Temel farmakoterapi ilkeleri

Temel farmakoterapi ilkeleri
Temel farmakoterapi ilkeleri
•
•
•
•
•
•
•
Az sayıda ilaç
Daha önce kullanılan veya ailede kullanılan ilaç
Daha önce kullanılan veya ailede kullanılan ilaç
Uzun süreli koruyucu kullanım
İlaç değişiminin uzun sürede olması
Psikolojik desteğin de sağlanması
Psikolojik desteğin de sağlanması
Hastayı bilgilendirme
İzleme Antidepresan ilaçlar
Antidepresan endikasyonları
Antidepresan endikasyonları
•
•
•
•
•
•
•
M. Depresyon
Bipolar depresyon
Bipolar depresyon
Yeme bozuklukları
Anksiyete bozuklukları
Uyku bozuklukları
Uyku bozuklukları
Borderline KB
Madde kullanım boz. (sigara, alkol, kokain)
Antidepresan endikasyonları
Antidepresan endikasyonları
•
•
•
•
•
Ağrı sendromları (migren dahil)
Ülser ve irritabl kolon
Ülser ve irritabl kolon
Aritmi Okul fobisi
Enurezis nokturna
Enurezis nokturna
Depresyonda antidepresana iyi yanıt göstergeleri
İİştah ve uyku boz. olması
Sabahları kötüleşme olması
Sabahları kötüleşme olması
Psikomotor yavaşlama veya ajitasyon
Otonomik belirtiler (çarpıntı, nefes darlığı, terleme vb))
• Ailede ilaç yanıt verme öyküsü
• Akut başlangıç
•
•
•
•
Dikkat!
• Etkilemeye 15‐20 gün içinde başlar
• Etkileyip etkilemediğine 6. haftadan önce Etkileyip etkilemediğine 6. haftadan önce
karar verilmez
• İlk dönemde anksiyeteyi artırabilirler
İlk dö
d
ki
i
bili l
Dikkat!
• Anksiyete ön planda ise sedatif tipler
• Retardasyonda sedatif etkisi düşük olanlar Retardasyonda sedatif etkisi düşük olanlar
seçilmelidir
• Bipolarda maniye yol açabilirler
Bi l d
i
l
bili l
• İntihar riski yüksek olanda SSRI, NaSSA, SNRI
y
,
,
• OKB’de SSRI ve TSA
• Gebelikte ve emzirenlerde kullanılmamalıdır
Depresyonda tedavi süresi
Depresyonda tedavi süresi
•
•
•
•
En az 3 ay
3+ 6 ay koruyucu
3+ 6 ay koruyucu
Ama ortalama 12 ay
Tam dozla devam tercih edilir
Kesilme Kesilme
• Doz azaltılarak kesilir
• Hastanın stabil olduğu dönem seçilmelidir
Hastanın stabil olduğu dönem seçilmelidir
• Yineleme demek için çekilme belirtilerinin geçmesi beklenmelidir
i b kl
lidi
Bilgilendir…
Bilgilendir
•
•
•
•
•
•
Depresyon hastalıktır
Kişilik sorunu veya zayıflık değildir
Kişilik sorunu veya zayıflık değildir
Yaygındır Bir nedene bağlı olmak zorunda değildir
Kendiliğinden de geçebilir
Kendiliğinden de geçebilir
Tekrarlayabilir Trisiklik antidepresan ilaçlar
Trisiklik antidepresan ilaçlar
•
•
•
•
Laroxyl (amitriptilin)
Tofranil (imipramin)
Tofranil (imipramin)
Anafranil (klomipramin)
Ludiomil (maprotilin) Trisiklik antidepresan ilaçlar
Trisiklik antidepresan ilaçlar
• Laroxyl (amitriptilin) – sedatif etki yüksek, ağrı kesici özellik var
• Tofranil (imipramin)‐ güçlü antidepresan, enurezisde iyi
enurezisde iyi
• Anafranil (klomipramin) – OKB’de etkin
• Ludiomil (maprotilin) – epilepside kullanılmaz, sedatif etki yüksek
sedatif etki yüksek
Trisiklik antidepresan ilaçlar yan etki
• Bulantı, kusma, kötü tat
• Ağız kuruluğu, görme bulanıklığı, sık idrar Ağız kuruluğu, görme bulanıklığı, sık idrar
çıkma, çarpıntı, kabızlık, kilo alımı
• Titreme Ti
• Aşırı terleme
ş
• Şaşkınlık, varsanı, ajitasyon
• Kan değerlerinde değişiklik
• Döküntüler, ışığa duyarlılık
Döküntüler, ışığa duyarlılık
• Süt gelmesi
Trisiklik antidepresan ilaçlar
Trisiklik antidepresan ilaçlar • Diğer ilaçlarla kullanımında dikkat edilmelidir
• Kalp hastalıklarında dikkatle kullanılmalıdır
Kalp hastalıklarında dikkatle kullanılmalıdır
• Tofranil çocuklarda kullanılabilir
SSRI ilaçlar
SSRI ilaçlar
•
•
•
•
•
•
Prozac, zedprex, fulsac, depreks (fluoksetin)
Lustral, seralin (sertralin)
Lustral, seralin (sertralin)
Paxil, seroxat (paroksetin)
Cipram, citol (sitalopram)
Cipralex (essitalopram)
Cipralex (essitalopram)
Faverin (fluvoksamin)
SSRI ilaçlar
SSRI ilaçlar
• Prozac, zedprex, fulsac, depreks (fluoksetin)
– OKB’de etkin, zayıflama yüksek, çocuklarda , y
y
,ç
kullanılabilir, tek doz
• Lustral, seralin (sertralin)
Lustral seralin (sertralin)
– Yan etki düşük, OKB’de etkin
• Paxil, seroxat (paroksetin)
– Anksiyete bozukluklarında etkin
Anksiyete bozukluklarında etkin
SSRI ilaçlar
SSRI ilaçlar
• Cipram, citol (sitalopram) ‐ Cipralex (
(essitalopram)
p
)
– Karaciğer problemi en düşük
• Faverin (fluvoksamin)
Faverin (fluvoksamin)
– OKB’de etkin, mide yan etki yüksek
SSRI ilaçlar
SSRI ilaçlar
•
•
•
•
•
•
•
Zehirlenme olasılığı düşüktür
Yan etki düşüktür
Yan etki düşüktür
Günlük aktiviteyi etkilemezler
Alkole birlikte alınabilir
Başka ilaçlarla birlikte kullanılabilir
Başka ilaçlarla birlikte kullanılabilir
Diğer hastalıklarda kullanılabilir
Sabah vermek önerilir
SSRI ilaçlar – Yan etki
SSRI ilaçlar –
Yan etki
• Baş ağrısı, baş dönmesi, titreme
• Anksiyete irritabilite, korkutucu rüyalar, Anksiyete irritabilite, korkutucu rüyalar,
uykusuzluk
• Bulantı, iştahsızlık, ishal
B l
i h lk i h l
• Terleme, esneme
,
• Sivilce, ciltte kuruluk ve döküntü
• Kas ağrıları
• Ağrılı adet, sık idrara çıkma
Ağrılı adet, sık idrara çıkma
• Boşalmada gecikme, orgazm bozukluğu
Diğerleri Diğerleri
• Efexor (venlafaksin) – SNRI (serotonin ve g
noradrenalin geri alım inhibitörü
– Cinsel yan etki düşük, dirençli depresyonda etkin
• Tolvon
Tolvon (mianserin) –
(mianserin) NaSSA (noradrenerjik ve NaSSA (noradrenerjik ve
spesifik serotonerjik)
– Sedasyon yüksek, kilo alımı
• Remeron
Remeron (mirtazapin) (mirtazapin) – NaSSA (noradrenerjik NaSSA (noradrenerjik
ve spesifik serotonerjik)
– Sedasyon yüksek, kilo alımı
S d
ük k kil l
Diğerleri Diğerleri
• Desyrel (trazadon) – SSRI ve 5HT2 blokeri
– sedatif etki çok yüksek, priapism
ç y
,p p
• Aurorix (moklobemid)‐ geri dönüşümlü MAO inhibitörü: inhibitörü
– düşük yan etki, anksiyetede iyi
• Zyban (bupropion) noradrenalin ve dopamin geri alım inh
geri alım inh.
– Anksiyete, uykusuzluk, bulantı sık, cinsel yan etki yok bipolarda kullanılabilir
yok, bipolarda kullanılabilir
Kesilme belirtileri
Kesilme belirtileri
•
•
•
•
•
•
•
•
İİshal, bulantı, kusma
Elektrik çarpma hissi
Elektrik çarpma hissi
Anksiyete
Çarpıntı Uykusuzluk
Duygusal iniş çıkışlar
Yorgunluk
Nezle hali
Nezle hali
Sık sorulan sorular
Sık sorulan sorular
•
•
•
•
•
•
“Ağır” veya “hafif?” ilaç
Nasıl etkileyecek?
Nasıl etkileyecek?
Bağımlılık yapar mı?
Neyi değiştirecek?
Niye bu kadar uzun zamanda etki ediyor?
Niye bu kadar uzun zamanda etki ediyor?
İlaç kullanmazsam olmaz mı?