EKONOMİ BAKANLIĞI KENYA T.C. Nairobi Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği E-mail: [email protected] Tel: +254 20 712 47 79 Adres: Turkish Embassy Office Of the Commercial Counsellor 30 Gigiri Road 00620 Nairobi/ KENYA Ticaret Müşaviri Ş. Koray DEMİRCAN Genel Bilgiler GENEL BİLGİLER Kenya Cumhuriyeti Devletin Adı Nairobi Başkent Yönetim Biçimi Cumhuriyet Resmi Dili İngilizce, Svahili Yüzölçümü 569.259 km2 Nüfusu 43 Milyon (2012 tahmini) Önemli Şehirler Nairobi, Mombasa,Nakuru Başlıca Limanlar ve Sevkiyat Noktaları Para Birimi Saat Dilimi Telefon Kodu İnternet Uzantısı THY Uçuş Noktaları Mombasa Şilin GMT +3 254 .ke Mombasa, Nairobi Kaynak: Economist Intelligence Unit Nairobi Ticaret Müşavirliği 2 Ekonomik Göstergeler GSYH (Milyon $, Cari Fiyatlarla) Kişi Başına Milli Gelir (GSYH, $) GSYH Büyümesi İşsizlik Oranı (%) Para Birimi/Dolar Paritesi (Ort.) Cari İşlemler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) Enflasyon Oranı (TÜFE) Doğrudan Yabancı Sermaye Girişi (Milyon $) Yabancı Yatırımlar (Milyon $) Toplam Rezervler (Milyon $) Toplam Dış Borç (Milyon $) 2009 2010 2011 2012* 2013* 2014* 30.580 774 2,7 20 77 -1.689 -5,5 920 116 119 3.850 8.590 32.198 795 5,8 20 79 -2.512 -7,8 400 186 220 4.321 8.801 34.650 832 4,4 20 89 -5.521 -15,9 1.400 335 370 5.165 10.258 41.359 963 4,1 20 85 -3.990 -9,6 940 392 408 5.680 11.025 42.874 946 4,8 20 90 -3.550 -8,3 560 425 444 5.567 11.881 44.271 934 5,1 20 97 -3.122 -7,1 600 491 522 6.212 12.652 Kaynak:*Economic Intelligence UnitTahminleri Nairobi Ticaret Müşavirliği 3 Dünya ile Ticaret (I) Mal Ticareti İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi İhracat/İthalat (%) Hizmet Ticareti İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi İhracat/İthalat (%) 2008 5.001 11.128 16.129 -6.127 44,9 Değer (Milyon Dolar) 2009 2010 4.463 5.169 10.202 12.093 14.665 17.262 -5.739 -6.924 43,8 42,7 2011 5.853 15.028 20.881 -9.174 39,0 Değişim (%) 2012* 2010-2011 2011-2012 5.917 13,2 1,1 14.387 24,3 -4,3 20.304 21,0 -2,8 -8.470 32,5 -7,7 41,1 -8,7 5,3 2008 3.251 1.870 5.121 1.381 173,8 Değer (Milyon Dolar) 2009 2010 2.883 3.675 1.812 2.016 4.695 5.691 1.071 1.660 159,1 182,3 2011 3.605 2.586 6.191 1.018 139,4 Değişim (%) 2012* 2010-2011 2011-2012 4.023 -1,9 11,6 2.654 28,3 2,6 6.677 8,8 7,9 1.369 -38,7 34,4 151,6 -23,6 8,8 Kaynak: Trade Map 2012 yılı verileri EIU tahminleri Nairobi Ticaret Müşavirliği 4 Dünya ile Ticarette Önemli Sektörler (II) Sıra Fasıl 1 9 2 6 3 27 4 7 5 24 6 25 7 15 8 72 9 28 10 39 Sıra Fasıl 1 27 2 84 3 85 4 87 5 72 6 10 7 15 8 39 9 30 10 48 Milyon Dolar Dönemsel (Ocak-Aralık) KAHVE, ÇAY, PARAGUAY ÇAYI VE BAHARAT CANLI BİTKİLER VE ÇİÇEKÇİLİK MÜSTAHZARLARI MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR VE MÜSTAHSALLARI, MUMLAR YENİLEN SEBZELER VE BAZI KÖK VE YUMRULAR TÜTÜN VE TÜTÜN YERİNE GEÇEN İŞLENMİŞ MADDELER TUZ, KÜKÜRT, TOPRAK VE TAŞLAR, ALÇILAR VE ÇİMENTO HAYVANSAL VE BİTKİSEL YAĞLAR VE BUNLARIN MÜSTAHSALLARI DEMİR VE ÇELİK İNORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR, ORGANİK, İNORGANİK BİLEŞİKLER PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA LİSTE TOPLAMI TOPLAM Milyon Dolar Dönemsel (Ocak-Aralık) MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR VE MÜSTAHSALLARI, MUMLAR NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER, PARÇALARI ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI MOTORLU KARA TAŞITLARI, TRAKTÖR, BİSİKLET, MOTOSİKLER VE DİĞER DEMİR VE ÇELİK HUBUBAT HAYVANSAL VE BİTKİSEL YAĞLAR VE BUNLARIN MÜSTAHSALLARI PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA ECZACILIK ÜRÜNLERİ KAĞIT VE KARTON; KAĞIT HAMURUNDAN KAĞIT VE KARTONDAN EŞYA LİSTE TOPLAMI TOPLAM 2009 1.105 479,0 189,0 225,0 136,0 141,0 109,0 104,0 135,0 114,0 2.738 4.463 2009 2.223 967,0 973,0 816,0 398,0 749,0 369,0 372,0 283,0 252,0 7.402 10.202 İHRACAT 2010 1.381 455,0 218,0 270,0 136,0 138,0 150,0 131,0 124,0 139,0 3.141 5.169 İTHALAT 2010 2.700 1.216 1.192 899,0 489,0 397,0 485,0 492,0 332,0 318,0 8.520 12.092 2011 1.411 512,0 258,0 246,0 216,0 200,0 198,0 182,0 177,0 168,0 3.569 5.853 2011 4.178 1.475 1.048 987,0 672,0 647,0 644,0 615,0 438,0 371,0 11.075 15.028 Pay (%) 24,1 8,7 4,4 4,2 3,7 3,4 3,4 3,1 3,0 2,9 61,0 100,0 Pay (%) 27,8 9,8 7,0 6,6 4,5 4,3 4,3 4,1 2,9 2,5 73,7 100,0 Kaynak: Trade Map Nairobi Ticaret Müşavirliği 5 Dünya ile Ticaret (III) Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Milyon Dolar Ülkeler UGANDA İNGİLTERE TANZANYA HOLLANDA ABD MISIR SUDAN PAKİSTAN BAE KONGO DEMOKRATİK CUMHURİYETİ LİSTE TOPLAMI TOPLAM Milyon Dolar Ülkeler BAE HİNDİSTAN ÇİN GAC JAPONYA SUUDİ ARABİSTAN ENDONEZYA ABD İNGİLTERE SİNGAPUR LİSTE TOPLAMI TOPLAM 2009 598,0 498,0 389,0 341,0 226,0 154,0 165,0 196,0 139,0 147,0 2.853 4.463 İHRACAT 2010 657,0 507,0 420,0 339,0 285,0 229,0 237,0 228,0 238,0 161,0 3.302 5.169 2011 873,0 536,0 476,0 377,0 293,0 267,0 254,0 241,0 229,0 200,0 3.747 5.853 2009 1.162 1.078 965 914,0 633,0 356,0 243,0 649,0 473,0 342,0 6.816 10.202 İTHALAT 2010 1.463 1.302 1.523 754,0 735,0 407,0 340,0 496,0 626,0 400,0 8.045 12.093 2011 2.281 1.714 1.638 818,0 669,0 598,0 516,0 508,0 492,0 373,0 9.608 15.028 Pay (%) 14,9 9,2 8,1 6,4 5,0 4,6 4,3 4,1 3,9 3,4 64,0 100,0 Pay (%) 15,2 11,4 10,9 5,4 4,5 4,0 3,4 3,4 3,3 2,5 63,9 100,0 Kaynak: Trade Map • Türkiye, Kenya’nın ihracatında 50’nci, ithalatında ise 31’inci sırada gelmektedir. Nairobi Ticaret Müşavirliği 6 Türkiye ile Ekonomik ve Ticari İlişkiler Anlaşmalar: • Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması – 12 Ekim 2004 Protokoller: • Türkiye-Kenya Karma Ekonomik Komisyonu 1. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı Nairobi Ticaret Müşavirliği 7 Türkiye ile İkili Ticaret (I) Türkiye'nin İhracatı Türkiye'nin İthalatı Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2008 233,1 12,6 245,6 220,5 Değer (Milyon Dolar) 2009 2010 2011 70,6 86,4 199,2 5,8 13,4 14,7 76,4 99,7 214,0 64,8 73,0 184,5 Değişim (%) 2012 2010-2011 2011-2012 138,0 130,7 -30,7 17,9 10,2 21,2 155,9 114,5 -27,1 120,2 152,7 -34,9 Kaynak: Trade Map Nairobi Ticaret Müşavirliği 8 Türkiye ile İkili Ticaret (II) Sıra Fasıl 1 72 2 11 3 84 4 85 5 73 6 96 7 87 8 19 9 48 10 55 Sıra 1 2 3 4 Fasıl 12 9 41 6 5 6 7 8 9 10 24 64 99 53 20 08 Milyon Dolar Dönemsel(Ocak-Aralık) DEMİR VE ÇELİK DEĞİRMENCİLİK ÜRÜNLERİ, MALT, NİŞASTA, İNÜLİN, BUĞDAY GLUTENİ NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER, PARÇALARI ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA ÇEŞİTLİ MAMUL EŞYA (KALEMLER, FIRÇALAR VB) MOTORLU KARA TAŞITLARI VB. AKSAM VE PARÇALARI ESASINI HUBUBAT, UN, NİŞASTA, SÜT TEŞKİL EDEN MÜSTAHZARLAR KAĞIT VE KARTON; KAĞIT HAMURUNDAN KAĞIT VE KARTONDAN EŞYA SENTETİK VE SUNİ DEVAMSIZ LİFLER LİSTE TOPLAMI TOPLAM Milyon Dolar Dönemsel(Ocak-Aralık) YAĞLI TOHUM VE MEYVALAR, SANAYİ BİTKİLERİ, SAMAN, HAYVAN YEMİ KAHVE, ÇAY, PARAGUAY ÇAYI VE BAHARAT HAM POSTLAR, DERİLER (KÜRKLER HARİÇ) VE KÖSELELER CANLI BİTKİLER VE ÇİÇEKÇİLİK MÜSTAHZARLARI TÜTÜN VE TÜTÜN YERİNE GEÇEN İŞLENMİŞ MADDELER AYAKKABILAR, GETRLER, TOZLUKLAR VB EŞYA VE AKSAMI DİĞER DOKUMAYA ELVERİŞLİ BİTKİSEL LİFLER, KAĞIT İPEĞİ VE DOKUMALARI SEBZE, MEYVA, BİTKİ PARÇALARI, SERT KABUKLU YEMİŞ KONSERVELERİ YENİLEN MEYVALAR, KABUKLU YEMİŞLER, TURUNÇGİL VE KAVUN KABUĞU LİSTE TOPLAMI TOPLAM 2009 13,3 1,8 5,5 5,3 3,8 0,0 2,9 4,4 3,5 2,6 43,0 70,6 2009 1,9 2,2 1,1 0,1 0,2 0,0 0,0 0,2 0,0 0,1 5,7 5,8 TÜRKİYE'NİN İHRACATI 2010 2011 17,9 99,5 2,8 9,7 7,5 7,9 6,7 7,5 5,0 5,7 0,0 0,0 3,2 2,8 4,5 5,0 4,4 5,0 3,3 3,6 55,4 146,6 86,4 199,2 TÜRKİYE'NİN İTHALATI 2010 2011 4,0 4,6 2,9 3,4 2,8 5,0 0,3 0,5 2,7 0,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,2 0,0 0,2 0,1 0,0 12,9 14,5 13,4 14,7 2012 38,4 11,8 11,7 9,6 6,4 4,5 4,5 4,4 4,4 4,3 100,0 138,0 2012 6,5 5,1 4,5 0,6 0,4 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 17,7 17,9 Pay (%) 27,9 8,5 8,5 7,0 4,7 3,3 3,3 3,2 3,2 3,1 72,5 100,0 Pay (%) 36,1 28,5 25,4 3,4 2,0 0,8 0,8 0,7 0,7 0,4 98,9 100,0 Kaynak: Trade Map Nairobi Ticaret Müşavirliği 9 Fırsatlar İkili Ekonomik İlişkilerin Gelişme Alanları (Sektörler) •Mal Ticareti : İhracatta demir-çelik; buğday unu; bebek bezleri; bakır-çinko esaslı alaşımlardan şeritler; oluksuz kağıt; kartondan katlanabilir kutular; sentetik flament demetleri; makarna – İthalatta domates tohumu, çay ve deri •Hizmetler Ticareti : Müteahhitlik ve müşavirlik hizmetleri, lojistik hizmetleri, restoran işletmeciliği, turizm •Yatırımlar: Kenya’da halihazırda mobilya, tekstil ve konfeksiyon, turizm, inşaat malzemeleri, endüstriyel mutfak ve ütü, halı, restoran işletmeciliği gibi sektörlerde 40 kadar Türk işletme faaliyet göstermektedir. Kenya’nın ülkemize bilinen bir yatırımı henüz bulunmamaktadır. 3. Ülkelerde Potansiyel İşbirliği Alanları (Sektörler) • Kenya’nın komşusu Doğu Afrika Topluluğu üyesi Tanzanya, Uganda, Ruanda ve Burundi’de de yukarıdaki alanlarda işbirliği potansiyeli bulunmaktadır. Nairobi Ticaret Müşavirliği 10 Faydalı Bilgiler Firmalarımız İçin Önemli Adresler (*) Fuarlar www.musavirlikler.gov.tr – Kenya, www.ekonomi.gov.tr İhaleler www.musavirlikler.gov.tr – Kenya, www.ydmh.gov.tr , tenders.nation.co.ke İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Yatırım Ajansı – www.investmentkenya.com İhracat İşleme Bölgeleri Otoritesi – www.epza.com Merkez Bankası – www.centralbank.go.ke Standartlar Bürosu - www.kebs.org Gelir Otoritesi – www.revenue.go.ke Sektörel Dernekler Çay Kurulu – www.teaboar.or.ke Tropik Meyve, Sebze ve Kesme Çiçek İhracatçıları Birliği – www.fpeak.org Çiçek Konseyi – www.kenyaflowercouncil.org Kahve Kurulu - www.coffeeboardkenya.co.ke Turizm Federasyonu – www.ktf.co.ke Odalar Kenya Üreticiler Derneği – www.kam.co.ke Kenya Özel Sektör Birliği – www.kepsa.or.ke Firma Bilgi Kaynakları Mal Ticareti (İthalatçılar): Nairobi Ticaret Müşavirliği Hizmet Ticareti : Nairobi Ticaret Müşavirliği (*) Firmalarımızın söz konusu ülkeye ilişkin bilgi almak amacıyla takip edebilecekleri düşünülerek yukarıda listelenen web adres bilgileri; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan temin edilen referans bilgilerdir. Ekonomi Bakanlığı, bu adreslerdeki içeriklerin doğru ve tam olması konusunda garanti vermez; bu içeriklerin kullanımı ile ilgili doğabilecek sorunlarda hukuki sorumluluk kabul etmez . Nairobi Ticaret Müşavirliği 11