PowerPoint Sunusu

advertisement
Nefes Darlığı ile Başa Çıkabilme
Yöntemleri
Uzm Dr Dicle KAYMAZ
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi EAH
Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği
Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Sağlık Hizmetleri Merkezi
Palyatif Bakım
Yaşamı
tehdit
eden
hastalıklardan
kaynaklanan problemler ile karşılaşan hasta ve
hasta ailesi merkezli, hastaların fiziksel,
psikolojik ve sosyal problemlerini çözmeye
yönelik, amacı hayat kalitesini arttırmak olan
multidisipliner bir bakımdır.
Palyatif Bakım Gerektiren Hastalıklar
• Motor nöron hastalıkları ve ilerleyici nörolojik
hastalıklar (Alzheimer,ALS)
• İleri dönem organ yetmezlikleri
(kalp,akciğer,böbrek,karaciğer,beyin)
• Tedaviye yanıtsız kanserler
• HIV/AIDS
• Çocuklarda genetik/konjenital,ilerleyici
hastalıklar
Nefes Darlığı
Nefes darlığı çok yönlü fizyolojik, psikolojik, sosyal ve çevresel
faktörler ve bunlara eşlik edebilen fizyolojik ve davranışsal
etkilenimlerden kaynaklanan , kişinin solunumunu rahatsız edici bir
his olarak algılamasıdır.
American Thoracic Society. Dyspnea: mechanisms, assessment and management-a consensus
statement. Am J Respir Crit Care Med 1999
Nefes Darlığı
• Sosyal izolasyon
• Günlük yaşam aktivitelerinin zorlukla yapılması
• Yaşam kalitesinde bozulma
Nefes Darlığının Tedavisi
• Farmakolojik
• Farmakolojik olmayan yöntemlerle tedavi
Farmakolojik Tedavi
• Bronkodilatörler, sistemik steroidler
• Diüretikler: ileri dönem kalp yetmezliği
olgularında
• Anksiyolitikler- Antidepresanlar
• Opioidler: morfin, kodein, dihidrokodein,
diamorfin ve oral transdermal fentanilin
Opioidler
• Santral güdünün baskılanması
• Egzersiz ve istirahatte oksijen tüketiminin
azaltılması
• Dispnenin santral algılamasının değiştirilmesi
ve azaltılması
Opioidler
Diğer tedavilere cevap vermeyen istirahatte
dahi olan nefes darlığında
Çok ciddi şiddetli nefes darlığı bulunan
yaşamın son dönemindeki olgularda
Palliat Med 2013
Non –Farmakolojik Tedavi
Oksijen Tedavisi
• İstirahatte,hipoksemisi olan hastalarda uzun
süreli oksijen tedavisi nefes darlığını
azaltmakta fakat hipoksemik olmayanlarda
yeterli çalışma bulunmamaktadır
Pulmoner Rehabilitasyon
Pulmoner rehabilitasyon, kronik solunum
hastalarının fiziksel ve emosyonel durumlarını
düzeltmeyi hedefleyen ve sağlığı geliştirici
kalıcı davranışları sağlamayı hedefleyen, hasta
değerlendirmesini takiben bireysel olarak
belirlenen egzersiz eğitimi, eğitim ve davranış
değişikliği gibi yaklaşımları içeren, kapsamlı bir
uygulamadır.
Am J Respir Crit Care Med Vol 188, Iss. 8, pp e13–e64, Oct 15, 2013
Pulmoner Rehabilitasyon
• Obstrüktif AC hastalıkları
KOAH
Persistan Astım
Bronşiektazi
Kistik Fibrozis
• Resriktif AC
hastalıkları
İAH
Göğüs duvarı hastalıkları
Nöromusküler hastalıkları
BOOP
• Diğer
Ac Ca
PPH
Pre-post Cerrahi
Pre-Post Ac Transplantasyonu
Ventilatöre bağımlı hasta
Obezite ilişkili Ac hastalığı
Pulmoner Rehabilitasyon
• Pulmoner Rehabilitasyonu öneren Rehberler
GOLD (2013)
ERS/ATS (2013) “ Persistan semptomu olan tüm olgular”
BTS (2013)
• Fonksiyonel kapasitede artma
•Nefes Darlığında azalma
• Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde artma
Kanıt A
Noninvazif pozitif basınçlı ventilasyon
• İnspiratuar akım hızını iyileştirir.
• Hipoventilasyonu düzeltir.
• Solunum kaslarındaki yükü ve dolayısıyla
solunum işini azaltarak dispne hissinde azalma
• Santral solunum dürtüsünü yeniden yapılandırır.
Kanser Hastalarında Noninvazif pozitif
basınçlı ventilasyon
• Solid tümörü olan hastaların
%20-80’ninde
solunumsal semptomlar ve nefes darlığı
görülmekte,
• Kanser hastalarında gelişen akut solunum
yetmezliği yoğun bakım başvurularında en önemli
neden.
• Entübasyon gerekiyorsa mortalite %75-80
• Entübasyon ve ventilasyon terminal dönem
kanserli hastada 2 major belirleyici
Scala R, Nava S. European Respiratory Monograph 41, November 2008
Noninvazif pozitif basınçlı ventilasyon
ileri evre stabil KOAH’lı hastalarda NIMV ile dispne
algısında azalma olsa da son dönem kanser
hastalarının bu tedaviye uyum sağlamaları zor!
Eur Respir J 2007
Crit care Med 2007
Terminal dönem -(near dying) Ölüm sürecini
uzatabilir
Tedaviye başlamadan önce amaç, sürdürme
kriterleri ve sonlandırma planı belirlenmelidir
J Palliat Med 2010
Non-pharmacological interventions for breathlessness in
advanced stages of malignant and non-malignant diseases
Metaanaliz
47 çalışma 2532 hasta
•
•
•
•
Non-farmakolojik tedaviler sınıflandırılmış.
Nöromusküler elektriksel stimülasyon
Yüksek Kanıt Düzeyi
Göğüs duvarı vibrasyonu
Yürüme yardımcıları
Orta Kanıt Düzeyi
Solunum eğitimi
Cochrane Database Syst Rev.2008 Apr 16;(2)
Nöromusküler Elektriksel
Stimülasyon
Dispneik ve güçsüz hastalarda
Dispneyi ↓
Egzersiz kapasitesini ↑
Kasları güçlendirir.
Chest. 2006 Jun;129.
Thorax. 2002 Apr;57
Respir Med. 2007 Jun;101
Göğüs Duvarı Vibrasyonu
• İnterkostal kaslardaki kas iğciklerinin aktivasyonu
• Periferal mekanoreseptörlerin uyarılması ve uyarının
• Ön boynuz spinal motor nöronlar ile somatosensoryal
kortekse ulaşarak solunum hissinin modifikasyonu
Solunum tekniklerinin amacı;
kaslarının güç ve dayanıklılığında 
► Torakoabdominal hareketlerin optimizasyon
►Hiperinflasyonu azaltarak ,gaz değişimini iyileştirmek
► Solunum
Dispne ↓
Yaşam kalitesi ↑
Büzük Dudak Solunumu
Yavaş ve Derin Solunum
•
•
•
•
Solunum sayısı ↓
PCO2 ↓
Tidal volüm iyileşir
Oksijen saturasyonu iyileşir
• DİSPNE ↓
Pozisyonlama
• Torakoabdominal hareketlerde anlamlı iyileşme
• Skalen ve sternokleidomastoid kasların EMG aktivitesinde ↓
• Transdiyafragmatik basınçta ↑
Yürüme Yardımcıları
• Öne eğilme pozisyonu ile üst
ekstremitenin desteklenmesi
sağlanır
• Üst göğüs kafesi stabilizasyonu
sağlar
• Maksimal istemli ventilasyonu
artırır
CHEST 2012; 141(5):1224–1232
Yürüme Yardımcıları
•60 Stabil kronik solunum yetmezliği olan KOAH ‘lı hasta
•İki farklı modaliteye randomize ediliyor
•Yürüme yardımcısı kullanarak yürüdüklerinde
6 Dakika Yürüme Testinde
Yürüme yardımcısı olmadan Yürüme yardımcısı ile
CHEST 2007; 131:1068–1074
Non-pharmacological interventions for breathlessness in
advanced stages of malignant and non-malignant diseases
Metaanaliz
47 çalışma 2532 hasta
Non-farmakolojik tedaviler sınıflandırılmış.
• Akupunktur/Acupressure
•
•
•
•
•
•
Dikkat çakici sözlü uyarı (Müzik)
Gevşeme
Danışma ve destek
Vaka yönetimi
Psikoterapi
Fan
Düşük Kanıt Düzeyi
Yeterli Kanıt Yok
Cochrane Database Syst Rev.2008 Apr 16;(2)
Fanlar
Mekanoreseptörlerin uyarılması
Cilt ısısının düşmesi
Nervus trigeminus uyarılması
Santral inhibisyon
Nefes Darlığı algısında azalma
TEŞEKKÜRLER
Download