Nurdan Yıldırım - Diyabet Hemşireliği Derneği

OKULDA DİYABET
PROGRAMI
Nurdan YILDIRIM
Uzm. Diyabet Eğitim Hemşiresi
Diyabet Epidemiyoloji
Dünya genelinde 15 yaş altındaki çocuk nüfusu 2 milyar
civarındadır.
2015 yılı
415 milyon (20-79 y)
2040 yılı
642 milyon
İlk defa 14 yaş altı 542.000 olarak açıklamıştır.
Tip 1 diyabet prevelansı %0.025’dir.
Her yıl 86 bin çocuğun ekleneceğini
öngörmüştür.
Türkiye’de 15 yaş altı tip 1 diyabet insidansı
3,2/100.000 çocuk/yıl olarak tahmin edilmektedir.
Kaynaklar: 1-7
2
Uluslararası İşbirliği
 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ),
 Uluslar arası Diyabet Federasyonu (IDF)
 Amerikan Diyabet Birliği (ADA)
12 Ekim 1989’da Saint Vincent Deklerasyonu yayınlayarak
‘’Diyabetle Mücadele Programları Toplantıları’’ başlatmıştır.
Bu toplantıda;
Diyabetlilere daha iyi bir yaşam sunmak ve diyabetten kaynaklan
sorunları en aza indirmek için hedefler belirlenmiştir.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (BM)
2006 yılında Diyabetle Mücadele Kararları
• Küresel bir hastalık
• Tüm ülkelerin sağlık otoritelerine diyabetle mücadele çağrısı
• 14 Kasım Dünya Diyabet Günü kutlamaları,
• Global Mavi Halka Hareketi programlarını resmileştirmiştir.
İDF
Okulda Diyabet Projesi
Diyabetin daha iyi anlaşılmasını destekleyici ve okul ortamında
diyabetlinin desteklenmesini sağlamayı amaçlamaktadır.
 Çocuklar için bilgi paketi,
 Öğretmenler/okul personeli için bölüm,
 Diyabetli çocukların ebeveynleri,
 Genel bilgilendirme
 Sekiz dilde yüklenebilir ücretsiz eğitim seti.
http://www.idf.org/education/kids19/09/2014
•
•
•
•
•
•
•
•
Arabic (coming soon)
Chinese
English
French
Hindi
Portuguese
Russian
Spanish
http://www.idf.org/education/kids
http://www.idf.org/education/kids
ABD’de 208.000 genç etkileniyor
Son tahminlere göre 23.500 genç Tip1 ve Tip2 diyabet tanısı alıyor.
DİYABET REHBERİ
Amaç:
Okul personelini eğitmek
Etkili diyabet yönetimi sağlamak
Diyabet kontrolü için gerekli işlemler için bilgilenmek( insülin uygulaması vb.)
REHBER
ABD FEDERAL OKUL YASALARI
1. Bölüm
Primer Okul Personeli İçin Bölüm
•Diyabet nedir?
•Diyabetin okulda etkin yönetimi planı
•Planın unsurları
•Öz bakımın önemi
•Gerekli kişilere ulaşım
3. BÖLÜM
DİYABET MEDİKAL YÖNETİMİ PLANI
Örnek tablo/ şablon oluşturulması
Hipoglisemi
Hiperglisemi
Acil bakım planı
Okulun yasal sorumlulukları
Federal yasalardan gelen sorumluluklar
2. Bölüm
Diğer Okul Personeli İçin Bölüm
Okul Müdürü/ İl Milli Eğitim
Müdürü
Okul Yöneticisi yada bir kişi
belirlenir
Okul Hemşiresi
Öğretmenler
Beden Eğitimi Öğretmeni
Koc/ Coach
Yemekhane sorumluları
Ulaşım Hiz. Müd./ Servis şoförü
Okul psikoloğu/ danışman
Sosyal hizmet görevlisi
Ebeveynler/Gardiyan
*** DİYABETLİ VE DİĞER
ÖĞRENCİLER İÇİN EYLEM
PLANI
http://ndep.nih.gov/publications/PublicationDetail.aspx?PubId=97#main-30/10/2014
İngiltere (United Kingdom)
4 Özerk Devlet (England, Northem Ireland, Scotlend, Wales/ Cymru)
1995 /2010 güncelleme
AMAÇ
Hükümeti ve ilgili kurumları düzenleyerek diyabetli çocukları dezavantajlı hale getirmemek
akranları ile aynı imkanları sağlamak
•
•
•
Yeterli sayıda personel ataması
Eğitimli personelin ayrılması koşulunda hızla yeni personelin atanması ve eğitimi
Diyabetlinin diyabet olmalarından dolayı horlanmalarını engellemek
Çocuk ve Aile Hareketi /2014
Okulun yükümlülükleri
Düzenleme yapmak
Sekreter /okulun ve çocuğun
yükümlülüğünü karşılamak
zorundadır.
Normal Okul
Akademik Okul
Alternatif Akademi
Öğrenci Refere Edilen
Okullar
Hükümet Yetkilisi, Akademik Yönetici, Yönetici Komitesi,
United Kingdom
• MEDİKAL DURUM POLİSİ (Tüm okulları denetler)
• Tüm personel sorumludur
• Kimin ne yapacağı yazılı belirlenmiştir
• Yetkiler kanun güvencesindedir
(Baş öğretmen, okul yöneticisi, sorumlu kişiler
En yaşlı üye grup
sorumlusu)
 Bireysel farklılıklar mevcut
 Medikal tedavi koşulları
 Güncelleme gerekli
 Şikayet hattına bu kurulda eklenmeli
 Her öğretmen medikal durumu bilmeli
 Kriz masası hazırlanır/ görev dağılımı
 Diyabet kartı kontrolü
 Okul hemşiresine gerekli bilgiler verilir
 Acil durum planı
Mesaj...
ACİL HAREKET, DAVRANIŞ
GELİŞTİRME DURUMUDUR
SADECE AMBULANS
ÇAĞIRMAK DEĞİLDİR...
United Kingdom
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Okul personeli için bilgi
Diyabet tedavisi
Diyabeti yönetme
Diyabet komplikasyonları
Sınavlar
Okul gezileri
Öğretmenlerin sorumlulukları
Eğitimli personelin sorumlulukları
SENCOs sorumlulukları
Ek ihtiyaç koordinatörleri
Okul hemşiresi sorumlulukları
Medikal Tedavi
Aile onayı
İlaç kontrolü
Tüm personel bilmeli
Kan şekeri ölçümü için izin
Mahremiyete önem
Pompa kilitli ise aile sorumlu
Tüm yapılan işlem
KAYIT EDİLMELİ
Okul Gezileri
Risk planı çıkarılır
Aile onayı ve işbirliği
(Yatılı ve riskli gezi için anne
katılımı)
Eşitlik ilkesi
Kendini cezalı hissetmemeli
Eğitimli personelin katılımı
Diyabetli Öğrencilerin Öğretmenlerine
Yönelik 10 İpucu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Her çocuğun diyabeti farklıdır
Diyabetli öğrencinin üzerine gereksiz dikkat çekme
Göze çarpmayan nazik hatırlatmalarla uyar
Diyabetli öğrenciyi etiketlemeyin
Sempati değil empati yap
Diyabet konusunda daima hazır ol
Genel durumunu kontrol et(renk, ter vb.)
Gerektiği kadar lavaboya gitmesine izin verin
Sabırlı ve anlayışlı olun
İletişim bilgilerini hazırda tutun
BİLGİ GÜÇ VERİR....
5-19 Yaş grubu nüfus ve Tahmini Tip 1 Diyabetli
sayısı
•Türkiye’de 6-18 yaş grubunda Tip 1 Diyabet
sıklığı:0.67/1000(Bereket A ve ark. 2011)
•Türkiye 5-19 yaş nüfus:20.844.748
Tip 1 diyabetli çocuklar: 17.175
Yeni Tanı(yılda): 1700 civarı
Obezite sıklığı:
8 yılda: % 5’den % 10.5’
(yüksek ekonomik grupta % 16.3’e) arttığı
(Bereket 2010, Hatun 2009)
Amaç
•
Öğretmenler aracılığıyla “DİYABET”
farkındalığı oluşturmak
•
Çocuğun erken tanı almasını sağlamak
•
Şeker komasından korumak
•
Diyabetli çocuğa diyabet bakımında desteği
arttırmak.
•
Okul çağındaki çocuklarda sağlıklı beslenme
tutumu oluşturmak
•
Şişmanlık konusunda öğrencilerde farkındalık
oluşturmayı amaçlamaktadır.
Okulda Diyabet Programı
OKUL BİNASI
DİYABET EKİBİ
Ankara-Okulda Diyabet Programı
Öğretmen Sayısı
Altındağ
2324453
Keçiören
4272347
Etlik
Çankaya
4031254
OKULDA DİYABET PROGRAMI FAALİYETLERİ
 Ülkemizdeki 60.000 okula ‘’Benim çocuğum şeker hastası mı?’’ başlıklı farkındalık posteri
(650.000 civarındaki öğretmene ve 16 milyon öğrenciye ulaşılması)
 Çocuklarda diyabeti anlatan bir broşür,
 Okuldaki diyabetli çocukların bakımı konusunda bir rehber, öğretmen eğitimi için bir sunum
hazırlanmış olup ilgili wep sitelerinde ulaşılabilir hale getirilmiş ve Milli Eğitim Bakanlığı
tarafından il milli eğitim müdürlüklerine bu program dâhilinde yapılması gerekenleri anlatan
bir yazı gönderilmiştir.
 Öğretmene mektup yazılmış ve iletiliyor
 Öğretmenlere yönelik bir kısa film hazırlanmıştır
 Program basına tanıtılarak geniş bir haber olarak yayınlanması sağlanmıştır.
www.okuldadiyabet.org yayına başlamıştır.
Geniş kapsamlı atölye çalışması yapılarak yeni dönem çalışmaları planlanmıştır.
Bu yeni dönemde
ODP Workshop,
ODP yeni dönem lansman toplantısı,
Çocuk endokrin merkezleri diyabetli çocukların öğretmenleri ile buluşuyor toplantısı,
Online yarışma,
Sağlıklı beslenme ve şişmanlık kampanyası,
Diyabet dostu okul sertifikasyon programı,
Diyabetli çocuklara burs programı,
Dünya diyabet günü etkinliği,
Proje tanıtım ve eğitim materyalleri,
Konularında faaliyetler yapılmış ve bir kısmı devam etmektedir.
Ülkemizde
•
•
•
•
•
•
•
•
Ulusal Yasalar
Eğitimli Personel Sayısı
Koordinatörlükler
Denetim?
İş birliği
Sağlık çalışanı
Aile ve çocuk
Ülkemize has sorunlar mevcuttur.
Okul Zamanı...
•
•
•
•
•
Okul açılış zamanı
Okul ve sınav zamanı
Okul ve spor
Okul kapanış zamanı
Tatiller
Diyabetli Çocuk Okula Başlarken
Öğretmene Mesaj
•
•
•
•
Diyabetli öğrencinin öğretmeni olmaktan çekinmeyin
Diyabetli öğrencinizi tanıyın
Ona destek olun
Aile ve çocuğunda kaygı taşıdığını unutmayın
GÜNÜN BÜYÜK VE AKTİF BÖLÜMÜ OKULDA GEÇMEKTEDİR.
Beslenme
Spor
İnsülin
Zaman yönetimi
Aile, okul çalışanı ve çocuğun
eğitimi
Öğretmene mektup
web sitesi
Sınav Zamanı
• Okul ve sınav kaygısı kan şekeri dengesini bozar
• Ders ve sınav tekrarı
• Sık hastane kontrolü gerekebilir.
Sık şeker ölçümü
Karbonhidrat sayımı
Ek insülin /Pompa
Çevre bilgilendirmesi
Zaman yönetimi
Pasif egzersiz
Adölesanı güçlendirme
Egzersiz ve Sosyal Aktiviteler
Değerli öğretmenimiz,
Öğrencinizin diyabet olması asla egzersiz yapmasına veya sosyal aktivitelere
katılmasına engel değildir. Ancak bazı tedbirleri alması gerekir.
Bu tedbirler
Egzersiz öncesi kan şekeri ölçmesi
Kan şekeri 100-250 arası olmalıdır(İdeal şeker ortalama 130-250 arası).
Gerekirse ara öğün alması
Egzersiz öncesi gerekirse insülini azaltması konusunda destek olun
Egzersiz arası ve sonrası tekrar şeker ölçmesi
Gerek olursa aralarda dinlenmesi yeterli olacaktır.
AİLE VE ÇOCUK MUTLAKA EGZERSİZDE DİYABET HAKKINDA EĞİTİM ALMIŞ OLMASI
GEREKMEKTEDİR.
Okul Kapanış Zamanı
•
•
•
•
Okul bitimine yakın kaygı artıyor
Tatil başlasın artık....
Hava ısınıyor (K.Ş değişiklikleri başlıyor)
Metabolik kontrol ??
ÖĞÜN
İNSÜLİN
EGZERSİZ
Tatil
• Tatilde her şey değişiyor ( yemek,
uyku,insülin, sıcak ve aktivite saati:
dozlar????)
• Stres yok ama ek atıştırmalar başlıyor:.....
Öneriler
• Cho sayımı
• Ek doz
• Aktivite bilgisi
• Diyabetin değişmediği fakat alternatifleri
bilmesi önemli…
Çocuklarda Tip 1 Diyabet
Bulguları Video’su
Okulda Diyabet Programı-Temel Mesajlar 1
1.
Her çocuğun diyabeti kendine özgün tedavi planı içerir, ÖĞRETMENE
MEKTUP bu bilgileri kapsamaktadır. Aileden talep ediniz.
2.
Diyabetli öğrencinin üzerine gereksiz dikkat çekmeyin, diğer
öğrencilerden farklı davranmayın
3.
Diyabetli öğrenciyi etiketlemeyin
4.
Sempati değil empati yapın
5.
Diyabete destek hazırlıklarının tamamlanması: şeker/meyve suyu
bulundurma, insülinin saklanma koşullarının sağlanması vb.
Okulda Diyabet Programı-Temel
Mesajlar 2
6. Öğrencinizin şeker ölçümü, beslenme ve insülin
uygulamasını göze çarpmayan nazik hatırlatmalar yapın
7. Genel durumunu kontrol edin (renk solukluğu, terleme,
konsantrasyon düşüklüğü vb.)
8. Gerektiği kadar lavaboya gitmesine izin verin
9. Aile ve sağlık personelinin iletişim bilgilerini kaydedin...
10. Sabırlı ve anlayışlı olun.
Okulda Diyabet Bakımı Sorumluluklar Belgesi
A.
•
•
Ailelerin (Yasal Vasilerin) Sorumlulukları
Çocuğunun diyabetli olduğunu okula bir ziyaret yaparak bildirmek; çocuk endokrin ve diyabet
merkezi tarafından hazırlanan “Öğretmene Mektup”, “ Okul Hemşiresine Mektup” gibi belgeleri
okul yetkililerine iletmek,
Varsa çocuğundan doğrudan sorumlu öğretmene veya rehber öğretmene aşağıdaki konularda bilgi
vermek,
–
–
–
–
–
•
•
•
Varsa çocuklarda diyabeti anlatan broşür ve/veya kitapçıkları iletmek,
Çocuğun günlük rutin tedavisi ve izlemi için gerekli olan kan şekeri ölçüm cihazı veya sürekli kan
şekeri ölçüm sistemi, insülin kalemi gibi malzeme ve ilaçları sağlamak, her sabah okul çantasına
meyve suyu ve/veya kesme şekeri koymak,
Okulda acil diyabet bakımı için gerekli olan ve aşağıda yer alan malzemeleri temin etmek;
–
–
–
•
•
Diyabet hakkında kısa ve basit bir açıklama
Kan şekeri düşüklüğü belirtilerinin bir listesi
Kan şekeri düşüklüğünü tedavi etmek için atılacak adımlar
Beslenme planı
Çocuğun yaşına göre değişen diğer bilgiler (ara öğün ve ana öğün zamanları, besin seçiminde yol gösterme,
özel uyarılar vb.)
Bilinç kaybı/bozukluğu ile seyreden şiddetli hipoglisemi tedavisinde kullanılan Glukagon kiti,
Hafi ve orta hipoglisemi tedavisi için meyve suyu, kesme şeker, glikoz tableti (en az 3 kez yetecek kadar),
Hiperglisemi için su ve sade soda
Acil durumlarda aranacak güncel telefon numaralarını (ebeveynlerin ve sağlık ekibinin) okula
bildirilmek,
Okul partileri, gezileri ve diğer aktivitelerdeki beslenme planı konusunda okula bilgi vermek.
B. Okul Yönetiminin Sorumlulukları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Okulun sorumlulukları diyabetli öğrencinin kendi kendine diyabet bakımı kapasitesine göre değişmektedir. İnsülin uygulaması
ve kan şekeri ölçümü psikomotor beceri, kan şekeri düzeylerini yorumlamak ise bilişsel beceri gerektirmektedir. Küçük
çocuklar bunları yardımsız yapamazlar. Ayrıca diyabetli çocuklar okul ortamında kendi diyabetlerini yönetebilseler bile
orta/şiddetli hipoglisemi yaşadıklarında ve glukagon uygulaması gerektiğinde için yardıma ihtiyaç duymaktadırlar. Bu
çerçevede okul yönetimlerinin sorumlulukları aşağıdaki gibidir.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın 24.02.2013 tarihli Diyabetli Öğrenciler Genelgesi’ni
(https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_02/27044427_dyabetlrencler.pdf) incelemek ve bütün öğretmenlerin
okumasını sağlamak,
Diyabetli çocuklara okula kabulünden başlayarak her aşama kendi yaşıtları gibi davranılmasını, beden eğitimi ve okul gezileri
başta olmak üzere her türlü aktivitesine katılmasını sağlamak ve aileye her konuda destek olmak,
Varsa okul hemşiresinin, diyabetle doğrudan ilgili öğretmenlerin ve diğer okul personelinin diyabet eğitimlerine katılmasını
sağlamak,
Her yıl 14 Kasım Dünya Diyabet Günü’nda “ Çocuklarda Diyabet” konulu etkinlik düzenlemek ve bu amaçla
http://okulsagligi.meb.gov.tr/index.php?Git=PVideo&sayfa=AnaSayfa adresindeki videoların kullanılmasını sağlamak,
Hipoglisemi gibi acil durumlarda diyabetli öğrenciye olabildiğince çabuk ve doğru müdahalenin yapılmasını sağlamak,
Diyabetli öğrenci ve ailesi talep ediyorsa diyabetli çocuğa kan şekerini ölçme ve insülin uygulaması için özel bir yer sağlamak,
sınıfta ve diğer okul aktiviteleri sırasında gerektiğinde kan şekerini ölçmesine izin vermek,
Diyabetli öğrencinin okul hemşiresine veya eğitim almış okul personeline istediği sıklıkta başvurmasına izin vermek,
Hipoglisemiyi önlemek veya tedavi etmek için diyabetli öğrenciye istediği her yerde (sınıf, okul sevisi vs.) ara öğün almasına
izin vermek,
Eğer gerekiyorsa insülin ve glukagon için uygun saklama koşulları sağlamak,
Okulda çıkan yemeklerin, kalori, karbonhidrat ve yağ içerikleri hakkında aileye bilgi vermek,
C. Öğretmenin Sorumlulukları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Okulda diyabet bakımı eğitimlerine katılmak,
Milli Eğitim Bakanlığı’nın 24.02.2013 tarihli Diyabetli Öğrenciler Genelgesi’ni
(https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_02/27044427_dyabetlrencler.pdf) incelemek ve
diğer eğitim belgelerini okumak,
Hipoglisemi gibi acil durumlarda diyabetli öğrenciye olabildiğince çabuk ve doğru müdahalenin
yapılmasını sağlamak, meyve suyu ve/veya kesme şeker tedariki konusunda yardımcı olmak, kan
şekeri düzelene kadar öğrencinin gözetim altında olmasını sağlamak,
Bilinç kaybı/bozukluğu ile giden şiddetli hipoglisemi durumlarında ailenin onayı ile glukagon
uygulamak ve gerekirse 112 ve aileyi aramak,
Diyabetli çocuğun öğün ve ara öğün saatlerini aile ile işbirliği içinde ve diğer öğrencilerin de uyacağı
şekilde ayarlamak,
Hipoglisemiyi önlemek veya tedavi etmek için diyabetli öğrencinin sınıfta ara öğün almasına izin
vermek,
Diyabetli öğrencinin insülin saatlerine uymasını, uygun hiperglisemi tedavisini gerekirse insülin ek
dozunu yapmasını sağlamak,
Diyabetli çocuğa gerektiğinde sınıf içerisinde kan şekerini ölçmesine ve insülin yapmasına izin
vermek,
Diyabetli çocuğun her istediğinde su içmesi ve tuvalete gitmesi için izin vermek,
Diyabetli çocuğun okul aktivitelerine tam olarak katılımını sağlamak, onun “ diyabetli” olarak
damgalanmasını ve sınıf içinde ayrımcı tutumlara maruz kalmasını önlemek,
Diyabetli çocuğun iznini alarak, sınıf arkadaşlarınına diyabeti anlatmak ve çocuğun durumu
konusunda bilgi vermek,
Aile ve çocuğu izleyen diyabet ekibi ile tam bir işbirliği içinde olmak,
D. Okul Hemşiresinin Sorumlulukları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Diyabetli öğrencinin uygun diyabet bakımı almasını sağlamak (kan şekeri kontrolü, insülin
uygulaması takibi) için öğrenciyi takip eden diyabet ekibi ile işbirliği yapmak,
Diyabet ekibi ile işbirliği yaparak öğrenciye özgü (acil durumları da kapsayan) bireyselleştirilmiş
diyabet bakım planlarını oluşturmak,
Ebeveyn işbirliği ile okul aktiviteleri (ders, yemek, gezi, vb.) ve diyabet bakım planları arasında
koordinasyonu sağlamak,
Hipoglisemi gibi acil durumlarda diyabetli öğrenciye olabildiğince çabuk ve doğru müdahalenin
yapılmasını sağlamak, meyve suyu ve/veya kesme şeker tedariki konusunda yardımcı olmak, kan
şekeri düzelene kadar öğrencinin gözetim altında olmasını sağlamak,
Bilinç kaybı/bozukluğu ile giden şiddetli hipoglisemi durumlarında ailenin onayı ile glukagon
uygulamak ve gerekirse 112 ve aileyi aramak,
Diyabetli öğrencinin yasal haklarını savunmak,
Öğrenciye karşı doğrudan sorumluluğu olan gönüllü okul personellerine eğitimler düzenlemek ve
belirli aralıklarla eğitimleri yenilemek,
Diyabet tedavisi için gerekli malzemelerin güvenli şekilde saklanmasını sağlamak ve takibini
yapmak,
Diyabetli çocuğun öğünlerini kontrol etmek,
Diyabetli çocuk izin veriyorsa sınıf arkadaşlarına diyabeti anlatmak,
Diyabetli çocuğun okul aktivitelerine tam katılımını sağlamak.
E. Çocuk Endokrin ve Diyabet
Merkezinin Sorumlulukları
• Diyabetli çocuğun ailesi, okul hemşiresi ve öğretmeni ile
işbirliği yapmak, rehberlik etmek,
• Varsa okul hemşiresini, sınıf veya rehber öğretmeni bir kez
aramak ve kendilerine her zaman ulaşabileceklerini
bildirmek,
• Diyabetli çocuğun öğretmenine “Öğretmene Mektup” u
göndermek ve öğretmene ulaştığını kontrol etmek,
• Acil durumlarda okul hemşiresi ve öğretmeni ile kendilerine
ulaşabileceği telefon numaralarını paylaşmak,
• Belirli aralıklarla diyabetli çocuğun öğretmeni ve okul
hemşirelerine yönelik eğitimler yapmak, öğretmenlere
insülin ve glukagon yapmayı öğretmek
Milli Eğitim Bakanlığı’nın 24.02.2013 Tarihli Diyabetli Öğrenciler
Genelgesi
https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_02/27044427_dyabetlrencler.pdf
14 Kasım Dünya Diyabet Günü Etkinlikleri
http://okulsagligi.meb.gov.tr/index.php?Git=PVideo&sayfa=AnaSayfa
http://www.okuldadiyabet.org/
https://www.youtube.com/user/OkuldaDiyabetT
V
Öğretmene Mektup
http://www.okuldadiyabet.org/
İş Birliği Protokolü
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU, T.C. MİLLÎ
EĞİTİM BAKANLIĞI VE ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİSİ VE DİYABET DERNEĞİ
ARASINDA YAPILAN
“OKULDA DİYABET PROGRAMI” İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
VE
ÇOCUK ENDORİNOLOJİSİ VE DİYABET DERNEĞİ
ARASINDA YAPILAN
“OKULDA DİYABET PROGRAMI”
İŞ BİRLİĞİ PROTOKOLÜ
Şubat-2017
Taraflar
Madde 1- Bu Protokolün tarafları Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Çocuk
Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği’dir.
Tanımlar
Madde 2- Bu Protokolde geçen;
SB
: Sağlık Bakanlığı’nı
THSK
: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nu,
MEB
: Millî Eğitim Bakanlığı’nı,
MTEGM
: Millî Eğitim Bakanlığı, Meslekî ve Teknik Eğitim Genel
Müdürlüğü’nü,
Dernek
: Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği’ni
Okul
: Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı anaokulu, ilkokul, ortaokul
ve liseleri,
ifade eder.
Amaç
Madde 3- Bu protokolün amacı; ülke genelinde Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda,
“Türkiye Diyabet Kontrol Programı” ve “ Türkiye Obezite Kontrol Programı” kapsamında,
çocuklarda diyabet bulguları ve diyabetli çocukların okulda bakımı konularında eğitim ve
farkındalığın
sağlanması,
çocuklarda
şişmanlığın
önlenmesi
ve
sağlıklı
beslenme
alışkanlıklarının kazandırılması faaliyetleri yoluyla sağlıklı nesillerin yetiştirilmesine katkıda
bulunmaktır.
Kapsam
Madde 4- Bu protokol, Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Çocuk Endokrinolojisi
ve Diyabet Derneği arasında ülke genelinde resmi ve özel eğitim kurumlarındaki öğrencilerin, okul
çalışanlarının (yönetici, öğretmen, memur, servis şoförü, kantin çalışanı) ve velilerinin
çocuklarda diyabetin erken tanısı ve diyabetli öğrencilerin okuldaki bakımı konularındaki
yeterliklerini geliştirme çalışmalarını içeren konularda işbirliği yapılması ile ilgili esas, usul ve
yükümlülükleri kapsar.
Dayanak
Madde 5-Bu protokolün dayanakları, 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu, 663 sayılı
Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname ile Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programına ilişkin 29 Eylül 2010
tarihli ve 27714 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2010/22 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile 1739
Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 5442 Sayılı İl İdaresi Kanunu, 652 Sayılı Millî Eğitim
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Millî Eğitim
Bakanlığı İlköğretim ve Orta Öğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği’dir.
Protokol kapsamında yapılacak işler
Madde 6- Bu Protokol kapsamında taraflar aşağıdaki faaliyetleri gerçekleştirirler.
6.1. Öğretmen ve öğrencilere bilgilendirme ve hatırlatma eğitimlerinin yapılması,
6.2. 14 Kasım Dünya Diyabet Günü ve haftasında okullarda diyabet ve şişmanlıkla ilgili
eğitim etkinlikleri yapılması,
6.3. Okul hemşirelerinin eğitimi,
6.4. Diyabetli çocuk olan okulların belirli standartları yerine getirmek üzere
düzenlenmesi ve “Diyabet Dostu Okul” sertifikası verilmesi,
6.5. Gerekli olduğu durumlarda ortaklaşa araştırmalar yapılması.
DİYABET SADECE
EVDE
YAŞANMIYOR....
HAYDİ DİYABET
EKİBİ OKULA...
Kaynaklar
1.T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Anıl Matbaa.816, syf.282011
2.International Diabetes Federation. Diabetes Atlas, 4th Edition, Brussels, 2009. ISPAD Clinical
Practice Consensus
Guidelines-2014: Diabetes in adolescence.
Pediatric Diabetes 2014: 15
(Suppl. 20): 245–256.
3. Diabetes Atlas–7 th Edıtıonfile:///C:/Users/servis/Downloads/IDF_Atlas%20 2015_UK.pdfISBN: 978-2-930229-81-82www.diabetesatlas.org/resources/2015-atlas.html Erişim: 03.09.2016
4. Alemzadeh R, Wyatt D.T. Diabetes Mellitus N: Behrman R.E, Kleigman M, Jenson H.B(eds).
Nelson Textbook of Pediatrics 17th Edition, 2004: 1947-72
5. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu,Türkiye Diyabet Programı 2015-2020, 2014; S:
3237http://beslenme.gov.tr/content/files/diyabet/turkiyediyabetprogrami.pdfErişim: 03.09.2016.
6. Morales A.E, She J.X, Schatz D.A. Genetics of Type 1 Diabetes. In: Pescovitz O.H, Eugster E.A
(eds). Pedaitric Endocrinology. 1 edition. Philadelphia (USA): Lippincott Williams and Wilkins;
2004. p.403-410.
7. Escobar O, Becker D.J, Drash A.L. Manangment of the Child with Diabetes. In: Lifshitz F, (eds).
Pediatric Endocrinology. 4 edition. New York (USA): Marcel Dekker; 2003. p.653-667.
TEŞEKKÜRLER