eğitim işleri başkanlığı
advertisement
EĞİTİM İŞLERİ BAŞKANLIĞI 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜFREDAT TASLAĞI DEĞERLENDİRME RAPORU ŞUBAT 2017 İÇİNDEKİLER A. GİRİŞ ……….…………………………………….…..…...…..….…….……..…...…..1 1) MÜFREDATIN ÖĞRENCİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ……………………………………...…...2 2) MÜFREDATIN TOPLUMSAL HAYATA ETKİSİ……………………….……………..........2 B. EĞİTİM POLİTİKASI………...…………….………………………………………….3 1) KARMA EĞİTİM MODELİ ……………….………..…………………………...……….……3 2) KILIK-KIYAFET ………………………………………………………………………............3 3) LAİKLİK …………………………………………………….………….................................3 4) DİL ………………………………………………..………………….…….………….............4 5) TARİH…………………………….…………………….………..……………….…...............4 6) MİLLİYETÇİLİK………………………………………………...…………………................5 7) KEMALİZM VE RESMİ İDEOLOJİ……………………….……..…….……......................5 8) EĞİTİM KALİTESİ…………………………………………….…………….…....................6 9) ÖĞRETMENİN YETERLİLİĞİ …………………………….............................................6 10) ÖĞRENCİ BAŞARISI……………………………………………………………………….6 C. DERS KİTAPLARININ İÇERİĞİ…………………………….………….................7 1) DİNİ AÇIDAN KİTAPLARIN İÇERİĞİ………….………………...……….......................7 2) AHLAKİ AÇIDAN KİTAPLARIN İÇERİĞİ…………………….…..……………………...7 3) SOSYAL VE KÜLTÜREL AÇIDAN KİTAPLARIN İÇERİĞİ….....................................8 D.SONUÇ VE ÖNERİLER …………………………..………………………………...9 A. GİRİŞ Milli Eğitim Bakanlığının, hazırlamış olduğu yeni müfredat taslağını halkın görüşüne sunması üzerine HÜDA PAR Eğitim İşleri Başkanlığı olarak bu konuda bir çalışma yapma ihtiyacı hissettik. Bu çalışmada sadece yeni müfredat taslağını inceleme ve değerlendirme yerine, eğitim sistemini bir bütün olarak ele alıp istek, şikâyet ve önerilerimizi çeşitli başlıklar altında rapora dönüştürmeyi uygun gördük. Toplumumuzun inancı, değerleri ve ihtiyacı ile çağın gereklerini dikkate alarak iyi bir eğitim sistemi, iyi bir eğitim programı ve neticesinde iyi yetişmiş bir nesil için katkıda bulunmaya çalıştık. Derdimiz, toplumumuzun geleceğidir. Eğitim, bir ülkenin en önemli ve temel kurumlarından biridir. Çünkü eğitim, toplumun geleceğini inşa etmektir. Eğitimin amacı yeni nesilleri yetiştirmek, çocuklarımızı geleceğe hazırlamaktır. Bu yeni nesil eğitim kurumlarında yetişecek ve yarının idarecileri olacaklardır. Dolayısıyla eğitim programı, bireylerin yetişmesi ve toplumun şekil almasında önemli rol oynamaktadır. Sağlıklı eğitim sistemi sağlıklı bireylerin yetişmesine vesile olacağı gibi, sorunlu eğitim sistemi de sorunlu bireylerin yetişmesine kaynaklık edecektir. Eğitim politikasının aynası, ders kitaplarıdır. Yetiştirilmek istenen insan tipinin kimliği, kendisini bütün açıklığıyla ders kitaplarında gösterir. Bugün Türkiye’de yeni nesillerin bir kısmı düşmanlarına hayran; kendi tarihine, örfüne, geleneğine, inanç ve değerlerine yabancı hatta düşman olarak yetiştirilmişse, sorumluyu uzaklarda aramaya gerek yoktur. Bu sonucun ortaya çıkmasında sorunlu eğitim programının rolü büyüktür. Eğitim sistemini bir bütün olarak değerlendirildiğinde birçok sorunu bünyesinde barındırdığı görülür. Her şeyden önce eğitim, toplumun gerçekliğinden kopuktur. Toplumun inanç ve değerleriyle pek çok yönden uyuşmamaktadır. Dolayısıyla toplumun beklenti ve ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır. Bunun bir neticesi olarak eğitim sistemi istenilen başarı seviyesini yakalayamamakta, toplumun birçok kesimi tarafından da şikâyet konusu olmaktadır. Yoğun şikâyetler ve verimsizlik nedeniyle her yeni gelen hükümet tarafından, hatta aynı hükümetin farklı bakanları tarafından sürekli eğitim programına müdahale edilmekte, eğitim programları değiştirilmekte, ancak bir türlü rayına oturtulamamaktadır. Sürekli ve hızlı değişiklikler beraberinde eğitim politikalarının istikrarsız, güvensiz ve başarısız olmasını netice vermektedir. 65. Ak Parti hükümeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müfredatın değiştirilmesi amacıyla “Yeni Müfredat Taslağı ”nın halkın görüşüne sunulması bu fasit daireden çıkış bulunması bakımdan isabetli bir adım olmuştur. Ancak bu taslak programda birçok yanlışın devam ettirildiği görülmektedir. Bu raporda bunlardan birkaçına yer verilmiştir. - Resmi ideolojik yaklaşım; müfredat taslağının tüm kısımlarına sinmiştir. Din kültürü ve ahlak bilgisinin okutulmadığı ilkokul 1, 2 ve 3. sınıflarda dahi eski müfredata göre yoğunluk farkı söz konusu olsa bile resmi ideolojiyi körpe zihinlere zerketme eğilimi devam ediyor görünmektedir. Müfredatın ortaokul ve lise kısmında Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi olduğu gibi korunmuştur. Kemalist bir nesil yetiştirmek, bu müfredatın en belirgin hedeflerinden biri olarak öne çıkmış görünmektedir. -1- - Müfredat üzerinde yapılan değişikliklerin çoğu günü kurtarma anlayışıyla yapıldığı için uzun ömürlü olamamaktadır. Müfredat; Batı ülkelerinden herhangi birinden iktibas edilerek değil, Türkiye gerçekliği dikkate alınarak hazırlanmalı; halkın değerlerine uygun, örfüyle uyumlu, geleneği ve tarihiyle barışık hale getirilmelidir. - Din eğitimi ana sınıfından itibaren çocuk eğitiminin esasları dikkate alınarak çocukların düzeyine uygun olarak verilmelidir. - Ders saatlerinde değişiklik öngörülmemiştir. Günlük ders saatlerinin fazla oluşu noktasında eğitimcilerin şikâyetleri söz konusudur. Verimsiz uzun ders saatleri yerine daha kısa sürede daha iyi verim elde etmenin yolları aranmalıdır. Bu memleketin faydalı, sağlıklı ve sorumlu bireyler yetiştiren bir eğitim sistemine ihtiyacı vardır. Toplumun inanç ve değerlerine bağlı, kültürünü özümsemiş, tarihini reddetmeyen, kendine, ailesine ve topluma faydalı olan bireylerin yetiştiği bir eğitim sistemine şiddetle ihtiyaç vardır. Dolayısıyla eğitim sistemi; eğitim politikaları ve müfredatıyla, sorun olmaktan çıkarılıp Türkiye’de % 99’u Müslüman olan halkın inanç ve değerleriyle örtüşen bir yapıya büründürülmelidir. Kitap hazırlama komisyonlarının bu hassasiyetleri göz önünde bulundurarak halkın inanç ve değerlerinin ruhunu kitaplara yansıtması gerekir. 1) MÜFREDATIN ÖĞRENCİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Eğitim programının öğrenci üzerinde doğrudan etkisi vardır ve bu etki büyüktür. Çünkü öğrencinin gözünde okul; öğrenmenin, hayata dair bilgi elde etmenin ve geleceğe hazırlanmanın yeridir. Öğrenci ilkokul çağından itibaren ailesinden ve çevresinden bu yönde telkinler alır. Bu durum öğrenciyi, okuldan aldıklarını doğru ve gerekli bilgiler olarak kabul etmeye ve bunları hayatında esas almaya sevk eder. Dolayısıyla okuldan aldığı bilgiler; onun inancı, ahlaki yapısı ve davranışlarına yön verecek, hayatı da buna göre şekillenecektir. Başka bir anlatımla öğrenci; fırıncının elindeki hamurun şekil alması gibi, okuldan aldıklarıyla kişilik kazanmaktadır. 2) MÜFREDATIN TOPLUMSAL HAYATA ETKİSİ Türkiye’de ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarındaki öğrenci sayısının 18 milyon dolayında olduğu, bunun da ülke nüfusunun yaklaşık % 22,5’ine tekabül ettiği göz önüne alındığında, müfredatta yapılacak bir değişikliğin toplum hayatına ne kadar etki edeceği daha iyi anlaşılmış olur. Neredeyse toplumdaki her dört kişiden biri, ilk ve orta dereceli okullarda verilen eğitimi almaktadır. Bu öğrenciler, okulda edindikleri bilgi ve kazandıkları davranışları toplumsal hayata yansıtmaktadırlar. Gençlerimizin, mensubu oldukları toplumun inanç ve değerlerine bağlı, kültür ve geleneğine aşina, sorumluluk duygusuyla yetiştikleri takdirde sağlıklı bir toplum yapısının oluşmasına vesile olacaklardır. Aksi takdirde, inanç ve ahlaki değerlerin yozlaşmasına, toplumun da ifsat olmasına sebebiyet vereceklerdir. Unutulmamalıdır ki ağaç kökleri üzerinde yükselir. "Bugünün küçüğü, yarının büyüğüdür" atasözünde de ifade edildiği gibi yarın memleketimizi, idaremizi, ekonomimizi emanet edeceklerimizin bugün okul çağında olan çocuklarımız olduğunu hatırdan çıkarmadan onları yetiştirmek zorundayız. İnsan şahsiyetinin şekillendiği en önemli süreç olan eğitim döneminin doğru programlanması, ailesine ve toplumuna faydalı bireylerin yetişmesine ve sağlıklı bir toplum yapısının oluşmasına temel teşkil edecektir. -2- B. EĞİTİM POLİTİKASI 1) KARMA EĞİTİM MODELİ Milli Eğitimin Temel İlkeleri başlığı altında, karma eğitim kısmında madde 15’te şöyle denmektedir: «Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitim türüne, imkân ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya erkek öğrencilere ayrılabilir» Eğitim bilimcileri ve pedagoglar tarafından dünyanın her yerinde şiddetli eleştirilere muhatap olan karma eğitim "yüzyılın pedagoji yanlışı" olarak kabul edilmekte ve hızla bu uygulamadan vazgeçilmektedir. Amerika, Japonya ve kimi Avrupa ülkelerinde deneye dayalı olarak yapılan uygulamalarda kız-erkek ayrı eğitim modelinde başarı oranının yükseldiği ispatlanmıştır. Karma eğitimin, özellikle ergenlik dönemindeki öğrencilerin akademik ve kişilik gelişimini olumsuz etkilediği bilimsel verilerle kanıtlanmıştır. Bu gerçeklik göz önünde bulundurulmadığı için eğitimde arzulanan düzeyde bir başarı elde edilememektedir. Bundan hareketle karma eğitim modelinin zorunlu olmaktan çıkarılması, toplumumuzun inanç ve ahlaki değerlerine de daha uygun olan kız-erkek ayrı eğitim modelinin teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılması gerekmektedir. 2) KILIK-KIYAFET Eğitim kurumlarında kılık-kıyafet noktasındaki dayatmacı anlayış yönetmelik değişiklikleriyle geriletilmişse de hiç kimsenin eğitim hakkının inancı veya tesettürü nedeniyle elinden alınamayacağının yasal ve anayasal teminattan yoksun olması keyfi uygulamaların önünü açabilecektir. Başörtüsü mevzusu inançla alakalı bir mesele olduğu için tartışmaya açık bir konu haline getirilmemelidir. Bireyin inancı dikkate alındığında başörtüsü takma veya takmama, bir dayatma konusu olmamalıdır. Bununla birlikte hem öğrenciler hem de eğitimciler adaba ve ahlaka ters düşmeyecek şekilde giyinmeli, toplumun manevi değerleri ve hassasiyetlerine azami derecede önem vermelidirler. 3) LAİKLİK Milli Eğitimin Temel İlkeleri başlığı altında, laiklik kısmı madde 12’de şöyle denmektedir: «Türk Milli Eğitiminde laiklik esastır. Din Kültürü ve Ahlak Öğretimi, ilkokul ve ortaokul ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır» % 99’u Müslüman olan ülkemizde göreceli bir anlam ihtiva eden laiklik kavramının eğitimde temel bir esas ve bir dayatma unsuru olarak yer alması, ciddi bir sorundur. Geçmiş dönemlerdeki laiklik uygulamalarına bakıldığında toplumsal hayatta ne gibi sosyal ve siyasi sorunlara, eğitim alanında ise nasıl bir pedagojik soruna yol açtığı görülecektir. -3- Laiklik, Fransa'da ortaya çıkıp Avrupa ve oradan da diğer ülkelere yayılmış olmakla birlikte, her ülkede biri birinden çok farklı uygulamalara sahne olmuştur. Türkiye'deki uygulama biçimi ise laikliğin halk arasında da din düşmanlığı şeklinde algılanmasına sebebiyet vermiştir. 4) DİL Anayasa’nın 42. maddesinin son fıkrasında «Türkçeden başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez» hükmü bulunmaktadır. Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 10/2. maddesinde ise «Milli birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri olarak Türk dilinin, eğitimin her kademesinde, özellikleri bozulmadan ve aşırılığa kaçılmadan öğretilmesine önem verilir; çağdaş eğitim ve bilim dili halinde zenginleşmesine çalışılır ve bu maksatla Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ile işbirliği yapılarak Milli Eğitim Bakanlığınca gereken tedbirler alınır» şeklinde bir düzenleme getirilmiştir. Bir devletin resmi dilinin olması kuşkusuz zorunludur. Ancak bütün ülkede bir tek anadilin var olduğunu iddia etmek, diğer anadillerin varlığını inkâr ile vatandaşlara öğretmesinin önüne engeller koymak insan temel hak ve özgürlükleriyle bağdaşmaz. Türkiye'de yaşayan birçok farklı etnik yapıya mensup insan vardır. Bunların etnik aidiyetlerinin yok sayılması ve ana dillerinde eğitim imkânından mahrum bırakılmaları siyasi ve sosyal huzursuzluklara neden olduğu gibi, ana dilleri farklı çocukların eğitimde fırsat eşitliğinden yararlanamamalarına sebebiyet vermektedir. Bir insanın ana sütü kadar kendisine helal olan ana dilde eğitim hakkı en kalabalık ikinci nüfusa sahip Kürtler başta olmak üzere yeteri kadar talep olması halinde herkese tanınmalıdır. 5) TARİH Milletler geleceklerini tarihleri üzerine bina ederler. Kendi tarihini bilmeyenler geleceklerini sağlam temeller üzerinde kuramazlar. Bir milletin medeniyeti onun tarihi ile belli olur. Halkımız Müslümandır, dolayısıyla okulda öğrencilere İslam Tarihi de okutulmalıdır. Çünkü İslam Tarihi aynı zamanda Müslümanların ortak tarihi ve ortak hafızasıdır. Müfredatta, Türk tarihi dışında herhangi bir Müslüman kavmin tarihine yer verilmemesi büyük bir eksikliktir. Müfredat taslağında; Müslüman Türkler dışında herhangi bir Müslüman kavmin edebiyatına dolayısıyla İslam dünyasının edebiyatına yeteri kadar yer verilmemiştir. Farklı etnik yapıların yüzyıllarca aynı kaderi paylaştığı bu topraklarda toplumsal barışın yeniden tesis edilmesi adına diğer halkların da kültür ve edebiyatlarına müfredatta mutlaka yer verilmelidir. Felsefe derslerinde; Batı felsefesi ayrıntılı yer alırken İslam düşünce tarihi ile ilgili bölümler sınırlı kalmıştır. Yeni müfredatta buluşlar/icatlar tarihi ele alınmalı. Bu konuda hem ülkemizde hem de İslam âleminde büyük buluşlar/eserler yapmış şahsiyetler tanıtılmalıdır. Tarih dersinde mutlaka ümmet kavramına vurgu yapılmalıdır. Yeni nesillerde ümmet bilincinin oluşması, hem dünya hem de ahiret saadetinin teminatı olacaktır. -4- Müfredatta İstiklal mahkemelerine değinilmesi olumludur. Bununla birlikte bu mahkemelerin kuruluş amacı, yapısı, çalışma sekli, kararları, sonuçları ve baktıkları önemli davalara da objektif olarak yer verilmelidir. Şeyh Said olayı ile alakalı resmi tarih bakış açısını yansıtan, objektiflikten uzak, yanlı bakış açısı terk edilmeli; somut bilgi ve belgeler ışığında konu yeniden ele alınmalıdır. Askeri darbelerin nedenleri, oluşumu, sonuçları objektif olarak ele alınmalı ve darbelerin yaşanmaması adına kolektif bir bilinç oluşturulmalıdır. İlk insanla ilgili hem bilimsel hem de dini gerçekliklerle bağdaşmayan yanlış tanımlamalara yer verilmemeli, aksine ilk insanın bir peygamber olduğu net bir şekilde işlenmelidir. 6) MİLLİYETÇİLİK Bir kavmin diğer kavimlere üstünlüğü esasına dayalı menfi milliyetçilik anlayışı, aynı topraklarda yaşayan farklı kavimlere mensup vatandaşları ayrıştıran ve aralarına düşmanlık koyan sosyal bir sorundur. Türkiye gibi farklı kavimlere mensup insanların bir arada yaşadığı ülkelerde, vatandaşları bir arada tutan ortak değerler öne çıkarılmalıdır. Birlikte yaşayan kavimlerden birini öne çıkaran menfi milliyetçiliği ortak değer ve ortak payda olarak kabul eden anlayıştan şiddetle kaçınılmalıdır. Başka kavimleri yok sayan ırkçı nitelemeli "Andımız" isimli metnin her sabah öğrencilere topluca okutulmasına son verilmesi son derece yerinde bir karar iken, bu metnin halen ders kitapların başında yer almaya devam etmesi, büyük bir yanlıştır. Yeni ders kitapları basılırken bu çelişkinin giderilmesi ve toplumun birlik ve beraberliğine zarar veren bu ayrıştırıcı metne yer verilmemesi gereklidir. Bu coğrafyada Müslüman olan kavimleri bir arada tutacak olan yegâne bağın İslam olduğu gerçeği hiçbir zaman unutulmamalıdır. 7) KEMALİZM VE RESMİ İDEOLOJİ Mevcut ders kitaplarındaki yerli yersiz ideolojik Atatürkçülük ve Kemalizm vurgusu pedagoji bilimiyle bağdaşmamaktadır. Örneğin; Müzik 4.Sınıf ders kitabının 70. sayfasında: «Türkü ölümden odur kurtaran, odur yeniden Türklüğü kuran... Ulusu, yurdu odur yaratan» şeklindeki ifadeler ile Hayat Bilgisi 3. sınıf ders kitabında, "Atatürk" adlı şiirde; «Ulusu, yurdu odur yaratan» ifadeleri halkın inanç ve manevi yapısına taban tabana zıttır. Daha pek çok ders kitabında aşırı yüceltici, ilahlaştırıcı ifadelere yer verilmiş olması hiçbir faydası bulunmayan buna karşılık pek çok mahzurlar taşıyan bir uygulamadır. Her tarihi şahsiyet gibi Mustafa Kemal'in de tarihin tabii seyri içinde oynadığı rol, gerçeklikten koparılmadan ve ideolojik bir boyuta vardırmadan ele alınmalıdır. 8) EĞİTİM KALİTESİ Eğitimin kaliteli olabilmesi için öğrenciyi merkeze alan, bilginin yanında değerler eğitimini de aynı şekilde önemseyen, sadece maddi yönü değil manevi yönü de dikkate alan, toplumun ihtiyaçları ve çağın gereklerine göre yapılandırılan bir eğitim sistemi ve müfredatına ihtiyaç vardır. -5- Öğrenciyi sadece sınavlara değil hayata da hazırlayan, salt bilgi ile donatmaya değil; aldığı bilgileri doğru yerde ve doğru zamanda kullanmasını bilen bireyler olarak yetiştirecek bir eğitim sistemi olmalıdır. Eğitim anlayışı ve politikalarında sık sık yaşanan değişimler maalesef eğitim alanında istikrarsızlıkla neticelenmektedir. Bu toplumun inanç ve değerlerine uygun bir eğitim sistemi oturtulması, öncelikli hususlardan biridir. Hafta içi tüm günleri derslerle doldurmak, hafta sonlarını da kurslarla doldurmak yerine "az ders, çok etkinlik" şeklinde programlar uygulanmalıdır. Öğretmenlerin ders yükü azaltılarak daha verimli olmaları sağlanmalıdır. Okullardaki deney ihtiyacını karşılayacak laboratuvar ve araç-gereçlerin bulunması gerekir. Maalesef birçok okulda ya laboratuvar yoktur veya deneyde kullanılacak araç-gereç bulunmamaktadır. Bu durum teorik olarak verilen dersin yeterince anlaşılamamasına neden olmaktadır. Eğitim kalitesi açısından bölgeler arası ciddi farklar söz konusudur. Dolayısıyla öğrencilerin eğitim seviyeleri farklı olmaktadır. Bu eşitsizliğin giderilmesi gerekir. Sık yaşanan öğretmen değişiklikleri, eğitim kalitesini zayıflatmakta, sınıfı ve öğrenciyi geriye götürmektedir. Bu konuda gereken tedbirler alınmalıdır. 9) ÖĞRETMENİN YETERLİLİĞİ Yeni taslak programda dile getirilen kazanımlar ne kadar nitelikli olursa olsun, bunları uygulayacak olan kuşkusuz öğretmenlerdir. Bu açıdan öğretmenlerin yeterliliği, donanımı, kültürü ve gayreti çok önemlidir. Eğitimde kalitenin artırılması için öğretmenlerin eğitimlerinin gözden geçirilmesi, onları daha donanımlı hale getirecek ayrı bir formasyon programına ihtiyaç vardır. Eğitim fakülteleri ile öğretmenlik mesleğinin cazibeli hale getirilmesi, öğretmenlerin itibarlarının yükselmesinin sağlanması için tedbirler geliştirilmeli, öğretmenlerin ekonomik durumları ve özlük hakları iyileştirilmelidir. 10) ÖĞRENCİ BAŞARISI Okulların, öğretmenlerin ve eğitim programlarının varlık sebebi öğrencilerin iyi yetiştirilmesidir. Dolayısıyla öğrencinin başarılı ve geleceğe hazırlıklı olması; eğiticilerin yeterliliğine, okulların ve eğitim programlarının kalitesine bağlıdır. Ayrıca öğretmenlerin donanımlı, eğitim programlarının ise toplumun ihtiyaçlarına cevap verebilecek ve çağın gereklerine uygun hale getirilmesi gerekir. Öğrencinin başarılı olması sadece bilgi yüklü olması, sınavlarda yüksek not alması değil, bunun yanında kişiliği, ahlaki yapısı, anlayışı, kısaca manevi gelişimi ile mümkündür. Manevi yönden eksik bırakılan ve sadece bilgi yüklenen öğrenci için kaliteden bahsetmek mümkün değildir. Dolayısıyla müfredatta bilginin yanında manevi değerler eğitimine de yeterince yer verilmelidir. -6- C. DERS KİTAPLARININ İÇERİĞİ 1) DİNİ AÇIDAN KİTAPLARIN İÇERİĞİ Mevcut kitapların içeriğindeki metinlerin ve görsellerin birçoğunda Cumhuriyetin kuruluşunun öncesi ve sonrası arasında mukayese yapılmaktadır. Cumhuriyet öncesi dönem değerlendirilirken İslam dininin öğretileri, İslam hukuku, İslam’da kadın hakları, Müslümanların kılık ve kıyafetleri, sosyal yaşam şekli ve Müslüman halkın örfüyle ile alay edilmekte, kötüleyici karalayıcı ifadeler kullanılmaktadır. Cumhuriyet sonrası ise iyi, güzel, modern ve arzu edilen, olması gereken veya hedeflenen durum olarak ifade edilmektedir. Bu şekilde öğrencilerde; İslam’ın çağın gerisinde kaldığı, insana doğru ve iyi şeyler vermediği, günümüz ihtiyaçlarına cevap vermediği fikri ve düşüncesi meydana getirilmek istenmektedir. Taslak programda da bu çarpık bakış aynen devam ettirildiği görülmektedir. Yeni müfredat taslağında bir yandan değerler eğitimine vurgu yapılmakta, diğer yandan toplumun manevi değerlerine hakaret edilmeye devam edilmektedir. Kitaplarda; dinleri inkâr eden, ahiret inancını yok sayan ve materyalizmi aşılayan içerikler olmamalıdır. Ne yazık daha önce kitaplarda bu istikamette konulara yer verilmiştir. Örneğin; ilk insanların konuşma ve yemek pişirme gibi şeyleri bilmedikleri, bitki kökleriyle beslendikleri, zamanla yaparak-yaşayarak birçok şeyi öğrendikleri ifade edilmiştir. Hâlbuki dinimiz; ilk insanın bir peygamber olduğunu ve dolayısıyla üstün özelliklere sahip olduğunu bize haber veriyor. İlkini kabul eden insan, dinimizin söylediklerini inkâr etmiş olacaktır. 3. sınıf müzik kitabının kazanım kısmı müzik kültürü bölümünde; «Atatürk ile ilgili müzikleri doğru ve anlamına uygun söyler» denmektedir. Verilen müzik parçalarının çoğu akidevi açıdan sorunludur. Örneğin; Müzik 4.Sınıf ders kitabının 70. sayfasında: «…Ulusu, yurdu odur yaratan» şeklinde ifadeler yer almaktadır. Akidevi olarak sorunlu olan bu sözleri anlamına uygun olarak söyletmenin kazanım olarak değerlendirilmesi daha büyük bir sorundur. Yeni çıkacak müzik kitaplarında bu hususa çok dikkat edilmelidir. İsviçre’den iktibas edilen Medeni Kanunun kabulünün bir ihtiyaç olduğu iddiasını kabul ettirebilmek için, kaynağını İslam Hukukundan alan Mecelle ’ye haksız ve mesnetsiz eleştirilere son verilmelidir. 2) AHLAKİ AÇIDAN KİTAPLARIN İÇERİĞİ Kitaplarda öğrencilere fayda vermeyen, öğrencilerin ahlaki gelişimini olumsuz yönde etkileyecek, toplumun değer yargılarına ters düşen çarpık ilişkilerin anlatıldığı roman özetleri ve şiirlere yer verilmektedir. Öğrencilerin karşı cinse olan duygularını kabartacak ve aşk hayallerine daldıracak kimi roman özetlerinin, hikâyelerin ve şiirlerin ders kitaplarında yer alması eğitimden alınan verimi düşürmektedir. Sınıf ortamı resmedilirken oturma planı kız ve erkek öğrencelerin yan yana oturtulması şeklinde verilmektedir. Bu alandaki uzmanların tespitleri göz önünde bulundurulduğunda erkek ve kız çocuklarının aynı sıralarda birlikte oturtulmaları psikolojik ve pedagojik anlamda doğru bir uygulama değildir. İlkokul kitaplarında öğrenciler resmedilirken kız öğrencilerin etek boyu genellikle diz üstü olacak şekilde çizilmiştir. Yönetmeliklere göre kız öğrencilerin etek boyu diz kapağını örtecek şekilde olması gerekirken ısrarla bunun zıddına çizimlerin tercih edilmesi kasıtlıdır. Ayrıca halkın kahir ekseriyetinin Müslüman olduğu ve kadınlarının -7- çoğunun başını örttüğü bir topluma sunulan eğitim müfredatında anne, öğretmen, öğrenci… Bütün resimlerinde tektipçiliğin tipik örneği olarak daima başı açık kadın resimleri verilmektedir. Din kültürü ve Hz. Muhammed’in hayatı gibi kitaplarda bile aynı yanlışın sürdürülmesi kaygı vericidir. 3) SOSYAL VE KÜLTÜREL AÇIDAN KİTAPLARIN İÇERİĞİ Öğrencinin sosyal hayata hazırlanması açısından kitaplarda; toplumumuzun inanç ve değerleri esas alınarak aile yapısı ve yaşantısı, okul hayatı, mahalle ortamı, akrabalar arası münasebetler, toplumumuzun örf ve adetleri ile toplumun ihtiyaçları konularına yeterince yer verilmelidir. Ayrıca öğrencinin içinde yaşadığı toplumun düğün, taziye, folklor, yemek ve benzeri sosyal özelliklerinin kitaplarda yeterince yer alması gerekir. Böylelikle öğrenci; içinde yaşadığı toplumu daha yakından tanımış olmakla birlikte o toplumun bir parçası olduğunu hisseder ve aidiyet duygusu gelişir. Ancak şimdiye dek okutulan kitaplarda gerekli - gereksiz birçok yerde aile yapısı, toplumun örf ve adetleri, özellikle de inanç ve değerlerinin dikkate alınmadığı veya kötülendiği gözlemlenmiştir. Ayrıca toplumumuzun kültürü yeterince işlenmediği gibi Batı kültürüne de çok yer verilmiştir. Bu, öğrencilerin kendi öz değerlerine karşı yabancılaşması ve Batı kültürü ve yaşam tarzına özenmesine sebebiyet vermiştir. Dolayısıyla ders kitaplarında yer alacak metin ve görsellerde bu konulara karşı duyarlı olunmalıdır. -8- D) SONUÇ VE ÖNERİLER Hiç şüphesiz eğitim programının öğrenciler üzerindeki etkisi büyüktür. Bu etki, eğitim programının tabiatına göre müspet veya menfi olabilecektir. Eğitim programının öğrenciler üzerindeki etkisi, haliyle toplumsal hayata ve dolayısıyla ülkenin geleceğine de yansıyacaktır. Bu durum, eğitim programının ne denli önemli olduğunun işaretidir. Dolayısıyla eğitim programı; üzerinde özenle durulması, titizlikle hazırlanması ve dikkatle uygulanması gereken bir konudur. Eğitim programında temel unsur ders kitapları ve içerikleridir. Bu nedenle ders kitaplarının dikkatli bir şekilde hazırlanması büyük önem taşımaktadır. Seçilecek konuların ve içeriğinin toplumumuzun ihtiyaçları ve çağın gereklerine uyumlu olmalıdır. Onun için kitaplarda yer alacak metinlerin; -Toplumumuzun inanç, ahlak ve kültürel değerleriyle uyumlu olmasına, -Dini inkâr eden, ahireti yok sayan ve materyalizmi aşılayan içerikte olmamasına, -İslam’ı ve İslami yaşam tarzını kötü, Batı’yı ve Batı yaşam tarzını iyi gösteren özellikte olmamasına, -Türk milliyetçiliğini teşvik eden, öne çıkaran, yücelten ve Türkiye’deki herkesi Türk gören anlayışı dayatan içerikte olmamasına, -Türk dilini, Türkiye’nin tek dili olarak yansıtan ve yücelten içerikte olmamasına, -Kemalizm ve resmi ideolojiyi dayatan anlayışta olmamasına, -İslam dünyasında kabul görmüş İslam âlimlerinin kitaplarından çokça istifade edilmesine özen gösterilmelidir. Bununla birlikte kitaplarda yer alacak görsellerin; -Toplumumuzun inanç, ahlak ve kültürel değerleriyle uyumlu olmasına, -Cinselliğin ön plana çıkarıldığı çıplak bedenler, İslami motifleri kötü, Batı motiflerini iyi gösteren şekilde olmamasına, -Kız ve erkek öğrencilerin sınıf oturma düzeninde yan yana verilmemesine, -Kız öğrencilerin kıyafetlerinin vücudu göstermeyecek şekilde kalın, geniş ve uzun olmasına, -Bayanların tesettürlü bir şekilde verilmesine özen gösterilmelidir. Ayrıca; -İlkokul 2. sınıftan başlamak üzere tüm okullarda Peygamberimizin hayatı ve Temel Dini Bilgiler okutulmalıdır. Kur’an-ı Kerim, -Ortaokul 1. sınıftan başlamak üzere İslam Tarihi tüm okullarda okutulmalıdır. -Karma eğitim modelinden vazgeçilmelidir. -Kılık ve kıyafet serbest bırakılmalı, isteyen öğrenci inancının gereği olan kıyafetle okula gelebilmelidir. Başörtüsü konusu yasal güvenceye kavuşturulmalıdır. -Anadilde eğitim hakkı tanınmalı ve Kürtçeye resmi dil statüsü kazandırılmalıdır. -Sınıflardaki kalabalık öğrenci sayısının azaltılması ve standart düzeye getirilmesi için ihtiyaç kadar derslik açılmalıdır. -Her okulun bünyesinde bir atölyenin bulunması sağlanmalıdır. -9- -Beden eğitimi derslerinde kız ve erkek öğrencilerin farklı zamanlarda ders işlemeleri sağlanmalıdır. -Her okula kütüphane bulunmalıdır. % 99'u Müslüman olan bir memlekette birçok okulda halen mescidin bulunmaması büyük bir eksikliktir. Her okulda mescit bulunmalıdır. HÜDA PAR Eğitim İşleri Başkanlığı - 10 -
