İslam tarihi - WordPress.com

İslam tarihi
İslam tarihi, İslam dininin 7. yüzyılda ortaya çıkışından
ve İslam Devleti'nin kurulmasından başlayarak modern
zamanlara kadar uzanan süreçte, İslam dini, İslam dinini
benimseyen bölge ve toplumlar ile bu toplumların İslam
çatısı altında ortaya koyduğu şeyleri barındıran tarih kolu. İslam tarihi, İslam inancını hem bir din hem de bir
toplumsal müessese olarak ele alır ve sonuç, olay ve keşifleri bu bağlamda sunar.
ren döneme sıklıkla Klasik Dönem denir ve Asr-ı Saadet
bu Klasik Dönemin ilk kısmını oluşturur.
İslam dininin kabul ettiği son peygamberin peygamberlik
görevini alışından ölümüne kadar ki döneme klasik İslam
kaynaklarında Asr-ı Saadet yani “saadet zamanı" adı verilir. Asr-ı Saadet kendi içinde iki ana bölümde incelenir bunlar: Mekke dönemi ve Medine dönemidir. Mekke
dönemi daha çok dinin doğuşu, ilk Müslüman topluluk,
ahlâki ve dini değerlerin Müslüman topluluk tarafından
benimsenişi, var olan dini inanç ile İslam'ın çatışması ve
direnişleri içerir. Bu dönem Hicretle beraber sona erer.
Medine döneminde ise, İslam devletin ve toplumun kuruluşu ile daha siyasi ve toplumsal bir dönem olup, çeşitli
savaşlara ve hem siyasal otorite hem de toplumsal refah
anlamında yükseliş arz eden bir zaman dilimidir. Bu dönemde bütün Arap Yarımadası Müslümanların idaresine
girmiştir.
İslam tarihinde genel olarak Muhammed'in doğuşundan
ölümüne kadar geçen zaman, ondan sonraki hilafet dönemi, daha sonraki saltanat devletleri ve modern zamanlarda ortaya çıkan yeni akım ve durumlar ele alınır. Kabaca
dört ana parçaya bölünebilse de, farklı yönlerden farklı
şekillerde bölünmeler gerçekleşir, siyasi İslam tarihi farklı bir bölünmeyle incelenirken bilimsel keşifleri konu alan
İslam tarihi daha farklı bir bölünme içerir.
İslam tarihinin merkezini ve İslam tarihinin altın çağını teşkil eden dönem dinin doğuşundan, Muhammed'in
ölümüne kadar devam eden ve İslami kaynaklarda Asr-ı
Saadet (saadet devri) olarak adlandırılan dönemdir.
1
3 Dört Halife Dönemi
Cahiliye dönemi
Dört Büyük Halife ya da Hulefa-i Raşidin (Raşid Halifeler veya Dört Büyük Halife) Muhammed'in vefatının
İslam dininin peygamber tarafından açıklandığı ve bun- ardından seçimle görev yapmış halifelerdir. Urducada
dan hemen önceki zamandaki Arabistan'a ve genel olarak Sünni referanslarla dört arkadaş olarak ifade edilmektebu döneme klasik İslam kaynaklarında Cahiliye dönemi dir.
denir. Bununla birlikte bu daha ziyade İslamî klasik kay- Hilafet sırasıyla:
naklarca tercih edilen bir dönemdir ve çağdaş din bilimleri araştırmalarında bu dönemden bahsedilmekle birlikte
• Ebu Bekir,
İslam tarihi içerisinde bu isimle zikredilmez.
İslam'a göre Cahiliye dönemi tam İsa'ya gelen İncil'in
tahrif edildikten sonra, Muhammed'in peygamberliğine
kadarki zamana denir. İsimdeki cahiliye tabiri, salt okuryazarlık veya bilgisizlik anlamında değil de daha geniş ve
genel olarak, hakikatin bilgisinden uzak olmak manasını
taşımaktadır.
2
• Ömer bin Hattab,
• Osman bin Affan
• Ali bin Ebu Talib
Bazı kaynaklar buna sadece 6 ay gibi bir süre görev yapan
Hasan bin Ali'yi de dahil ederler.
Muhammed dönemi
Şiî kaynaklarına göre hilafet Ali bin Ebu Talib'le başlar
ve ardından imamlar gelir.
Halifelerin en büyüğü Ebu Bekir, İslam peygamberi
Çağdaş din bilimlerinde İslam tarihi sıklıkla bu dönem Muhammed'in en iyi dostudur. Bu yüzden ilk halife Ebu
ile başlar. Muhammed'in peygamberliğinden Abbasile- Bekir seçilmiştir. Ebu Bekir'in tam adı Ebu Bekir Bin
rin sonunu getiren 1258'deki Moğol istilasına kadar sü- Ebu Kuhafe'dir.
1
2
4
8 AYRICA BAKINIZ
Emevîler dönemi
İlk fitne döneminin ardından Ali bin Ebu Talib'in
Hariciler tarafından öldürülmesi sonucunda, Hasan bin
Ali'nin hilafeti bazı şartlarla Muaviye bin Ebu Süfyan'a
bırakmasıyla başlayan Emeviler dönemi 90 yıl kadar devam etti. Emevilerin başkenti Şam'dı. Bu dönemde Halifelik babadan oğula geçerek saltanat haline geldi. Emeviler zamanında İslam devletinin sınırları Atlas Okyanusundan Orta Asya içlerine kadar genişledi. Emevi iktidarı
Abbasilerin iş başına gelmesiyle son buldu.
5
Abbâsîler Dönemi
Abbâsîler'in başkenti Bağdattı. Abbâsîler 5 asırdan fazla halifeliği ellerinde tuttular. Abbâsîler siyasi alandan
çok kültür ve medeniyet alanında gelişme gösterdiler. Zamanla siyasi hakimiyetleri zayıfladı ve Abbâsîler devletinin sınırları içinde yeni devletler ortaya çıkmaya başladı. Bu durumda Abbasi hükümdarının islam dünyasındaki siyasi hakimiyeti giderek sembolik bir hal almaya
başladı.
Halifelik 1258'de Moğolların Abbâsî Devletini yıkmasından sonra Mısır'daki Memlük Devletinde devam etti. Abbâsîler Dönemi'nin sonu aynı zamanda İslam tarihinde
sıklıkla kullanılan Klasik Dönem tanımının kapsadığı zamanın da sonuna denk gelir. Bu dönemin sonundan kolonyalizmin yükseldiği 19. yüzyıla kadar süren döneme
Orta Çağ Dönemi terimi tercih edilir. Bazı tarihçiler bu
dönemi 19. yüzyıl yerine Osmanlı Devleti'nin sürdürdüğü
hilafetin kaldırılışına kadar uzatır.
1517'de Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferiyle halifelik
Osmanlı Devletine geçti. Mukaddes emanetler İstanbul'a
getirildi. Osmanlı Devleti'nin yükselişiyle beraber, İslam
tarihinde farklı bir dönem başladı. Bu dönemde müslümanlar Viyana önlerine kadar ilerledi. Her ne kadar Osmanlı Devleti'nin tarih sahnesinde olduğu dönemde başka İslam devletleri bulunsa da, Osmanlı Devleti yükseliş ve hatta gerileme döneminde bile daima önemli bir
konuma sahip oldu, dünyanın değişik yerlerinde yaşayan müslümanlar çoğu zaman düşmanlarına karşı Osmanlı Devletinden yardım istemişlerdir. Osmanlı Devleti
başka ülkelerdeki müslümanlara yardım etmek amacıyla Endülüs'ün Müslümanların elinden çıkmasından sonra buradaki Müslüman ve Yahudileri Kuzey Afrika'ya
ve Osmanlı topraklarına taşıdı. Fas'ta Portekizliler'le savaştı. Yine Portekizliler'e karşı Endonezya Adalarındaki Müslümanlara yardım etmek amacıyla Portekizliler'le
Hint Okyanusu'nda savaştı.
Avrupalıların her alanda güçlenmesiyle beraber, 19. asırın sonları ve 20. asrın başlarında Müslümanların yaşadığı coğrafyanın büyük bir bölümü batılı devletler tarafından sömürge haline getirildi. I. Dünya Savaşının hemen öncesinde dünyada sadece üç bağımsız islam devleti vardı. Osmanlı Devleti İran ve Afganistan. Osmanlı
Devleti I. Dünya Savaşı'nı kaybedince başkent İstanbul
ve Anadolu'nun bazı yerleri işgal edildi. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra İtilaf devletleri Türk topraklarından çıkarıldı. Türkiye'de Cumhuriyet ilan edildi.
400 yıldan fazla Türklerin elinde kalan halifelik 3 Mart
1924'te çıkarılan bir kanunla kaldırıldı. Son halife ve
Osmanlı Hanedanının bütün üyeleri sürgüne gönderildi.
Son Halife Abdülmecit 1944'te Paris'te sürgünde iken
vefat etti. Cenazesi ölümünden uzun bir zaman sonra
Medine'de toprağa verildi.
7 II. Dünya Savaşı Sonrası
II. Dünya Savaşı'ndan sonra İslam ülkeleri bağımsızlıklarını kazanmaya başladılar. 20. asrın ikinci yarısında, bağımsızlığını kazanan İslam ülkeleri kendi aralarında işbirliğini arttırmak amacıyla, İslam Konferansı Örgütünü
kurdular. Günümüzde bağımsız İslam ülkelerinin sayısı
50'yi geçmiş bulunmaktadır.
622-750 yılları arasında İslam Devleti
Muhammed döneminde ele geçirilen topraklar (622-632)
Dört Halife döneminde ilave edilenler (632-661)
Emeviler döneminde ilave edilenler (661-750)
8 Ayrıca bakınız
• İslam Devleti
• Hilafet
6
Osmanlılar dönemi
• İslam ülkeleri
• İslam'ın Altın Çağı
3
9
İlgili belgeseller
Islam: Empire of Faith I
4
10 METİN VE GÖRÜNTÜ KAYNAKLARI, YAZARLAR VE LİSANS
10
10.1
Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans
Metin
• İslam tarihi Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0slam_tarihi?oldid=17126132 Katkıda bulunanlar: Zfr, Citrat, YurikBot, Noumenon, Ugur Basak, Absar, İncelemeelemani, Math34, Metal Militia, Nosferatü, Tarih, Okar, Süleyman Habib, Dorothée~trwiki, Kibele,
Alihaydar, Delamorena, M e o, Thijs!bot, Vito Genovese, Hok'ta, Abuk SABUK, Tema, Mach, Düşünenadam, Ferhat 72, Eldarion, Maderibeyza, Gökhan, Levent, Ravages, Sakhalinio, Vikiçizer, Vay, DeBRo, Takabeg, Piyade13, Leylvennehar, Cobija, Sayginer, Myrat,
İhsanjr, MelancholieBot, Sl, Théoden, Superyetkin, Avsub, Ibrahim Dede, Sadrettin, Ahmars, Khutuck Bot, CnkALTDS, Şeb, Dr. Coal,
Rapsar, Türk Süvarisi, Reob, NKOzi, Kumul, Tarihvemedeniyet, Emperyan, Bsrnr, Oguzhancelimli, Vitruvian, MerlIwBot, Muallim Fatih, MEOGLOBAL, Mehmet0101, Bilalokms, Eğitmen, Muratero, Nebra, Objektifkarar, Peykbot, Gray Budgie, Korkusuz6161, Caglarctr,
Addbot, Yagmurlukorfez, Diyapazon, İnternion, Okanfan, YiFeiBot, Osmanli61, Sapphicgirl, Xwedêda Ozyilmaz, Monange02 ve Anonim:
217
10.2
Resimler
• Dosya:Age_of_Caliphs-tr.png Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/48/Age_of_Caliphs-tr.png Lisans: Public
domain Katkıda bulunanlar: http://www.gl.iit.edu/govdocs/maps/maps.htm Özgün yazarı: United States of America federal government
• Dosya:Allah-green.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4e/Allah-green.svg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Converted to SVG from Image:Islam.png, originally from en:Image:Ift32.gif, uploaded to the English Wikipedia by
Mr100percent on 4 Şubat 2003. Originally described as “Copied from Public Domain artwork”. Özgün yazarı: ?
• Dosya:Istanbul,_Hagia_Sophia,_Allah.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/60/Istanbul%2C_Hagia_
Sophia%2C_Allah.jpg Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: author: Adam Kliczek,
http://zatrzymujeczas.pl (CC-BY-SA-3.0)
10.3
İçerik lisans
• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0