çocuk hemşireliğinde bilişim ve teknolojinin kullanımı
advertisement
15. MİLLİ ÇOCUK HEMŞİRELİĞİ KONGRESİ ÇOCUK HEMŞİRELİĞİ EĞİTİMİNDE BİLİŞİM VE TEKNOLOJİNİN KULLANIMI Doç. Dr. Ayşe GÜROL Atatürk Üniversitesi, [email protected] Bilim ve teknoloji alanında değişim Bilgi üretimi ↑ Hemşirelik bilişimi, 1965 yılında Amerika’da sosyal-güvenlik hareketi ve hemşirelik uygulamalarının bilgisayar ortamına kaydedilmesi ile başlamıştır. Hemşirelik bilişimi 1980’li yıllarda Literatüre girdi. Amerikan Hemşireler Birliği 1992 yılında hemşirelik bilişimini bir uzmanlık alanı olarak kabul etti. 1994 yılında Amerikan Hemşireler Birliği (ANA) hemşirelik bilişimini tanımladı. 1995 yılında da uygulama standartları yayınlandı. Bilişim hemşiresi kavramı gündeme geldi. • BİLİŞİM HEMŞİRESİ, üst düzey analitik ve eleştirel düşünme becerisine sahip, hasta bakımında otomasyona aktarılacak dokümanları anlayan, hemşirelik sürecini uygulamada deneyimli, bilgi sistemleri ve teknolojileri konusunda eğitimli ve deneyimli olan, üst düzey proje yönetim becerisine sahip hemşiredir. Küreselleşmenin eğitim sistemiyle bütünleşmesi olan eğitimde uluslararasılaşma (internalizasyon) yeni bir kavram olarak ortaya çıkmıştır. Küreselleşme tüm diğer meslekleri etkilediği gibi hemşireliği ve hemşirelik eğitimini de etkilemiştir. Hemşireliğin bilgisi ve eğitiminde üç̧ tür değişiklik yaratmıştır; bilginin doğası, eğitim kurumlarının ve hemşirelik eğitiminin yapısı değişmektedir. Bilgisayarların etkin kullanımı; Hemşireliğin gelişimi; Hemşireliğin amacı; Güvenli, etkili ve kaliteli bakım vermek Teknolojik gelişmelerden etkilenmekte Hemşirelik eğitiminde kalitenin geliştirilmesinde önemli bir etken • Son yıllarda bilgi teknolojileri öğrencilerin nasıl düşünecekleri ve öğrenecekleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. • Eğitimcilerin ve araştırmacıların ulusal ve global seviyelerde birlikte çalışması ve hemşirelik eğitiminin iç ve dış kaynakları bilgi teknoloji gelişim sürecini etkilemiştir. Bilişim teknolojilerinin kullanımında farklı fakat ilişkili iki boyut dikkat çekmekte… 1. Bilişim teknolojileri etkili öğrenmeyi desteklemede nasıl kullanılır? 2. Öğrenciler ve hemşireler uygulamada bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanma konusunda nasıl eğitilebilir? 1. Hemşirelik eğitiminde bilişim teknolojilerinin gelişimi 2. Hemşirelik eğitiminde bilişim teknolojilerinin kullanımı 3. Hemşirelik eğitiminde bilişim teknolojilerinin geleceği 1. Hemşirelik eğitiminde bilişim teknolojilerinin gelişimi Hemşirelik eğitiminde bilişim teknolojilerinin kullanımını etkileyen ve etkilemeye devam eden bazı maddeler şöyle sıralanabilir; • Günlük yaşamda ve sağlık bakım alanlarında bilişim teknolojilerinin kullanımının artması • Bilişim teknolojilerine hemşire profesyonellerinin yanıtları • Standardizasyona doğru gidiş (hemşirelikte ortak dil ve sınıflandırma) • Yaşam boyu öğrenme gereksinimleri 2. Hemşirelik eğitiminde bilişim teknolojilerinin kullanımı Bilgi teknolojileri hemşirelikte; Klinik uygulamalarda; bakım gereksiniminin saptanması, bakımın planlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve diğer sağlık çalışanları ile veri paylaşımı, Hemşirelik yönetiminde; personelin planlanması, verimliliğin ölçülmesi, istatistik oluşturma, Klinik yönetiminde; klinik kontrol, risk yönetimi, kanıta dayalı uygulamalar, hasta girdi-çıktıları, klinik denetim, Hemşirelik araştırmalarında; internet, web tabanlı bilgiye ulaşım, online veri tabanlarına erişim, Hemşirelik eğitiminde; Tele-sağlık, Yaşam boyu öğrenme, Hizmet içi eğitimler, Mezuniyet sonrası eğitimler, Uzaktan eğitim, Simülasyon, Eğitim amaçlı oyunlar, kullanılmaktadır. Tele tıp/ sağlık • Dünyada sağlık bakım hizmetleri Tele-tıp uygulamaları ile uzaktan sunulabilmektedir. Tele-tıbbı da kapsayan Tele-sağlık uygulamaları; • araştırma, • video konferans, • telefon desteği ile danışmanlık, • hasta takip, • telefonla izleme, • sağlık eğitimi gibi interaktif etkinlikler olarak yürütülmektedir. Yaşam boyu öğrenme Becerilerini sürekli geliştirmek için eğitim ihtiyacı artmakta Ö̈ğrenmenin yeni biçimlerinin gelişimi Yaşam boyu öğrenme Yeni öğrenme ve öğretme teknolojilerinin kullanımını içeren yetişkin öğrenme • Teknoloji, • hemşire eğitimcilere; yaşam boyu öğrenmeyi cesaretlendiren seçenekler sunarken, • hemşire ve hemşirelik öğrencilerine; öğrenme, bilgi paylaşımı, dünyadaki meslektaşlarıyla işbirliği yapma olanağı sağlar. Hizmet içi eğitim • Hemşireler, bilgi ve becerilerini kurum yönetimi tarafından belli zamanlarda düzenlenen hizmet içi eğitimlerle güncellemektedir. • Ancak bu eğitim sürecinde bazı sorunlar??? • Hizmet içi eğitimlerde Web tabanlı derslerin etkili olacağı düşünülmektedir. Hemşirelik eğitimi ile ilgili akreditasyon kuruluşları, gelecekte eleştirel düşünen, problem çözme ve iletişim becerileri olan hemşireleri artırmak için öğrenen-merkezli yaklaşımın faydalı olduğunu belirtmektedir. Mezuniyet sonrası eğitimler • Hemşirelerden daha üst dereceler almaları beklenmektedir. Bu nedenle sürekli eğitim amacı ile sertifika programları ve mezuniyet sonrası master / doktora programlarının sayısı giderek artmaktadır. Uzaktan eğitim Hemşirelikte bilgi geçmişte anlatım ve kitaplar yoluyla aktarılırken artık, bilişim teknolojilerindeki gelişmelerle elektronik üniversiteler ortaya çıkmıştır. • Eğitim uydu sistemleri ve internet ağı üzerinden, televizyonla, açık öğretim programları ile uzaktan eğitim, online eğitim, moduler yapılar, web tabanlı farklı teknolojiler gibi eğitim modelleri ile yürütülebilmektedir. • Web Tabanlı Uzaktan Eğitim, eğitimin zaman ve mekandan bağımsız olarak yürütüldüğü, ders içeriklerinin, kaynakların, ödev ve projelerin web ortamında sunulduğu, derslerle ilgili belgelere erişimin sağlanması için bağlantıların hazırlandığı, kolaylıkla ulaşılabilecek, esnek depolama ve görüntüleme seçeneklerini destekleyen bir eğitim modelidir. • Eşzamansız öğrenme ortamlarının yanı sıra canlı sınıf uygulamasının yer aldığı bu programda öğrencilerin derslerdeki faaliyetleri Öğretim Yönetim Sistemi üzerinden değerlendirilmektedir. • Öğrenciler, online rehberler ve uygulamalar aracılığıyla ilaçlar ve tanıya daha hızlı erişim, elektronik ders kitapları ve simülasyonlar dahil olmak üzere yeni ve heyecan verici çeşitli teknolojilere erişebilmekte. Simülasyon • Sanal gerçeklik, öğrenciye daha fazla erişim ve esneklik sunan, güvenli ve tehdit içermeyen bir ortamda klinik eğitim sağlayan etkileşimli internet-tabanlı bir yaklaşımdır. Bilgisayar tabanlı simülasyonlar; • güçlü̈ bir öğrenme aracı ve • öğrencilerin aktif katılımını, öğrenmenin aktarımını ve kalıcılığı artırmakta Dünya Sağlık Örgütü̈ (DSÖ ̈ ) • öğrenme ve öğretme için hemşirelik okullarının programlarında elektronik öğrenme ve simülasyon yöntemlerinin kullanılmasını ABD Ulusal Hemşirelik Birliği • hemşire eğiticilerin, öğrencilerin öğrenmesini kolaylaştırmak ve öğrenme sürecini desteklemek için bilişim teknolojilerinin (bilgisayar programları, simülasyonlar, web v.b.) kullanılmasını önermektedir. Liderler tarafından geleneksel programlara kıyasla daha iyi ve uygun olarak kabul görmekte. 1. Bilgi ve beceri kazanımı, 2. İletişim ve takım çalışması, 3. Profesyonel kimlik ve rol farkındalığı, 4. Öğrenmeyi paylaşma tutum kazanımı Eğitici oyunlar • Eğitici oyunlar, öğrencilerin konuya ilgisini, tartışmaya etkin katılımını ve bilginin kalıcılığını artırmaktadır. • Eğitici oyunlar, öğrencilerin sorunları çözmek için yaratıcılıklarını geliştirme, akranları ile iletişim ve tartışma yeteneğini artırarak öğrenmeyi geliştirme olanakları sağlar. • Oyunlar motivasyon aracı olarak dersin başında ya da kavramların tekrarı olarak dersin sonunda kullanılabilir. Eğitici oyunlar öğrencilerin, • konuya ilgisini artırmakta, • problem çözme becerisini geliştirmekte ve • takım çalışması becerilerini geliştirmektedir. Eğitici oyunlar, kadın doğum, gastro intestinal fizyoloji, psikiyatri, immünoloji gibi farklı disiplinler ve konular için kullanılabilmektedir. • Bilişim teknolojileri, hem insanlar arasında iletişim sağlamakta hem de çok sayıda bilgiye ulaşma olanağı vermekte, farklı öğrenme biçimlerini karşılamakta, öğrenci merkezli öğrenme evresini desteklemekte ve gerçek yaşam deneyimleri sunmaktadır. Web tabanlı eğitimlerin; Bilgiye erişimi kolaylaştırdığı, Web ortamında hasta çocukların ve hemşirelerin birbirleriyle deneyimlerini paylaşmasına olanak sağladığı, Hemşirelik lisans ve lisans üstü web tabanlı eğitimin sağlanmasının yararlı olduğu, Hemşirelik okullarının gelecekte yapı değişiklikleri içinde kalabilecekleri sonucuna varılmıştır. SONUÇ
