değişikliği nedeniyle Osmanlı Devleti'nde iç karışıklıkların çıkması C) Sultan Abdülaziz döneminde oluşturulan do­ nanmanın II. Abdülhamit döneminde bakım­ sızlıktan çürümesi D) Müslümanlarla birlikte gayrimüslimlerin de G irit'te yaşayan Rumların, Yunanistan'a bağlan­ A) Gülhane Hattı Hümayunu B) verme yetkisinden vazgeçilmiştir. Islahat Fermanı ti getiren aşağıdaki hangi belgeyi yayınlamıştır? amacıyla topla­ nan Tersane Konferansı'nı etkilemek Osmanlı tarihinde ilk kez bir padişah kendi is­ 12. A ş a ğ ıd a k ile rd e n h a n g is i G en ç O s m a n lıla ­ 9. Balkan sorunları görüşmek C) Padişahlara tanınan mutlak bir hak olan ceza C) Babıali Baskını D) i. M eşrutiyet E) A) İngiltere ve Fransa başta olmak üzere Avru­ palI büyük devletlerin İtalya'yı desteklemesi teğiyle kendi yetkilerini kısıtlamıştır. duğu savunulabilir? A) Senediittifak OsmanlIlardan ayrılmalarını engellemek A) Padişah buyruğu olduğu için tüm ülkedeki İtalya 187 0 yılında siyasi birliğini sağladığında sömürgecilik hareketlerinin dışında kalmıştı. Bu nedenle İtalya, Kuzey A frika'da kalan son Os­ manlI toprağı olan Trablusgarp'la ilgilenmeye baş­ ladı. Osmanlı Devleti'ne bir ültimatom vererek Trablusgarp'ın İtalyan yönetimine bırakılmasını talep e tti. Bu isteğin reddedilmesi üzerine Os­ manlI Devleti'ne savaş ilan eden İtalya, 3 0 Eylül 1911'de Trablusgarp kıyılarına asker çıkardı. Bu durum üzerine Osmanlı Devleti, AvrupalI devlet­ lerden aracılık yapmasını istediyse de başarılı ola­ madı. Osmanlı Devleti'nin bu girişimden sonuç alam a­ masının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? D) Gayrimüslimlerin bağımsızlıklarını ilan ederek sizin kaynaştırılması, - Batılı devletlerin ülkenin içişlerine karışması­ nı önlemek dülmecit tarafından onaylanan Tanzimat Ferma­ lenemez? 3. fından ilan edilen Kanunuesasi'nin ilan edilme nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? devletin iç işlerine müdahale­ E) "Kanunsuz suç ve ceza olmaz", "yargılamasız kimseye ceza verilemez" ilkesi ilk kez ta ­ nınmıştır. 4. 1 8 7 7 - 1 8 7 8 O s m an lı Rus S a v a ş ı'n a k a d a r Rusya'nın Panslavizm politikalarına karşı duran İngiltere'nin, bu politikasından vazgeçtiğini gös­ teren olay aşağıdakilerden hangisidir? A) Uşi Antlaşması B) Bükreş Antlaşması C) Babıali Baskını D) Reval Görüşmeleri E) 31 M art Olayı 185 I. Balkan Savaşı'ndan sonra imzalanan Londra Antlaşması'yla, Osmanlı İmparatorluğu'ndan en büyük payı aşağıdaki devletlerden hangisinin ala­ rak sınırlarını Ege kıyılarına ulaştırması, II. Bal­ İttih at ve Terakki C em iyeti’nin temeli, 1 8 9 3 yı­ lında İstanbul'da askerî tıbbiyede atıldı. Kurucu­ ları İshak Sükuti, Abdullah Cevdet, İbrahim Temo ve Şerafettin Mağdumi olan cemiyetin ama­ cı özgürlüğe, eşitliğe, mal ve can güvenliğine yer veren bir yönetimin kurulmasını sağlamaktı. kan Savaşı'na neden olmuştur? C em iyet, aşağıdaki uygulamalardan hangisinin gerçekleşmesinde etkin bir rol üstlenmiştir? A) Bulgaristan B) Arnavutluk C) Karadağ D) Yunanistan E) Sırbistan A) Osmanlı medeni hukuku Mecelle'nin hazır­ lanmasında . B) Islahat Fermanı'nın yayınlanmasında C) Halepa Fermanı'nın ilan edilmesinde I. Dedeağaç, Bulgaristan'a bırakıldı. D) II. Meşrutiyetin ilan edilmesinde II. Meriç Nehri iki devlet arasında sınır kabul edil­ di. E) Muharrem Kararnamesi'nin yayınlanmasında I. Balkan Savaşı'na katılmadığı halde I. Balkan Savaşı sonrasında Balkanlardaki güç dengesi­ nin Bulgaristan'ın yararına değişmesinden endi­ şe duyan ve bu nedenle II. Balkan Savaşı'nda Bulgaristan'a karşı savaşa giren devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) Sırbistan B) Romanya C) Karadağ D) Yunanistan III. Edirne, Kırklareli ve Dimetoka OsmanlIlarda kaldı. A) Bükreş A) Ordu arasında düzenli haberleşme sisteminin olmayışı B) Askerlerin elinde yeterli miktarda cephane­ nin bulunmayışı D) Gelişmeleri iyi takip edemeyen Osmanlı Dev­ leti'nin savaş tehlikesine rağmen askerlerin büyük bölümünü terhis etmesi C) Atina E) şı'ndan sonra imzalanan aşağıdaki hangi antlaş­ mayla sona ermiştir? A) B) İstanbul Aşağıdakilerden hangisi I. Balkan Savaşı'nda Os­ manlI ordusunun bütün cephelerde yenilgiye uğ­ ramasının nedenleri arasında yer almaz? C) Ordudaki askerler arasındaki siyasi görüş ay­ rılıklarının olması E) Avusturya Yukarıdaki kararlar, II. Balkan Savaşı'ndan son­ ra Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında im­ zalanan hangi antlaşmada yer almıştır? 6 . OsmanlIların Balkan egemenliği I. Balkan Sava- 4. D) Londra E) Edirne İmroz ve Gökçeada dışında tüm adaları işgal etmesi B) Londra İstanbul D) Atina C) Mondros s E) Sevr m 10 , Osmanlı Devleti'nin Midye-Enez hattını aşıp Bulgarlardan Kırklareli ve Edirne'yi geri alması aşa­ İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin başbakanlığa bas­ kın yaparak düzenlediği hükümet darbesiyle yö­ netim e el koyduğu olay aşağıdakilerden hangi­ sidir? A) 31 M art Olayı I. 23 Ocak 1913'te Babıali Baskım'nı düzenleyen İttihat ve Terakki'nin, yönetime el koyması, II. Osmanlı askerî gücünün Balkan devletleri or­ duları karşısında yetersiz kalması, ğıdaki hangi antlaşmanın Osmanlı Devleti tara­ fından ihlal edildiği anlamına gelmektedir? A) 7. Yunanistan'ın Ege Adaları'na asker çıkararak İstanbul D) A şağıdakilerden hangisi Balkan Savaşları'nın B) Bükreş İstanbul C) Londra E) Atina B) III. Askerî birlikler arasında uyum sağlanamama­ sı, C) Babıali Baskını IV. A v u s tu ry a -M a c a ris ta n İm parato rlu ğ u 'n u n Bosna-Hersek'i topraklarına katması D) Alemdar M ustafa Paşa Olayı E) Osmanlı Devleti'nde meydana getirdiği sonuç­ Londra Antlaşması Patrona Halil Ayaklanması Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı İmparatorlu­ ğu'nun Balkan Savaşı'nda Balkan birliği karşısın­ da yenilgiye uğramasının nedenlerindendir? lar arasında yer almaz? A) İmroz ve Bozcaada dışında tüm Ege adaları­ A) I ve II nın yitirilmesi B) OsmanlIların Balkanlardaki egemenliğinin dan eğitilmesi D) Doğu Cephesi Osmanlı Devleti'nin, Balkan Savaşları'nda On İki Ada'nın Yunanlılar tarafından işgal edileceği en­ dişesi nedeniyle Balkan Savaşı bitinceye kadar İtalya'ya geçici olarak bırakması hükmü, aşağı­ daki antlaşmalardan hangisinde yer almıştır? E) A) Uşi B) Çanakkale Cephesi C) Galiçya Cephesi düştüğünün o rtaya çıkm ası Ümmetçilik politikalarının yerini Osmanlıcılık anlayışına bırakması 186 Yi f 6 . Aşağıdaki devletlerden hangisinin Balkanlardan A) Trablusgarp Savaşı Osm anlIların kendisinden ayrılan küçük dev­ j 1r C -Y > |% A f V-j 4 , D E) I ve IV hangi savaşta göstermiştir? letlerle bile baş edem eyecek kadar güçsüz E) C) III ve IV halkı örgütleyerek direnişi örgütlediği aşağıdaki C) Osmanlı ordusunun Alman subayları tarafın­ D) D) I ve III 11 M ustafa Kemal ilk önemli askerî başarısını yerli Doğu Trakya ile sınırlanması B) II ve III >| 5. D Yi Sakarya Savaşı 13. B • Y; ,7. E- Y; 8 .,A Yj 9. B Yi 10. C Y[ 11. A Yi > B) Londra D) Mondros C) İstanbul E) Atina çekilen Osmanlı Devleti'nin topraklarından en bü­ yük payı alması, II. Balkan Savaşı'nın başlama­ sında etkili olmuştur? A) Sırbistan B) Romanya C) Bulgaristan D) Karadağ E) Yunanistan 7. 1. Balkan devletlerinin OsmanlIları Balkanlardan atarak topraklarını genişletmeyi istemeleri II. Çarlık Rusyası'nın Balkan devletleri arasında uyguladığı Panslavizm propagandası 11. Osmanlı Devleti'nin I. ve II. Balkan Savaşları so­ nundaki durumuyla ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur? A) Osmanlı Devleti'nin Almanya'ya yaklaş­ masından rahatsız olan İngiltere, Rusya'yı III. Rusya'nın Balkan devletleriyle anlaşarak Os­ manlI İmparatorluğu'nun Balkanlardaki varlı­ ğına son vermek istemesi Balkanlar'da serbest bıraktı. B) Yukarıda verilenlerden hangileri 1. Balkan Savaşfnın çıkmasının nedenleri arasındadır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II Rodos'un da içinde bulunduğu Ege Adaları İtalya'nın yönetimine bırakıldı. C) Osmanlı Devleti yeni kurulan Balkan devlet­ C) Yalnız III lerini büyük bir yenilgiye uğrattı. Uşi Antlaşması'yla On İki Ada'yı Balkan Savaş­ ları sonuçlanıncaya kadar geçici olarak İtalyanlara bırakmasının nedeni aşağıdakilerden hangi­ sidir? D) Osmanlı Devleti çok sayıda okumuş gencini A) Balkan Savaşları'nda İtalya'nın askerî deste­ ve aydınını kaybetti. E) Osmanlı Devleti'nin batı sınırı Doğu Trakya B) Adaların Yunanistan donanmasının işgaline D) İstanbul (1913) D) Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti'nden al­ dıkları toprakları paylaşamamaları D) Almanya ve Avusturya'nın Osmanlı Hükümeti E) üzerindeki siyasi baskısını önlemek 12 I. Balkan Savaşı sonunda Bulgaristan'ın sınırla­ E) bağımsızlığını büyük kısmını alması lanmayı bastırmak E) Atina (1913) Arnavutluk'un C) Yunanistan'ın Girit adasını ve Makedonya'nın C) Arnavutluk'ta İtalya'nın etkisiyle çıkan ayak­ ki hangi antlaşma ile sona ermiştir? OsmanlIların kabul etmemesi uğraması tehlikesini önlemek letler arasında yapılan I. Balkan Savaşı, aşağıda­ C) Uşi (1912) B) ğini sağlamak ile sınırlandırıldı. 8 . Osmanlı Devleti ile Balkan birliğini oluşturan dev­ B) Bükreş (1913) A) İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Babıali Baskı­ nı ile Osmanlı yönetimine el koymaları E) I, II ve III A) Londra (1913) Karadağlıların Osmanlı toprağı Yenipazar'a sal­ dırmasıyla başlayan I. Balkan Savaşı'nın nedeni aşağıdakilerden hangisidir? 1 . Osmanlı Devleti'nin 1912 yılında İtalya ile yaptığı Yeni kurulan Balkan devletlerinin sınırlarını genişletmek istemeleri İtalya'nın, İngiltere'nin başını çektiği Üçlü İti­ laf grubuna girmesini önlemek rının Ege'ye ulaşmasından rahatsız olan Balkan devletlerinin ittifakını kendi çıkarları için tehlike­ İ B alkan birliğini o lu ştu ran d e v le tle rin O sm an . 1 lı D evleti'nden M akedonya'da ıs la h a t y a p ılm a ­ sı isteklerinin reddedilm esi üzerine 1 9 1 2 y ılın ­ da OsmanlIlara savaş ilan etm eleriyle başlayan I. Balkan Savaşı'na aşağıdaki devletlerden h an ­ li bulan Bulgaristan'ın, Sırbistan ve Yunanistan'a ■§ 4 . Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkan toprakların- saldırısıyla başlayan II. Balkan Savaşı sonunda, | da yaşayan, I. * Karadağ, II. Atina II. Bulgaristan, III. Bükreş III. Arnavutluk antlaşm alarından hangileri im zalanm ıştır? m illetlerinden hangileri X X . yü zyılda Osm anlIlar­ dan ayrılarak bağım sızlığına kavuşmuştur? I. İstanbul gisi katılmam ıştır? A) Yunanistan B) Karadağ C) Sırbistan D) Romanya B) I ve A) Yalnız D) I ve C) Yalnız A) Yalnız I E) I, II ve B) Yalnız II D) I ve II E) C) Yalnız III E) II ve III Bulgaristan 2. Alm anya'nın m üttefiki olan İtalya'nın, Trablusgarp'ı işgaline İngiltere, Fransa ve Çarlık Rusya'sının onay vermesinin amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Arapların Osmanlı yönetimine karşı ayaklan­ 1 3 . 1. Balkan Savaşı'nda birlikte olduğu m üttefikle­ 10. Balkan Savaşları sonunda Osmanlı Devleti ile Yu­ nanistan arasında yapılan aşağıdaki hangi ant­ onlara karşı savaşan devlet aşağıdakilerden han­ laşmayla Meriç Nehri iki ülke arasında sınır ola­ gisidir? Devleti tarafından Yunanistan'a bırakılmıştır? A) Bükreş C) Londra B) İstanbul D) Atina E) Uşi B) Doğu Akdeniz'deki Osmanlı etkinliğini orta­ dan kaldırmak rak kabul edilmiş; Yanya, Selanik ve Girit Osman­ lI masını sağlamak riyle anlaşmazlığa düşerek II. Balkan Savaşı'nda A) Yunanistan B) Bulgaristan C) Sırbistan D) Romanya C) Balkanlarda Osmanlı Devleti'ne yönelik ayak­ lanmaları hızlandırmak D) İtalya'yı Almanya'nın başını çektiği Üçlü İtti­ E) Karadağ fak grubundan ayırmak E) Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika sahillerini 5. I. Balkan Savaşı sonunda yapılan Londra Antlaşması'nda Osmanlı Devleti'nden alman yerlerin paylaşımı konusunda çıkan anlaşmazlık, Balkan devletleri arasında II. Balkan Savaşı adıyla anı­ lan yeni bir savaşa neden oldu. Balkan devletleri arasındaki bu savaş kendi arala­ rında 1 91 3'te imzaladıkları aşağıdaki hangi ant­ laşmayla sona ermiştir? A) Bükreş B) Atina D) Paris C) Uşi E) İstanbul kontrol etmesini önlemek 189 6 . I. Ege Denizi'nin İtalya'nın kontrolünde olması II. 9. Aşağıdakilerden hangisi II. M eşrutiyet Dönemi olayları arasında ver almaz? ..... x.,. r: İngilizlerin Mısır'ı işgal altında tutmaları III. Osmanlı donanmasının bir kısmının tahrip edil­ mesi, diğer kısmının Çanakkale'nin savunul­ ması için ayrılması nedeniyle deniz yoluyla as­ paratorluğu tarafından ilhak edilmesi B) rüşmelerinin yapılması gelişmeleri aşağıdaki bölgelerden hangisinin savunulamamasına ve yitirilmesine yol açmıştır? A) Rodos B) Tunus C) On İki Ada D) Trablusgarp Fas ' İngiltere ile Çarlık Rusya'sı arasına Reval gö­ ker gönderilememesi E) KONU TARÂMA A) Bosna-Hersek'in Avusturya-M acaristan İm­ Yavuz Sultan Selim döneminde M ısır'ın ele ge­ çirilm esiyle başlayan Osmanlı D evleti'nin Ku­ zey Afrika siyasi varlığı aşağıdaki hangi bölge­ nin İtalya'ya bırakılmasıyla sona ermiştir? C) Osmanlı Devleti'nin doğusunda Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan devletlerinin kurul­ ması A) D) Batı Trakya'nın Yunanistan'a bırakılması E) Mısır B) Cezayir D) Trablusgarp Ege Adalarının Yunanistan tarafından işgal 4. I. Rusları bu cepheye güç transferi yapmak zorun­ da bırakarak, Almanların Doğu Cephesi'ndeki yüklerinin hafiflemesi II. 93 Harbi'nden (1877-1878 Osmanlı-Rus Sava­ şı) beri Rusya'nın elinde olan Kars, Ardahan, Artvin ve Batum illerininin geri alınması C) Tunus E) Fas III. Trabzon, Erzincan, Muş, Van ve Hakkari'nin Ruslar tarafından işgal edilmesi edilmesi IV. Bitlis'in Rus işgaline uğraması sonucu Do­ ğu A nadolu'yu Güneydoğu A nadolu'ya ve Bağdat-Halep'e bağlayan geçitin kaybedilmesi A şa ğ ıd ak ile rd en hangisi İta ly a 'n ın , O sm an ­ 7. Aşağıdaki ayaklanmalardan hangisi II. Abdülha­ lI Devleti'ne verdiği ültimatomla Trablusgarp'ın mit döneminde İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin et­ İtalyan yönetimine bırakılmasını talep ederek Os­ kisiyle ilan edilen II. M eşrutiyet yönetimini yık­ maya yönelik olarak çıkmıştır? A) Kabakçı M ustafa Ayaklanması Şeyh Sait Ayaklanması 1 0 . 1. Dünya Savaşı öncesinde İngiltere'nin amacı sö­ I. düşmesini sağlamaktı. İngiltere bu dönemde en büyük rekabeti aşağı­ D) Kalenderoğlu Ayaklanması daki hangi devletle yaşamıştır? E) A) Fransa B) Almanya D) Avusturya II. C) İtalya siyasi birliğini kurmakta geciken İtalya'nın Av- f rupa siyasetinde söz sahibi olmak amacıyla sö- ğ 5 . mürge elde etm ek istemesi, ‘ - si, Yukarıdaki gelişmeler, Osmanlı Devleti'nin Sov­ yet Rusya ile imzalandığı aşağıdaki hangi antlaş­ ma ile gerçekleşmiştir? III. Balkan devletlerinin Çarlık Rusya'sının etki­ siyle aralarında Balkan birliği kurarak Osman­ lı Devleti'ne saldırmaları E) Rusya B) I ve A) I ve II 8 . 1 9 0 8 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin çalış­ D) II ve 11. - den hangisidir? - Rusların Kafkasları boşaltması sonucu Osman­ lI Devleti'ne Kafkasya yolunun açılması B) Kuvayımilliye C) Redif birlikleri D) Genç O sm anlIlar Cemiyeti E) Hamidiye Alayları E) Yalnız I Yukarıdaki hükümler Osmanlı Devleti'nin imzala­ dığı aşağıdaki antlaşmalardan hangisine aittir? A) Uşi B) Atina D) Sevr C) Londra E) İstanbul 3. I. Dünya Savaşı sırasında ekonomik durumu bo­ zuk olan Osmanlı Devleti'ne Alman yardım ları­ nın rahatça ulaştırılması aşağıdaki hangi devle­ tin İttifak Devletleri yanında savaşa girmesi so­ nucu kolaylaştırılmıştır? A) Romanya B) Bulgaristan C) Avusturya-M acaristan D) Karadağ E) Sırbistan B) Edirne Ayastefanos D) Sevr C) Berlin E) Brest-Litovvsk C) Yalnız III Trablus ve Bingazi'deki Osmanlı kuvvetleri çe­ kilecek; buna karşılık İtalya, Rodos ve çevre­ sindeki On İki Ada’yı geri verecek, Trablus ve Bingazi'nin yönetimi özel bir sta­ tüye bağlanacak, burada halifeyi temsilen bir naib ve kadı bulundurulacaktı E) I ve III 1 8 7 8 Berlin A ntlaşm ası ile Ruslara verilen Kars, Ardahan ve Batum'un geri alınması A) A) Hareket Ordusu C) III ve IV İtalya'nın ilerisi için köprü başı durumunda olan Trablusgarp'ı egemenliği altına almak isteme­ nedenlerinden hangileri doğru bilgiler arasında ver almaz? malarıyla ilan edilen II. M eşrutiyet'ten kısa süre sonra yenileşme ve ilerlemeye karşı yapılan 31 M a rt Ayaklanması'nı bastıran güç aşağıdakiler- B) II ve III D) II ve IV Trablusgarp Savaşı'nın, mürge imparatorluğunu korumak, ekonomi ala­ C) 31 M art Olayı Babıali Baskını A) I ve II manlI Devleti'ne savaş ilan etmesiyle başlayan nında ve deniz gücünde en büyük rakibinin zayıf B) Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'nda Ruslara karşı açtığı Kafkas Cephesi savaşlarının sonuçları arasında yer al­ maz? 6 . I. Dünya Savaşı başlarında - Osmanlı hükümdarının halifelik nüfuzunun gü­ cünden yararlanarak İngiltere'nin sömürgele­ rindeki Müslümanları ayaklandırmak, - Çanakkale ve İstanbul boğazlarını kapatarak İtilaf Devletleri'nin Rusya ile karşılıklı yardım­ laşmalarını önlemek amacıyla Osmanlı Devleti'nin kendi yanında sa­ vaşa katılmasını sağlamaya çalışan devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) İngiltere B) Romanya D) Fransa C) Almanya E) Bulgaristan 191 7. 9. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı H üküm eti "Tehcir Kanunu"nu kabul etti. Bu kanuna daya­ narak Ermenileri yaşadıkları yerlerden başka yer­ lere (Suriye-Lübnan) göç ettirerek yerleştirmeye Osmanlı ordusunun Doğu Cephesi'nde soğuk ve salgın hastalıkların da etkisiyle yenilgiye uğraması sonucu karşı saldırıya geçen Ruslar, Anadolu'da birçok kenti işgal etmişlerdir. Aşağıdaki kentlerden hangisi bunlar arasında yer tabi tuttu. almaz? Osmanlı Devleti'ni böyle bir uygulama yapmaya A) Erzurum iten neden aşağıdakilerden hangisidir? B) Sivas D) Erzincan A) İngiltere'nin Filistin'de kurmayı planladığı İs­ C) Muş 1. E) Trabzon rail Devleti'nin oluşumunu önlemek B) Ermenileri, Müslümanların çoğunlukta oldu­ ğu bölgelere göndererek, Osmanlıcılığın uy­ 10.1. gulanmasını sağlamak C) İngiliz ordusunun Suriye ve Lübnan'a girişini D) Ermenilerin Ruslarla işbirliği yaparak Osman­ E) ordusuna zarar vermelerini önlemek Ermeni vatandaşlarını Erzincan III. Muş engellemek lI Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı başladığında Almanya'nın yanında yer almasının nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? Erzurum II. VVilson Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı başlamadan ön­ ce bir yandan İngiltere ve Fransa ile anlaşmaya çalışırken, diğer yandan Almanya ile de ilişkileri­ ni sıkı tutmaya çalışmıştır. Bu diplomatik girişim­ ler çok yoğun olmuş öyleki görüşmeler son daki­ kaya kadar devam etmiştir. IV. Bitlis A) Amerika Birleşik Devletleri'nin ve İtalya'nın İtilaf Devletleri'nin yanında savaşa girmesi V. Trabzon B) OsmanlIların Kafkas Cephesi'nde yenilgiye uğra­ Prensipleri ması sonucu Ruslar tarafından işgal edilen yuka­ Cemiyeti'nin etkilerinden korumak C) rıdaki Osmanlı şehirlerinden hangileri Edirne'den Diyarbakır’a kaydırılan 16. Kolordu'nun komuta­ nı olarak göreve başlayan M ustafa Kemal Paşa A) I ve II | 8 . Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı D evleti'nin 1. Dünya Savaşı'na girmesinin nedenleri arasında ver almaz? A) Son zamanlarda kaybettiği yerleri geri almak istemesi B) Osmanlı yönetimine egemen olan İttihat ve D) IV ve V gi önlemi almıştır? A) Mustafa Kemal'i Doğu Cephesi komutanlığı­ na atamak B) Siyasi birliğini geç tamamlayan Almanya ve İtalya'nın siyasi dengeleri değiştirmesi başlayan savaşta tarafsızlığını ilan etmek. B) Müslümanlara cihat çağrısında bulunarak se­ ferberlik ilan etmek. Çarlık Rusyası'nın Osmanlı Devleti'ne karşı var olan tarihsel düşmanlığını devam ettir­ mesi C) Çanakkale ve İstanbul boğazlarını her türlü İtilaf Devletleri'nin Osmanlı sınırları içinde yaşayan Arapları bağımsızlık vaadi ile ayak­ landırmaları Rus limanlarını bombalamasını sağlamak. gemi geçişine kapatmak. D) Goben ve Breslav adlı iki savaş gemisinin, E) 2. Doğu Anadolu'da yaşayan Ermenileri Suriye ve Lübnan'a göç ettirmek. Osmanlı iktidarını elinde tutan İttihat ve ' Terakki’nin Almanya'nın savaştan galip çıka­ cağına dair inancı Yaklaşmakta olan bir dünya savaşının farkında olan Osmanlı Devleti, yalnız kalmamak için gele­ neksel dostları İngiltere ve Fransa ile ittifak kur­ maya çalışmış ancak olumlu cevap alamamıştı. İtila f D evletleri'nin Osmanlı D evleti'nin ittifa k önerisini reddetmelerinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? 4 . - 2 Ağustos 1914 tarihli Osmanlı-Alman ittifa ­ kı, - İki Alman gemisinin Çanakkale Boğazı'na gir­ mesi, - OsmanlIların Karadeniz'de Rus donanmasına saldırması A) Osmanlı Hükûmeti'nin ittifak için savaş son­ rası toprak bütünlüğünün garanti altına alın­ masını istemesi B) I. Dünya Savaşı'nın ana gövdesinin Osmanlı toprakları üzerinde devam ediyor olması öncelikle aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır? A) İngilizlerin Kıbrıs'ı ilhak etmesine B) Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na gir­ mesine C) Osmanlı halifesinin cihat çağrısının beklenen lamak D) Balkan Savaşları'nda Osmanlı ordusunun ne­ denli güçsüz olduğunun ortaya çıkması D) İtilaf Devletleri grubunun yanında savaşa gir­ Kars, Ardahan ve Batum'un Rusya'ya ait ol­ E) olan Suriye ve Lübnan'a göç ettirmek D) Rusya ile Brest-Litovvsk Antlaşması'nı imza­ E) A) Avusturya-Macaristan'la Sırbistan arasında C) Osmanlı Devleti yönetiminin Almanya'ya duyduğu hayranlığın İtilaf Devletleri'nce bi­ linmesi C) Tehcir Yasası çıkararak Ermenileri savaş dışı ti kurma gayesi E) Kafkaslardan Rusya'ya yönelik bir cephe aç­ E) mak temesi D) Orta Asya Türkleri ile birleşerek Turan devle­ E) I ve V Osmanlı Devleti bu durum üzerine aşağıdaki han­ C) Osmanlı Devleti'nin, son dönemde bozulan ekonomisini Alman desteği ile düzeltmek is­ C) III ve IV 11. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti, Rusya ile savaşa başladığı anda Rusların Osmanlı sınır­ ları içinde yaşayan Ermenileri kışkırtarak silahlan­ dırması sonucu Ermeniler, Kafkasya Cephesi'nde Türk ordusuna karşı Rusya'nın yanında yer almış­ lar ve bölge halkını katletmeye başlamışlardı. Terakki Partİsi'nin savaşı Almanya'nın kaza­ nacağına inanması B) II ve III A vu s tu ry a -M a c a ris ta n İm paratorluğu v eiiah tı Franz F erd in a n d , 2 8 H aziran 1 9 1 4 günü S araybosna'yı ziyaretinde bir Sırp m illiy etçi­ si tarafından öldürülmesiyle başlayan I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin ilk tepkisi aşağıdakilerden hangisi olmuştur? D) İngiltere'nin, Musul ve Abadan petrollerini ele geçirmek amacıyla Basra'ya asker çıkar­ ması 1 tarafından geri alınmıştır? §* 3. duğunu onaylamak İngilizlerin, Osmanlı padişahının halife sıfa­ tıyla cihat başlatarak sömürgelerinde karışık­ lık çıkartmasından endişe duymaları etkiyi gösterememesine mesine E) İtilaf Devletleri'nin Rusya'ya yardım için Ça­ nakkale cephesini açmasına 193 - 8 . 1915-19 16 yıllarında İtilaf Devletleri ile Osmanlı İttih atçıların Kafkasları ele geçirerek Orta Asya'daki Türkleri birleştirmek istemesi, - Devleti arasında Çanakkale'de yapılan deniz ve kara savaşlarında İtilaf Devletleri'nin, Hazar Denizi'nin doğusundan hareket ederek İngiltere denetimindeki Hindistan'a saldırmak düşüncesi - I. Almanya'nın müttefiklerinden birini savaş dışı bırakarak İttifak Devletleri'ni zayıflatmak, Almanların Bakü petrollerini ele geçirmesi için OsmanlI'yı kışkırtması II. İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü ele geçirerek Osmanlı İmparatorluğu'nun baş­ I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı D evleti'nin aşağıdaki hangi cepheyi açmasına neden olmuş­ 1. kenti İstanbul'u almak, III. ekonomik durumu bozuk Çarlık Rusyası'na eko­ tur? nomik ve askerî yardım yaparak Rusya'nın sa­ B) Suriye-Filistin A) Kanal E) Hicaz amaçlarından hangilerini hedefledikleri savunu­ B) labilir? C) Henüz savaşa girmemiş olan Balkan devlet­ lerinin İttifak Grubu'nun yanında savaşa gir­ mesini önlemek A) Yalnız I B) Yalnız D) I ve C) I ve II E) I, II ve Osmanlı Devleti'nin Kanal Cephesi'ni açmasın­ da, Aşağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı sırasın­ da Almanya'nın I. Osmanlı Devleti'nin kendi ya­ nında girmesini istemesinin nedenleri arasında yer almaz? A) Osmanlı ülkesinin stratejik ve jeopolitik ko­ numundan yararlanmak Boğazlar yoluyla Rusya'ya yardım etmek B) C) Yakın Doğu ve Ön Asya petrol bölgelerinde denetim kurmak D) OsmanlIların halife unvanından yararlanarak Ekonomik bakımdan sıkıntıda olan Rusya'ya yardım ederek Avrupa'nın doğusunda Almanya'ya karşı direnişi artırmak İtilaf Devletleri'nin sömürgeleri olan Müslü­ man ülkeleri ayaklandırmak E) Mısır'ı İngilizlerden geri almak, II. İngiltere'nin, Hindistan, Avustralya ve Yeni Ze- 9. Savaşı geniş alanlara yaymak ve üzerindeki savaş yükünü hafifletmek D) İstanbul ve Boğazları ele geçirerek Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak E) I. 3. A) Karadeniz'e çıkarak Kızılordu'ya karşı sava­ şan Çarlık yanlılarına yardım etmek vaş gücünü arttırmak D) Çanakkale C) Kafkas I. Dünya Savaşı içinde ayrı bir özelliği olan Ça­ nakkale Cephesi savaşlarının nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? OsmanlIların Orta Asya Türkleri ile birleşe­ rek Turancılık düşüncesini gerçekleştirmesi­ İngilizlerin Irak'a asker çıkarmasının, ni sağlamak landa ile bağlantısını kesmek, I. III. Orta Asya Türklerini bir bayrak altında topla- g1 mak g amaçlarının hangilerinin etkili olduğu savunula­ bilir? Abadan ve Musul petrollerini ele geçirmek, I I II. Rusya'yla birleşerek OsmanlIların İran'a girip Hindistan'ı tehdit etmesini önlemek, III. OsmanlIların cihat çağrısının Araplar üzerinde etkili olmasını önlemek A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söyle­ nebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III I. Dünya Savaşı'nın başında tarafsızlığını ilan eden Amerika Birleşik Devletleri'nin İtilaf Devletleri'nin yanında I. Dünya Savaşı'na girmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Almanya ve Avusturya-Macaristan toprakla­ rında yaşayan ABD vatandaşlarının tutuklan­ maları Rusya'nın, Trablusgarp Savaşı devam ederken Osm anlı D evleti'nin Balkanlardaki topraklarını Balkan devletleri arasında paylaştırması ve bu B) devletlerin Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki bölge­ lerden hangisinde ıslahat yapılmasını istem ele­ 10. A şağıdakilerden hangisi O sm anlı İm p arato r­ rinin reddedilmesi, Balkan devletlerinin Osmanlı luğu'nun I. Dünya Savaşı'ndan önce kaybettiği Devleti'ne savaş ilan etmelerine yol açmıştır? topraklar arasında yer almaz? A) Bulgaristan B) Galiçya A) Girit B) Filistin C) Girit D) Kilikya C) Kıbrıs D) Trablusgarp E) Makedonya 2. E) Bosna-Hersek Denizaltı savaşına giren Almanya'nın sivil ABD ticaret gemilerini batırması C) Bulgaristan'ın savaştan çekilmesi üzerine Almanya'nın savaşta güç kaybetmeye başla­ ması D) Gücünü gittikçe artıran İngiltere'nin dünya li­ derliğine son verme arzusu E) 4. I. İtalya ve Almanya'nın diğer Avrupa devletle­ riyle sömürge yarışına girmeleri II. Sömürgeciliğin yerini manda ve himayeye bı­ rakması III. Faşizm ve Nazizm gibi demokratik olmayan to ­ taliter sistemlerin ortaya çıkması IV. Fransa'nın Almanlara kaptırdığı Alsas Loren bölgesini geri almak istemesi Yukarıdakilerden hangileri I. Dünya Savaşı'nın nedenleri arasında değildir? A) I ve III B) II ve IV D) I ve IV C) II ve III E) I ve II Rusya'da yönetimi ele geçiren Bolşeviklerin Avrupa'daki ABD çıkarlarını tehdit etmesi 195 5, Aşağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı'nın so­ 8 . nuçları arasında yer almaz? A) Avrupa'da Yugoslavya, I. Dünya Savaşı'nın başlamasına yol açan olay A vusturya-M acaristan Arşidükü Ferdinand ve Polonya, eşinin Saraybosna'da bir Sırp milliyetçisi ta ra ­ Çekoslo­ fından öldürülmesidir. vakya gibi yeni devletlerin kurulması Avusturya-M acaristan bu olaydan hangi devle­ B) Osmanlı ve Avusturya-Macaristan impara­ ti sorumlu tutarak önce ültimatom vermiş daha torluklarının parçalanması sonra da savaş ilan etmiştir? C) Yenilen devletlerle Çarlık Rusyası'nın yöne­ A) Rusya B) İngiltere 1. C) Romanya tim sistemlerinde önemli değişiklikler olması D) Sırbistan D) Yenilen devletlerin imzaladığı ağır antlaşma­ E) Arnavutluk ların İkinci Dünya Savaşı'nın çıkmasına or­ 3. Osmanlı Devleti'nde Osmanlıcılık anlayışı­ nın uygulama olanağının kalmadığının orta­ ya çıkması 6 . I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri karşısında yenilgiye uğrayan İttifak Devletlerince imzalanan barış antlaşmaları ile imzalayan devletler, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmemistir? A) B) Mondros - Osmanlı İmparatorluğu 1 Saint Germain - Avusturya a 1876'da padişah olan ve tahtta en uzun kalan hü­ kümdarlar arasında yer alan II. Abdülhamit aşa­ ğıdaki hangi olay sonrasında tahttan indirilmiş- III. İtilaf Devletleri'nin özellikle de Rusya'nın işinin zorlaşması durumlarından hangilerini ortaya çıkardığı savu­ nulabilir? B) Panturanizm C) Panislamizm (ümmetçilik) tir? D) Ademi Merkeziyetçilik A) II. Meşrutiyetin ilanı E) B) Çırağan Olayı C) Kanunuesasi'nin ilanı A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) Yalnız III E) I, II ve III Batıcılık 4. D) 31 M art Olayı E) savaşın Avrupa kıtasının dışına çıkarak geniş bir alana yayılması, II. mevcut cepheler genişlerken yeni cephelerin açılması, A) Osmanlıcılık 9. Almanya'nın savaşı kazanacağını ve kaybedilen toprakların geri alınacağını düşünen Osmanlı yö­ netiminin Almanya'nın da içinde bulunduğu İtti­ fak Devletlerinin yanında savaşa katılmasının, I. Özellikle A rapların İngilizlerin savaştan sonra kendilerine bağımsızlık sözü verilmesine inana­ rak Osmanlı ordularına karşı savaşmaları aşağı­ daki hangi düşünce akımının önemini kaybetti­ ğinin göstergesidir? tam hazırlaması E) Osmanlı Devlet'inin Birinci Dünya Savaşı'nda ye­ nilgisini hazırlayan nedenlerden birisi de sınırla­ rı içinde yer alan çeşitli milletlerin etkin biçimde Osmanlı Devleti ile savaşan devletlerin yanında yer almasıdır. Babıali Baskını X IX . yüzyıl sonlarına doğru büyüyen ekonomisi­ nin ve artan nüfusunun gereksinimlerini karşıla­ yacak sömürgeler bulmak için dünyaya açılm a­ ya çalışan bu nedenle de birçok yerde İngiltere olmak üzere diğer em peryalist devletlerle karşı karşıya gelmeye başlayan devlet aşağıdakilerden hangisidir? C) Triyanon - Macaristan D) Nöyyi - Bulgaristan E) Versay - Almanya A) Almanya B) İtalya C) Rusya D) Bulgaristan E) Avusturya-Macaristan 5. 2. 7. X IX . yüzyıl ve X X . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde 10. Aşağıdakilerden hangisi Çanakkale Savaşları'nın Avusturya-Macaristan ile Sırbistan arasında baş­ layan ve kısa sürede Avrupa dışına taşarak dün­ ya savaşına dönüşen Birinci Dünya Savaşı ile il­ gili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir? Birinci Dünya Savaşı başladığında tarafsız ka­ lacağını açıklayan ve kapitülasyonları tek taraf­ lı olarak kaldıran Osmanlı İmparatorluğu'nun, I. Dünya Savaşı'na fiilen katılmasına yol açan olay aşağıdakilerden hangisidir? yaşayan Slav topluluklar ayaklanarak bağımsız­ sonuçlarıyla ilgili değildir? lıklarını kazanmışlar ve Rusya'nın Slavlar üzerin­ A) İstanbul ve Boğazların işgali önlendi. A) Almanya, OsmanlIların halifelik ünvanından beklediğini bulamamıştır. ... A) Osmanlı vatandaşı olan Ermenilerin girdikleri köy ve kasabalarda Müslümanları katletmesi B) Turancılık politikasını uygulama olanağının kalmadığı anlaşıldı. B) B) deki etkinliği artmıştır. Bu durum sınırları içinde milyonlarca Slav yaşayan aşağıdaki hangi dev­ letin kendi geleceğinden endişe duymasına ne­ C) İtilaf Devletleri, Çarlık Rusyası'na istedikleri yardımı yapamadı. den olmuştur? A) İngiltere B) Prusya C) Avusturya-Macaristan D) Bulgaristan E) Sırbistan S 196 : T; •Av 2,B 3. E D) Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri askerlerin­ den yarım milyona yakın insan öldü. E) İngiliz ve Fransız donanmaları büyük kayıpla­ ra uğradı. 4. C •5..-E .6 : a 7. Savaşın sonunda İtalya'dır. en kârlı çıkan devlet İngiltere’nin 1 87 8 'te yerleştiği Kıbrıs adasını topraklarına kattığını ilan etmesi C) İttifak Devletleri arasında yer alan İtalya, ta ­ raf değiştirerek İtilaf Devletleri'nin yanında yer almıştır. C) Bulgaristan'ın savaşa girmesiyle Alman yar­ dımlarının Osmanlı Devleti'ne doğrudan ulaş­ ması D) Rusya rejim değişikliği nedeniyle savaştan çekilmiştir. D) Karadeniz'e açılan Goben ve Breslav adlı sa­ vaş gemilerinin Rus limanlarını bombalaması E) E) İttifak Devletleri içinde ilk ateşkes isteyen devlet Bulgaristan'dır. Osmanlı ekonomisini düzeltmek için Düyunu­ umumiye İdaresi'nin kurulması ç; 197 6 . I. İslam toplumlarımn teknolojik ve kültürel se- ; 9. Aşağıdakilerden hangisi Çanakkale Savaşları ile viyelerinin çağının gerisinde bulunuşu ve sö­ ilgili olarak söylenemez? mürgecilerin bunu iyi değerlendirmeleri II. A) Dünya tarihinde en yüksek kaybın yaşandığı Emperyalist devletlerin İslam dinini iyi incele­ savaşlardan biridir. yip kendi çıkarlarına uygun olarak kullanma­ B) ları İngiltere'nin Ortadoğu'daki varlığı ve etkinliği sona ermiştir. İttifak Devletleri'nin aşağıdakilerden hangisinden beklenen sonucu alamamalarına yol açmıştır? C) Osmanlı ordusunun savaş gücü ve başarısı I. Dünya Savaşı'nın uzamasına neden olmuş­ A) Osmanlı padişahının halifelik unvanının Müs- D) Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul ile Bo­ Rusya'da yaşayan Türklerin Turancılık politi­ ğazlar mutlak bir istiladan kurtulmuştur. kasının etkisiyle ayaklanmalarından E) C) Kıta Avrupası'nda yaşanan Almanya-Fransa Müttefiklerinden yardım alamayan Rusya'da Bolşevik ihtilali olmuş ve Çarlık Rusyası yıkıl­ rekabetinin Fransa'yı ikinci plana düşürme­ ile Fransa rekabetinin çatışmaya dönüşme­ - III. Osmanlı ekonomisinin Avrupa ekonomisinin uydusu haline gelmesi C) Sömürgecilik anlayışı sona erdi. Kuzeye doğru ilerleyerek Ruslarla birleşmek ve aşağıdakilerden hangisinin sonucudur? A) Genel Borçlar İdaresi (Düyunuumumiye)'nin kurulmasının Dünya barışını sağlamak için merke­ zi Cenevre'de bulunan Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) kuruldu. B) Anadolu'yu çember içine almak Partisi arasında rekabetin olmasından - tan'ı tehdit etmesini önlemek 7. I. Galiçya II. Kanal aşağıdakilerden hangisidir? A) Kanal III. Yemen B) Irak D) Makedonya IV. Makedonya C) Çanakkale E) Filistin A) I ve III D) B) II ve IV I ve IV C) 1 ve II E) II ve III 11. Bulgaristan'ın Birinci Dünya Savaşı sırasında Os­ manlI Devleti'nin yer aldığı İttifak Devletlerinin yanında savaşa girmesinin Osmanlı Devleti'ne sağladığı yarar aşağıdakilerden hangisidir? A) Sırbistan'ın Osmanlı D evleti’ne yönelik saldı­ 8. I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun katıldığı cepheler ile savaştığı devletler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşlestirilmemistir? rılarının önlenmesi Rusya'da çıkan Bolşevik İhtilali sonucu Erme­ nistan, Gürcistan ve Azerbaycan'ın bağımsız olması Sokullu M eh m e t Paşa'nın ölüm üyle Osmanlı Devleti'nin Duraklama Dönemi'ne girdiği genel kabul gören bir durumdur. X V II. yüzyıldan itiba­ ren başlayan ıslahat ve yeniden yapılanma hare­ ketleri ile X IX . yüzyılda girişilen "demokratikleş­ me" çabaları önemsenip, yöneticiler tarafından desteklenmişse de yüzeysel olmaktan öteye gi­ dememiş ve kalıcı etkiler yapamamıştır. C) Alman askerî yardımlarının Osmanlı Devle­ A) Islahatların tepeden yapılması sonucu halkın bu hareketlere katılmaması Balkan topraklarında ayaklanmaların engellenmesi ti'ne kolayca ulaştırılmasına olanak sağlama­ sı Suriye-Filistin Cephesi-İngiltere D) Rusya'nın yıkıcı ve kışkırtıcı propagandaları­ nın sona ermesi D) Hicaz-Yemen Cephesi-İngiltere ve Araplar Galiçya Cephesi-İngiltere ve Anzaklar D) Avusturya-Macaristan ile Rusya arasında Balkanlara egemen olma konusunda siyasi çekişme yaşanması 5. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden han­ gisidir? OsmanlIların B) E) Milliyetçilik akımının ülkedeki gayrimüslimler arasında hızla yayılmasının Siyasi birliklerini geç tamamlayan Almanya ve İtalya'nın Avrupa'da siyasi dengeleri de­ ğiştirmesi C) Fransızların Alsas-Loren bölgesini Alınanlar­ dan geri almak istemesi E) E) çıkan B) A) Kafkasya CepHesi-Rusya C) Irak Cephesi-İngiltere D) İngiltere ile yapılan Baltalimanı Ticaret Sözleşmesi'nin Aşağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı'nın ne­ denleri arasında yer almaz? |j (3 A) Sanayisi gelişmiş emperyalist devletlerin "S hammadde ve sömürge arayışı B) Osmanlı kuvvetlerinin müttefiklerine yardım et­ mek amacıyla savaştığı cepheler yukarıdakilerden hangileridir? 186 2 yılında Islah-ı Sanayi Komisyonu'nun oluşturulmasının C) Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla Akdeniz'in tek­ rar önem kazanmasının Osmanlı ordusunun İran'a girmesini ve Hindis­ amacıyla Osmanlı Devleti'ne karşı açtığı cephe Osmanlı Devleti'nin Avrupa mallarının istilası­ na uğraması; Osmanlı Devleti'nin dışarıya ham­ madde satan ve dışarıdan mamul mal alan bir ülke haline gelmesi II. Osmanlı Devleti’nde küçük atölyelerin kapan­ ması sonucu işsizliğin artması, dış ticaret den­ gesinin bozulması B) Avrupa ve Asya'da devletler arası dengeler bozuldu, yeni devletler kuruldu. E) 10. İngilizlerin I. Dünya Savaşı'nda, İttihat ve Terakki Partisi ile Hürriyet ve İtilaf A) Savaştan en kârlı İngiltere çıktı ve Avrupa'nın en güçlü devleti oldu. D) Osmanlı Devleti parçalandı, Hristiyan azınlık­ lardan sonra Müslüman Araplar da bağımsız­ lıklarını ilan ettiler. D) İngilizlerin Mısır'ı işgaliyle başlayan İngiltere E) X IX . yüzyılın ortalarından itibaren, I. mıştır. sinden sinden 4. tur. lümanlar üzerindeki etkisinden B) A şağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı'ndan sonra ortaya çıkan gelişmeler arasında yer al­ maz? E) Çarlık Rusya'sı ile Sırbistan bağlantısını kes­ mesi Osmanlı İmparatorluğu'nda meydana gelen aşa­ ğıdaki ayaklanm alardan hangisi Fransız Devrimi'nin yaydığı milliyetçilik akımının etkisiyle çı­ kan ayaklanmalar arasında yer almaz? A) Sırp İsyanı B) Mısır İsyanı C) Yunan İsyanı D) Eflâk İsyanı E) Bulgar İsyanı B) Sanayileşmiş Avrupalı devletlere tanınan ay­ rıcalıklar C) Divanıhümayun'un devlette gücünü ve yetki­ sini sürdürmesi D) Uygulanan toprak sisteminin feodal yapıyı güçlendirmesi E) Komşu devletlerle uzun ve yıkıcı savaşların yapılması 6 . Osmanlı Hariciye Nazırı M ustafa Reşit Paşa, M ı­ ' sır Valisi Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın ayaklan­ masını bastırmak için İngilizlerden yardım istedi. Bu yardıma karşılık olarak İngilizlere ticari bakım­ dan büyük ayrıcalıklar veren kapitülasyon siste­ mini sağlamlaştıran bir antlaşma imzalandı. 9. Bu antlaşma aşağıdakilerden hangisidir? Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyıldaki durumu ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir? A) Osmanlı Devleti ilk borç parayı Kırım Sa­ vaşı sırasında Abdülmecit zamanında İngiltere'den aldı. B) Memurların merkezden atanarak maaşa bağ­ lamasına Abdülaziz döneminde başlandı. A) El Ariş Mukavelesi 1. İngiltere, - X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti'ni Rusya'ya kar­ şı destekleyerek Osmanlı Devleti'nin toprak bü­ tünlüğünü korumaya çaba harcamış, - X X . yüzyıl başlarında Rusya ile yaptığı Reval görüşmesinden sonra bu politikasından vaz­ geçmiştir. C) Osmanlı Devleti ilk kez Paris Antlaşması'yla B) Paris Antlaşması Avrupa devletler hukukundan yararlanmaya C) Baltalimanı Sözleşmesi başladı. D) Osmanlı vatandaşlarının yönetime katılması D) Hünkâr İskelesi Antlaşması 1. M eşrutiyet döneminde gerçekleşti. Berlin Antlaşması E) E) Mecelle, 1. M eşrutiyet döneminde uygulan­ maya başlandı. 3. Avrupalı devletler X V II. yüzyılın sonlarından iti­ baren güç kaybeden Osmanlı Devleti'nin iç işle­ rine sürekli olarak müdahale etmeye başlamışlar­ dır. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin yö­ netimine kolayca müdahale etmelerini kolaylaş­ tıran en önemli nedendir? İngiltere'nin X IX . ve X X . yüzyıllarda izlediği bu politikalarla ulaşmak istediği amaç, aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Balkanlarda yaşayan azınlıkların dinsel özerk­ liğe sahip olmamaları B) A) Balkanlarda yaşayan azınlıkların bağımsızlık­ larını sağlamak B) 7. Osmanlı İmparatorluğu X IX . yüzyılda, I. Kıbrıs, II. Mısır, X IX . yüzyılda, I. III. Tunus hangilerini İngiltere'ye bırakmak zorunda kalmış­ ^ H tır? M | C) I ve II A) Yalnız 1 B) Yalnız II D) II ve III m a n lI o r d u s u n u n s a v a ş la r d a k i b a ş a r ıs ız lığ ı C) Osmanlı Devleti nüfusunun çoğunluğunun Doğu Akdeniz'deki İngiliz çıkarlarını güvence altına almak gayrimüslimlerden oluşması C) Çarlık Rusyası'nın OsmanlIlar üzerindeki is­ teklerini engellemek 10. D) Kanunuesasi'nin vatandaşlar arasında tek farkın yalnız ibadet E) m a s ın ı s a ğ la m a k E) olduğunu söylemesi. yayınlanarak meşrutiyet sistemine geçilmesi D) O s m a n lI la r ı n y e n i l i k ç a lı ş m a la r ı n ı n b a ş a r ı lı o l­ II. M ahm ut'un Müslümanlar ile gayrimüslim Batı k a r ş ı s ı n d a k e n d is in i y e n ile y e m e m iş Os­ Devletin siyasal ve ekonomik durumunda gö­ rülen bozukluklar Osmanlı Devleti ile Alman İmparatorluğu'nun JT yakınlaşmasını önlemek g II. Tanzimat Fermanı'nda Osmanlı topraklarında yaşayan Müslümanlar ile birlikte gayrimüslim E) I, II ve III halkın ırz, namus, can, mal güvenliği devletin denetimi altına alınması III. Islahat Fermanı ile ırk ve din farkı gözetilmek­ sizin herkesin devlet memurluklarına, okul ve askerî hizmetlere girebileceğinin kabul edilme­ si aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? 8 . X IX . yüzyıl ıslahat çalışmalarının istenen sonu­ A) Avrupalı devletlerin, Osmanlı Devleti'nin iç cu vermemesinde, I. yapılan ıslahatları yürütecek ve destekleyecek B) II. yeniliklere halkın katılımının sağlanamaması, B) II ve III D) 1 ve II C) Yalnız III E) I, II ve III Rusya'nın uyguladığı Panslavist politikanın A) Osmanlı Devleti'nin savaşlardaki yenilgileri­ nin önüne geçerek yıkılmasını engellemek Hristiyanlara oranla eğitim 4. B) Batılı devletlerin azınlık hakları gerekçesiyle devletin içişlerine karışmasını önlemek C) Müslüman ve gayrimüslim vatandaşlar ara­ sındaki ayrımı yok etmek düzeyinin daha yüksek olduğunun D) Osmanlı Devleti'nin vatandaşları arasında te­ nın E) D) Osmanlı Devleti'nden alacağı olan devletle­ rin Düyunuumumiye İdaresi'ni kurmalarını engellemek Müslüman olmayanların dinsel inanışlarını yerine getirmekte zorlandıklarının Osmanlı İmparatorluğu'nun X IX . yüzyılda imza ladığı, I. mel eşitlik düşüncesini sağlamaya çalıştığı­ durumlarından hangileri neden olmuştur? A) Yalnız II gisi yoktur? C) Müslümanların III. yeniliklerin keyfi olması nedeniyle aydınlar ta ­ rafından tepkiyle karşılanması işlerine karıştığının Osmanlı vatandaşlarını etkilediğinin kurumların olmayışı, 2. Osmanlı İmparatorluğu'nda X IX . yüzyılda yöne­ tim başta olmak üzere devletin tüm alanlarında yenileşme çalışmalarına gidilmiştir. Bu kadar ge­ niş çaplı yenileşme çalışmalarına gidilmesi zorun­ lu kılan nedenler arasında aşağıdakilerden han­ E) Osmanlı vatandaşlarını fark gözetmeksizin kaynaştırarak bir Osmanlı toplumu yaratmak Edirne (1829) Antlaşması ile özerklik, II. Berlin (1878) Antlaşması ile bağımsızlık kazanan devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) Sırbistan B) Yunanistan C) Karadağ D) Bulgaristan E) Arnavutluk 5. Aşağıdaki verilen eşleştirmelerden hangisi doğ­ 8 ru olarak verilmemiştir? A) Gülhane H attı Hümayunu . II. Abdülhamit'in Mebusan Meclisini kapatması ve Kanuniesasi'yi yürürlükten kaldırmasına tepki göstererek Avrupa'ya giden Ali Suavi, Namık Ke­ Vergilerin herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde alın­ mal, Ziya Paşa ve Agâh Efendi gittikleri ülkeler­ de çıkarttıkları gazetelerle istibdat rejimini eleş­ ması B) tirdiler. Islahat Fermanı Azınlıkların il genel meclis­ lerine üye olabilmelerini sağlaması C) II. M ahm ut Divanıhümayun kaldırılarak D) II. Abdülhamit Kanunuesasi olarak bilinen Aşağıdakilerden hangisi muhalif Osmanlı aydın­ İtalyanlar, Trablusgarp Savaşı'nda kıyıdan iç ke­ II. M ahm ut döneminde, larınca bu süreçte çıkarılan gazetelerden biri de­ simlere ilerleyemeyince Çanakkale istihkâmlarını I. ğildir? bombaladılar ve On İki Ada'yı işgal ettiler. II. ilköğretimin zorunlu hale getirilmesi, İtalyanlar bununla, III. Divanıhümayun'un kaldırılarak nazırlıklar ku­ rulması bakanlıkların kurulması A) Muhbir Türk tarihinin ilk anayasası­ B) Ulum D) İttihat C) Hürriyet I. E) Ceride-i havadis nın hazırlanması E) II. Meşrutiyet Osmanlı Devleti'ni barışa zorlama, II. Osmanlı D evleti'nin Trablusgarp'a denizden yardım göndermesini önleme, Bağdat-Berlin demir yolu­ nun yapımına başlanılması müsadere uygulamasına son verilmesi, gelişm elerinin eğitim , yönetim ve kişi h akla­ rı alanlarıyla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? III. Balkan uluslarını Osmanlı Devleti'ne karşı ayak­ landırma amaçlarından hangilerini hedeflediği söylenebi­ lir? * A) Yalnız I C) I ve II B) Yalnız II Yönetim Kisi Hakları A) B) C) E) I, II ve III D) II ve Eğitim D) 6 . Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyılda, I. Avusturya, i 9. II. İngiltere, ' E) | t* ■g g III. Fransa Osmanlı Devleti'nde başlatılan yenileşme (ısla­ I. B) Yalnız II D) I ve III C) Yalnız III E) I ve II X V II. yüzyılda devlet otoritesinin sağlanmaya çalışılması devletlerinden hangileriyle savaştığı söylenemez? 13 A) Yalnız I 2. hat) hareketlerinde, II. X V III. yüzyılda Avrupa'nın bilim ve tekniğini alarak Batılılaşma çabaları I. Namık Kemal Osmanlıcılık II. M ehm et Akif İslamcılık III. Ziya Gökalp Türkçülük IV. Tevfik Fikret Batıcılık V. Ömer Seyfettin Osmanlıcılık Yukarıda verilen şair ve düşünürlerin temsilcile­ ri oldukları düşünce akımlarından hangisiyle eş­ leştirme yanlış verilmiştir? III. X IX . yüzyılda yapılmaya çalışılan "yönetimde demokratikleşme" mücadelesi yüzeysel olmaktan öteye gidememiş ve kalıcı et­ A) l kiler yapamamıştır. B) II C) III D) IV E) V Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıkla­ nabilir? A) Ayrıcalıklarını kaybetmekten korkan Avrupa­ lIların engellemeleri 7. Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyılda yaptığı, I. II. B) Osmanlı Devleti l. Dünya Savaşı'nda Kafkasya C e p h e s i'n d e .......................... Kanal Cephesi'nde i s e ...............................savaşmıştır. insanları yetiştirememesi 1 8 4 0 Londra C) Islahatların Osmanlı vatandaşlarına mal edi­ 1856 Paris Yukarıdaki cümledeki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? A) İstanbul ve taşrada kız çocukları için okullar A) Ermeniler - Araplar B) lememesi III. 1878 Berlin antlaşmalarından hangileri birden fazla devletle imzalanmıştır? A) Yalnız I Eğitim sisteminin yenilikleri destekleyecek 3. B) Yalnız II D) I ve III C) II ve III E) I, II ve III X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde meydana ge­ len aşağıdaki gelişmelerden hangisi, egemenlik anlayışının değiştiğine kanıt olarak gösterilebi­ lir? ‘ açılması D) İltizam sistemi ile ortaya çıkan âyanların E) 1869 yılında Terakkiimuhadderat (Kadınların Yükselişi) adlı ilk kadın dergisinin yayımlan­ olumsuz etkileri B) Uzun süren ve yenilgilerle sonuçlanan savaş­ C) Ruslar - Fransızlar ların olumsuz etki yaratması D) Ermeniler - Ruslar E) Ruslar - İngilizler İngilizler - Fransızlar ması C) Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesi D) Meşrutiyetin ilan edilmesi E) İlk kez Avrupa'ya öğrenci gönderilmesi 203 1 8 5 6 Paris Antlaşması'nın aşağıdaki maddelerin­ den hangisi İngiltere ve Fransa'nın Akdeniz'deki 9. X IX . yüzyılda, I. çıkarlarını korumaya yöneliktir? A) Rusya, Karadeniz kıyılarında tersane ve do­ Rusya'nın sıcak denizlere inme politikasını sür­ dürmesi II. Süveyş Kanalı'nın açılması, III. Orta Doğu'nun hammadde kaynaklarının orta­ ya çıkması nanma bulundurmayacak B) Osmanlı Devleti, Avrupa devleti sayılacak C) Karadeniz, tüm devletlerin ticaret gemilerine açık olacak durumlarından hangilerinin Osmanlı Devleti'nin parçalanmasını hızlandırdığı savunulabilir? A) YalnızI B) Yalnız II 1. I. D) II ve III hatlar yapacak E) E) I, II ve III 10. X IX . yüzyıl sonları ve X X . yüzyıl başlarında Os­ manlI Devleti'nin genel nüfusu azalırken ülke sı­ nırları içindeki Türk nüfusta önemli bir artış göz­ lenmektedir. II. Bulgarların bağımsız bir devlet kurmaları, lenemez? III. Arapların, İngilizlerle işbirliği yapması A) 31 M art Olayı'nın meydana gelmesi A) Yalnız I D) Bu duruma, I. gelişmelerden hangisinde Fransız İhtilali'nin ge­ tirdiği düşüncelerin etkili olduğu savunulamaz? III. köylerden kentlere göçlerin yaşanması A) Sırp ayaklanmasının çıkması gelişmelerinden hangilerinin neden olduğu söy­ lenebilir? B) II ve III 2. C) I ve II B) Yalnız II D) I ve III gelmesi E) I, II ve III 2 t fl III. gümrük vergileri E) I, II ve III Basın yayın özgürlüğünün getirilmesi öşür, II. haraç ve cizye, C) I ve II gelir kaynaklarından hangilerinin X IX . yüzyılda önemli ölçüde azaldığı savunulabilir? D) Kanunuesasi'nin ilan edilmesi Mebusan Meclisi'nin açılması 11. Osmanlı Devleti, Kırım Harbi'nden sonra Avru­ p a lI devletlerden aldığı borçları ödeyemeyince, alacaklı devletler Düyunuumumiye İdaresi'ni kur­ dular. Osmanlı Devleti'nin maden, orman, tütün, tuz, gümrük gibi en önemli gelir kaynaklarına el koydular. 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı ile gay­ A) Yalnız I D) B) Yalnız II II ve III C) I ve II E) I, II ve III devlet memuru olabilme, II. kendi okul ve hastanelerini açabilme, III. belediye ve il meclislerine üye olabilme O hakları tanınmıştır. Bu hakların hangilerinin Osmanlıcılık düşüncesi­ ne uygun olduğu savunulabilir? Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III I ve II E) i, II ve III . İnsan hakları düşüncesinin gelişmesinde, İngiltere'de Magna Carta, . II. ABD'de İnsan Hakları Bildirgesi, III. Fransız İhtilali'nden sonra yayınlanan İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi j Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­ si değildir? önemli bir yere sahiptir. A) Osmanlı Devleti'nin ekonomik bağımsızlığını kaybettiğinin Buna göre ulaşılabilecek en genel yargı aşağıdakilerden hangisidir? B) Osmanlı Devleti'nin uluslararası saygınlığının azaldığının C) Avrupalı devletlerin Osmanlı kontrolleri altına aldıklarının ekonomisini D) Osmanlı Devleti'nin bütçe gelirlerinin azaldı­ ğının E) D) 5 I. rimüslimlere, A) D) Hükümetin, parlamentoya hesap verir hale Osmanlı Devleti'nin; I. M ehm et Ali Paşa'nın ayaklanması A) Yalnız I I. C) Mebusan Meclisi'nin açılması E) C) Yunanistan'ın bağımsız olması E) B) Yalnız II B) Yeni partilerin kurulması Osmanlı Devleti'nin büyük toprak kayıpları ya­ şaması, II. Balkanlar ve Kafkaslardan çok sayıda Türk ai­ lenin Anadolu’ya göç etmesi, Osmanlı Devleti'nde meydana gelen aşağıdaki mokratikleşme sürecine olumlu katkı yaptığı söy­ gelişmelerinden hangileri Osmanlıcılık düşünce­ sinin etkisini kaybettiğine kanıt olarak gösterile­ bilir? Osmanlı Devleti, Eflâk ve Boğdan'a ayrıcalık­ lar tanıyacak II. M eşrutiyet Dönemi'nde ortaya çıkan aşağıda­ ki gelişmelerden hangisi Osmanlı Devleti'nin de­ Girit parlamentosunun Yunanistan'a katılma kararı alması, Cilveli D) Osmanlı Devleti, Hristiyan halk lehine ısla­ 4. X X . yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti'nde, Avrupalı devletlerin sanayileşme konusunda Osmanlı Devleti'ne yardım ettiklerinin 3. Osmanlı Devleti'nde X IX . yüzyılda meydana ge­ A) Anayasal düzene Yakın Çağ'da geçilmiştir. len, I. Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulması, B) İnsan hakları düşüncesinin gelişimine değişik toplumlar katkı yapmıştır. II. Avrupalı devletlerden borç para alınması, III. Dömeke Meydan Savaşı'nda Yunan ordusunun yenilgiye uğratılması C) İnsan hakları düşüncesi ilk olarak İngiltere'de gelişmeleri, aşağıdakilerden hangisinde verilen sıraya göre gerçekleşmiştir? D) İnsan hakları düşüncesinin oluşumuna Doğu A) E) I, II, III B) I, III, II D) III, I, II C) II, I, III E) II, III, I ortaya çıkmıştır. uygarlıklarının katkısı olmamıştır. İngilizler demokrasinin öncüsü rolünü oyna­ mışlardır. İtalya ve Almanya siyasal birliklerini X IX . yüzyı­ 9. Sanayi İnkılabı'nın olumsuz etkilerini gidermek lın sonlarına doğru tamamlamışlar ve hızla sana­ için kurulan Islah-ı Sanayi Komisyonu, esnafla­ yileşmişlerdir. rın birleşerek şirketleşmesini önermiştir. Bu gelişmenin Avrupa'da, Bu öneri öncelikle aşağıdakilerden hangisine yö­ neliktir? I. siyasal güç dengelerinin değişmesi II. Avrupa devletleri arasında ittifakların oluşma­ sı, A) Sermaye yetersizliğini gidermeye III. sömürgecilik yarışının hızlanması B) durumlarından hangilerine neden olduğu savu­ nulabilir? C) Esnafın hammadde ihtiyacını karşılamaya A) Yalnız I B) Yalnız II 7. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tam amlayınız. Ülkede güven ortamını sağlamaya E) i, II ve III 10. X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinde l.'de verilenin, ll.'ye or­ tam hazırladığı savunulamaz? Osmanlı Devleti'nde X IX . yüzyılda, I. ETKİNLİK - 1 D) Kapitülasyonları kaldırmaya C) Yalnız III E) D) I ve II İstihdamı artırmaya 1. Osmanlı Devleti'nden bağımsız olmak için ayaklanan ilk to p lu lu k ............................ 'dır. 2. Sırplar, ......................... Antlaşması ile ayrıcalık, ............................. Antlaşması ile özerklik, ...........................Antlaşması ile bağımsızlık kazandılar. 3. Rum ayaklanmasının çıkmasında ............................................... Senediittifak'ın yapılması, I. II. Tanzimat Fermanı'nın Hukuk devleti an­ ilan edilmesi layışının başlaması Milliyetçilik ayaklan­ Osmanlı sınırlarının malarının yaygınlaş­ daralması II. İlk kâğıt paranın basılması, A) III. Halkın yönetime katılmaya başlaması IV. Mecelle'nin hazırlanması V. Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulması gelişmelerinden hangisi kronolojik olarak en son meydana gelmiştir? A) B) II C) III D) IV B) ması C) .............................. cemiyetinin çalışmaları etkili olmuştur. 4. Osmanlı Devleti, Mısır sorununun çözümünde İngiltere'nin desteğini almak için İngiliz tüccar­ lara geniş ayrıcalıklar s ağ la ya n ..........................................................................imzaladı. II. M ahm ut i l e .............................. arasında im zalan an................................................sözleşmesi ile ilk 5. Kırım Savaşı A vrupa'dan ilkkez E) V getirdiği milliyetçilik akımı ve kez padişahın mutlak otoritesi sınırlandırılmıştır. borç para alınması D) Islahat Ferm anı'nın A zın lıkların ayak­ ilanı lanmalarının sona 6 . Yeniçeriler bir süre sonra bu ocağın kapatılmasına neden oldular. Bunun üzerine II. Mahm ut, ermesi E) Kanunuesasi'nin ilanı II. M ahm ut, kaldırılan Nizamıcedit Ocağı'nın yerine, ........................................... Ocağı'nı kurdu. ................ Ocağı'nı kurdu. M e b u s a n M e c lisi'nin toplanması 7. I. Yeniçeri Ocağı'nın kaldı­ II. Mahmut .............................................. ile sağlanmıştır. rılması II. T a n zim a t F e rm a n ı'n ın Abdülmecit 8 ilan edilmesi İlk defa bir Osmanlı pa­ III. Abdülaziz dişahının Avrupa'ya git­ mesi IV. II. Abdülhamit Son devlet A) Sırbistan Yunanistan K a n u n u e s a s i'n in ilan B) Yunanistan Arnavutluk edilmesi C) Yunanistan Bulgaristan Yukarıda verilen padişahların karşılarındaki özel­ D) Sırbistan Romanya liklerden hangisi doğru olarak verilmemiştir? E) Bulgaristan Romanya A) B) II C) III •3'. -O 206 İlk devlet D) IV E) V Osmanlı Devleti ilk dış borçlanmayı ..................... Savaşı sırasında .............................. 'den yap­ mıştır. 9. H alkın y ö n e tim e k a tıl­ V. Mehmet Reşat . 11. Balkanlarda Osmanlı Devleti'nden ayrılarak ba­ ğımsız olan ilk ve son devletler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? ması V. Osmanlı Devleti'nde kanun kuvvetinin, padişahın iradesinin önüne geçmesi 1869 yılında Süveyş Kanalı'nın açılması...........................limanlarının yeniden önem kazanması­ nı s a ğ la rk e n ,........................... stratejik önemini de artırmıştır. 10. Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki son toprağı olan ..................................... pılan savaştan s o n ra 11. Antlaşması'yla elden çıkmıştır. M ustafa Kemal I. Dünya Savaşı'nda sırasıyla cephelerinde görev yapmıştır. İtalyanlar ile ya­ «s » ETKİNLİK - 2 BEN KİM İM? Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız. Doğru ETKİNLİK - 3 1. Tanzimat Fermanı'nın ilanına onay verdim. Islahat Fermanı benim zamanımda ilan edildi. Osmanlı ül­ 1. kesinde İzmir-Turgutlu arasında ilk demir yolu hattını Yeniçeri Ocağı, II. M ahmut zamanında kaldırılmıştır. yaptırdım. Ben Kimim? 2. Osmanlı Devleti'nden bağımsız olmak için ayaklanan ilk azınlık Rumlar- 2. Dönemimde birçok ilke imza attım . Askerî amaçlı nü­ fus sayımı, ilk resmî gazete, Avrupa'ya öğrenci gön­ dır. derilmesi, İstanbul'da ilköğretimin zorunlu hale geti­ 3. Sark meselesi (Doğu sorunu) deyimi ilk kez Viyana Kongresi'nde ifade rilmesi bunlardan bazılarıdır. Ben kimim? edilmiştir. 3. 4. Fransızların Mısır'ı işgali üzerine buraya giden gö­ M ehm et Ali Paşa ayaklanması bir iç sorun olarak başlamış, zamanla nüllüler arasındaydım. Bir süre sonra Mısır valiliğine uluslararası bir sorun hâline gelmiştir. atandım. Yeni sulama kanalları yaparak üretimi artır­ dım. Modern bir donanma ve ordu kurdum. Yunan 5. Osmanlı Devleti'nde gayrimüslimler, Islahat Fermanı ile devlet memuru ayaklanmasının bastırılmasında önemli rol oynadım. olma hakkını elde etmişlerdir. Ancak M ısır valiliğine ek olarak istediğim Suriye ve Girit valiliği verilmeyince Osmanlı Devleti'ne ayak­ . 6 7. II. M ahm ut, Avrupa'ya giden ilk Osmanlı padişahıdır. lanma ettim . Ben kimim? 1876 yılında ilan edilen Kanunuesasi, Türk tarihinin ilk yazılı anayasası­ 4. dır. 8 . III. Selim tahttan indirilince onu tekrar tahta geçir­ mek için İstanbul'a geldim. Ancak III. Selim öldürü­ lünce, şehzade M ahm ut'un padişah olmasını sağla­ I. ve II. M eşrutiyet, II. Abdülhamit döneminde ilan edilmiştir. dım. II. M ahm ut'a sadrazamlık yaptım. Âyanlarla, II. 9. Osmanlı Devleti ilk dış borçlanmayı Mısır sorunu (Kavalalı M ehm et Ali M ahm ut arasında Senediittifak Sözleşmesi'nin imza­ Paşa ayaklanması) sırasında yapmıştır. lanmasını sağladım. Ben kimim? 5. 10. Ziya Gökalp, M ehm et Emin Yurdakul ve Ömer Seyfettin, Türkçülük dü­ şüncesinin önemli temsilcilerindendir. Avrupa'ya giden ilk Osmanlı padişahıyım. Hazine zor durumda olduğu için en büyük dış borçlanma benim . dönemimde yapıldı. Donanmayı sayıca dünyanın en 11. Osmanlı Devleti'nde ilk resmî gazete Tercümanıahval'dır. büyük filolarından biri haline getirdim. Beylerbeyi ve Çırağan saraylarını yaptırdım. Ben kimim? 12. Mustafa Kemal, ilk askerî başarısını Trablusgarp Savaşı'nda İtalyanlara karşı elde etti. 13. Arnavutluk, I. Balkan Savaşı sonunda bağımsızlığını ilan etti. 14. Ermeni tehciri, I. Dünya Savaşı sırasında yaşanmıştır. * ETKİNLİK - 4 YAZILI S IN A V A HAZIRLIK BULMACA 3 5 1. II. M ahm ut döneminde yönetim ve askerlik alanında yapılan ıslahatlar nelerdir? 2. Sırpların bağımsızlık sürecini yazınız. 3. Rum Ayakianması'nın nedenleri nelerdir? 4. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa niçin ayaklanma etmiştir? 8 Aşağıdaki soruların cevaplarını kutucuklara yazınız. 1. Başkanlığını Ahm et Cevdet Paşa'nın yaptığı bir komisyon tarafından hazırlanan Osmanlı me­ deni kanunu 2. 1828 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra imzalanan, Sırpların özerklik. Yunanların bağımsızlık kazandığı antlaşma 3. İlk Osmanlı anayasası 4. Devletin dağılmasının ancak ırk, dil ve din ayrımı yapılmaksızın bütün toplulukların yönetime ortak olmasıyla sağlanabileceğini savunan düşünce 5. 6 210 5. Tanzim at Fermanı'nın önemi nedir? . Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasına verilen isim 7. 8 Türkler tarafından çıkarılan ilk özel gazete Yunan ayaklanması sırasında Osmanlı donanmasının yakıldığı yer . Çok sayıda Türk temsilciliğine saldırarak birçok diplomatı şehit eden Ermeni terör örgütü 211 6. Kırım Savaşı'nın neden ve sonuçları nelerdir? 7. 11. 31 M art Olayı nedir? Sonuçlarını yazınız. 12. Dağılmayı önleme çabalarından Osmanlıcılık ve Türkçülük hakkında bilgi veriniz. 13. Trablusgarp Savaşı'nın neden ve sonuçları nelerdir? 14. Almanya'nın Osmanlı Devleti'ni I. Dünya Savaşı'nda kendi yanında savaşa sokmak istemesi­ Düyunuumumiye İdaresi nedir? Niçin kurulmuştur? 8 . Ermeni sorunu nasıl ortaya çıkmıştır? 9. I. M eşrutiyet'in ilanının amaçlarını belirtiniz. 10. II. M eşrutiyet'in ilanına neden olan gelişmeler nelerdir? nin nedenleri nelerdir? 15. Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti'ne olumlu ve olumsuz etkilerini yazınız. 16. S. M ustafa Kemal, I. Dünya Savaşı'nda hangi cephelerde savaşmıştır? ÜNİTE ETKİNLİK - 2 1. BEYLİKTEW DEVLETE 11 ETKİNLİK - 1 17. 1. Söğüt, Domaniç 2. Pelekanon 3. Niğbolu, Sultanıiklimirum 4. Fetret Devri, Mehmet Çelebi 5. şehzade, lala İngiltere, X IX . yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü savunmuş­ tur. Niçin? . 6 Y 3. Y 8 D 12. D 13. Y D 4. D 5. . D 9. Y 10. Y 14. D 15. D Y ETKİNLİK - 3 1. ulufe Veziriazam . Şeyhülislam 2 Karesioğulları 7. . 7. 2 . D 6 (1300-1453) D 3. Beylerbeyi 4. Kapan emini 5. Subaşı . has, zeamet, tımar 8 9. âdetiağnam 10. kapan hanı ETKİNLİK - 4 1. C 2. E . F 7. D 6 3. G 4. B 5. A ETKİNLİK - 2 1. 18. Süveyş Kanalı'nın açılmasının Mısır'ın uluslararası ilişkilerdeki konumuna etkisini belirtiniz. 6 Y 2. D 3. . Y 7. D 8 11. D 12. D D 4. Y 5. . D 9. Y 10 13. Y ' I " III. Ü N İT E Arayış Yılları ETKİNLİK - 3 1. D 2. F 3. . C 7. İ 8 6 19. Aşağıdaki kavram ve olayları açıklayınız. E 4. A 5. . H 9. I 10. İS. Ü N İT E a) Batıcılık DÜNYA GÜCÜ: OSMANLI DEVLETİ b) Milletisadıka (1453-1500) ETKİNLİK - 1 1. 2. Celali ayaklanmaları 3. tarımsal, tımarlı asker 4. papa, Kutsal İttifak 5. Avusturya, İran, Celali 6 d) Vakayıhayriye ETKİNLİK - 1 1. 2 e) Meclisimebusan veziriazama . seyfiye, ilmiye, kalemiye 3. eyaletler 4. ahilik, lonca 5. skolastik, pozitif 6 . 7. 8 . Çaldıran, Turnadağ, Dulkadiroğulları 1 55 5, Amasya Don-Volga 9. Kanunname-i Âli Osman 10. endülüjans, aforoz . Girit'in 7. Zitvatorok, eşit, cesar (imparator) . İstanbul, Azak, Karadeniz'e 9. İltizam, mültezim, mukataa 8 c) Restorasyon Dönemi olumsuz, gümrük 10. Tarhuncu Ahmet Paşa 11. Cülus bahşişi, İstanbul 12. Uyvar, Uyvar ETKİNLİK - 2 1. 6 D . Y 11 D . Y 3. 7. Y 8 12. Y 13. D 2 D 4. D 5. . D 9, Y 10. D 14. D 15. D D ETKİNLİK - 3 6. Sekbanıcedit - Eşkinci 1. III. Ahmet 7. Tanzimat Fermanı 2. Koçi Bey 3. II. Osman 4. IV. Murat 5. Tarhuncu Ahmet Paşa 8. Kırım - İngiltere 9. Akdeniz - Mısır'ın 10.Trablusgarp - Uşi 11. Çanakkale - Doğu (Kafkasya) - Suriye ETKİNLİK - 2 IV. ÜNİTE 1. D 2. Y 3. D 4. D 5. 6. Y 7. D 8. D 9. Y 10. D 11 . Y Avrupa ve Osmanlı Devleti (XVIII. Yüzyıl) 12 . D 13. D ETKİNLİK - 3 ETKİNLİK - 1 1. Abdülmecit 2. II. Mahmut 1. sürekli 2. Küçük Kaynarca, savaş tazminatı 3. Kavalalı Mehmet Ali Paşa 3. ABD 4. Alemdar Mustafa Paşa 4. olumsuz 5. Abdülaziz 5. Meternik 6. Nizamıcedit ETKİNLİK - 4 7. Sait Mehmet, İbrahim Müteferrika 1. MECELLE 8. Patrona Halil 2. EDİRNE 9. Yaş 3. KANUNUESASİ 10. Kabakçı Mustafa 1m 4 . OSMANLICILIK 11. Makyavelizm | 5. TERCÜMANIAHVAL 12. İsçi ETKİNLİK - 2 VAKAYIHAYRİYE 7. NAVARİN 8. ASALA I. D 2. D 3. Y 4. D 5. 6. D 7. D 8. Y 9. D 10. D 12. Y II. D 6. Y ETKİNLİK - 3 1. A 2. D 3. F 4. B 5. 6. D 7. B 8. G 9. F 10. E V. ÜNİTE En Uzun Yüzyıl (1700-1922) ETKİNLİK - 1 1. Sırplar 2. Bükreş - Edirne - Berlin 3. Fransız İhtilali'nin - Etnikieterya 4. Baltalimanı Antlaşması 5. âyanlar - Senediittifak C 14. D D