Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ HATAY’ıN İÇİNDE BULUNDUĞU EKONOMİK ORTAM 2 HATAY GENEL BİLGİLER Nüfus Hatay: 1.503.066 Türkiye:76.667.864 Okur – Yazarlık Oranı (6+Yaş) Hatay : %95 Türkiye: %94 KOBİ Sayısı Hatay : 49.999 Türkiye: 2.999.813 On Bin Kişiye Düşen Hastane Yatağı Sayısı Hatay : 18 Türkiye: 26 On Bin Kişiye Düşen Hekim Sayısı Hatay : 12 Türkiye: 17 3 HATAY GENEL BİLGİLER Sosyo – Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması: 46 Türkiye’nin GSYİH’sına Katkı Sıralaması: 12 Kişi Başına GSYİH Sıralaması: 35 2013 Yılı İhracatçı Firma Sayısı; Hatay: 836 firma, 2.007.603 (1000$) Türkiye: 60.119 firma, 151.806.635 (1000$) İhracat Büyüklüğüne Göre İller Arası Sıralaması : 11 2007 – 2013 İhracat Artışı: Hatay: 67% Türkiye: 42% 4 HATAY GENEL BİLGİLER Hatay’da yaklaşık 4 Milyar $ olan ithalata karşılık ihracat değeri 2 Milyar $’dır. Hatay sanayisinde; “demir ve çelik üretimi”, “filtre üretimi”, “zeytin ve zeytinyağı üretimi”, ”çırçır üretimi”, “mobilya üretimi” ve “ayakkabı üretimi” ön plana çıkmaktadır. 2013 Yılı İllere Göre Kamu Yatırımları Sıralamasındaki Yeri: 7 Akdeniz Bölgesi Gelişmişlik Sıralamasında (1.Antalya, 2.Adana, 3.Isparta): 6 Hatay’ın Yeri 5 HATAY İLININ REKABET ÖZELLIKLERI Rekabette en güçlü yanı 5. sırada olan erişilebilirliktir. Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesinde 81 il içerisinde 54. sıradadır. Genel Rekabette 81 il içerisinde 11. sıradadır. Ticaret becerisi ve üretim potansiyeli sıralamasında 81 il içerisinde 6. sıradadır. Markalaşma Becerisi ve Yenilikçilik Alt Endeksi sıralamasında 18. sıradadır. 6 HATAY İLININ REKABET ÖZELLIKLERI Kilometrekare Başına Düşen Araç Sayısına ait sıralamada 81 il arasında 4. ildir. Tahakkuk eden vergi miktarı bakımından 10. sıradadır. Sanayi Elektrik Tüketim Miktarında 6.sıradadadır. Son Beş Yıla Ait Patent Tescil Ortalamasında 40. sırada, Marka Tescil Ortalamasında 21. sıradadır. Kişi Başına Düşen Öğretim Üyesi Sayısı bakımından 43.sıradadır. Mesleki ve Teknik Okul Mezun Sayısına ait sıralamada 81 il arasında 16. ildir. 7 HATAY EKONOMIK GÖSTERGELER Firma başına düşen ithalatın Türkiye ortalaması 3 Milyon $ iken, bu değer Hatay’da 11 Milyon $’dır. Hatay taşımacılık sektöründe İstanbul’dan sonra en fazla filoya sahip ikinci ildir. İlde pamuk ve zeytin gibi tarım ürünlerine bağlı sanayi kolları gelişme göstermiştir. 8 HATAY EKONOMIK GÖSTERGELER Hatay ili, sıradan olmayan ürünler ihraç eden, çeşitliliği yüksek iller arasındadır. Hatay 478 milyon $ yaş meyve-sebze ihracatı ile 2.35 milyar $’lık Türkiye yaş meyve-sebze ihracatının yaklaşık %20’sini gerçekleştirerek 1. sırada yer almıştır. Hatay rüzgar enerji santrallerinin kurulu güç bakımından 7,67%’sine sahiptir. Türkiye’de 4. sırada yer almaktadır. 9 HATAY'DA ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER SEKTÖR GIDA ÜRÜNLERİ İMALATI AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI ANA METAL SANAYİ KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİN İMALATI MAKİNE VE EKİPMAN İMALATI KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLERİ İMALATI TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI TARIM (yaş meyve, sebze, zeytin) ULAŞTIRMA (uluslararası yük taşımacılığı) 10 HATAY İHRACAT VERİLERİ Yıl 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 İHRACAT İhracatçı Firma Sayısı 647 665 660 675 699 718 İhracat Değeri (Bin $) 1.199.654 1.762.181 1.417.802 1.697.374 2.050.555 2.039.566 836 2.007.603 Kaynak: DTM, 2013 2007-2013 Yılları arası ihracat değerinde yaşanan değişim; %67 11 HATAY İTHALAT VERİLERİ İTHALAT Yıl 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 İthalatçı Firma Sayısı İthalat Değeri (Bin $) 283 282 254 288 338 339 357 2.485.294 3.344.522 2.718.461 3.131.415 4.594.570 4.420.192 3.937.117 Kaynak: DTM, 2013 2007-2013 Yılları arası ithalat değerinde yaşanan değişim; %58 12 HATAY YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Alt Sektörü Enerji Ticaret - Depolama Turizm Demir Çelik Sağlık Taşıt Araçları Eğitim Pişmiş Kil ve Çim.Ger. Gıda ve İçecek Madeni Eşya Altyapı - Belediye Hizmetleri Lastik-Plastik İstihraç ve İşleme Kimya Yerli Sermaye Belge Adedi Sabit Yatırım (Milyon TL) 14 2.267 20 382 29 307 8 155 13 122 16 87 12 85 21 83 51 71 11 42 19 32 22 31 11 26 6 22 İstihdam 373 357 1.320 248 1.104 706 720 443 755 279 78 303 158 132 01.01.2008–31.03.2014 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı 13 HATAY YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yerli Sermaye Alt Sektörü Makina İmalat Diğer İmalat Hayvancılık Elektronik Diğer Hizmetler Orman Ürünleri Dokuma ve Giyim Deri ve Kösele Elektrikli Makinalar Cam Demir Dışı Metaller Bitkisel Üretim Genel Toplam Belge Adedi Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam 14 4 2 2 5 5 6 2 2 2 1 1 299 22 15 11 11 9 7 7 6 5 3 1 0 3.811 248 36 39 27 131 82 388 19 35 30 10 20 8.041 01.01.2008–31.03.2014 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı 14 HATAY YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yabancı Sermaye Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam Enerji 1 950 60 Ticaret - Depolama 5 903 880 Demir Çelik 1 157 280 Madeni Eşya 2 153 355 Kimya 1 87 14 Makina İmalat 2 45 101 Diğer Hizmetler 2 32 150 Gıda ve İçecek 2 3 7 Lastik-Plastik Genel Toplam 1 1 15 17 2.330 1.862 01.01.2008–31.03.2014 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı 15 YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ-İHRACAT YORUMLARI En fazla sabit yatırım toplamı 15 Belge ve 3,2 Milyar TL’lik sabit yatırım tutarı ile Enerji sektörü, Hatay’da Enerji sektöründe belge başına ortalama 214 Milyon TL, Türkiye’de ise 89 Milyon TL sabit yatırım 25 belge ve 1,2 Milyar TL‘lik sabit yatırım değeri ile Ticaret ve Depolama sektörü, Hatay’da Ticaret ve Depolama sektöründe belge başına ortalama 51 Milyon TL, Türkiye’de ise 13 Milyon TL sabit yatırım 16 YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ-İHRACAT YORUMLARI Hatay ilinde Demir Çelik sektöründe yerli yatırım grubunda 9 belge ve 312 Milyon TL’lik sabit yatırım, Hatay’da Demir Çelik sektöründe belge başına düşen ortalama 34 Milyon TL, Türkiye’de ise 10 Milyon TL yatırım. 894 Milyon $ ile ihracattan %43 pay alan Çelik sektörü ilk sırada yer almaktadır. Yatırım teşvik belgelerinde ise Demir Çelik sektörü 3. sıradadır. 478 Milyon $ ihracat değeri ile Yaş Meyve ve Sebze sektörü ikinci sırada yer almakta ve ihracatın %23’ünü oluşturmaktadır. Yatırım teşvik belgelerinde Bitkisel Üretim sektöründe 1 belge alınmıştır. 17 YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ-İHRACAT YORUMLARI Hatay ilinde Sağlık sektöründe 23 belge ve 158 Milyon TL’lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Belge başına ortalama sabit yatırım miktarı 9 Milyon TL iken, bu değer Türkiye’de 19 Milyon TL’dir. Hatay ilinde Eğitim sektöründe 13 belge ve 87 Milyon TL’lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Ortalama sabit yatırım miktarı belge başına 7 Milyon TL iken, Türkiye’de 8 Milyon TL’dir. Hatay ilinde Turizm sektöründe 37 belge ve 337 Milyon TL’lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Ortalama sabit yatırım miktarı belge başına 10 Milyon TL iken, Türkiye’de 12 Milyon TL’dir. 18 GELECEĞE BAŞARIYLA YÜRÜMEK İÇİN NE YAPMALIYIZ? KOBİ’LERDE KALICI OLMA ÇABASI KOBİ’ler gelecekte var olmak için uzun dönemli kararlar almak ve planlar yapmak zorundadır. Yani gelecek stratejilerini belirlemeleri gerekir. KOBİ’LERDE KALICI OLMA ÇABASI Uzun dönemde başarılı ve kalıcı olmak için işletmelerde Etkin pazarlama Verimli üretim Yeterli yönetim yapılarının oluşturulması gereklidir. KOBİ’LERDE KALICI OLMA ÇABASI • İşletmenin uzun dönemli kalıcı olma hedefine giden yolda “ kurumsal gelişme mücadelesi” çeşitli aşamalardan oluşmaktadır: • • • • Başlangıç Tutundurma Gelişme Olgunlaşma Başlangıç Tutundurma Gelişme Olgunluk İŞLETMELERDE HAYAT DÖNGÜSÜ Küçülme TEB KOBİ AKADEMİ KURUMSAL GELİŞİM PROGRAMI ATÖLYE ÇALIŞMALARI TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMASI 1) Bugünün Başarılı KOBİ’si Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ’lerde Stratejik Yönetim 2) İşletmeniz Gelişim Haritasının Neresinde? KOBİ’lerde Büyüme Senaryoları 3) Dış Ticarette Stratejik Yönetim ve Planlama ? TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMALARI 1. Bugünün Başarılı KOBİ’si Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ’lerde Stratejik Yönetim TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMALARI 1. Eğitim Grubu: “Bugünün Başarılı KOBİ’si Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ’lerde Stratejik Yönetim” • KOBİ’lerde Uzun Dönemli Hedeflere Yönelik Stratejik Yönetim Uygulanabilir mi? • KOBİ’lerde Stratejik Yönetim İçin Pratik Bir Yöntem: İŞ PLANI TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMALARI 2. İşletmeniz Gelişim Haritasının Neresinde? KOBİ’lerde Büyüme Senaryoları GELIŞIM ÇABASıNıN BAŞıNDA OLAN KOBİ’LER NASıL ÇALıŞıYOR: Kuruluş Yakın Yerlerden İlk Müşteriler BAŞLANGIÇ AŞAMASI Müşteri İsteklerine Özel Ürün/Ölçüler Üretmek Üretilebilen Az Sayıda Ürün Çeşidi Müşterinin Her İsteğini Karşılama Memnun Müşterilerden Duyup Kendi Gelen 1-2 Yeni Müşteri Siparişlerin Uzun Üretim Süreleri Yeni Müşteri Bulmaya Zaman Yok Az Kazanç Nedeniyle Paz. Satış Gideri/Satış Elemanı Yok Az Kazanç Nedeniyle Yeni veya Standart Ürün Yok Siparişler Yokken Boş Duran Makine/Ustalar Müşteri Bulmaya Çalışan Yok Yüksek Maliyet Yüksek Fiyat Az Kazanç TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMALARI 3. Dış Ticarette Stratejik Yönetim ve Planlama • Dış Ticaret Stratejiniz Hazır mı? • Dış Ticaret Hedefleriniz Net midir? • Hangi veriler ile hedeflerinizi belirlediniz? • Doğru Pazara Ulaşmak için Seçtiğiniz Yol Doğru mu? • Risksiz Dış Ticaret Yapabiliyor musunuz? Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak TEB KOBİ AKADEMİ GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ