EKONOMİ BAKANLIĞI ZAMBİYA T.C. Lusaka Büyükelçiliği-Ticaret Müşavirliği E-mail:[email protected] Tel: + 260 211 258 341 Adres: Turkish Embassy Office of the Commercial Counsellor United Nations Avenue Lusaka ZAMBIA Ticaret Müşaviri Hakan SÜMER Genel Bilgiler GENEL BİLGİLER Devletin Adı Başkent Yönetim Biçimi ZAMBİYA CUMHURİYETİ LUSAKA CUMHURİYET Resmi Dili İNGİLİZCE Yüzölçümü 752.618 KM2 Nüfusu Önemli Şehirler 14.222.233 LUSAKA, LIVINGSTONE,COPPERBELT Başlıca Limanlar ve Sevkiyat Noktaları LUSAKA Para Birimi Saat dilimi Telefon Kodu İnternet Uzantısı THY Uçuş Noktaları ZAMBİYA KWACHASI UTC+2 260 .zm LUSAKA Lusaka Ticaret Müşavirliği 2 Ekonomik Göstergeler GSYH (Milyar $, Cari Fiyatlarla) Kişi Başına Milli Gelir (GSYH, $) GSYH Büyümesi (1) İşsizlik Oranı (%) Para Birimi/Dolar Paritesi Cari İşlemler Dengesi (Milyar $) Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) Enflasyon Oranı Doğrudan Yabancı Sermaye Girişi (Milyar $) Yabancı Yatırımlar (Milyar $) Toplam Rezervler (Milyar $) Toplam Dış Borç (Milyar $) 2009 2010 2011 2012* 2013* 2014* 18,0 1.420 6,2 5,0 0 2,2 13,4 1 1 2 4 20,0 1.480 6,4 4,8 1 5,9 8,5 2 1 2 4 21,0 1.570 6,7 4,9 1 2,9 8,7 1 1 2 4 23,0 1.650 6,8 5,1 0 -0,9 6,6 1 1 3 6 25,0 1.730 6,4 5,3 -1 -5,6 7,1 1 1 3 6 27 1.830 6,8 5,3 -1 -2,0 7,2 1 1 3 7 Kaynak: EIU Lusaka Ticaret Müşavirliği 3 Dünya ile Ticaret (I) Mal Ticareti İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi İhracat/İthalat (%) 2008 5.099 5.060 10.159 38,2 1,0 Değer (Milyon Dolar) 2009 2010 2011 4.312 7.200 9.001 3.793 5.321 7.178 8.105 12.521 16.179 519,4 1.879 1.823 1,1 1,4 1,3 2012 9.524 8.939 18.463 585,3 1,1 2013* Değişim (%) 2010-2011 2011-2012 25,0 5,8 34,9 24,5 29,2 14,1 -3,0 -67,9 Kaynak: Trade Map Hizmet Ticareti İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Açığı İhracat/İthalat (%) 2008 300 906 1206 -606 33,1 Değer (Milyon Dolar) 2009 2010 2011 241 312 375 705 940 1.193 946 1.252 1.568 -464 -628 -818 34,2 33,2 31,4 2012 2013* Değişim (%) 2010-2011 2011-2012 20,2 26,9 25,2 30,3 Kaynak: Trade Map Lusaka Ticaret Müşavirliği 4 Dünya ile Ticarette Önemli Sektörler (II) Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Fasıl 74 10 71 81 28 24 17 52 23 84 Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Fasıl 84 26 27 87 85 73 31 28 39 72 Milyon Dolar Dönemsel (Ocak-Aralık) BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA HUBUBAT İNCİ, KIYMETLİ TAŞ VE METAL MAMULLERİ, MADENİ PARA DİĞER ADİ METALLER, SERMETLER, BUNLARDAN EŞYA ANORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR, ORGANİK, ANORGANİK BİLEŞİKLER TÜTÜN VE TÜTÜN YERİNE GEÇEN İŞLENMİŞ MADDELER ŞEKER VE ŞEKER MAMULLERİ PAMUK, PAMUK İPLİĞİ VE PAMUKLU MENSUCAT GIDA SANAYİİ KALINTI VE DÖKÜNTÜLERİ, HAZIR HAYVAN GIDALARI NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER, PARÇALARI LİSTE TOPLAMI TOPLAM Milyon Dolar Dönemsel (Ocak-Aralık) NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER, PARÇALARI METAL CEVHERLERİ, CÜRUF VE KÜL MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR VE MÜSTAHSALLARI, MUMLAR MOTORLU KARA TAŞITLARI VB. AKSAM VE PARÇALARI ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA GÜBRELER ANORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR, ORGANİK, ANORGANİK BİLEŞİKLER PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA DEMİR VE ÇELİK LİSTE TOPLAMI TOPLAM 2009 2.914 24,4 39,1 75,8 32,0 89,6 101,8 45,7 7,0 67,0 3.396 4.312 2009 584 339 536 283 208 117 197,7 61 118 108,7 2.553 3.793 İHRACAT 2010 2011 5.418 6.770 37,2 195,9 67,1 128,9 194,5 214,1 62,1 124,3 117,8 101,9 149,7 164,6 47,2 119,7 17,5 28,3 69,8 71,4 6.180 7.919 7.200 9.001 İTHALAT 2010 2011 866 1.302 841 943 618 533 374 616 248 468 163 268 190,8 330 233 315 157 228 142,4 210 3.832 5.212 5.321 7.178 2012 6.488 425,1 288,0 218,4 167,1 159,0 146,6 135,8 132,7 124,6 8.285 9.524 2012 1.531 1.054 949 889 505 356 309 297 265 222 6.376 8.939 Pay (%) 68,1 4,5 3,0 2,3 1,8 1,7 1,5 1,4 1,4 1,3 87,0 100 Pay (%) 17,1 11,8 10,6 9,9 5,7 4,0 3,5 3,3 3,0 2,5 71,3 100 Kaynak: Trade Map Lusaka Ticaret Müşavirliği 5 Dünya ile Ticaret (III) Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Milyon Dolar Ülkeler İSVİÇRE ÇİN GÜNEY AFRİKA KONGO ZİMBABVE BİRLEŞİK KRALLIK BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ MALAVİ NAMİBYA TANZANYA LİSTE TOPLAMI TOPLAM Milyon Dolar Ülkeler GÜNEY AFRİKA KONGO ÇİN KUVEYT HİNDİSTAN KENYA ABD JAPONYA BİRLEŞİK KRALLIK BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ LİSTE TOPLAMI TOPLAM 2009 2.027 483 395 0 84 87 141 73 6 34,5 3.331 4.312 İHRACAT 2010 2011 3.673 4.403 1.455 1.505 657,8 838,4 1,2 1,2 120,6 242,5 134,8 333,1 176,2 87,5 102,7 119,6 19,6 36,5 31,8 75,3 6.374 7.642 7.200 9.001 2012 4.027 1.836 859,6 736,1 437,4 316,4 229,4 189,6 154,8 101,4 8.887 9.524 2009 1.516 0,0 178,0 401,0 130,9 78,0 50,7 66,4 136,0 109,7 2.667 3.793 İTHALAT 2010 2011 1.830 2.563 0,0 0,1 289,7 706,3 508,7 335,8 144,4 248,1 64,6 130,3 72,5 98,2 84,8 150,6 105,9 189,8 116,7 241,2 3.217 4.663 5.321 7.178 2012 3.014 1.289 883,3 560,5 310,0 287,5 252,2 246,5 223,7 223,5 7.290 8.939 Pay (%) 42,3 19,3 9,0 7,7 4,6 3,3 2,4 2,0 1,6 1,1 93,3 100 Pay (%) 33,7 14,4 9,9 6,3 3,5 3,2 2,8 2,8 2,5 2,5 81,6 100,0 Kaynak: Trade Map • Türkiye 2012 yılında, Zambiya’nın ihracatında 57’nci, ithalatında ise 38’inci sırada gelmektedir. Lusaka Ticaret Müşavirliği 6 Türkiye ile Ekonomik ve Ticari İlişkiler Anlaşmalar: • Hava Ulaştırma Anlaşması, 12 Temmuz 2010 • Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması, 15 Aralık 2011 • Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Zambiya Cumhuriyeti Hükümeti arasında Askerî Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Çerçeve Anlaşması” , 12 Temmuz 2010 • YKTK Anlaşması (17.04.2013 tarihinde parafe edildi-İmza aşamasında) Protokoller: • Siyasi İstişare 12 Temmuz 2010 Mekanizması Kurulmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası, • Diplomat Eğitimine İlişkin İşbirliğine Dair Mutabakat Muhtırası, 12 Temmuz 2010 • Sağlık Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Muhtırası Lusaka Ticaret Müşavirliği 7 Türkiye ile İkili Ticaret (I) Türkiye'nin İhracatı Türkiye'nin İthalatı Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2008 5,8 6,8 12,6 -1,1 Değer (Milyon Dolar) 2009 2010 2011 2,7 6,0 6,2 2,6 8,3 113,5 5,3 14,3 119,7 0,1 -2,3 -107,3 2012 13,0 6,0 19,0 6,9 Değişim (%) 2010-2011 2011-2012 2,7 114,9 1.264 -27,6 733,9 32,3 4.598 -404,3 Kaynak: Trade Map Lusaka Ticaret Müşavirliği 8 Türkiye ile İkili Ticaret (II) Milyon Dolar Sıra Fasıl Dönemsel (Ocak-Aralık) 1 73 DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER, 84 2 PARÇALARI 3 55 SENTETİK VE SUNİ DEVAMSIZ LİFLER 4 85 ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI 5 96 ÇEŞİTLİ MAMUL EŞYA (KALEMLER, FIRÇALAR VB) 6 57 HALILAR VE DİĞER DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDEDEN YER KAPLAMALARI 7 62 ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI 8 87 MOTORLU KARA TAŞITLARI VB. AKSAM VE PARÇALARI 9 19 ESASINI HUBUBAT, UN, NİŞASTA, SÜT TEŞKİL EDEN MÜSTAHZARLAR 10 21 YENİLEN ÇEŞİTLİ GIDA MÜSTAHZARLARI LİSTE TOPLAMI TOPLAM Milyon Dolar Dönemsel (Ocak-Aralık) TÜTÜN VE TÜTÜN YERİNE GEÇEN İŞLENMİŞ MADDELER BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA HAM POSTLAR, DERİLER (KÜRKLER HARİÇ) VE KÖSELELER DİĞER ADİ METALLER, SERMETLER, BUNLARDAN EŞYA PAMUK, PAMUK İPLİĞİ VE PAMUKLU MENSUCAT DEBAGAT VE BOYACILIKTA KULLANILAN HÜLASA, BOYA, MACUN, 32 6 SAKIZLAR 7 71 İNCİ, KIYMETLİ TAŞ VE METAL MAMULLERİ, MADENİ PARA BALIKLAR, KABUKLU HAYVANLAR, YUMUŞAKÇALAR, DİĞER 3 8 OMURGASIZLAR 9 87 MOTORLU KARA TAŞITLARI VB. AKSAM VE PARÇALARI NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER, 84 10 PARÇALARI Kaynak: Trade Map LİSTE TOPLAMI TOPLAM Sıra 1 2 3 4 5 Fasıl 24 74 41 81 52 Lusaka Ticaret Müşavirliği TÜRKİYE'NİN İHRACATI Pay (%) 2009 2010 2011 2012 0,0 0,3 0,2 3,7 28,3 0,2 0,1 0,1 0,0 0,0 0,5 0,1 0,0 0,4 1,4 2,7 2,2 0,2 0,2 0,0 0,0 0,3 0,3 0,0 0,8 4,3 6,0 1,3 0,6 0,4 0,0 0,5 0,4 0,2 0,4 0,3 4,3 6,2 2,3 0,9 0,8 0,7 0,7 0,5 0,5 0,4 0,3 10,9 13,0 18,0 7,1 6,2 5,4 5,2 4,1 4,0 3,4 2,1 83,8 100,0 TÜRKİYE'NİN İTHALATI Pay (%) 2009 2010 2011 2012 2,2 7,5 8,9 3,8 62,7 0,0 0,0 103,6 1,6 26,7 0,2 0,4 0,4 0,4 7,2 0,1 0,3 0,1 0,1 2,2 0,0 0,0 0,4 0,1 0,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,6 2,6 8,3 8,3 113,4 113,5 6,0 6,0 100,0 100 9 Fırsatlar İkili Ekonomik İlişkilerin Gelişme Alanları (Sektörler) • Mal Ticareti : Dayanıklı Tüketim Malları, Tekstil, Makina Sektörü • Yatırımlar: Müteahhitlik Yatırımları, 3. Ülkelerde Potansiyel İşbirliği Alanları (Sektörler) • Mal Ticareti : Dayanıklı Tüketim Malları, Makina Sektörü • Yatırımlar: Madencilik Yatırımları Lusaka Ticaret Müşavirliği 10 Faydalı Bilgiler Firmalarımız İçin Önemli Adresler (*) Fuarlar İhaleler Zambia Association of Chambers of Commerce and Industry (Zambia’nın en büyük Odası olan bu kuruluş Fuarları da düzenlemektedir.) Tel : + 260 211 253 088 Fax : +260 211 253 404 Website : www.zambiachambers.org Africa Development Bank, Tel : +260 211 257 868 Fax : + 260 21 257 872 Website : www.afdb.org Zambezi River Authority, Tel : + 260 211 228 401 Fax : 263 612 606 Weebsite : www.zaraho.org İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Ministry of Commerce, Trade and Industry, Tel : +260 211 224 115 Fax : +260 979 462 367 Website: www.mcti.gov.zm Zambia Development Agency, Tel : + 260 211 220 177 Fax : +260 211 225 270 Website : www.zda.org.zm Zambia Road Development Agency, Tel : + 260 211 253 088 Fax : +260 211 253 404 Website : www.rda.org.zm Sektörel Dernekler Agricutural & Commercial Society of Zambia, Tel : +260 211 253 415 Fax : +260 211 254 898 E-Mail: [email protected] Zambia National Farmers Union Tel : +260 211 257 958 Fax : +260 211 252 648 E-Mail : [email protected] Odalar Zambia Association of Chambers of Commerce and Industry Tel : + 260 211 253 088 Fax : +260 211 253 404 Website : www.zambiachambers.org (*) Firmalarımızın söz konusu ülkeye ilişkin bilgi almak amacıyla takip edebilecekleri düşünülerek yukarıda listelenen web adres bilgileri; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan temin edilen referans bilgilerdir. Ekonomi Bakanlığı, bu adreslerdeki içeriklerin doğru ve tam olması konusunda garanti vermez; bu içeriklerin kullanımı ile ilgili doğabilecek sorunlarda hukuki sorumluluk kabul etmez. Lusaka Ticaret Müşavirliği 11