hava yolu ile bulaşan hastalıklar

HAVA YOLU İLE BULAŞAN
HASTALIKLAR
VE
KORUNMA YOLLARI
1

Hava yolu ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları konusunda bilgi
ve tutum kazandırmak.
2

Hava yolu ile bulaşan hastalıkları sayabilmek,

Bu hastalıkların önemli belirtilerini söyleyebilmek

Bu hastalıklardan korunma yollarını açıklayabilmektir.
3
Nezle (soğuk algınlığı-akut rinitis),
 Grip,
 Tüberkiloz,
 Bademcik iltihabı (streptekok anjini),
 Suçiçeği,
 Kızamık,
 Kızamıkçık,
 Kabakulak,
 Boğmaca, Difteri (kuş palazı),
 Menenjit.

4

Etkeni: Nezlenin özel bir etkeni yoktur. Virüslerin birçok
türü nezle yapar.
Bulaşma Yolu:
Nezlenin etkeni (virüsü)
 Solunum
 Kirli eller
 Ortak malzemeler.

5
BELİRTİLERİ
 Burun
akıntısı,
 Burun tıkanıklığı,

Hapşırık,
 Boğazda
yanma,
 Gözlerde yaşarma,
 Kulaklarda basınç hissi,
 Hâlsizlik,
 Ateş.

Etrafı kızarmış burun en tipik belirtidir. Laboratuvar bulgusunda beyaz
küre artar.
6
Etkeni:
Gribin etkeni RNA virüslerinden
Bulaşma Yolu:
miksovirüs influenzadır. A, B, C,
D serotipleri bulunur.
 Solunum
A tipi insanlarda hastalık yapar.  Kirli eller
Salgınlar 2-3 yılda bir olur.
 Ortak kullanılan
malzemeler
Tüm dünyada yaş, cins ve ırk
ayırımı gözetmeden görülür.
Kuluçka süresi 1-3 gündür.
7
BELİRTİLERİ

Nezleye benzer,daha ağır seyreder

Yüksek ateş

Şiddetli baş, kas ve eklem ağrıları

Boğazda kuruluk, kızarıklık, ağrı ve yanma hissi
8


Etkeni, mycobacterium
tuberculosis
(mikobakterium
tüberkülozis)‟tir. Koch basili de
denir.
Etkeni:
Tüberkülozun etkeni (mycobacterium tuberculosis)
9




Etken aside, alkole dirençli, dış etkenlere karşı
dayanıklıdır. Kuluçka süresi, 4-12
haftadır; 1-2 yıl da olabilir.
Hastalığın kaynağı insandır. Etken, insandan
insana solunum yoluyla bulaşır.
Çiğ sütün pastörize edilmeden kullanılması,
balgam, cerahat ve üriner sistemle temas ile
bulaşma olur. Hasta insan basil çıkardığı
sürece bulaştırıcılığı devam eder.
10
Patogenez ve Klinik Belirtiler


Sekonder tüberküloz:
Tüberküloz
basili
ile
kaşılaşmış, latent hâldeki
basillerin aktif hâle geçmesi
ile
oluşur.
Belirtiler,
hâlsizlik, iştahsızlık, kilo
kaybı, gece terlemesidir.
Ateş ve uzun süren öksürük
vardır. Öksürükle balgam
çıkar ve kan görülür.


Primer tüberküloz:
Tüberküloz basili ile hiç
karşılaşmamış
organizmaların
ilk
enfeksiyonudur (Çocukluk
tüberkülozu).
Solunum
yoluyla
giren
basiller,
akciğerin
bronş
ve
alveollerine yerleşir. Kan ve
lenf yoluyla bütün vücuda
yayılır. Bağışıklık oluşmaya
başlar. Tüberkülin testi de
pozitifleşir. Belirti vermez.
Hastalık iyileşir ya da latent
(gizli) hâle geçer.
11






Enfeksiyonun bulaşma yollarına yönelik önlemler
alınır.
Basil çıkaran tüberkülozlu hastaların tespit edilerek
ilaçla tedavi edilmesi gerekir.
Henüz enfekte olmayan çocukluk yaş grubundaki
bireylerin BCG aşısı ile korunması sağlanmalı.
Tüberküloz
basiliyle
infekte
olmuş,
fakat
hastalanmamış ve hastalık görülme riski yüksek
olanlarda ilaçla korumaya alınmalıdır.
Latent tüberküloz enfeksiyon tedavisinde hasta ilaçla
korumaya alınmalıdır(kemoproflaksi).
Bakım veren sağlık çalışanlarının da rutin tetkikleri
yapılarak korunmaları sağlanmalıdır.
12

ÖNEMİ

Önemli bir halk sağlığı sorunudur.
En çok akciğerlerde yerleşerek hastalık yapar.
Uygun ilaç dozları ve süreye uyulmalıdır.
Tedavi, mutlaka hekim kontrolünde yapılmalıdır. Tedavi edilebilir
bir hastalık olmasına karşın, ihmal edilmesi halinde ölüme neden
olabilir.
Aşı ile korunmak mümkündür. Sağlık Bakanlığı aşı takviminde
“BCG Aşısı” olarak yer almaktadır.
Yeterli ve dengeli beslenme vücut direncini artırır.
Erken tanı ve tedavide başarı şansı yüksektir.






13
Etkeni: Bakteri (A grubu beta-hemolitik
streptokok).
Bulaşma yolu:
 Solunum yolu
 Ortak KULLANILAN malzemeler
14
BELİRTİLERİ
 Boğaz ağrısı, yüksek ateş, yutma güçlüğü
 Dil başlangıçta beyaz paslı, sonra kırmızı çilek
görünümde
 Bademciklerde iltihap, beyaz tabaka ve kızarıklık
 Vücutta toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı
renkli döküntüler
15
ÖNEMİ
Tedavi edilmezse ;
 Kalp
kaslarında,
 Eklemlerde
 Böbreklerde
 Hastanın
ve
hasara neden olabilir.
tedavisi ve kontrolü mutlaka doktor
gözetiminde olmalıdır.
16
Etkeni: Virüs.
Bulaşma yolu:


Solunum yoluyla (öksürük, aksırık) bulaşır.
Döküntülere temas eden duyarlı sağlam kişilere de bulaşabilir.
17
 BELİRTİLERİ

Nezleye benzer belirtilerle başlar.

Ateş,

Deri döküntüsü,

İçi berrak su dolu, 1-2 mm büyüklüğünde kabarcık şeklinde sivilceler,

Döküntüler kaşıntılıdır.
18

Korunmanın tek yolu aşı yaptırmaktır.
19
Etkeni: Etken, RNA virüslerinden mikso virüstür.
Bulaşma Yolu:



Eter, formalin, ultraviyole ışınları ve dış etkenlere
dayanıksızdır. Antibiyotiklerden etkilenmez. Dış
ortamda 36-37 C‟de aktivitesini kaybetmeyip -15 ile
-70 C‟de 5 yıl depo olabilir.
Kuluçka süresi 10-14 gündür. Kızamık virüsünün
konağı insandır.
Bulaşma insandan insana direkt temas, damlacık ve
hava yolu ile ağız, boğaz ve burundan olur. Nadiren
de hastaların ağız, burun, boğaz ifrazatlarıyla yeni
kirlenmiş eşyalarla (mendil, havlu, kaşık, çatal gibi)
bulaşma olur.
20
BELİRTİLERİ

Öksürük, gözlerde sulanma,nezle belirtileri

Yüksek ateş

Alın ve kulak arkasından başlayarak 24-48 saat içinde yüz,
boyun ve gövdeye yayılan kırmızı döküntüler
Kızamıkta yüzdeki döküntüler
21
Etkeni: Etken, RNA virüslerinden toga virüstür.

Kuluçka süresi 16-17 gündür. Kızamıkçık virüsü,
solunum (damlacık enfeksiyonu) ve nadir olarak
dışı ve idrar ile bulaşır. Kontamine eşyalarla ve
plasenta yoluyla da bulaşma görülür. Çoğunlukla
5 yaş grubunda görülür. Bu hastalık kış ve
ilkbahar mevsimlerinde daha fazla
görülmektedir.
22
BELİRTİLERİ


Nezleye benzer belirtilerle başlar.
Baş ve yüzden başlayarak vücuda yayılan kırmızı seyrek deri
döküntüleri ile seyreder.
23
ÖNEMİ





Yetişkinlerde de görülebilir.
Gebelikte geçirilmesi durumunda, ölü doğumlara neden
olabilir.
Aşı ile korunulabilir.
Çocukluğunda kızamıkçık geçirmediği saptanan
kadınlara
gebe kalmadan önce kızamıkçık aşısı önerilebilir.
Konjenital kızamıkçığı önlemek için gebe kalınmadan önce
tüm
bayanların
kızamıkçığa
karşı
bağışık
olmaları
sağlanabilirse, konjenital rubella gelişim riski de ortadan
kaldırılmış olur. Kızamıkçık aşısı 15. ayda ilk doz, okula
girerken ikinci doz yapılarak korunma sağlanır.
24
MENİNGOKOKSİK MENENJİT
Etkeni: Etken,
neisseria
menenjitis
(diplokok) tir.
Kuluçka süresi birkaç saat ile10 gün olup
ortalama 3-4 gündür. Bulaşma yolları hasta
ve portörlerin burun, boğaz salgısından
damlacıkla veya kontamine olmuş havlu,
mendil gibi eşyalarla oluşur.
Beyin zarının
iltihaplanmasına
menenjit denir.
25
MENİNGOKOKSİK MENENJİT
BELİRTİLERİ

Ateş yükselmesi, kusma, baş ağrısı

Şuur değişikliği

Vücutta döküntü
26
HAVA YOLU İLE BULAŞAN
HASTALIKLARDAN KORUNMA










Öksürürken, aksırırken ağız kapatılmalı,
Yerlere tükürülmemeli,
Kâğıt mendil ya da kâğıt havlu kullanmaya özen gösterilmeli,
Odalar havalandırılmalı,
Tozdan kaçınılmalı, halılar ve kilimler toz kaldırmayacak biçimde temizlenmeli,
Eller,sabun ve bol su ile 15-30 saniye iyice yıkanmalı,
Beden temizliğine özen gösterilmeli,
Kapalı ortamlardan, mümkün olduğunca uzak durulmalı,
Hasta ile yakın temastan kaçınılmalı, çatal, kaşık ve havlu gibi ortak malzeme
kullanımından sakınılmalıdır.
Hava yolu ile bulaşan hastalıkların çoğundan aşı ile korunmak mümkündür.
27