V. Mehmed - WordPress.com
advertisement
V. Mehmed V. Mehmed Reşad veya Mehmed Reşad (d. 2 Kasım 1844, İstanbul – ö. 3 Temmuz 1918, İstanbul), Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi. Sultan Reşad olarak da bilinir.[1] 1 yat yaşamak zorunda kaldı. Veliaht olduğu için devamlı kontrol altında tutuluyordu. Seyrek olarak Balmumcu Çiftliği'ne gitmesine izin verilmekteydi. Ama başkalarıyla görüşmesi ve İstanbul'da gezinmesi yasaklanmıştı. Gözlerinin mavi olduğu Mehmed Reşat'ın kendine nazar değdireceğinden korkan ağabeyi II. Abdülhamid onunla karşı karşıya görüşmekten kaçınmış olduğu belirtilmektedir. Günlerini haremde geçirir; Dürr-i And, Mihr-engiz adlı kadınefendileri ve Ziyaeddin, Necmeddin, Ömer Hilmi adlı şehzadeleriyle ilgilenip eğlenirdi. Fars edebiyatına, Mevlevilik konularına ve özellikle Mesnevi'ye yakın ilgisi vardı ve şiir ve diğer kitaplar da okurdu.[2] Saltanattan önceki yaşamı 1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra Veliahd olarak protokole göre “Devletû Necabetû Veliahd-ı Saltanat Reşat Efendi Hazretleri” şeref adını kullanarak törenlere iştirak etmeye başladı. Halk arasında güler yüzü ve sıcak bakışı ile sempati topladı. Onun bu makam teşebbüsünden hoşlanmayan ve oyuna geldiğini fark eden ağabeyi II. Abdülhamid'in verdiği bir Yıldız Sarayı davetinde onun yakasından tutup “Bu işler senin başının altından çıkıyor” dediği belgelenmiştir.[2] 2 Saltanatı 2.1 Başlangıç yılları 31 Mart Olayı ardından 1909'da, II. Abdülhamid Meclisi Milli tarafından tahttan indirildi ve 65 yaşında olan Veliaht Reşad Efendi İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin desteğiyle tahta çıkartıldı. Saltanat adı olarak, asıl adı olan “Reşad” değil, “Mehmed” adının kullanması kararlaştırıldı. Bu isim değişikliği ayandan Ferik Sami Paşa önerisiyle yapıldı ve gerekçesinin Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'a ordusuyla girişi ile Hareket Ordusu'nun İstanbul'a gelişi arasında bir bağlantı kurmak olduğu belirtilSultan Mehmed (1917) mektedir. Padişahlığa Meclis-i Milli kararıyla gelmesine evladı" olması ile II. Mahmud'un torunudur. 18 oğlu ve 24 kızı olan Sultan rağmen, Osmanlı Hanedanı'nın “ekber [2] de padişahlığı hakkı bulunmaktaydı. Abdülmecid'in yaş sırasına göre üçüncü oğluydu. Annesi Gülcemal Kadın Efendi'dir. Eski Çırağan Sarayı'nda Cülus töreni Beyazıt'ta bulunan [3] Harbiye Nezareti bidoğdu. Annesi Gülcemal Kadın Efendi veremden öldüğü nasında yapıldı. Bu tören için yeni padişah Dolmabahçe zaman Mehmed Reşat 7 yaşındaydı. Çocukluğu, padişah Sarayı'nda Sirkeci'ye kadar "İhsaniye” istimbotuna binip olan babasının yanında geçti. Eğitimine fazla önem veril- gitti. Bu deniz yolculuğu sırasında donanma gemilerinden medi. Babası ve amcası Sultan Abdülaziz saltanat yılla- yapılan şeref top atışları onu korkuttu. Sirkeci'den Beyarında özgür ve rahat bir şehzadelik yaptı. 1872'de başka- zıt'a saltanat arabası ile çıkarken yolun iki tarafında didını olan Kamures ile “izdivaç" yapıp, “aile” kuran Os- zili İstanbullular tarafından coşkunlukla alkışlandı. Biat manlı şehzadeleri arasına girdi. 1876-1909 ağabeyi II. duasından sonra yaptığı konuşmada “Hürriyetin ilk padiAbdülhamid döneminde, veliahtlık yapmasına rağmen, şahı benim ve bunda müftehirim” demiş ve bundan sonDolmabahçe Sarayı'nın Veliahtlık Dairesinde kapalı ha- ra “Meşrutiyet Padişahı" olarak anılmaya başlanmıştır.[2] 1 2 2 SALTANATI kümet Hüseyin Hilmi Paşa sadrazamlığı altında kuruldu. 10 Mayıs 1909 günü V. Mehmed için Eyüp'de kılıç alayı yapıldı. Padişah Dolmabahçe'den “Söğütlü" yatına bindi ve Boğaz ve Haliç üzerinden denizden Eyüp'e gitti. Eyüp Türbesi'nde Şeyhülislam Sahip Efendi ve Konya Mevlevi Dergahı Postnişini Abdülhalim Efendi tarafından Sultan Osman'ın kılıcını kuşandı. Sonra saltanat arabasına binen V. Mehmed Fatih Camii'nde Fatih türbesini ziyaret etti. Sonra yine saltanat arabası ile Dolmabahçe Sarayı'na döndü. Özellikle II. Abdülhamid'in uzun saltanat yıllarında İstanbul'un sokaklarında padişahın görünmemesi dolaysıyla yeni padişahın şehir içinde araba seyahati ve herkesi güler bir yüz ile selamlaması, yadırganmakla beraber, İstanbul halkı arasında büyük heyecan yarattı.[2] V. Mehmed'in bir portresi Padişah olarak ilk icraatlarının başında ikamet sarayının ve Cuma alaylarının değiştirilmesi oldu. Abdülhamid'in ikamet sarayı olan Yıldız Sarayı'ndan ayrıldı ve Dolmabahçe Sarayı'na yerleşti. Fakat Dolmabahçe Sarayı eski ve bakımsızdı. Saray çok ayrıntılı onarımdan geçirildi; saraydaki bütün odalar, bodrum katı dahil olmak üzere tamir edilip uygun bir hale getirildi ve elektrik ve kalorifer tesisleri yapıldı. Fakat Sultan Mehmed Reşat gaz lambasını elektriğe ve soba ile ısınmayı kalorifere tercih ettiği için kurulan yeni tesisat kullanılmadı.[4] Haftalık Cuma alayı semtin değişik camilerinde yapılmaya başlandı. Bu nedenle Abdülhamid döneminde kullanılmaması dolayısıyla İstabl-i Amire'de çürüyen landolar ve saltanat arabaları onarıldı; şehir yollarına alışık yeni atlar satın alındı; seyis ve arabacılara yeni sırmalı üniformalar hazırlandı. Kortej protokolü sorunlarına çare olarak bu alaylarda padişahın yanına en kıdemli asker Ahmet Muhtar Paşa'nın oturtulmaya başlandı.[2] V. Mehmed V. Mehmed Osmanlı padişahları arasında tahta çıkan en yaşlı padişahtı. 5 Mayıs 1909'da II. Abdülhamid'in son sadrazamı olan Ahmed Tevfik Paşa İttihad ve Terakki Cemiyeti üyelerinin zorlamaları ile istifa etti ve yeni hü- Sultan V. Mehmed'e ait bir fotoğraf (1918) 3 Sultan II. Abdülhamid'in padişahlığı sırasında hapis hayatı yaşadığı için devlet işlerinde tecrübe edinememişti ve yaşı da 65'e gelmişti. Zaten yumuşak huylu ve zayıf iradeliydi. Bu nedenlerle padişahlığı sırasında devlet yönetimi daha çok İttihat ve Terakki Partisi'nin genç ve dinamik ileri gelenlerinden Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa'nın elinde kaldı. Bu liderlerin yeni padişahı çok sevdikleri gösterileri yapılmaktaydı. Piyasaya onun adını taşıyan “Reşat Altını" sürüldü. Birçok İstanbul semtine, Anadolu kasaba ve köylerine “Reşadiye” adı verildi. V. Mehmet'in ilk saltanat günlerinde adi suçluların ve özellikle 31 Mart Olayı ile ilişkili ve İttihad ve Terakki Partisi aleyhtarı siyasi suçluların kentin meydanlarında asılmalarına onay vermeyeceğini mabeyn üyelerine ısrarla bildirmesine rağmen sonunda iktidarda bulunan İttihat ve Terakki Fırkası idarecilerinin ısrarlarına karşı gelemeyip bunlara onay vermek zorunda kaldı.[4] Şehir halkı meydanlarda kurulan darağaçlarda asılan suçluların cesetleri İstanbul'da olağan görüntüler haline geldi. Bu icraat, Mehmed Reşat'ın saltanat döneminde gayet çok sayıda kanun, kararname ve irade-i saniyeye hiçbir itiraz şerhi koymadan ve hatta farkına varmaksızın onay vermesinin baş örneklerinden biri oldu.[4] V. Mehmed tatilde olmasını ve Osmanlı İkinci Meşruriyet kurulmasını fırsat bilerek Yunanistan'la birleşme oyu vermelerinden sonra, 1910'da Yunan kralına bağlılık yemini vermeleri Osmanlı devletine ve V. Mehmed'e bağlı olmaları gerekmesi sorununu yeniden depreştirdi. Kozmopolit Efendi'nin sahibi ve Ahmed Samim Bey'in başyazarı olarak çıkarılan “Sada-yı Millet” gazetesinin Patrikhane lehine çalıştığı söylentileri yayılması üzerine, 9 Haziran 1910'da Ahmed Samim Bey bir suikaste hedef olarak Bahçekapı'da vurulup öldürüldü.[5] Mayıs ve Haziran ayları boyunca devlet erkanı; meclis ve ayan üyeleri; yabancı elçilerle ile alafranga tertipli ve müzikli bir seri (örneğin Tokatlıyan Oteli, Beylerbeyi Sarayı, Dolmabahçe Sarayı'nda) ziyafet ve şölene katıldı.[2] 29 Aralık 1909'da devlet idaresini yüklenen ama İttihat ve Terakki Fırkası'nın üyelerinin bu devlet işlerine devamlı karışmalarından hiç hoşlanmayan Sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa istifa etti. Yerine Roma Sefiri olan İbrahim Hakkı Paşa göreve atandı ve 12 Ocak 1910'da yeni hükümetini kurdu. Bu hükümetin daha serbest olacağı beklenmekteydi; ama çok geçmeden kabine İttihat 6 Şubat 1911'de devlet idaresinin merkezi olan Bâb-ı ve Terakki Fırkası liderleri, ordu ve Harp Nazırı olan Âli'de yangın çıktı, Sadrazamlık ile Hariciye Nezareti daMahmud Şevket Paşa'nın etkisi altına girdi.[2] ireleri kurtulup. Şura-yı Devlet, Dahiliye Nezareti, Mektübcu, Teşrifatçı, Beylikçi, Sadaret Kalemi daireleri ile Vak’anüvis daireleri tamamen yandı. Çırağan Sarayı yangına üzülmeyen V. Mehmed'in bu yangına çok fazla üzüldüğü belirtilmektedir.[4] 1911 yılı içinde V. Mehmed eski Fransız imparatoriçesi olan Eugenie'nin ve yazar Pierre Loti'nin ziyaretlerini kabul etti.[2] 5 Haziran 1911 günü Sultan V. Mehmet denizden “Barbaros” zırhlısı ile Rumeli gezisine başladı. Selanik, Üsküp ve Priştina'yı ziyaret etti. Kosova'da bulunan ceddi I. Murad'ın türbesi olan Meşhed-i Hüdevandigar'da 100.000 kişinin katıldığı bir cemaatle cuma namazı kıldı. 26 Haziran'da İstanbul'a döndü.[2] I. Dünya Savaşı'nda ittifak kuvvetlerinin liderleri 1910'da bir sıra kayda değer olay ortaya çıktı. 19 Ocak 1910 günü o zaman Meclis-i Mebusan binası olan Çırağan Sarayı, çatı katındaki kalorifer bacasından çıkan bir yangından sonra 5 saat içinde dört duvar haline dönüştü. Amcası Abdülaziz tarafından yaptırıldığı için V. Mehmed'in bu sarayı sevmediği ve içinde oturmak istemediği ve bu nedenle bu yangına üzülmediği bildirilmiştir.[4] Aynı yıl “1910 Arnavutluk İsyanı" çıktı ve bu ayaklanma 1 Ocak 1911'de üzerine gönderilen Harbiye Nazırı Memduh Şevket Paşa komutasındaki güçler tarafından bastırıldı. 1908'de Girit Parlementosu üyelerinin başbakanın 3 Trablusgarp Savaşı Siyasi birliğini sağlamakta diğer Avrupa ülkelerine göre geç kalan İtalya, sömürgecilik yarışına katılarak Kuzey Afrika'da Osmanlılara ait olan Trablusgarp'i ele geçirmek istedi. Avrupalı devletlerin de desteğini alan İtalya, Osmanlı Devleti'ne bir ultimatom vererek, Trablusgarp'in kendisine bırakılmasını istedi. İtalyanların bu isteği reddedilince Trablusgarp ve Bingazi işgal edildi (1911). 4 4 1912 ARNAVUTLUK AYAKLANMASI, “HALASKARAN ZABITAN” VE 1912 HÜKUMET BUHRANI maya V. Mehmed'i zorladı ve 18 Ocak 1912'de Meclis-i Mebusan kapatıldı ve İstanbul'da sıkıyönetim ilan edildi. Temmuz 1912'de İtalya Osmanlı Devleti'ni barışa zorlamak için Çanakkale'de Osmanlı istihkamlarını denizden topa tuttular. Ayrıca Ege Denizi'ndeki 12 adaya asker çıkardılar. Mustafa Kemal ve Enver Bey Trablusgarp'a geçerek Derne ve Tobruk'da önemli direniş hatları oluşturdular. Balkan Savaşlarının başlaması üzerine İtalyanlarla barış imzalandı ve Trablusgarp Savaşı sona erdi. Yapılan Uşi Antlaşması'na göre Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya verildi. 12 ada Yunanistan'ın işgal etmemesi için geri verilmek üzere İtalya'da bırakıldı. 4 1912 Arnavutluk Ayaklanması, “Halaskaran Zabıtan” ve 1912 hükumet buhranı Posta pulu, 1914 Uşi Antlaşması sonucu Osmanlı sınırları 29 Eylül 1911'de Trablusgarp'in İtalyanlarca işgali üzerine sadrazam İbrahim Hakkı Paşa hükümeti istifa etti. Ortaya çıkan kabine krizinde, Meclisteki İttihat ve Terakki Partisi grubunun desteğiyle sekiznci kez Mehmed Said Paşa sadrazamlığa getirildi. Ama İbrahim Hakkı Paşa ve kabinesi üyelerinin Divan-ı Ali'de yargılanmaları sorunu Meclis-i Mebusan'ı karıştırdı. İttihat-ı Terakki Partisi bu yargılamayı istememekteydi. Hükümet ile Meclis arasında anlaşmazlık çıktı. Mehmet Said Paşa hükümeti 30 Aralık'da istifa edip yeniden sadrazam tayin edilip hükümnetini yeniledi. İttihat ve Terakki Partisi bu anlaşmazlığı çözmek yolu olarak Kanun-i Esası'nın padişaha verdiği Meclis’-i Mebusan'ı kapatması yetkisini kullan- Hintler için üretilen tekstil ürünlerinde Sultan Mehmet, 19001920 arası 18 Ocak 1912'de kapatılan Meclis-i Mebusan için yapılan seçimler ve Nisan 1912'de seçilen mebuslar İttihat ve Terrakki Partisi aleyhtarları tarafından tenkit edildi ve “Sopalı Seçim” olarak isimlendirildi. Partinin orduyu kullanarak bazı bölgelerde halkın tepkisine karşı geldiği iddia edildi. Hükumet, İtalya'nın Arnavutluk'a da gözlerini diktiğini bildiği için Arnavutluk'a yeni ordu birlikleri göndermişti. Arnavutluk'ta ordu komutanı olan İsmail 5 Fazıl Paşa komutasındaki birliklerden şikayetler gelmeye başladı. Arnavutlukta Priştineli Hasan ve diğer bir iki adayın mebus çıkarılmaması için yapılan müdahalelerin 1912 Arnavutluk Ayaklanması'na baş sebep olduğu ifade edilmiştir. Paşa ve Zeki Paşa güya aracı olarak katıldı. Melamiler Şeyhi Terlikçi Salih Efendi gibi Hürriyet ve İtilaf Partisi elemanları da toplantıda bulundular. Bu toplantı Halâskâran Grubu bir beyanname yayımladı. Bu beyannamede hükümetin istifası istenmekteydi. Ama ayrıca Meclis-i Bunu bahane bulan muhalif Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın Mebusan Başkanı Halil Bey'in evine hükümetin düşmeönemli üyesi Dr.Rıza Nur'un Arnavutluk'ta bir yeni ayak- sini sağlaması için bir gizli tehdit mektup da gönderildi. lanma çıkması için isyanın liderlerinden olan ve Sinop'ta Hükümette bulunan Harbiye Nazırı ve Bahriye Nazırı'nın sürgünde bulunan Yakovalı Rıza ile anlaşmış ve kışkır- istifaları üzerine 16 Temmuz 1912'de Mehmet Said Patıcılık yapmış olduğu belirtilmektedir. İsyancı Arnavut- şa sadrazamlıktan istifa etti. Yerine en kıdemli müşir ve ların liderleri Priştineli Hasan, Yakovalı Rıza, Necip Di- çok saygın bir asker olan Ahmed Muhtar Paşa “Büyük rağa, ve İsa Bolatın idi ve İstanbul ile irtibatı Rıza Nur Kabine” adı verilen yeni bir hükümet oluşturdu. Bu kabisağlıyordu. Bu isyancılar yayınladıkları bir beyaname ile ne içinde eski sadrazamlaradan Kıbrıslı Mehmed Kâmil istediklerini yeni kabinenin düşürülmesi, Meclis-i Mebu- Paşa, Hüseyin Hilmi Paşa, Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa san'ın tekrar feshi ve seçimlerin yenilenmesi, askeri hiz- bulunmakta ve Bahriye Nazırı olarak da sadrazamın oğlu metlerin mahalli olması, memurların Arnavutçayı bilme- olan Mahmud Muhtar Paşa bulunmaktaydı.[2] leri veya Arnavutlardan tayini olarak ilan ettiler. Bu Ar- Bu hükümet partiler ve siyasal görüşler üstü bir politinavutluk'ta hükumetin otoritesini sarstı. ka uygulamayı hedeflenmişti. Ama Balkan Savaşı çıkması dolayasıyla bu hedefine yetişmede başarılı olamadı. Balkan Savaşları'nın çıkması üzerine Ahmed Muhtar Paşa'nın önerisiyle 5 Ağustos 1912'de 4. Meclis-i Mebusan dağıtıldı. Sıkıyönetim ilan edildi. 29 Ekim 1912'de de Ahmed Muhtar Paşa sadrazamlık görevinden istifa etti. Yerine dördüncü kez Kıbrıslı Mehmed Kâmil Paşa sadrazamlığa getirildi.[2] 5 Balkan Savaşları V. Mehmed, II. Wilhelm ve Enver Paşa 22 Haziran 1912'de isyan devam etmekte iken yüzbaşı rütbeli Tayyar Bey ve Mümtaz Bey; teğmen rütbeli Tahsin Bey, Çelâl Bey, Kasım Bey, Melek Fraseri Bey, Nafiz Yey ve Hamza Bey, 1909'da II. Meşrutiyet'in ilanı sırasında Resneli Niyazi'nin dağa çıkmasının benzeri olarak, Manastır'da dağa çıktılar. Hükümet olayların yatıştırılması ve bastırılması için tedbirler almaya çalıştı. İttihat ve Terraki Partisi genel kâtibi Eyüp Sabri Bey ve Ömer Naci Bey bu dağa çıkma olay yerine gitti ama ekstradan Şehabettin Bey komutası da bir askeri birlik de gönderildi. Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa'nın bu olayları askeri tedbirlerle bastırma isteği olmadığı dağa çıkan isyancılara anlatılıp onları isyan yerine politik yollar kullanılmaları inandırıldı. Arnavut isyan sırasında, İstanbul'daki siyasî muhalefetle ve ordu içinde “Haleskeran Zabitler” adı verilen bir grup arasındaki ilişkiler ortaya çıkmıştı. Bu muhalif ordu grubu Selanik'te Galip Paşa ve İtalya'ya karşı İzmir'de toplanan birlikler içinde bir tabur kumandanı olan Hüseyin Avni Bey'in öncülükleri altında idi. Böylece, Balkanlar ve özellikle Arnavutluk'ta ve İzmir'de yığılmış olan kıtaların subayları, İttihat ve Terakki Partisi aleyhinde siyasi baskıya giriştiler. “Haleskeran Zabitler” adına Bostancı'da bir toplantı yapıldı. Bu toplantıya Ferid Paşa, Suphi 5.1 I. Balkan Savaşı I. Balkan Savaşı ve Londra Antlaşması sonucu Osmanlı sınırları Bağımsızlıklarını kazandıktan sonra Osmanlı Devleti'ni Balkanlardan çıkarmak isteyen Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ Trablusgarp Savaşı'yla uğraşan Osmanlı Devleti'ne savaş açtılar. Rusya'nın saldırmama garantisine güvenen Osmanlı İmparatorluğu ordularını terhis etmişti. 6 7 I. Balkan Savaşı sırasında birçok cephede birden savaşmak zorunda kalan Osmanlı Devleti ağır yenilgiler aldı. Bulgarlar Çatalca'ya kadar ilerlediler, Yunanlar Selanik'i işgal etti. Bu olaylardan faydalanan Arnavutluk da bağımsızlığını ilan etti. 5.2 II. Balkan Savaşı I. DÜNYA SAVAŞI 1913 Ahrar Partisi lideri olan Prens Sabahaddin'e yakın bazı kişilerin içinde yer aldığı bir hükümet darbesi girişimi de ortaya çıkartıldı. Bu olay üzerine Ahrar Partisi liderleri Prens Sabahaddin ve Dr. Nihat Reşat da yurt dışına kaçtılar. 11 Haziran 1913'te Sadrazam Mahmut Şevket Paşa'nın Beyazıt Meydanı'nda makam otomobili'nin içindeyken uğradığı silahlı suikast sonucunda hayatını kaybetmesi, İttihat ve Terakki Partisi'ne muhalefetin tamamen ezilmesine vesile oldu. Yurt dışında bulunan muhalefet liderlerinin çoğu gıyaben idama mahkûm edildi. Basın ve siyaset dünyasında İttihat ve Terakki Partisi aleyhtarı olarak tanınan 322 kişi Sinop'a sürüldüler. 7 I. Dünya Savaşı İstanbul Antlaşması ve Arnavutluk'un bağımsız olması sonucu Osmanlı sınırları Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı'na Almanya'nın yanında katıldı. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı'nda birçok cephede savaştı. Çanakkale Savaşı'nda önemli bir direniş gösteren Osmanlı Devleti, tüm olumsuz şartlara rağmen, düşman donanmasının boğazlardan geçmesine izin vermedi. Osmanlı birliklerinin kazandığı yerel başarılar sonuca etki etmedi. Osmanlı Devleti'nden aldıkları toprakların kendi aralarında paylaşırken anlaşmazlık içerisine girdiler. Sırbistan, Yunanistan ve Romanya, Bulgaristan'a karşı savaşa başladı. Osmanlı Devleti bu fırsattan yararlanarak Bulgaristan'a savaş ilan etti. Osmanlı ordusu tarihi şehir Edirne'yi kurtardıktan sonra Meriç'e kadar ilerledi ancak, Avrupalı devletlerin müdahalesi ihtimaline karşı daha fazla ileri gitmedi. II. Balkan Savaşı sonunda yapılan İstanbul Antlaşması ile Edirne ve Kırklareli Osmanlı Devleti'ne geri verildi. Kavala ve Dedeağaç ise Yunanistan'da kaldı. İki devlet arasında Meriç Nehri sınır oldu. 6 1913'te siyasi gelişmeler Sultan V. Mehmed, Alman imparatoru II. Wilhelm'i İstanbul'da karşılaması. Sultan V. Mehmed'in solunda Osmanlı'nın Berlin büyükelçisi Hakkı Paşa bulunmaktadır. 23 Ocak 1913'te İttihat ve Terakki Fırkası ileri gelen ismi olan Binbaşı Enver öncülüğündeki Yakup Cemil ve adamlarından bir İttihat ve Terakki Partisi fedai grubu Bâb-ı Âli'de bakanlar kurulu toplantısını bastı. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürüldü. Daha sonra Sadrazam Kamil Paşa makamına giden baskıncılar, onun başına tabanca dayayarak istifaya zorladılar. Yerine İttihat ve Terakki Partisi'nin baș adamı olan Mahmut Şevket Paşa sadrazam oldu. Bâb-ı Âli Baskını olarak anılan bu olaydan sonra muhalefet şiddetli polis baskısıyla etkisiz hale getirildi.. Kâmil Paşa hükümetinin maliye ve dahiliye nazırları tutuklandı. En büyük muhalafet partisi olan Hürriyet ve İtilaf Partisi'nin liderlerinin birçoğu V. Mehmed'in Almanya imparatoru kayser II. Wilhelm'le resmi yurt dışına kaçtılar. Muhalefet gazeteleri kapatıldı. Mart 7 10 Dış bağlantılar • Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 875-329-299-6. say.487-500 • Uşaklıgil, Halit Ziya (2012). Saray ve Otesi Cilt I -III. İstanbul: Özgür Yayınları. ISBN 9-754-47176 =2. • Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. ISBN 0-224-01379-8. (İngilizce) İttifak devletleri liderlerini gösteren Alman kartpostalı. Ortada V. Mehmed 7.1 Ölümü Mehmed Reşat'ın saltanatı 9 yıl sürdü. 3 Temmuz 1918 tarihinde kalp yetmezliğinden vefat etti. Sağlığında mimar Kemalettin Bey'e yaptırdığı Eyüp'teki Sultan Reşat Türbesi'nde yatmaktadır. 8 Ailesi Eşleri • Kam-res Baş Kadın Efendi • Dürr-i And İkinci Kadın Efendi • Mihr-engiz İkinci Kadın Efendi • Naz-perver Üçüncü Kadın Efendi • Dil-firib Dördüncü Kadın Efendi Erkek çocukları • Şehzade Mehmed Ziyaeddin Efendi • Şehzade Mehmed Necmettin Efendi • Şehzade Ömer Hilmi Efendi 9 Kaynakça [1] Aydemir, Şevket Süreyya (2005 9.bas), Makedonya'dan Ortaasya'ya Enver Paşa (1908-1914), İstanbul:Remzi Kitabevi, ISBN 975-14-0396-0, [2] Sakaoğlu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları ISBN 875-329-299-6 say.486 [3] Şimdi İstanbul Üniversitesi binası [4] Uşaklıgil, Halit Ziya (2012 ilk baskı: ), Saray ve Ötesi, İstanbul:Özgür Yayınları, İŞBN 9-754-47176 =2 [5] Ali Şükrü Çoruk, 100. Yıldönümünde Bir Gazeteci Suikastı • Sultan Mehmet Reşad'ın Alman İmparatoru II.Wilhelm'i İstanbul ziyaretinde karşılaması (Ekim 1917), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü, erişim 4 Şubat 2013 8 11 METİN VE GÖRÜNTÜ KAYNAKLARI, YAZARLAR VE LİSANS 11 11.1 Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans Metin • V. Mehmed Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/V._Mehmed?oldid=17505451 Katkıda bulunanlar: Eşref, Dbl2010bot, Katpatuka, YurikBot, Denisutku, Ugur Basak, Absar, İncelemeelemani, FlaBot, Memty, Kafkasmurat, Metal Militia, Ugur Basak Bot, Filanca, Vikiyazar, Tarih, Dünya vatandaşı, Cat, Martianmister, Thijs!bot, Vito Genovese, Evrenyeni, Danende, Mutlutopuz, Çağatay, Comandox, Eldarion, VolkovBot, YonaBot, Sakhalinio, SieBot, Vikiçizer, Loveless, Zenci fil, Noyder, Takabeg, Yalhi, Pütürgeli, Gaddar5806, Myrat, Alecs.bot, Osman yahya, MelancholieBot, SilvonenBot, Kimse, Zibi Fer~trwiki, Amirobot, Luckas-bot, Oğuzhan, Kudelski, Nallimbot, Ibrahim Dede, Merube 89, Mirada, Khutuck Bot, Nedim Ardoğa, Xqbot, RibotBOT, Kullanıcı111, Kılıç46, Tugralar, Strik, Rapsar, Cekli829, Helax, Türk Süvarisi, Solider, EmausBot, Tolqadernek, ZéroBot, Erasmus.new, Esc2003, Dilek2, KumulBot, Rdvnygt, Aralıkoz28, Stultiwikia, HaruNGs, Vitruvian, MerlIwBot, SeyitA, Maurice Flesier, Haskan06, BSRF, Muratero, VikiPicture, Peykbot, OmerFarukDemir, Oziris89, Addbot, Yozer1, Yeni Üye, K.Özdemir, Selwili, Teacher0691, EklerSiler, Okanfan, İbrahimosmanli, Canboray441, AyBars, Oğuzhan Taşçı, Haziran14, Unknowledge, Yaslient1, Halileker2121 ve Anonim: 53 11.2 Resimler • Dosya:BASA-516K-1-2080-35-Mehmed_V.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/ BASA-516K-1-2080-35-Mehmed_V.JPG Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Bulgarian Archives State Agency: <a href ='http://www.archives.government.bg/' data-x-rel ='nofollow'><img alt ='Nuvola filesystems folder home.svg' src ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Nuvola_filesystems_folder_home.svg/20px-Nuvola_ filesystems_folder_home.svg.png' width ='20' height ='20' srcset ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/ Nuvola_filesystems_folder_home.svg/30px-Nuvola_filesystems_folder_home.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/thumb/8/81/Nuvola_filesystems_folder_home.svg/40px-Nuvola_filesystems_folder_home.svg.png 2x' data-file-width ='128' data-file-height ='128' /></a> Home page Özgün yazarı: ? • Dosya:Commons-logo.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to be slightly warped.) Özgün yazarı: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, created by Reidab. • Dosya:Drei_Kaiser_Bund.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4b/Drei_Kaiser_Bund.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Drei_Kaiser_Bund.jpg Özgün yazarı: Shuppiluliuma • Dosya:Kaiser_und_Sultan_-_postcard.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/74/Kaiser_und_Sultan_-_ postcard.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: private collection of Wolfgang Sauber (Xenophon) Özgün yazarı: Anonymous • Dosya:Leaders_of_the_Central_Powers_-_Vierbund.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Leaders_ of_the_Central_Powers_-_Vierbund.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: http://www.ww1-propaganda-cards.com/images/ vierbund05h.JPG Özgün yazarı: Publ. Photochemie Berlin No. 3603 • Dosya:Mehmed_V..png Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d2/Mehmed_V..png Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Scanned and uploaded by Молох Özgün yazarı: Post of Ottoman Empire • Dosya:Mehmed_V_conveyance.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a5/Mehmed_V_conveyance.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Ambassador Morgenthau’s Story (http://net.lib.byu.edu/estu/wwi/comment/morgenthau/images/ Morgen10a.jpg) Özgün yazarı: Ambassador Henry Morgenthau, Sr. • Dosya:Osmanli-nisani.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Osmanli-nisani.svg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Juris Tiltins • Dosya:SultanThe_Ottoman_Sultan_was_popular_enough_to_feature_on_Indian_textile_labels.jpg Kaynak: https://upload. wikimedia.org/wikipedia/commons/0/03/SultanThe_Ottoman_Sultan_was_popular_enough_to_feature_on_Indian_textile_labels.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00routesdata/1900_1999/iqbal/ottoman/ottoman. html Özgün yazarı: Bilinmiyor<a href ='//www.wikidata.org/wiki/Q4233718' title ='wikidata:Q4233718'><img alt ='wikidata:Q4233718' src ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png' width ='20' height ='11' srcset ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x' data-filewidth ='1050' data-file-height ='590' /></a> • Dosya:Sultan_Mehmed_Khan_V._1918_C._Pietzner.png Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/57/Sultan_ Mehmed_Khan_V._1918_C._Pietzner.png Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Sport & Salon, vol. 22, nr. 28 (14 Temmuz 1918), p. 4 http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=sus&datum=19180714&seite=4 Özgün yazarı: Carl Pietzner • Dosya:Sultan_Mehmed_V_of_Turkey_greeting_Kaiser_Wilhelm_II_on_his_arrival_at_Constantinople.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/32/Sultan_Mehmed_V_of_Turkey_greeting_Kaiser_Wilhelm_II_on_his_arrival_ at_Constantinople.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: This is photograph Q 70246 from the collections of the Imperial War Museums. Özgün yazarı: German official photographer • Dosya:Sultan_Mohamed.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9f/Sultan_Mohamed.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: A. Karamitsos Özgün yazarı: Bilinmiyor<a href ='//www.wikidata.org/wiki/Q4233718' title ='wikidata:Q4233718'><img alt ='wikidata:Q4233718' src ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/ Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png' width ='20' height ='11' srcset ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/ thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/ Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x' data-file-width ='1050' data-file-height ='590' /></a> 11.3 İçerik lisans 9 • Dosya:SultanmehmedV1917.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/25/SultanmehmedV1917.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Personal collection Özgün yazarı: Scanned and processed by User:Nickpo • Dosya:Territorial_changes_of_the_Ottoman_Empire_1912.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/66/ Territorial_changes_of_the_Ottoman_Empire_1912.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Esemono • Dosya:Territorial_changes_of_the_Ottoman_Empire_1913.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6e/ Territorial_changes_of_the_Ottoman_Empire_1913.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Esemono • Dosya:Territorial_changes_of_the_Ottoman_Empire_1913b.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/50/ Territorial_changes_of_the_Ottoman_Empire_1913b.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Esemono • Dosya:Tughra_of_Mehmed_V.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9c/Tughra_of_Mehmed_V.JPG Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: • Egypt State Information Service: http://www.sis.gov.eg/PDF/Ar/History/0809000000000000210002.pdf Özgün yazarı: Unknown court calligrapher. • Dosya:Wilhelm_II_-_V.Mehmet_Reşat_-_Enver_Pasha.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b1/ Wilhelm_II_-_V.Mehmet_Re%C5%9Fat_-_Enver_Pasha.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: This is photograph HU 57202 from the collections of the Imperial War Museums. Özgün yazarı: Bilinmiyor<a href ='//www.wikidata.org/wiki/Q4233718' title ='wikidata:Q4233718'><img alt ='wikidata:Q4233718' src ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/ Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png' width ='20' height ='11' srcset ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/ thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/ Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x' data-file-width ='1050' data-file-height ='590' /></a> 11.3 İçerik lisans • Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0
