düzenlemelerle alınacak önlemlerin ekonomik ve sosyal

— 3 —
düzenlemelerle alınacak önlemlerin ekonomik ve sosyal kalkınma hedefleriyle uyumlu olması gereği ifade edil­
miştir.
Madde 2. — Kanunun kapsamını belirtmektedir. 1 inci maddede belirtilen amacın gerçekleşmesi doğ­
rultusunda görev ve yükümlülüklerin, alınacak önlemlerin, teşvik tedbirleri, sorumluluk, yasak ve cezaların
düzenlendiği açıklanmaktadır.
Madde 3. — (Kanunun uygulanmasında uyulacak temel ilkeleri ve yöntemleri »belirlemektedir. Bu çerçe­
vede, ekonomik kalkınma 'hedefleri ile çevre korunması önlemlerinin aslında çelişen değil birbirini tamamla­
yan, !bu yüzden birlikte gözetilmesi gereken hedefler olduğu açıklanmakta; yapılan hataların sonuçlarını gi­
dermek çok daha pahalıya mal olacağı için, çevre kaygısının planlama sürecinin başında dikkate alınması­
nın gereği üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, teknoloji seçiminde kirliliği sınırlandırma
hedefinin de göz
önünde 'bulundurulmasının gereği ifade edilmekte; Anayasanın çevre korunması konusunda
vatandaşa da
yükümlülük getiren 56 ncı maddesi doğrultusunda, kirleten öder ilkesi üzerinde durulmaktadır.
Maddede öngörülen ilkeler arasında, kirletme dolayısıyla ortaya çıkacak tazminat sorumluluğu ile ilgili
olarak, bunun objektif sorumluluk olduğu; ayrıca, istihdam eden durumunda olan kişilerin, ancak gereken
her türlü önlemi aldıklarını kanıtlayarak sorumluluktan kurtulabilecekleri de yer almaktadır.
Madde 4. — Çevre ve buna ilişkin diğer kavramların ülkemiz için henüz yeni oldukları göz önünde tu­
tularak, kanunun uygulanmasında bu kavramların hangi kapsamda kullanıldığı, uluslararası literatürde ge­
nellikle kabul edilen tanımlar doğrultusunda açıklanmıştır.
Madde 5. — Çevre sorunları ile ilgili olarak merkezî ve mahallî idare birimlerinin görev ve yükümlü­
lükleri belirtilmiştir.
Madde 6. — Çevre koruması alanında her kademedeki resmî ve özel kuruluşlar arasında koordinasyon
ve işbirliğinin 27.7.1978 tarih, 7/16041 sayılı Kararname gereğince Başbakanın Başkanlığında ilgili bakanlar ile
Devlet Planlama ve Çevre Müsteşarlarından oluşan «Yüksek Çevre Kurulu»nun belirleyeceği ilkeler doğ­
rultusunda Başbakanlık Çevre Müsteşarlığınca sağlanacağı belirtilmektedir.
Madde 7. — Çevreyi kirletme yasağı en kapsamlı bir biçimde ifade edilmekte, atıkları belirlenen stan­
dartlara aykırı olarak atmak kadar, bu standartlara uygun olmayan biçimde depolamak, taşımak, uzak­
laştırmak gibi eylemler de yasaklanmaktadır. Maddeye göre kirlenmeyi meydana getiren, etkilerini gidermek
veya azaltmak için gerekli önlemleri almakla yükümlü olacaktır.
Madde ayrıca, kirlenme fiilen meydana gelmeden de, kirletme ihtimalinin bulunduğu durumlarda
önlem
alınması zorunluğunu getirmektedir.
Madde 8. — Madde, yanlış planlama, yanlış yer seçimi, kaynakların aşırı kullanımı, usulsüz avcılık,
yangın ve benzeri nedenlerle doğal ve tarihî değerlerin yok edilmesini önlemeyi amaçlamakta, bu konuda ge­
rekli ayrıntılı düzenlemelerin yönetmelikle yapılmasını öngörmektedir.
Madde 9. — Bugünkü uygulamada çevre faktörlerini karar süreçlerinin başından itibaren dikkate almak
mümkün olmamaktadır ve bu yüzden sonradan giderilmesi güç, pahalı hatta bazan imkânsız çevre sorunları
oftaya çıkabilmektedir. Bu madde, artık uluslararası alanda giderek daha çok benimsenen bir yöntem olan
Çevresel Etki Değerlendirmesi uygulamasını zorunlu hale getirerek çevre korunması önlemlerinin, planla­
manın başında ve bütüncül bir yaklaşımla ele alınabilmesini sağlamaktadır. Bu yöntemin kapsamına, zaman
içinde yaygınlaştırılmasına, uygulanacağı alanlara, içerik, denetim ve onanmasına ilişkin esaslar yönetmelikle
tespit edilecektir.
Madde 10. — Önemli ölçüde çevre kirlenmesine yol açabilecek faaliyetlerin önceden mahallin en büyük
mülkî amirine bildirilmesi yükümlülüğü düzenlenmektedir.
Madde 11. — Sınaî faaliyetten kaynaklanan kirlenmenin önlenmesi, doğru planlama kararları, uygun tek­
noloji seçimi yanında, yeterli arıtma önlemlerinin alınması, bu maksatla gerekli tesis ve sistemlerin kurulup
işletilmesini gerektirir. Maddede, tasarının 7 nci maddesinde öngörülen kirletme yasağına uymanın, arıtma­
ya ilişkin kuralları açıklanmakta, bu konudaki ayrıntılı düzenlemenin yönetmelikle yapılacağı ifade edilmek­
tedir.
Millî Güvenlik Konseyi
(S. Sayısı : 632)