DOKUZ EYLÜL ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER
advertisement
DOKUZ EYLÜL ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ’NE Aşağıdaki tez bilgilerimin Enstitünüz web sayfasında yayımlanmasını onaylıyorum. Gereğini arz ederim. Adı SOYADI Tuğçe ŞENSÖZ Tarih: 17/08/2016 TEZ TANITIM FORMU Adı-Soyadı Anabilim Dalı Programı Tez Danışmanının Ünvanı, Adı-Soyadı Tuğçe ŞENSÖZ Felsefe ve Din Bilimleri Felsefe ve Din Bilimleri Yüksek Lisans Programı Yrd. Doç. Dr. Mehmet AYDIN Felsefe ve Din Arasındaki İlişki Bağlamında Klasik İslam Felsefesi’nin Rönesans Düşünürü Pico della Mirandola’nın Düşüncesinin Oluşumuna Etkisi Tez Başlığı (Türkçe ve Ġngilizce) Influence of Classical Islamic Philosophy on the Renaissance Philosopher Pico della Mirandola’s Thought in the context of Philosophy and Religion Relations. 28.07.2016 Tez Savunma Tarihi Ayrılan yeri aşmayacak şekilde yazılmış, Genişletilmiş (Türkçe) Tez Özeti (Konusu, amacı ve önemi, kuramsal çerçevesi, yöntemi, sonucu) Bu çalışmada klasik İslam filozoflarının fikirlerinin Rönesans düşünürü Pico della Mirandola üzerindeki etkileri incelenmiştir. İslam düşüncesi, ortaya çıktığı andan itibaren tercümelerin yanı sıra ticari ve kültürel faaliyetlerle oldukça geniş kitlelere ulaşmıştır. İslam filozofları, hem İlkçağ Yunan düşüncesini en kapsamlı şekilde ele alıp değerlendirmiş hem de ortaya koydukları özgün fikirlerle düşünce dünyasında yüzyıllarca önemli bir yer işgal etmişlerdir. Dahası, çeşitli düşünce faaliyetleri İlkçağ Yunan düşüncesini İslam felsefesi üzerinden okuyarak öğrenmiştir. Rönesans dönemi, İslam düşüncesinden gelen derin etkiler taşımaktadır. Rönesans döneminin düşünürleri, İslam filozoflarının bıraktığı mirastan faydalanarak kendi öğretilerini geliştirmişlerdir. 15. yüzyıl Rönesans düşünürü Pico della Mirandola da bu düşünürlerin başında gelmektedir. Çalışmamızın konusu, Müslüman düşünürlerin Rönesans döneminin önemli filozoflarından olan Mirandola’nın düşüncesinin oluşumuna etkisidir. Tezimizin temel hedefi ise Pico della Mirandola’nın düşüncesindeki İslami unsurları, İslam felsefesinden gelen yoğun etkiyi gözler önüne serebilmektir. Müslüman filozofların Rönesans filozofu Mirandola’nın fikirlerine olan katkısını ortaya koyarak İslam düşüncesinin unutulmaya yüz tutmuş önemini hatırlatıp, İslam filozoflarının ortaya koyduğu fikirleri yeniden gözler önüne sermek ve bunun sonucunda düşünce dünyasında bu fikirleri tanıtabilmek amaçlanmıştır. Dolayısıyla çalışmamız klasik İslam felsefesi’nin düşünce dünyasına yaptığı katkıları Rönesans filozofu Mirandola üzerinden ortaya koymamız açısından önemlidir. Zira İslam filozoflarının düşünce mirası etkisini en çok Rönesans döneminde ve Rönesans filozofları üzerinde göstermektedir. Pico della Mirandola, Rönesans döneminin hem dini hem de felsefi boyutunu ortaya çıkaran, geniş kapsamlı düşüncelere sahip olan bir İtalyan filozoftur. Mirandola, insan anlayışını ve metafizik öğretisini ortaya koyarken İslam peygamberi Hz. Muhammed’den İslam filozofları İbn Bacce, İbn Sina, İbn Rüşd ve Farabi’ye kadar pek çok filozofun adını zikrederek onların düşüncelerine benzer görüşler öne sürmüştür. Kimi zaman da Müslüman düşünürlerin eserleri üzerinden eski Yunan düşüncesini incelemiş, diğer bir ifadeyle İlkçağ filozofları hakkında İslam düşüncesi itibariyle bilgi sahibi olmuştur. Müslüman filozoflarından aldığı etkiyle Mirandola, hümanist ve metafizik görüşlerini oluşturmuş hem dini hem de felsefi öğeleri fikirlerinde ortaya koymuştur. İnsanın metafizik bilgiye ve ahlak felsefesinin kavramlarının bilgisine mutlak surette sahip olması gerektiğini savunmuş, bu bilgileri Tanrı’ya ulaşabilmek maksadıyla kullanması gerektiğini ileri sürmüştür. Dolayısıyla Mirandola için insanın yaşam gayesini belirleyebilmesi için ve dolayısıyla Tanrı’ya ulaşmak için ortaya konan en güzel yöntem İslam filozofları tarafından ortaya atılmıştır ve o da bu yöntemden Arapça’dan Latince’ye yaptırdığı tercümelerle faydalanmıştır. Tezimizin konusunu belirlemenin ardından tez için gerekli olan kaynakları araştırma ve değerlendirme çalışmaları tamamlanmıştır. Kaynak taramasının tamamlanmasından sonra okuma ve değerlendirme amacıyla konumuzla alakalı gerek Türkçe gerekse Latince’den İngilizce’ye çevrilmiş eserler üzerinde ayrıntılarıyla durulmuştur. Bu aşamaların ardından da tez çalışması yazıya dökülmüş ve düzeltmeleri tamamlanmıştır. Kısaca tezin yöntemi kaynak taraması, okuma, anlamlandırma yazıya dökme ve değerlendirme olarak belirlenmiş, çalışmada bu yöntem üzerinden hareket edilmiştir. Sonuç itibariyle İslam düşünce dünyası, kendi zamanına değin ortaya atılmış felsefi görüşleri en güzel şekilde incelemiş değerlendirmiştir. Kendi özgün görüşlerini de en kapsamlı ve açık şekilde ortaya koymuştur. Müslümanlar derin ilmi faaliyetleri, ilgilendikleri çok çeşitli konular ve ileri sürdükleri fikirler itibariyle oldukça geniş bir düşünce ufkuna sahiptirler. Bu geniş fikir dünyasının en belirgin olduğu dönem de kuşkusuz Rönesans dönemidir. Çalışmamızda İtalyan Rönesans filozofu Mirandola’nın hümanist ve metafizik görüşleri üzerinden İslam filozoflarının etkilerini ayırt ettik. Kimi zaman da Mirandola’nın eserlerinde sıklıkla bahsettiği Müslüman filozofların görüşlerine yer verdik. Dolayısıyla Rönesans döneminde din ve fikir ilişkisini göz önünde bulundurarak 15. yüzyıl filozofu Mirandola’nın düşüncesinde İslam düşünce dünyasının etkilerini gözler önüne serdik.
