PowerPoint Sunusu

TÜBİTAK-1003 Projesi
Serin İklim Tahıllarında Çeşit Islah Programlarının Oluşturulması Çağrısı
214O072 no’lu Klasik ve Moleküler Islah Yöntemleri Kullanılarak Bazı
Buğday Çeşitlerine Tuza Toleranslılık Genlerinin Aktarılması Başlıklı
Projenin 2. Gelişme Raporu Özeti (Nisan 2017)
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Erdoğan Eşref Hakkı
Selçuk Üniversitesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü
Proje 2. Dönem İçinde Gerçekleştirilen Bilimsel ve Teknik Gelişmeler
GM1 tohumların Sterilizasyonu ve Vernalizasyonu
• 2. PGR (Proje Gelişme Raporu) dönemindeki geri melezleme çalışmaları
için 1. PGR döneminin sonunda hazırlıklara başlanmıştır.
• 2. Geri Melezleme (GM) çalışmaları sera şartlarında gerçekleştirileceği
için melez tohumlar vernalizasyona tabi tutulmuştur. Vernalizasyon
öncesinde sırasıyla %5’lik sodyum hipoklorit, çeşme suyu ve deiyonize su
ile 200’er adet GM1 melez tohumun sterilizasyonu gerçekleştirilmiştir.
Kontaminasyonu engellemek için viyoller ve süper iri perlitlerin
sterilizasyonu gerçekleştirilmiştir.
• Bitkilerin vernalizasyon ihtiyaçlarını giderebilmek için +4 Co dolapta 5
hafta boyunca bekletilmiştir. Bitkilerde devernalizasyonun engellenmesi
için 6. haftada dolabın sıcaklığı 8-10 Co’a getirilmiştir.
GM1 tohumların Sterilizasyonu ve Vernalizasyonu
• GM1 tohumlarını taşıyan viyollere saf su eklenmiş ve bir gece
boyunca bekletilmiştir. GM2 için ebeveyn olarak kullanılacak tohumlar
ise peynir tepsilerinde yine aynı şekilde steril edilmiş perlitlere
ekilmiştir ve saf su eklenmiştir. Ertesi gün ise viyoller ve ebeveyn
tohumlarını taşıyan peynir tepsileri vernalizasyon için kullanılacak olan
+4 Co dolaba alınmıştır.
• 6 haftalık bu vernalizasyon sürecinde tohumları taşıyan perlitler
sürekli olarak nemli bırakılmıştır.
• Vernalizasyon işleminin sonunda buğday fideleri her bir saksıda 10’ar
adet olacak şekilde dikilmiştir. Saksılarda toprak:torf oranı 1:1 olacak
şekilde toplamda 15 litrelik toprak torf karışımı kullanılmıştır.
GM1 Tohumlarının Ayıklanması
GM1 Tohumlarının Sterilizasyonu ve Ekimi
GM1 Tohumlarının Vernelizasyon için +4oC’de
çimlenme/vernalizasyon dolabına alınması
GM1 Fidelerin Dikilmesi ve
Serada İdame Edilmesi
• 15 Eylül 2016 tarihinde fidelerin dikimi
saksılara
gerçekleştirilmiştir.
Bitkilerin
yetiştirilmesi sürecinde topraktaki yetersiz
besin elementlerine uygun olarak gübre
uygulaması gerçekleştirilmiştir. 9 Kasım ve 29
Kasım 2016 tarihlerinde gübre uygulaması
gerçekleştirilmiştir.
• Serada afit gözlendiği için 9 Kasım 2016 ve 13
Aralık 2016 tarihleri arasında pestisit
uygulaması yapılmıştır.
DNA Ekstraksiyonu ve Nax Genleri PCR Taramaları
• Fideler seraya aktarıldıktan sonra 14 Ekim 2016 tarihinde bitkilerden
DNA ekstraksiyonu için yaprak örnekleri alınmaya başlanmıştır. DNA
ekstraksiyonları, projenin 1.PGR döneminde tedarik edilen Qiagen
marka Qiacube HT ekstraksiyon robotu ile tamamlanmıştır. Robotla
yapılan ekstraksiyon sonucunda yeterli miktarda ve kalitede DNA elde
edilmiş (Nanodrop ve ve PCR reaksiyonlarında da herhangi bir sorun
yaşanmamıştır.
• Tuz stresine tolerans sağlayan Nax genlerinin belirlenmesinde ise PCR
sonrasında, laboratuvarımızda mevcut olan kapiller elektroforez
cihazları (Qiaxcel ve Bioptic) kullanılmıştır. Bu cihazlardan elde edilen
elektrofenogram görüntülerine göre tiplendirme yapılmıştır.
• Tiplendirme sonuçlarına göre, Nax genleri açısında negatif olan
bitkiler elenmiştir, saksılardan sökülmüştür.
Tiplendirme Çalışmaları
Bayraktar X 5924
Melezleme Çalışmaları
• 9 Kasım 2016 tarihinde ise pozitif olan yani Nax genleri taşıyan bitkilerde
kastrasyon çalışmalarına kontrollü sera şartlarında başlanmıştır. 1.PGR
döneminde proje desteği ile yapılan sera revizyonu sonucunda seradaki
koşulların kontrolü kolaylaşmıştır.
• Melezleme çalışmalarının gerçekleşmesi için gerekli olan optimum şartlar
beklenenden biraz daha uzun sürede gerçekleşmiştir. Melezlemede kullanılan
bazı ebeveynler 3 farklı zamanda dikilmiştir. Ebeveynlerin bazılarının geççi
bazılarının ise erkenci olmasına bağlı olarak 2017 yılının Ocak ayının ortalarına
kadar melezleme çalışmaları devam etmiştir.
• Generatif evreye geçiş hızlarına göre projede kullanılan ebeveynler sırasıyla:
EBH1, EBH2, Bolal 2973, MBH1, Bayraktar 2000, Kınacı, Kızıltan, Mirzabey
Sera koşullarında gerçekleşen çalışmalarımızı daha kolaylaştıran
RED-BLUE LED ışıkları
Melezleme Çalışmaları
Melezleme Çalışmaları
Melezleme Çalışmaları
Hasat İşlemleri
- Bitki gelişim süreçlerindeki farklılıklara bağlı olarak, bitkilerin hasat
edilebileceği süre de proje planlamasında öngörülen sürenin dışına taşmış
olup hasat işlemlerine 20 Şubat’ta başlanmış ve hasat 28 Şubat 2017’de
tamamlanmıştır.
- Proje hazırlanırken öngörülen tarihten daha öte bir tarihte hasat işlemi
gerçekleştirilmiştir. Daha sonraki sera uygulamasında hasat öncesinde kısıtlı
su uygulaması ile bu sürecin kısalacağı düşünülmektedir.
- Saksılardaki her melez bitki ayrı kese kağıtlarına ayrılarak hasat edilmiştir.
Sonrasında da bu başaklar ayrı ayrı temizlenerek sayılarak tohum 3.PGR
döneminde kullanılmak tohum zarflarına alınmışlardır.
- Kontrollü sera koşullarında yetiştirilmiş olan melez tohumları yeterli sayıda
elde edilmiştir ve proje planında hedeflenen melez tohum sayısına göre
yeter miktardadır.
Melez Tohumların Hasat ve Harman Edilmesi
Projenin Dış Paydaş İletimi
• http://www.wheat1003.com web sitesinde proje özetlerine yer
verilmiştir.
• 2.PGR döneminde 1 günlük ve 2 oturumluk bir çalıştay düzenlenmiştir
• (Projede taahhüt edilmiştir). Bu çalıştaya, Pakistan’dan 4 ve
Avustralya’dan 1 öğretim üyesi de olmak üzere yaklaşık 40 kişilik bir
katılım gerçekleştirilmiştir.
• Dönem içinde yazılı ve görsel basılı yayın araçlarında proje hakkında
verilen demeçler ile kamu bilgilendirilmesi gerçekleştirilmiştir.
• Fakültemizi ziyaret eden Esentepe Koleji Anaokulu öğrencileri ile Konya
Nesibe Aydın İlköğretim Okulu öğrencileri projemiz hakkında
bilgilendirilmiştir.
Çalıştay Görselleri
YEREL VE ULUSAL BASINDA PROJEMİZ
3.PGR Ön Hazırlıkları
• 2.PGR güz dönemi için tarlaya Ekim 2016 içinde baba olarak kullanılacak
ebeveynlerden bir parti ekim yapılmıştır. Bu materyal halen deneme tarlasında
çimlenmiş durumdadır ve 3 yapraklı aşamaya gelmiştir.
• Bu erken (güz) ekimin amacı ebeveynlerin generatif evreye farklı dönemlerde
gelmesine bağlı olarak, geri melez tohumlarla eş zamanlı çiçeklenmesini, önceki
dönemlerin tecrübesine bağlı olarak, garanti etmektir.
• 08 Mart 2017 tarihinde ikinci bir parti ebeveyn ekimi daha gerçekleştirilmiştir.
• 2. PGR döneminden farklı olarak yeterli miktarda melez tohumlarımız olduğu için
hem tarla hem sera koşullarında yetiştirme gerçekleşecektir. Proje
planlanmasında 3.PGR döneminde sera koşullarında yetiştirme taahhüt
edilmemiştir. Ama seramızın 2.PGR döneminde melezleme programı için uygun
olduğu ve yeni revizyon ile kış şartlarına da dayanıklılık gösterdiği görülmüştür.
• Bunun öncesinde de melez tohumlar 5 haftalık bir vernalizasyon tabi tutulmak
için 0-4 Co dolapta bekletilecektir.