coğrafi veri yönetimi çorum belediyesi postgıs uygulaması

TMMOB COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ KONGRESİ 2009
02-06 Kasım 2009, İzmir
COĞRAFİ VERİ YÖNETİMİ ÇORUM BELEDİYESİ POSTGIS
UYGULAMASI
M. N. Burhan1
1
ÇORUM BELEDİYESİ, Bilgi İşlem Müdürlüğü, [email protected]
ÖZET
Coğrafi Verilerin toplanması, analizi ve sunumu nekadar önemli ise coğrafi verinin güncel şekilde saklanması, paylaşılması,
yedeklenmesi, çoklu ortamlarda kullanılabilmesi için spatial veritabanlarının kullanımı da o derece önemlidir. Özellikle Kurumsal
coğrafi bilgi sistemlerinin hazırlanması veritabanı tasarımı ile başlamalıdır. Veriler uluslararası kabul görmüş standartlarda
saklanmalıdır. Bu sayede kurum içinde kullanılacak CBS yazılımları konusunda sınırsız bir özgürlük sağlanmakta, yerli ve yabancı
yazılımlar yetenekleri doğrultusunda farklı kurumsal çözümler sunabilmektedir.Çorum Belediyesi GeoWEB 2.0 diye adlandırılan
mimariye uygun şekilde Kent Bilgi Sistemi tasarlamış ve hayata geçirmiştir. Projede yerli Citysurf Globe yazılımı ve vektör verinin
saklandığı açık kaynak kodlu PostgreGIS veritabanı kullanılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Coğrafi, Veritabanı, Belediye, 3B, Postgre GIS
ABSTRACT
GEOGRAPHIC DATA MANAGEMENT ÇORUM MUNICIPALITY OF POSTGIS SAMPLE
Collection of geographic data, analyses of geographic data and showing of geographic data is important. But recording geographic
data in spatial database is more important than visual face of data. Especially setting geographich information system in goverment
agencies which they have to update these data very often. Saving data in spatial database with international rules provides to us
freedom on geographic information system softwares. So users can run any GIS tools and GIS software which they are useful their
special solutions, it is not important if the software national or international. Çorum Municipality has desinged geographic information
system by GeoWEB 2.0. Turkish software Citysurf Globe and open source code database Postgre GIS are used in the project.
Keywords: Geographic, Spatial Database, Municipality, 3D, Postgre GIS
1. COĞRAFİ VERİ YÖNETİMİ ÇORUM BELEDİYESİ POSTGIS UYGULAMASI
Coğrafi Bilgi Sistemi yazımları her geçen gün çeşitlilik kazanmakta farklı çözümler sunmaktadır. Kurumların Coğrafi
bilgi sistemi ihtiyaçlarının kaşılanmasında tek yazılım yeterli olamamaktadır. Birden çok yazılımın kullanıldığı
kurumlarda ise entegrasyon ve güncellemeler sıkıntı doğurmaktadır. Mekansal veritabanlarının kullanımı bu problemin
çözümünde önemli rol oynayabilir. Özellikle Kurumsal coğrafi bilgi sistemlerinin hazırlanması, diğer bilgi sistemlerinin
hazırlanmasında olduğu gibi veritabanı tasarımı ile başlanmalıdır. Veriler uluslararası kabul görmüş standartlarda
saklanmalıdır.
Ülkemizde Coğrafi Bilgi Sistemi denilince hangi yazılım kullanıldığı, hangi Coğrafi Bilgi Sistemi analizleri yapıldığı
konuşulmaktadır. Eğer Yapılacak Coğrafi Bilgi Sistemi Belediye,Valilik ...vs gibi sürekli verinin değiştiği,
güncellemelerin farklı birimlerden hatta internet üzerinden yapılması gerektiğinde; veritabanı seçimi ve tasarımı coğrafi
analizlerin yapılmasından daha önemli bir hal almakta. Dosya (file sistem: .shp, .ncz, .tab ... gibi ) formatlarının
kullanımı ile yapılan sistemler, kurumsal çözüm sağlamamaktadır. Coğrafi veriler Mekansal veritabanları olan SDO,
SDE, PostGIS ... gibi formatlarda saklanmalıdır. Mekansal veritabanı kurgusu doğru şekilde yapıldıktan sonra ;
•
Kurum içinde kullanılacak CBS yazılımları konusunda sınırsız bir özgürlük sağlanmakta,
•
Yerli ve yabancı yazılımlar yetenekleri doğrultusunda farklı kurumsal çözümler sunabilmekte,
•
Öznitelik verileri ile daha profosyonel ortamda entegrasyon yapılabilmekte,
•
Eşzamanlı veri güncelleme desteği sağlanabilmekte,
•
GeoWEB 1.0 ve GeoWEB 2.0 kurgusuna uygun şekilde 2B veya 3B ortamda coğrafi verileri İnternet
ortamında sunabilmekte,
•
Çok fazla sayıda (10 milyonlar) cografi veri tek tabloda tutulabilmekte,
•
Veri formatındaki değişimler sebebi ile oluşan uyum sorunları en aza inmekte,
•
Yedek alınması, arşivlenmesi daha kolay yapılabilmektedir.
Coğrafi Veri Yönetimi Çorum Belediyesi PostGIS Uygulaması
1.1
Türkiye’de Birçok Belediyedeki Mevcut Durum
Şekil 1: Türkiye’deki çoğu belediyedeki mevcut durum,
Coğrafi veriler dosyalarda, sözel veriler veritabanında tutulmaktadır.
Coğrafi veri formatlarının bazıları ;
•
Öznitelik verisi tutmayan dosya formatları ( Ncz , Dwg, xyz ..)
•
Öznitelik ve coğrafi veriyi birlikte tutan uluslararası kabul görmüş dosya formatları. Bu formatlarda eşzamanlı
veri güncelleme mümkün olmamaktadır. (*.SHP, *.TAB, *.MİF )
•
Coğrafi verileri yalnız kendi yazılımı tarafından güncellenebilen, coğrafi indeksleme yapılamayan fakat
veritabanı ortamında SQL kullanabilen çözümler. (Netcad mekansal)
1.2 İdeal Veritabanı kurgusu
Şekil 2: İdeal veritabanı kurgusu
•
Tüm veriler tek yerdedir.
•
İşletme ve yedekleme maliyeti düşer.
•
Veritabanının coğrafi indeksleri kullanılır.
•
Veri sayısı arttıkça performans düşmez.
•
Uluslararası kabul görmüş teknolojidir.
•
Üzerinde çalışacak coğrafi bilgi sistemi uygulamalarında çeşitlilik vardır.
•
Veritabanı kurgusu dökümante edildiğinde yerli ve yabancı yazılımlar ve sağladıkları nesneler ile çok çeşitli
uygulamalar bir bütünlük içerisinde geliştirilebilir.
M. N. Burhan
1.3 Veritabanı mı önemli, CBS yazılımı mı ?
Bilindiği üzere Mernis veritabanı üzerinde çalışan onlarca uygulama var. Bu programların alternatifi baştan hazırlamak
istense ülkemizde binlerce programcı bunu yapabilir. Oysa veritabanının içeriğinin yeniden oluşturulması hemen hemen
imkansız. Aynı durum coğrafi veriler için de geçerli.
Şekil 3: Veritabanının yazılımlardan önemli olması
CBS Yazılımları her geçen gün daha görsel, topolojik analizlerde daha yetenekli hale gelmekteler. Mekansal veriler ile
analiz yapmak, bu analizler ile yönetimsel çözümler sağlamak için Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımına sağlıklı, tekniğine
uygun, güncel veri akışının sağlanması gereklidir.
Şekil 4: Kurumların mekansal veritabanına veri akışı.
Tablo 1: Mekansal veri üreten işleyen ve sunan bilinen bazı yazılımlar.
CBS Yazılımları
Uygulama Yazılımları
•
Netcad,Esri, Mapinfo, Quantum GIS
•
•
•
Projeye yönelik özelleştirilmiş
coğrafi bilgi sistemi analizleri
Total Station veri girişi
18. Madde Uyulaması
İmar Planı Çizimi
Web Tabanlı Yazılımlar
Citysurf Globe, Google Earth,
Skyline,ArcIMS,
ArcExplorer
Coğrafi verilerin tutulduğu mekansal veritabanlarında veriler; veritabanının kullandığı indekslemeler ile yapılmakta.
Coğrafi verilerin çağrılması, bulunması gibi Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımlarının çok sık kullandığı algoritmalar en hızlı
şekilde mekansal veritabanı tarafından servis edilebilmekte. Eş zamanlı güncellemelere ve yüzlerce isteğe eş zamanlı
cevap verebilmektedir. Temel coğrafi veriler olan Alan, Nokta ve çizgi objelerinin saklanması belli standartlarda
olmaktadır. Yeni teknolojilerin entegrasyonu için harcanacak emek en aza inmektedir. ‘A’ yazılımının 2000 yılı
formatı, ‘B’ yazılımının 2006 yılı formatı gibi konular ortadan kalkacaktır.
Performans açısından shp file ve postgis karşılaştırması yapılsa ne sonuç alınırdı? Bu konuda test yapmaya başlamadan
test yapılacak ortamın koşulları konmalıdır. Bu sebeple bildiride test değerlerine girmeyeceğim sadece koşullara
değineceğim. Öncelik shp file Esri kökenli olduğu için diğer üretici yazılımlara göre Esri yazılımları daha verimli
olabilir. Esri ve Postgis formatlarının geliştirilmesine hiç katkı vermeyen bir firma ürünü üzerinden bu test yapıldığında
bile yazılım mimarisini, algoritma, derleyicinin ve işletim sisteminin anlık performans birer faktördür. Bunların dışında
testin yapıldığı coğrafi veri türleri ve topolojik analizler arasında performans farkı olabilir. Kısacası bu testin yapılması
ilgili formatı sahiplenen kurumları katkıları ile ancak yapılabilir.
Bazı tematik sorgular aslında veri yönetiminde ençok bilinen SQL sorgulama diline karşılık gelmekte. Burada Coğrafi
Bilgi Sistemi programları ile yapılan topolojik analizleri hariç tutmak gerekiyor. Coğrafi nesneler ile yapılan analizler
(Tampon, Kısayol, Overlay...) ve görselleştirmeler Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımları ile sağlanmak zorundadır.
Coğrafi Veri Yönetimi Çorum Belediyesi PostGIS Uygulaması
1.4 Yapılan çalışmada elde edilen sonuç
Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımlarının gösterdiği (sunduğu ve işlediği) verilerin standart olması ve benzer yazılımlar
tarafından kabul görmesi çok önemlidir. Open GIS bu amaçla ortaya çıkmış kavramlardan birisi. Verilerin sunumu ile
ilgili standartlardan önce verilerin saklanması konusundaki standartlar ülkemiz açısından çok daha acildir. Kuruma ait
CBS kurgusuna veritabanı tasarımı ile başlanmalıdır. Veri dönüşüm formatı için yapılan çalışmaların bir benzeri
verilerin güncel saklanması için de yapılmalıdır. Yerli ve yabancı yazılımların destekleyeceği veri standardına
geçilmesindeki gecikmeler, ülkemiz açısından ciddi maddi ve işgücü kaybına yol açmaktadır. Örneğin belediyeler için
standart verilere (yol,parsel,bina...) ait tablo ve kolon standartları oluşturulmalı ve yasallaştırılmalıdır. Hatta bu veriler
merkezi bir sunucuda ülkenin tamamı kendi görev bölgesini editleyebilecek mekanizmayı kurmak günümüzde zor
değildir.
Kullanılan Yazılımlar
Yetkiler doğrultusunda web tabanlı
güncelleme yapabilen Citysurf Globe
Yazılımı
Açık kaynak kodlu Quantum GIS Desktop
yazılımı
Netcad 5.0 GIS Desktop yazılımı
Şekil 4: Çorum Belediye’sinde mevcut veritabanı kurgusu
Çorum Belediyesi GeoWEB 2.0 diye de adlandırılan mimariye uygun şekilde Kent Bilgi Sistemi tasarlamış ve hayata
geçirmiştir. Sistemde internet üzerinde coğrafi veri güncelleştirmesi yapabilen, internet tabanlı 3B sunum yapan, her
tematik katmanın ayrı yetkilendirilebildiği yerli Citysurf Globe yazılımı ve vektör verinin saklandığı açık kaynak kodlu
PostGIS veritabanı kullanılmıştır. Bunlara ilaveten yerli Netcad 4.0, Quantum GIS ve Globalmapper yazılımlarına yer
yer ihtiyaç olmaktadır.
Türkiye'de görev yaptığım belediyeler ve kamuya CBS hizmeti veren özel sektör kuruluşlarında edindiğim tecrübe ve
gözlemlerim doğrultusunda, veri yönetiminin ne kadar önemli olduğunu, bildirimde değinmek istedim. Coğrafi veriler
profosyonelce tasarlanmış mekansal veritabanlarında saklanırsa; yönetilmesi, güncellenmesi, performansı, arşivlenmesi,
uygulama yazılımlarında esneklik, şefaflık, kullanıcı logları çok daha sağlıklı olacaktır.
KAYNAKLAR
URL 1, Postgre GIS İnternet Sitesi,
http://postgis.refractions.net/ 15 Eylül 2009.
URL 2, Citysurf Globe yazılım üretici, Piri Resi Bilişim İntenet Sitesi, http://www.citysurf.com.tr/ 15 Eylül 2009
URL 3, Çorum Belediyesi, Kent Bilgi Sistemi İntenet Sayfası, http://kbs.corum.bel.tr/ 15 Eylül 2009