menopoz,kadınlarda kısırlık,amenore,progesteron,evde ovülasyon

advertisement
MENOPOZ
Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon,
sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden
biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi,
hipertansiyona yol açar. Menopoz laboratuvar testleriyle
kolayca teşhis edilen ve tedavisi olan bir hastalıktır.
Menopoz nedir?
Menopoz kadınlarda menses döneminin sona ermesidir. Menopoz
hastalık değil fizyolojik bir olaydır. Ancak menopozda oluşan
değişiklikler hayatı öyle derinden ve olumsuz etkiler ki bu
durum pek çok şikayete ve yaşam kalitesinin bozulmasına neden
olur. Bu yüzden menopoz olumsuz etkileri önlenmeye ve tedavi
edilmeye çalışılan bir hastalık gibi kabul edilmektedir. 6
aydan daha fazla adet gecikmeleri mutlaka araştırılmalıdır.
Menopoza geçiş döneminde ,gebelik ve düzensiz kanamaya neden
olan kötü huylu hastalıklar ayırt edilmelidir. Basit kan
testleriyle (LH, FSH, E2) menopoz tanısı kolayca konur ve
tedavide hemen başlanabilir. Menopoz kadın hayatının
üçtebirlik dönemini oluşturur ve ortalama 45- 55 yaş civarında
başlar. 40 yaştan önce menopoza girmek “erken menopoz ” olarak
tanımlanır. Beslenme bozukluğu olan, sigara içen, vejeteryan,
zayıf kişilerde erken menopoz sık görülür. Ameliyatla rahim ve
overlerin alınmasıyla da yapay menopoz oluşur. Östrojen in;
beyinde, iskelet sisteminde, kalp damar sisteminde ve kadınlık
organları üzerinde uyarıcı ve koruyucu etkisi vardır.
Menopozla birlikte östrojen azalınca
Damar sertliği (ateroskleroz), hipertansiyon, kalp
damar hastalıkları,
Uykusuzluk, sinirlilik, depresyon (ruhsal çöküntü),
Unutkanlık, halsizlik, çabuk sinirlenme,
Kemik erimesi (osteoporoz),
Ateş basması,terleme,çarpıntı
Cinsel istekte (libido) azalma,
İdrar kaçırmaya kadar varan idrar yollarında zayıflama,
Cinsel organlarda çekilme (atrofi), kuruluk, ağrılı
ilişki, ortaya çıkmaktadır.
Tedavi
ile
menopoza
ait
hastalıklar kolaylıkla
indirilebilmektedir .
tüm
olumsuz
değişiklikler
önlenebilmekte
veya
en
ve
aza
Menopoz tanı ve tedavisi nasıl olmalıdır?
Menopozda erken tanı ve erken tedavi birçok şikayetin ve
hastalık riskinin önlenmesinde ilk adımdır. Menopoz tanısı
basit kan testleriyle kolayca yapılır. Menopozda en çok tercih
edilen tedavi yöntemi hormon tedavisidir. Hormon tedavisinin
faydalı tarafı menopoza bağlı hemen tüm şikayetleri
engellemesi, zararlı tarafı ise riskli kişilerde uzun süre
kullanıldığında meme kanseri riskini arttırması ve kalp damar
hastalıkları riskini azaltmaması dır.
MENOPOZ BİR HASTALIK DEĞİLDİR.
KADIN HAYATININ ÜÇTE BİRLİK DÖNEMİ MENOPOZDA GEÇER,
MENOPOZ DÖNEMİ BİRÇOK ŞİKAYETİ DE BERABERİNDE GETİRİR,
BASİT KAN TESTLERİYLE ERKEN TEŞHİS VE TEDAVİ BİRÇOK
ŞİKAYETİ VE RİSKİ ENGELLER,
MENOPOZ ŞİKAYETLERİ VE RİSKLER HORMON VEYA DİĞER
İLAÇLARLA ÖNLENEBİLİR,
HORMON TEDAVİSİ UYGUN KİŞİLERE KONTROL ALTINDA UZUN
SÜRE VERİLEBİLİR
MENOPOZ TEDAVİSİ HER KİŞİYE ÖZELDİR
KADINLARDA KISIRLIK
İnfertilite, Kadın İnfertilitesi.
Kısırlık ne demektir?
Kısırlık bir yıl denemeyi takiben gebe kalmamaktır. Bu bir yıl
boyunca korunmasız ve düzenli cinsel teması takiben hamile
kalamamak anlamına gelmektedir. Kısırlığın nedenlerinden üçte
biri erkek, üçte biri kadın üçte biri ise hem erkek hem kadını
ilgilendiren sebeplerden kaynaklanır.
Kadınlarda Kısırlık sebepleri:
Kadınlarda gebelik birçok faktörün düzenli şekilde yan yana
gelmesine bağlıdır.
Ovülasyon olmalı: kadın overlerinden yumurtanın
çıkması,
Yumurta fallop tüplerine geçebilmeli: döllenme fallop
tüpleri içinde olur,
Yumurta sperm tarafından döllenmeli ve buradan uterus
içine gidebilmelidir,
Uterus duvarına tutunabilmelidir, burada 40 haftada
olgunlaşarak doğum gerçekleşir.
Kadınlarda kısırlık araştırmaları en sık sebebin ovülasyon
yada fallop tüplerinden kaynaklandığını göstermiştir.
kadınlarda kısırlık sebeplerinden bir çoğu tedavi ile
düzeltilebilmektedir.
Ovülasyon problemlerine bağlı kısırlık:
Overlerden yumurta salınamaması en sık görülen kısırlık
sebebidir. Kadın kısırlıklarının %40 sebebi overlerden
yumurtanın salınamamasıdır. Overlerden yumurta çıkmaması:
Hormonsal bozukluklara,
Polikistik over sendromuna,
Ovülasyon hastalıklarına,
Over kistlerine bağlı olabilir.
Fallop tüplerinden kaynaklanan kısırlık:
Fallop tüpleri zedelenmiş veya tıkalı ise yumurta döllenmek
için buraya giremez yada döllense de uterusa gidemez ve
gebelik oluşamaz. Fallop tüplerini bozan ve tıkayan en sık
sebepler şunlardır:
Pelvik inflamatuar hastalıklar ( PİD),
Endometriozis,
Fallop tüplerinin yapısını bozan
operasyonlar,
Dış gebelik
ameliyat
ve
Doğum defektleri nedeniyle fallop tüpleri bozulur ve
gebelik oluşamaz.
Kadın kısırlığını arttıran sebepler nelerdir?
Aşağıdaki faktörler kadınlarda kısırlık şansını arttıran
faktörlerdir;
Yaşın 35 üstünde olması: 35 yaş üstü gebe kalma şansı
düşmeye başlar,
Obezite,
Aşırı düşük kilo,
Aşırı egzersiz,
Kronik hastalıklar:
Diyabet,
Lupus eritematozus,
Artitis,
Hipertansiyon,
Astım,
Sigara,
Aşırı kafein tüketimi,
Alkol,
İş yerinde
Aşırı sıcak ortamda çalışmak,
Toksik gaz ve maddelerle karşılaşmak,
Kimyasal maddeler,
Pestisit gibi böcek – haşere ilaçlarına maruz
kalmak,
Radyasyon,
Aşırı stres,
Hastalıklar:
Pelvik İnflamatuar hastalık,
Endometriozis,
Poikistik over,
Dış gebelik,
Böbrek yetmezliği,
Siroz,
Hipofiz tümörü,
Anoreksiya nevroza,
Hipotiroidi,
Hipertiroidi,
Diyabet ( kontrolsüz diyabet ),
Uterusta bozukluklara neden olan hastalıklar ve
cerrahiler,
Pelvis ve uterus cerrahi girişimleri,
Ülseratif kolit,
Kron hastalığı,
Epilepsi,
Cushing hastalığı,
Ağır anemi,
Kan hastalıkları,
HİV enfeksiyonu,
Böbrek hastalıkları,
İlaçlar:
Asetaminfen, parasetamol,
İbuprofen,
Ağrı kesiciler,
Antibiyotikler,
Depresyon ilaçları,
Kemoterapi ilaçları,
Gebe kalmak amacı ile bir yıl korunmasız düzenli cinsel teması
takiben başarı sağlanmaz ise mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Kadın kısırlığında teşhis:
Kadın kısırlığı araştırılırken doktor muayenesi ve şikayetler
çok önemlidir, hastanın tüm bilgileri detayı ile anlatması
teşhise yardımcı olur. Kesin teşhis laboratuar testleri ve
radyolojik laparoskopik incelemeler ile konur. Hastadan şu
testler istenmelidir:
İdrar ve kan testleri: hormon düzeyleri için,
Luteinizan hormon (LH)
Follikül –stimülan hormon (FSH)
Prolaktin (PRL)
Estradiol
Progesterone
Estrojen
DHEA-S
T3, T4, TSH
Bazal vücut ısı takibi: bazal ısı ovülasyon sırasında
artar ve adetin ikinci yarısında yüksek kalır, gebelik
oluşursa tüm gebelik süresince yüksek kalır. Hastadan
her gün ateşini ölçmesi istenir.
Cinsel yolla bulaşan hastalık taraması,
Endometrial biyopsi: ovülasyon uterus içini
değiştirmelidir.
Histerosalpengografi ( HSG): uterus ve fallop tüplerini
gösteren filmdir,
Trans vajinal ultrason: pelvik organların durumunu
gösteren ultrasondur,
Laparoskopi: fallop tüpleri, overler ve uterusa bakmak
için karın içine kamera sokulmasıdır.
Kadın kısırlığında tedavi:
Kısırlık tedavisi sebebe yönelik olarak yapılır. Tedavi
genellikle uzun ve zahmetlidir.
Tedavide ilk basamak hayat tarzı değişiklikleridir:
Cinsel aktivite zamanlaması yapılmalı, bazal ısı
ölçülmeli ve ısının arttığı dönem seçilmelidir,
Kilo kontrolü sağlanmalı,
Sigara ve alkol tüketiminden kaçınılmalı,
Aşırı egzersiz yapılmamalı,
Stres azaltılmalı ve depresyon tedavi edilmelidir.
İlaç tedavisi:
Hormon tedavisi,
Altta yatan hastalıkların tedavisi amacıyla ilaç
tedavisi,
Ovülasyon sağlayıcı ilaçlar çoğul gebeliklere neden
olabilir.
Cerrahi tedavi:
Tıkalı fallop tüplerini açmak amacıyla,
Uterus anormalliklerini düzetmek,
Over kistlerini almak,
Fibroid ve yapışıklıkların düzeltilmesi
cerrahi girişim yapılabilir.
amacıyla
Yardımcı üreme yöntemleri:
Yardımcı üreme yöntemleri yumurta ile spermin yan yana
gelmesini ve embriyo oluşmasını kolaylaştıran teknik
yöntemlerdir. Yukarıdaki önlemler gebelik sağlamak için
yetersiz kaldığında yardımcı üreme yöntemlerine baş vurulur.
a. Artifisyel inseminasyon (yapay döllenme): erkekten
alınan sperm özel bir işlemden geçirilerek direk
olarak kadının serviks yada uterusunun içine verilir,
b. İn vitro fertilizasyon ( IVF= Tüp Bebek ):
kadından alınan yumurta laboratuarda erkek spermi ile
döllenir. 2- 3 gün laboratuarda yumurtanın embriyo
hale gelmesi beklenir. Daha sonra embriyo ana rahmine
yerleştirilir.
c. Gamet yada Zigot transferi ( Gamete or Zygote
intrafallopian transfer ) = GIFT yada ZİFT denir:
anneden alınan yumurta ve sperm laboratuarda
döllenir. 2-3 gün beklenir oluşan embriyo annenin
fallop tüplerine yerleştirilir, kendisi oradan rahme
iner.
d. Blastokist tüp transferi ( blastocyst
intrafallopian transfer): anneden alınan yumurta ve
sperm laboratuar ortamında blastokist oluşana dek
büyütülür. Daha sonra ana rahmine aktarılır.
e. İntrastoplazmik sperm enjeksiyonu: tek bir yumurta
içine bir spermin enjeksiyon ile sokulmasıdır. Oluşan
embriyo daha sonra ana rahmine aktarılır.
Kadınlarda kısırlıktan korunma :
Kadınlarda kısırlıktan korunmak amacıyla aşağıdaki önlemler
alınabilir:
Sigara içmemek,
Aşırı alkol kullanmamak,
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak,
Uygun vücut kilosunu sağlamak,
Stresten uzak durmak, her tür jinekolojik şikayette
derhal doktora gitmek kısırlıktan korunmak için
gereklidir.
Referanslar:
1. The American College of Obstetricians and Gynecologists
http://www.acog.org/
2. American Society for Reproductive Medicine
http://www.asrm.org
3. The Hormone Foundation
http://www.hormone.org/
4. RESOLVE: The National Infertility Association
http://www.resolve.org/
5. SexualityandU.ca
http://www.sexualityandu.ca/home_e.aspx/
6. Womens Health Matters
http://www.womenshealthmatters.ca/index.cfm
7. American Medical Association website. Available at:
http://www.ama-assn.org/ .
8. Cronin M, Schellschmidt I, Dinger J. Rate of pregnancy
after using drospirenone and other progestin-containing oral
contraceptives. Obstet Gynecol . 2009;114:616-622.
9. Female Infertility Best Practice Policy Committee of the
American Urological Association; Practice Committee of the
American Society for Reproductive Medicine. A practice
committee report: optimal evaluation of the infertile female.
American Society for Reproductive Medicine . 2000;86:S264S267.
10. Infertility.
Gynecologists
American College
website.
of Obstetricians and
Available
at:
http://www.acog.org/publications/patient_education/bp137.cfm .
Published 2007. Accessed July 8, 2008.
11. Infertility. International Council on Infertility
Information
Dissemination
website.
Available
at:
http://www.inciid.org . Accessed July 8, 2008.
12. RESOLVE website. Available at: http://www.resolve.org .
Accessed July 8, 2008.
13. 6/5/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php : Luttjeboer FY,
Verhoeve HR, van Dessel HJ, et al. The value of medical
history taking as risk indicator for tuboperitoneal pathology:
a systematic review. BJOG. 2009;116:612-625
AMENORE
Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un
Kesilmesi; Adetlerin Durması;
Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12
yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin
olmamasına amenore denir.
Menstruasyon ( adet ) nedir?
Yani
adet
dönemi
her
ay
uterusun
içinin
gebelik
için
hazırlanıp yenilendiği dönemdir. Bu dönemde uterus içi
vajinadan dışarı atılır, 2- 5 günlük bu dönemden sonra uterus
tekrar gebelik için iç yüzeyini hazırlar. Bir ay içinde gebe
kalmaz ise iç yüzeyi eskir ve uterus tekrar menstruasyon
dönemine girerek iç yüzeyini atar ve yenisini hazırlar.
Doğurganlık çağı boyunca bu işlem devam eder ve menopoz
dönemine kadar sürer. Menopoz ile birlikte uterus artık
gebelik için hazırlanmayı bırakır ve adet dönemleri kesilir.
Amenore ne demek?:
Menstrual adetlerin kesilmesi demektir.
Primer amenore:
Yeterli olgunluğa erişemediği için adetlerin başlamamasıdır.
Normalde genç kızlarda adet 16 yaş civarında başlamaz ise buna
primer amenore denir. Bu durumda muayene ve gerekirse tedavi
yapılmalıdır. Bazı doğumsal anormallikler, kromozom
anormallikleri, hormonal bozukluklar, uterus, vajina yokluğu
ve üreme organlarının gelişemediği durumlarda adet görülmez.
Buna Primer amenore denir. Önemli ve incelenmesi gereken bir
durumdur.
Sekonder amenore:
Normal giden adetlerin kesilmesi demektir. En az 3 ve daha
fazla adet döneminin atlanması anlamına gelir. Kadınların % 2
ila 5 inde yaşamları boyunca amenore şikayeti görülür.
Sekonder amenore yani düzenli adetlerin kesilmesinin en sık
sebebi gebeliktir. Gebelik dönemi boyunca adetler kesilir. Bu
normal bir durumdur. Ancak gebe olmayan kadınlarda adetlerin
kesilmesi birçok sebebe bağlı olabilir. En sık görülen
sebepler:
Tiroid hastalıkları,
Hipofiz bezi tümörleri,
Prolaktinoma,
Ani kilo değişiklikleri,
Obezite,
Aşırı zayıflık;
Özellikle çok sıkı diyetler,
Yeme bozuklukları,
Kusma alışkanlığı ( Blumia ),
Anoreksiya,
Aşırı egzersiz programları, ( olimpiyat sporcuları,
atletler, maraton koşucuları, jimlastikciler vb: ),
Kötü ve dengesiz beslenme,
Bazı hastalıklar;
Cushing hastalığı,
Kistik fibroz,
Polikistik Over Sendromu,
Psikolojik stres ( hormonal dengesizliğe ve amenoreye
neden olur),
İlaçlar:
Depresyon ilaçları,
Kemoterapi ilaçları,
Kortizon ve
Bazı kontraseptif ( gebelik önleyici ) ilaçlar,
Uterus hasarı yapan sebepler adetlerin kesilmesine
neden olur.
Gebelik dışında
araştırılmalıdır.
üreme
döneminde
adet
kesilmesi
mutlaka
Amenore için risk faktörleri ve riskli davranışlar
nelerdir:
Tedavi edilmeyen tiroid hastalıkları,
Tedavi edilmeyen prolaktinoma hastalığı,
Yeterli kalori alınmadan yapılan diyetler,
Aşırı egzersiz,
Aşırı stres ve depresyon kadınlarda amenoreye neden
olmaktadır.
Amenore şikayetleri nelerdir:
Primer amenore 16 yaş üstü genç kızlarda adet görülmemesi
durumudur.
Sekonder amenore ise normal bir kadında en az 3 adet atlanması
durumudur. Sekonder amenorenin en büyük sebebi gebeliktir.
Gebelik dışındaki sebeplerin araştırılması gerekir.
Amenore teşhisi:
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur. Amenore şikayeti ile gelen hastalara aşağıdaki
incelemelerin yapılması gerekebilir:
Gebelik testi,
Kan hormon düzeyleri;
LH ( Luteinizan Hormon),
FSH ( Follikül Stimülan Hormon),
E2 (Estradiol),
Prolaktin,
Ultrason
Kromozom testleri ( anormallik varsa ),
İdrar testi,
Progestin testi: 7 – 10 gün verilen progesteron adeti
başlatırsa amenore estrojen eksikliğindendir.
Beyin tomografisi: hipofiz tümörü araştırması için,
Amenore tedavisi:
Amenore tedavisi sebebe yönelik yapılır.
Doğumsal anormalliklere bağlı primer amenore
vakalarının bir kısmı ameliyat ile düzeltilebilir.
Hipofiz tümörlerine bağlı amenoreler, ilaç, operasyon
ve radyo terapi ile tedavi edilebilirler,
Hormon düzensizliklerine bağlı amenore ler hormon
replasmanı ve doğum kontrol hapları ile düzelebilir,
Kilo problemlerine bağlı amenore düzenli beslenme ve
kilo kontrolu ile düzelebilir,
Aşırı 3 egzersize bağlı adet kesilmeleri genellikle
aşırı egzersiz bırakılınca normale girer,
İlaçlara bağlı adet kesilmelerinin bir kısmı ilaçlar
bırakılınca düzelir,
Stres ve depresyon kaynaklı amenoreler tedavi ile
düzelirler,
Tiroid hastalıkları, Cushing ve prolaktinoma ya bağlı
amenoreler hastalık tedavi edilince düzelir.
Amenore önemli bir metabolik sinyaldir. 16 yaşında adet
görmemek ve normal bir kadında hamilelik dışında 3 ay adet
görmemek önemli ve araştırılması gereken bir durumdur.
Referanslar:
1. The American Congress of Obstetricians and Gynecologists
http://www.acog.org/publications/patient_education/
2. National Womens Health Information Center
http://www.womenshealth.gov/
3. United States National Library of Medicine
http://www.nlm.nih.gov/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index-eng.php/
5. The Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada
(SOGC)
http://www.sogc.org/index_e.asp/
6. Amenorrhea. Epigee Womens Health website.
Available
at:
http://www.epigee.org/menstruation/amenorrhea.html. Accessed
September 14, 2006.
7. Amenorrhea: What you should know. American Academy of
Family
Physicians
website.
Available
at:
http://familydoctor.org/885.xml. Accessed September 14, 2006.
8. Laufer, MR, Floor, AE, Parsons, KE, et al. Hormone testing
in women with adult-onset amenorrhea. Gynecol Obstet Invest .
1995; 40:200.
9. Perkins, RB, Hall, JE, Martin, KA. Neuroendocrine
abnormalities in hypothalamic amenorrhea: spectrum, stability,
and response to neurotransmitter modulation. J Clin Endocrinol
Metab . 1999; 84:1905.
10. Reindollar, RH, Novak, M, Tho, SP, McDonough, PG. Adultonset amenorrhea: a study of 262 patients. Am J Obstet Gynecol
. 1986; 155:53
PROGESTERON
Progesteron hormonu beyinden gelen uyarıcı hormon olan LH
sayesinde overler den salgılanır. Etkisini kadın cinsel
organları üzerinde gösterir. Östrojenin etkisini azaltır, eğer
döllenme olduysa bunun uterusa tutunmasını kolaylaştırıcı
ortamı hazırlar, gebeliğin başlamasını ve sürmesini sağlar,
meme dokusunu geliştirir süt salınımına hazırlar.
Progesteron için normal Değerler:
Erkek: 0.1-1 ng/ml
Kadın:
Faliküler Faz: 0.2-1.4 ng/ml
Luteal Faz: 4-25 ng/ml
Menopoz: 0.1-1 ng/ml.
Progesteronu arttıran sebepler
Gebelik,
Böbreküstü bezi tümörleri ve hastalıkları,
Bazı over tümörleri.
Progesteronu azaltan sebepler
Kalıtsal , genetik hastalıklar,
Over metabolizmasının bozulduğu düzensiz adetler,
Beyin hipofiz hipotalamus hstalıkları,
Tiroid hastalıkları progesteron miktarını düşürür.
EVDE OVÜLASYON TESTİ
Ovulation home test; Luteinizing hormone urine test (home
test); Ovulation prediction test; Urinary LH immunoassays; Athome ovulation prediction test; LH urine test;
Evde ovülasyon testi nedir?
Gebe kalmak için en uygun zamanın tespit edilmesi amacıyla
evde yapılan testdir.
İdrardaki Lüteinizan Hormon (LH) miktarını ölçerek en uygun
zamanı gösterir. LH miktarı ovülasyon olduğu zaman artar. Bu
artış overlerin bir yumurtayı döllenmek üzere serbest
bıraktığını gebelik için en uygun zaman olduğunu gösterir.
Evde ovülasyon testi nasıl yapılır?
Bu test kitleri eczanelerden temin edilir. Bu bir laboratuvar
testi değildir.
Bu test kutusu içinde 5 yada 7 test çubuğu çıkar. Normalde 28
günde bir adet gören kişilerde yumurtlama ( ovülasyon ) son
adet tarihinden itibaren 11 ila 14. günler arasında olur. Bu
gebelik için en uygun zamandır. Adet düzensizliklerinde yada
bu dönemin tahmin edilemediği durumlarda evde ovülasyon takibi
ile gebelik için en uygun zaman tespit edilir.
Bu amaçla test çubukları adetin 11. Gününden itibaren birkaç
gün arayla idrara daldırılarak uygun zaman yakalanmaya
çalışılır. Test LH miktarının arttığı zamanı yakalar.
Test ya test çubuğunun üzerine işeyerek ya da temiz bir kaba
yapılan idrarın içine batırılarak yapılmalıdır. Test çubukları
renk değişikliği ile uygun zamanı gösterir. Pozitif sonuç (
yani LH da artış ) 24- 36 saat sonra ovülasyon olacak anlamına
gelir.
Düzensiz adetlerde bu artışı yakalamak zor olabilir. Test
süresince aşırı su içilmemelidir. LH miktarını düşüren ilaçlar
kesilmelidir.
LH miktarını düşüren ilaçlar:
Östrojen,
Progesteron,
Testosteron.
Östrojen ve progesteron doğum kontrol haplarında ve hormon
replasman tedavileri içinde bulunabilir.
Klomifen sitrat LH miktarını arttıran ovülasyonu tetikleyen
bir ilaçtır. Bu ilaç kullanılıyor ise evde ovülasyon testleri
ilaç kesildikten 3 gün sonra yapılmalıdır.
Evde ovülasyon testleri büyük doğrulukla ovülasyon zamanını ve
gebe kalmak için en uygun tarihi söyler.
Evde Ovülasyon testi için normal değerler:
Testin pozitif olması önümüzdeki 24 -36 saat içinde ovülasyon
olacağını gösterir.
Evde ovülasyon testi pozitif olmuyor ise ya da bu teste rağmen
aylarca gebe kalma şansınız olmadı ise mutlaka doktorunuza
danışınız.
Evde ovülasyon testleri evde fertilite monitörleri ile aynı
şey değildir. Evde fertilite monitörleri tükürükteki
elektrolitler, idrardaki LH miktarı ve bazal ateş ölçerek
değerlendirme yaparlar.
Referanslar:
1. Falcone T. Women’s health. In: Carey WD, ed. Cleveland
Clinic: Current Clinical Medicine 2010. 2nd ed. Philadelphia,
Pa: Saunders Elsevier; 2010:section 14.
2. Fritz MA, Speroff L. Induction of ovulation. Speroff L,
Fritz MA, eds. Clinical Gynecologic Endocrinology and
Infertility. 8th ed. Philadelphia, Pa: Lippincott Williams &
Wilkins; 2011:chap 31
17- HİDROKSİ PROGESTERON
17-OH
progesteron;
Progesterone – 17-OH
17-hydroxyprogesterone;
17 – hidroksi progesteron böbrek üstü bezleri ve over lerden
salgılanan bir hormondur. Test ile kandaki miktarı ölçülür.
Böbrek üstü bezleri ve over hastalıklarında kandaki miktarı
artar. Doğum kontrol ilaçları ve kortizonlu ilaçlar testin
sonucunu bozar. 17- Hidroksi progesteron testi sabah, aç
karnına yapılmalıdır.
17 OH progesteron testi neden yapılır?
Test genetik böbrek üstü bezi hastalıklarının (Konjenital
Adrenal Hiperplazi) tespitinde ve böbrek üstü bezi
tümörlerinin teşhisinde kullanılır. Dış genital organları
erkek yada dişiye benzemeyen yeni doğan bebeklerde (
hermafrodit), klasifiye edilememiş adrenal hiperplazilerde,
hirzutizm araştırmasında, kadınlarda erkek karakterlerinin
ortaya çıktığı durumlarda 17 OH progesteron bakılır.
17- hidroksi progesteron için normal değerler:
Yenidoğan da doğum kilosuna göre normal değer değişir. Genel
olarak normal değerler:
Klordon kanında: 1,000 – 3,000 ng/dL
>24 saat sonra : < 100 ng/dL
Erişkin : < 200 ng/ dL
17 OH progesteronu arttıran sebepler:
Adrenal tümörler,
Kongenital Adrenal Hiperplaziler,
Kongenital adrenal hiperplazisi olan bebeklerde 17 OH
progesteron değeri 2,000 -40,000 ng/dL arasında değişir.
Erişkinde 200 ng/dL üzeri adrenal hiperplazi anlamına gelir.
17 OH progesteron 200 – 800 ng/dL arasında ise ACTH bakmak
gerekir.
Referanslar:
1.Fritz MA, Speroff L. Normal and abnormal sexual development.
In: Speroff L, Fritz MA, eds. Clinical Gynecologic
Endocrinology and Infertility. 8th ed. Philadelphia, Pa:
Lippincott Williams & Wilkins; 2011:chap 9.
2.Lambert SM, Vilain EJ, Kolon TF. A practical approach to
ambiguous genitalia in the newborn period. Urol Clin North Am.
2010; 37(2):195-205.
Download