Türklerin İslamiyete Girişi

6.SINIF İPEK YOLUNDA TÜRKLER (İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ) KONU ÖZETİ
TÜRKLERİN İSLAMİYETE GİRİŞİ
751 Talaş Savaşı, Türklerin İslam Dinini
seçmesinde büyük bir rol oynamıştır. Savaşından sonra
İslam ordularında ve halife hizmetlerinde Türkler önemli
görevlere getirilmiştir.
DEĞERLİ MİRAS İLK TÜRK İSLAM ESERLERİ
Türklerin İslam Dinini seçmesindeki bir diğer
neden ise Gök tanrı inancı ile İslamiyet’in birbirine
benzerlik göstermesidir.
Bu benzerlikler;
1) Türklerin, İslamiyet gibi tek tanrı inancını daha
önceden de benimsemiş olmaları,
2) İki inançta da ahiret anlayışının olması,
3) Türklerdeki fetih anlayışıyla, İslamiyet'teki cihat
anlayışının birbirine benzemesi
4) Türklerde de kurban adama anlayışının bulunması,
5) Türk örf, gelenek ve ahlaki değerlerinin İslam Dini
ile paralellik göstermesidir.
Türkler İslam Dinini kabul ettikten sonra;
■ İslam Dünyasının koruyuculuğunu üstlenmişler,
■ İslamiyet'in yayılmasında etkili olmuşlar,
■ Bilim ve sanatın her dalında önemli eserler yaratarak,
Türk İslam Medeniyeti’nin ilermesine katkıda
bulunmuşlardır.
KARAHANLILAR (840-1212)
■ Uygur Devleti yıkıldıktan sonra 840-1212 tarihleri arasında, Türkistan ve Maveraünnehir'de kurulan ilk Müslüman
Türk devletidir.
■ Karahanlılar; Kartuk, Çiğil, Basmil, Yağma ve diğer Türk
boylarından meydana gelmiştir.
■ Bilge Kül Kadir Han tarafından kurulmuştur.
■ Satuk Buğra Han döneminde İslamiyet hızla yayılmış
ve İslamiyet resmi din haline gelmiştir.
■ Karahanlılar, halkının tamamı Türk olan bir bölgede
kurulduğu için resmi dili, konuşma dili ve edebi dili
Türkçedir. Bu sayede yeni bir Türk-İslam kültürü ve
edebiyatı doğmuştur.
■ Yusuf Kadir Han'ın ölümünde sonra oğulları arasında
çıkan taht kavgaları sonucunda ülke Doğu ve Batı
Karahanlı lar olmak üzere ikiye ayrıldı.




Karahanlıların Önemli Özellikleri
İslamiyeti kabul eden ilk Türk devletidir.
Karahanlılar İslamiyeti kabul etmekle birlikte
Türklük bilincini kaybetmediler ve millî benliklerini korudular.
Türkçeyi resmî dil olarak kabul ederek,
Türkçenin gelişmesine katkıda bulundular.
Türk - islam kültürünün temellerini atarak,
bu alanda ilk yazılı eserleri verdiler.







GAZNELİLER (963-1183)
Gazne Devleti, Afganistan'ın Gazne şehrinde
kurulmuştur.
Kurucusu Alp Tekin'dir.
Gazneliler en parlak dönemini Sultan Mahmut
döneminde yaşamıştır. Sultan Mahmut, İslamiyet'i
yaymak için Hindistan'a 17 sefer düzenlemiştir.
Abbasi halifesini Şii baskısından kurtardığı için halife
Gazne hükümdarı Mahmut’a sultan unvanını vermiştir.
Sultan Mahmut'tan sonra yerine Sultan Mesut geçmiştir
Sultan Mesut, Selçuklularla Dandanakan Savaşı'nı'
yapmış ve devlet yıkılma sürecine girmiştir.
Gazne Devletinde, Sultan Mesut'un ölümünden sonra iç
karışıklıklar yaşanmış ve devlet yıkılmıştır.




Gaznelilerin Özellikleri
Egemenlikleri altına aldıkları bölgede farklı
milletlerin bulunması Gaznelilerin yıkılmasında
etkili oldu.
Arapların ve İranlıların etkisinde kaldılar. Resmî
yazışmalarda Arapçayı, sarayda Türkçeyi,
edebiyat dili olarak Farsçayı kullandılar.
Çok uluslu yapıya sahip oldukları için millî birliği
sağlayamadılar.
Ordusunda filleri kullanan ilk devlettir.
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ(1038-1157)
 Tuğrul ve Çağrı beyleri tarafından kurulan devlet,
adını dedeleri Selçuk Bey'den almıştır.
Melikşah ölümünden sonra devlette sürekli taht
kavgaları olmuştur. Bu şekilde zayıflayan devlet, 1141
yılında yapılan Katvan Savaşı'nın kaybedilmesiyle yıkılış
sürecine girmiştir.
 1038’deTuğrul Bey Nişabur şehrinde kendi adına
hutbe okutup para bastırmıştır. Böylece Büyük
Selçuklu Devleti kurulmuştur.
 Selçuklular, Gaznelilerle 1040’da yaptıkları
Dandanakan Savaşı’nı kazanmış ve Gazne
Devleti, Selçuklu egemenliği altına girmiştir.
 Dandanakan Savaşı'ndan sonra Anadolu'ya
yönelen Selçuklular, Bizans'la savaşmışlardır.
1048’de gerçekleşen Pasinler Savaşı,Selçukluların
Bizans'a karşı kazandığı ilk zaferdir.
 Tuğrul Bey, 1055 yılında Büveyhioğullan'nın
baskısı altında kalan Abbasi Halifesi'ne yardım
etmiş ve onu kurtarmıştır. Bunun üzerine Halife,
Tuğrul Bey'e "Doğunun ve Batı'nın Sultanı"
ünvanını vermiştir. Tuğrul Bey'den sonra yerine
Çağrı Bey'in oğlu Alparslan geçmiştir.
 Alparslan
döneminde
Selçukluların
Doğu
Anadolu'da etkili olmaları üzerine Bizans
İmparatoru Romenos Diogenes, hazırlamış olduğu
ordusuyla Selçukluların üzerine yürümüştür. 1071
yılında Malazgirt Ovası'nda yapılan savaşta
Selçuklular çok büyük bir zafer kazanmıştır.
Malazgirt Savaşı’nın kazanılmasında Bizans
ordusunda paralı askerlik yapan Peçenek ve Oğuz
Türkleri'nin Selçuklu tarafına geçmeleri etkili
olmuştur.
Malazgirt Savaşı sonucunda
 Anadolu'nun kapıları Türkler'e açılmış
 Anadolu'nun Türkleşmesi ve
İslamlaşması başlamış
 Bizans'ın savunma gücü kırılmış ,
 Anadolu'da ilk Türk beylikleri
Alparslan’ın komutanları tarafından
kurulmuştur.
Alparslan'ın ölümünden sonra yerine oğlu
Melikşah geçmiştir.
Melikşah dönemi devletin en geniş
sınırlara ulaştığı, kültür-uygarlık seviyesi
bakımından en üst düzeye eriştiği dönemdir.
Dönemin ünlü veziri Nizamülmülk devlet
teşkilatlanması alanında önemli çalışmalar
yapmıştır. Kurduğu Nizamiye Medreseleri ile
eğitimi geliştirmiş, "Siyasetname" adlı eserinde ise
devlet yönetimi ile ilgili bilgiler vermiştir.
BOZKIRIN SANATKARLARI
1947 yılında Altay dağlarındaki Pazarık vadisinde
bulunan kurganda (mezar) insan ve at iskeletleri,masalar,
elbiseler,süs eşyaları müzik aletleri ve kumaşlar çıkmıştır.
Bu durum eski Türklerde ahiret inancının olduğunun
göstergesidir.
Türkler yaptıkları el sanatlarında kurt , kaplan,
geyik, yırtıcı kuş gibi yaşamlarında önemli yere sahip
hayvanları kullanmışlardır.
Uygurlar döneminde Türklerde resim sanatı
oldukça ilerlemiş, Uygur resimlerinde dini törenler ve günlük
yaşantılar konu edinmiştir.
İslamiyet sonrasında Türkler cami, kervansaray,
türbe ve bir çok yapıyı bir arada toplayan külliyeler gibi
eserler inşa etmişlerdir.