PowerPoint Sunusu - video.eba.gov.tr

00:04
4. İNSANLARIN SEVİYELERİNE GÖRE KONUŞMAK
00:04
5. EMPATİ KURMAK
KAZANIMLAR
Bu ünitenin sonunda öğrenciler Hz. Muhammed'in (s):
1. Konuşmadaki adabını fark eder.
2. İnsanlarla konuşurken, samimi, nazik, sempatik, seviyeli ve
zaman zaman esprili davrandığını öğrenir.
3. İnsanların ferdi faklılıklarını ve seviyelerini dikkate alarak
konuştuğunu kavrar.
4. Hitabet gücünü/yeteneğini fark eder.
00:04
5. Kişisel ilişkilerinde empatik tutuma sahip olduğunu fark eder.
00:04
3. SEMPATİK VE ESPRİLİ KONUŞMAK
HATIRLAYALIM
00:04
?
Allah Teâlâ (cc) şöyle buyurmuştur:
«Rabb’inin yoluna hikmetle ve güzel sözle
çağır!...»
(Nahl 16/125)
«...Onların içlerine işleyecek güzel söz
söyle!»
(Nisa 4/63)
Ayetlere göre bir başkasıyla konuşurken nelere dikkat etmemiz gerekmektedir?
00:04
Peygamberimizin her hali
samimiydi.
O, insanlara samimiyetin
nasıl olması gerektiğini en
güzel şekilde davranışlarıyla
göstermiştir.
Efendimiz insanlar
arasında ayrım yapmadan
herkese içten davranırdı.
Kimi zaman bu
samimiyetini tadında ve
düşündürücü şakalarla,
kimi zaman da sevgi
sözcükleriyle belli ederdi.
00:04
Bir gün sahabeden Muaz b.
Cebel’in elini tutmuş ve ona
bütün içtenliği ile şöyle
demişti:
«Ey Muaz, Allah’a yemin
ederim ki, ben seni gerçekten
seviyorum.» Sonra da
«Ey Muaz, sana her namazın
sonunda ‘Allah’ım! Seni
anmak, sana şükretmek ve
sana güzelce kulluk etmekte
bana yardım et!’ duasını hiç
bırakmamanı tavsiye
ediyorum.» (Ebu Davud, Vitr, 26)
00:04
Hata yaptığımızda bize nasıl davranılmasını isteriz?
Bir arkadaşımız hata yaptığında ona karşı tepkimiz
nasıl olmalıdır?
Hz. Peygamber az kelimeyle çok şey anlatma yeteneğine
sahipti. (Buhari, VIII, 76, 168; en-Nihaye, I, 295) Her işin başında olduğu
gibi konuşmaya da besmele çekerek başlar; bunu bereket
olarak görürdü. (Ebu Davud, Edeb, 18) Kendisini ilgilendirmeyen
şeyleri konuşmazdı. Düşünüp taşınmadan konuşmayı da
hoş görmezdi. Müminleri hayırlı ve güzel şeyler söylemeye
çağırırdı, boş ve kaba konuşmaktan men ederdi. (Buhari, Edeb, 31,
85) Çünkü insanın yanında onu gözetleyen, her sözünü
yazmaya hazır bir meleğin var olduğu gerçeğini unutmazdı.
Söylediği sözleri de bu bilinçle söylerdi. (Kaf sûresi, 18. ayet)
00:04
?
Nezaket ifadesinden ne anlıyorsunuz?
«Özür dilemek zorunda kalacağınız bir sözü
söylemeyin.»
(İbn Mâce, Zühd, 15)
Hadis-i şerifi göz önünde bulundurarak söz ve davranışlarımızda nelere
dikkat etmeliyiz?
00:04
Peygamber Efendimiz (s)
nezaket bakımından da
insanların en üstünüydü.
Sadece ailesine ve yakınlarına
değil, herkese karşı nazikti.
Söz ve davranışlarında çok
kibar ve ağırbaşlıydı.
Günlük konuşmalarında, evde,
sokakta, insanlar arasında
adaleti sağlarken, hataları
düzeltirken ince düşünür ve
buna göre davranırdı.
Herkesi sonuna kadar
dinler ve düşüncelerine
değer verirdi.
O’nun söz ve tavırlarına
hayran olan ashabı da
O’nu sanki başlarının
üzerinde bir kuş varmış
da uçacakmış gibi
nefeslerini tutarak
dinlerlerdi.
00:04
Peygamberimiz (s),
«Kullarıma söyle en
güzel sözü söylesinler...»
diyen Rabb’imizin
sözlerini her zaman uygulamış,
sözlerini seçerek güzelce
söylemiştir.
(İsrâ 17/53)
«Güzel söz
sadakadır.»
(Buhari, Edeb, 34)
«Yarım hurmayla da olsa
cehennemden korunun.
Yoksa güzel sözle
cehennemden korunun.»
buyurarak güzel
sözün insan için dünyada ve
ahirette kazanç olacağını
bildirmiştir.
(Müslim, Zekât, 68)
00:04
?
Peygamber Efendimiz (s) bir hadis-i şerifte şöyle
buyurmuştur:
«Mümin, insanları kötüleyen, lanetleyen, kötü
söz ve davranışlarda bulunan kimse değildir.»
(Buhari, Libas, 60)
Hadis-i şerife göre bir mümin nelere dikkat etmelidir?
00:04
Sempatik, herkes tarafından sevilen söz
ve hareketleriyle insanların sevgisini
kolayca kazanabilen sevimli insandır.
Herkes onunla arkadaş olmak ister ve bu
arkadaşlıktan mutlu olur.
İşte Peygamber Efendimiz böyle bir
insandı.
Onu görenler üzgünse mutlu olur,
kendisini ailesinin yanında gibi hissederdi.
Ona inanmayanlar ondan etkilenir;
sevimli, saygılı ve olumlu tavırlarına
hayran kalırlardı.
00:04
Peygamberimiz, bir şeyi
anlatmak istediğinde
bazen espriyle anlatırdı.
Espri yapar ve kendisine
yapılan esprilere de
tebessüm ederdi.
Hele çocuklar Peygamber
Efendimizin bu esprili ve
sempatik halini
bildiklerinden O’nun
yanından hiç ayrılmak
istemezler, devesine binip
onunla gezmek isterlerdi.
00:04
?
Yüce Allah şöyle buyurmuştur:
«Allah’ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı
yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı
yürekli olsaydın, onlar senin etrafından
dağılıp giderlerdi...»
(Âl-i İmrân sûresi, 3/159. ayet)
Peygamberimiz (s) insanlara nasıl davranmıştır?
Yukarıdaki ayet-i kerimeye göre cevaplayınız?
00:04
Peygamberimiz, şakalaşırken asla yalan
söylemez, şakasına yalan katmazdı.
Zekice ve kelimeleri ustaca kullanarak
sadece doğrulardan hareket ederek şaka
yapardı.
1. Cennete girmek için kendisine dua
etmesini isteyen İHTİYAR BİR KADINa
ne demiş?
2. Zâhir adında, çölde yaşayan bir adama
yaptığı şakayı anlatalım!
3. Zaman zaman arkadaşları da
Peygamberimize şakalar yapardı. Avf b.
Mâlik’in şakası nasıldı?
SEVİMLİLİĞİNİZ EKSİK OLMASIN
00:04
00:04
Hz. Peygamber şaka yaparken dikkat edilmesi gereken
ölçüler konusunda da hatırlatmada bulunurdu.
Onun şakaları her zaman seviyeli ve
düşündürücüydü.
Kendisinin şaka yapmasına şaşırıp,
«Ya Resûlallah siz de mi şaka yapıyorsunuz?»
diyen Ebu Hüreyre’ye şaka yaparken yalnızca
doğruları söylediğini belirterek, şakanın dinimizce
yasaklanmadığını ancak boş söz ve yalana yer
verilmemesi gerektiğini söyledi. (Buhari, el-Edeb’ül-Müfred, 3)
Bunun yanında insanlara zarar verecek ölçüsüz
şakalar yapmayı doğru bulmazdı.
00:04
Sahabeler Hz. Peygamber’le (s) birlikte bir yolculuğa
çıkmışlardı. Yolda mola verdiler. O esnada birisi uyudu. Diğer
sahabeler şaka maksadıyla uyuyan sahabenin yüzüne ip
sarkıttılar. Bunun üzerine o kişi korkmuş bir şekilde uyandı.
Bunun üzerine Hz. Peygamber şöyle buyurdu:
«Bir Müslümanın diğer bir Müslümanı
korkutması helal olmaz.»
(Ebu Davud, Edeb, 93)
Şaka yaparken yukarıdaki hadisi göz önünde bulundurarak nelere dikkat
etmeliyiz? Arkadaşlarınızla tartışınız.
00:04
4. İNSANLARIN SEVİYELERİNE GÖRE KONUŞMAK
00:04
?
«İnsanlarla akıl ve anlayış seviyelerine
göre konuşun.»
(Ebu Davud, Edeb, 20)
Yukarıdaki hadise göre «akıl ve anlayış seviyesine göre konuşmak» ne
demektir?
00:04
İnsanların olayları algılamaları onların sosyal, kültürel
ve ekonomik durumlarına göre FARKLILIK gösterir.
İnsanlığın büyük öğretmeni Sevgili Peygamberimiz
her yaştan insana İslam’ı anlatırken onların
seviyelerini göz önüne alarak anlatırdı.
Hatta sahabilerden Muâviye b. Hakem diyor ki:
«Resûlullahtan önce ve sonra ondan daha iyi
bir öğretmen görmedim. Hiçbir zaman bana
kızmadı, beni ayıplamadı ve incitmedi.» (Ahmed bin
Hanbel, Müsned, 5/24483)
Bu durum Peygamberimizin çevresine karşı ne kadar
duyarlı olduğunu ve insanları önemsediğini
göstermektedir.
00:04
Peygamberimiz (s), bir peygamber
olduğu için her seviyeden, her
çeşit insanla görüşüyordu.
Bunların içinde devlet
başkanları, zengin ve soylu
kimseler olduğu gibi, fakirler,
köleler, yetimler, kadınlar ve
çocuklar da vardı.
O, hayat tarzları, yaşları ve
huyları farklı insanlarla ilişkisini
doğru, sağlıklı ve etkili bir
biçimde sürdürüyordu.
Daima iyi ilişki kuruyor, nazik ve
içten davranıyordu.
00:04
00:04
?
Ebu Rafi (çocuk) başkasının hurma ağacını taşlıyordu.
Peygamberimiz (s), onu görünce yanına yaklaştı ve
«neden hurma ağacını taşladığı»nı sordu.
— Karnım aç, dedi Ebu Rafi.
Peygamberimiz (s) çocuğu azarlamadı; onu dinleyip
anladıktan sonra şöyle söyledi:
— Evladım, yere düşen hurmaları ye.
Sonra da ona dua etti:
— Allah’ım bu çocuğun karnını doyur!
(Ebu Davud, Cihad, 94)
Peygamberimiz, Ebu Rafi’ye niçin böyle davranmıştır?
00:04
Peygamberimiz (s), insanlara
Allah’ın emirlerini anlatırken
anlayacakları şekilde ve
ihtiyaçlarına göre anlatırdı.
Karşısındaki insanların
ihtiyaçlarına göre en gerekli
cevabı verirdi. Mesela;
«Amellerin en hayırlısı
hangisidir?» diye soran
birine, «Vaktinde kılınan
namaz» derken, diğerine,
«Ana babana iyilik etmendir»
şeklinde cevap vermişti. (Buhari,
Cihad, 1)
Peygamberimizin (s)
bu şekilde cevap
vermesi,
karşısındaki kişinin
hangi noktada
eksikliği olduğunu
bilmesinden
kaynaklanmaktadır.
O, çevresindekileri
iyi tanır ve onların
ihtiyaçlarını dikkate
alırdı.
00:04
Peygamberimiz (s),
insanlara bazı şeyleri
yasaklarken bunu aşama
aşama yapması onun
peygamberlik görevini
yerine getirirken insanların
ruh halini ne kadar
önemsediğini de gösterir.
Çöl halkından olan ve şehir
kurallarını fazla bilmeyen
bedevilerin bazen kaba saba
ve yüksek sesle konuşması,
Efendimizin çevresindeki
sahabilerin canını sıkardı.
Fakat
Peygamberimiz
onların
incitilmelerini
kesinlikle istemezdi.
00:04
Peygamberimizi (s),
hayranlıkla izleyen
sahabiler de böylece
insanlara nasıl
davranılması gerektiğini
öğrenmiş olurlardı.
O’nun bu anlayışlı tavrı,
İslam dininin sevilmesini
ve kabullenilmesini
kolaylaştırdı.
İNSANLARIN
KALPLERİNDE
BİRBİRLERİNE KARŞI SEVGİ
VE SAYGI OLUŞTURDU.
00:04
00:04
Peygamber
Efendimiz,
İslam’ı
anlatırken
insanlara
seviyelerine göre
davranmasaydı
ne gibi
zorluklarla
karşılaşırdı?
00:04
4. İNSANLARIN SEVİYELERİNE GÖRE KONUŞMAK
00:04
5. EMPATİ KURMAK