www.omerdag.net 1 KAMU İHALE TEMİNATLARININ

Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
KAMU HALE TEM NATLARININ
MUHASEBELE
LMES
Ömer DA
Maliye Uzman
ÖZET:
Kamu idarelerinin mal veya hizmet al m ihalelerinde, teklif edilen bedelin % 3'ünden az
olmamak üzere, istekli taraf ndan verilecek tutarda geçici teminat ve taahhüdün sözle me ve
ihale doküman hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sa lamak amac yla,
sözle menin yap lmas ndan önce, ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden
hesaplanmak suretiyle % 6 oran nda kesin teminat al nmaktad r. hale mevzuat nda say lan
de erler, muhasebe birimlerince devlet muhasebesi mevzuat nda belirtildi i ekilde kay tlara
al nmaktad r. Buna göre, nakdi teminatlar, bilanço hesaplar na; teminat mektuplar ve devlet
iç borçlanma senetleri ise bilgi verme yükümlülü ü olan naz m hesaplara kaydedilmektedir.
ANAHTAR KEL MELER:
Kamu ihale teminatlar , Nakdi teminat, teminat mektuplar , devlet iç borçlanma
senetleri,
1.G
Kamu idareleri, kamu hizmetlerini yerine getirmek amac yla mal ve hizmet sat n
al mlar , 4734 say Kamu hale Kanununu1 ve 4735 say Kamu hale Sözle meleri
Kanunundaki2 usul ve esaslara göre gerçekle tirmektedir. halenin çe itli a amalar nda
istekliler ile yükleniciler söz ihale konusu i için kamu idarelerine, 4734 say Kanunun
34’üncü maddesinde belirtilen de erlerden teminat vermektedirler. Bu teminatlar 5018 say
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun3 49’uncu maddesi uyar nca Bakanlar Kurulu
Karar yla yürürlü e giren Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeli i4 ve buna göre ç kar lan
uygulama yönetmeliklerine (Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeli i5, Mahalli dareler Bütçe
ve Muhasebe Yönetmeli i6, Türkiye Kurumu Muhasebe Uygulama Yönetmeli i7 ve Sosyal
1
22.01.2002 tarihli ve 26648 say
22.01.2002 tarihli ve 26648 say
3
24.12.2003 tarihli ve 25326 say
4
08.06.2005 tarihli ve 25839 say
5
30.12.2006 tarihli ve 26392 say
6
10.03.2006 tarihli ve 26104 say
7
29.04.2006 tarihli ve 26153 say
2
Resmi Gazete’de yay mlanm r.
Resmi Gazete’de yay mlanm r.
Resmi Gazete’de yay mlanm r.
Resmi Gazete’de yay mlanm r.
(3.mükerrer) Resmi Gazetede yay mlanm r.
(mükerrer) Resmi Gazete’de yay mlanm r.
Resmi Gazete’de yay mlanm r.
1
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
Güvenlik Kurumu Ba kanl
Muhasebe Yönergesine8) göre muhasebele tirilmektedir. Bu
çal mada 4734 ve 4735 say Kanunlarda belirtilen ihale süreci dikkate al narak kamu
idarelerce al nan teminatlar n muhasebele tirilmesi, teminat türlerine göre örnekler yard yla
incelenecektir. Di er taraftan nakit d teminatlar n kaybedilmesi durumundaki mevzuat
bo lu u ile iade edilmeyen teminatlar n muhasebele tirilmesinde Mahalli dareler Bütçe ve
Muhasebe Yönetmeli inde yer alan maddelerin 4735 say Kanununa ayk olan hükümleri
incelenecektir.
2. TEM NAT OLARAK KABUL ED LECEK DE ERLER
4734 say Kamu hale Kanununun 34’üncü maddesinde teminat olarak kabul edilecek
de erler hüküm alt na al nm r. Buna göre;
a) Tedavüldeki Türk Paras .
b) Bankalar ve özel finans kurumlar taraf ndan verilen teminat mektuplar .
c) Hazine Müste arl nca ihraç edilen Devlet ç Borçlanma Senetleri ve bu senetler
yerine düzenlenen belgeler,
teminat olarak kabul edilmektedir.
lgili mevzuat na göre Türkiye'de faaliyette bulunmas na izin verilen yabanc bankalar n
düzenleyecekleri teminat mektuplar ile Türkiye d nda faaliyette bulunan banka veya
benzeri kredi kurulu lar n kontrgarantisi üzerine Türkiye'de faaliyette bulunan bankalar n
veya özel finans kurumlar n düzenleyecekleri teminat mektuplar da teminat olarak kabul
edilmektedir. Teminat mektuplar d ndaki teminatlar ihale komisyonlar nca teslim al namaz.
Bunlar n saymanl k ya da muhasebe müdürlüklerine yat lmas zorunludur.
hale üzerinde kalan istekli ile ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif sahibi istekliye
ait teminat mektuplar ihaleden sonra saymanl k ya da muhasebe müdürlüklerine teslim edilir.
Di er isteklilere ait teminatlar ise hemen iade edilir. hale üzerinde kalan istekli ile sözle me
imzalanmas halinde, ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif sahibine ait teminat sözle me
imzaland ktan hemen sonra iade edilir. Teminatlar, teminat olarak kabul edilen di er
de erlerle de tirilebilir. Her ne suretle olursa olsun, idarece al nan teminatlar haczedilemez
ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz.
3. TEM NATLARIN MUHASEBELE
LMES
4734 say Kanuna göre geçici teminat, kesin teminat ve ek kesin teminat olmak üzere
istekli ve yüklenicilerden 3 de ik teminat al nmaktad r:
Geçici Teminat; ihaleye teklif verenlerden teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak
üzere, istekli taraf ndan verilecek tutarda al nan teminatt r.9
Kesin Teminat; taahhüdün sözle me ve ihale doküman hükümlerine uygun olarak
yerine getirilmesini sa lamak amac yla, sözle menin yap lmas ndan önce ihale üzerinde kalan
istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oran nda al nan teminatt r.
Ek Kesin Teminat; Fiyat fark ödenmesi öngörülerek ihale edilen i lerde fiyat fark
olarak ödenecek bedelin, sözle me bedelinde art meydana gelmesi halinde bu art tutar n
% 6 's oran nda teminat olarak kabul edilen de erler üzerinden al nan teminatt r.10
8
Sosyal Güvenlik Kurumu Ba kanl Muhasebe Yönergesi Resmi Gazete’de yay mlanmam r.
hale doküman nda belirtilmesi art yla, dan manl k hizmeti ihalelerinde geçici teminat al nmas zorunlu
de ildir.
10
Fiyat fark olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedi lerden kesinti yap lmak
suretiyle de kar lanabilir.
9
2
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
3.1. Nakdi Teminatlar
4734 say Kanunun 34’üncü maddesinde de belirtildi i üzere nakit olarak sadece
tedavüldeki Türk Paras teminat olarak kabul edilmektedir. Dolay yla döviz üzerinden
teminat al nmamas gerekir.
halelere kat lan isteklilerden mevzuatlar gere i nakden al nan geçici teminatlar ile
üzerinde ihale kalan isteklilerden nakden al nan veya hakedi lerinden kesilmek suretiyle tahsil
edilen kesin teminat ve ek kesin teminatlar devlet muhasebesi sisteminde Al nan Depozito ve
Teminatlar Hesab na kaydedilmektedir. Al nan nakdi teminatlardan, k sa vadede geri
ödenece i öngörülenlerin 330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab na, uzun vadede
ödenece i öngörülenlerin ise 430-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab na al nmas gerekir.
Bu hesaplarda yer alan tutarlardan, mevzuat uyar nca ödenmemi sigorta primleri ve gecikme
zamlar kar
olarak, Sosyal Güvenlik Kurumunun bildirmesi üzerine yüklenicilere geri
verilmeyerek tutulanlar, kurumun ilgili ube veya bürosunun hesab na gönderilir.
Nakdi ihale teminatlar için genel yönetim kapsam ndaki kamu idarelerinin detayl hesap
planlar nda Tablo-1’de yer alan yard mc hesaplar aç lm r.
Tablo-1. Nakdi teminatlar n kaydedilece i yard mc hesaplar
330
330
330
330
330
ALINAN DEPOZ TO VE TEM NATLAR HESABI
01
hale Teminatlar
01 01 Geçici teminatlar
01 02 Kesin Teminatlar
01 03 Ek Kesin Teminatlar
Örnek-1: Artvin Belediyesinin yapt raca belediye saray n ihalesine X, Y ve Z
Limited irketlerinin verdi i teklifler ile belediyenin banka hesab na yat rd
geçici
teminatlar a
daki gibi olup belediye muhasebe birimince kay tlara al nm r.
X Limited irketi
Y Limited irketi
Z Limited irketi
Verilen Teklif (KDV Hariç)
900.000 TL
1.000.000 TL
1.200.000 TL
Yat
lan Geçici Teminat
50.000 TL
40.000 TL
38.000 TL
Dikkat edilecek olunursa isteklilerin yat rd
geçici teminatlar teklif ettikleri ihale
bedeliyle do ru orant de ildirler. Çünkü 4734 say Kamu hale Kanununun 33’üncü
maddesinde, isteklilerden teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere geçici teminat
al naca belirtilmi tir. Bu hüküm Kanunun 65’inci maddesindeki “Her türlü bilgi al veri i
ile bilginin muhafazas nda; verilerin bütünlü ü ile tekliflerin ve ba vuru belgelerinin
gizlili inin sa lanmas esast r.” hükmü ile uyu maktad r. Bu ekilde rakip firmalar n
birbirlerinin geçici teminat
ö renmeleri durumunda bile teklif ettikleri ihale bedelinin
bilinmesinin engellenmesini sa lanmaktad r.
3
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
Cevap-1:
102-Banka Hesab
102-Banka Hesab
102-Banka Hesab
330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab (X Ltd. ti.)
330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab (Y Ltd. ti.)
330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab (Z Ltd. ti.)
50.000
40.000
38.000
50.000
40.000
38.000
Örnek-2: Artvin Belediyesinin açt ihaleyi, ekonomik aç dan en yüksek teklifi veren
Z Limited irketi kazanm r. Bunun üzerine 4734 say Kamu hale Kanununun 34’üncü
maddesinin 5’inci f kras 11 uyar nca ihale üzerinde kalan istekli (Z Ltd. ti.) ile ekonomik
aç dan en avantajl ikinci teklif sahibi istekli Y Ltd. irketi d ndaki (X Limited irketine ait)
teminat sahibine iade edilmi tir.
Cevap-2:
330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab (X Ltd. ti.)
103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab
50.000
50.000
Örnek-3: Artvin Belediye Saray n ihalesi üzerine kalan stekli Z Limited irketi,
(Kanunun 43’üncü maddesi uyar nca) taahhüdün sözle me ve ihale doküman hükümlerine
uygun olarak yerine getirilmesini sa lanmas amac yla, sözle menin yap lmas ndan önce ihale
bedeli olan 1.200.000 TL üzerinden % 6 oran nda (72.000 TL) kesin teminat yat rmad ndan
Z Limited irketinin geçici teminat olan 38.000 TL, kanunun 44’üncü maddesi uyar nca12
gelir kaydedilmi tir. (Teminatlar n gelir kaydedildi i durumlar 4.bölümde ayr ca
incelenmi tir.)
Cevap-3:
330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab (Z Ltd. ti.)
600-Gelirler Hesab (05.09.01.01)
38.000
805-Gelir Yans tma Hesab
800-Bütçe Gelirleri Hesab (05.09.01.01)
(05.09.01.01: rat Kaydedilecek Nakdi Teminatlar)
38.000
38.000
38.000
11
4734/34 (5): hale üzerinde kalan istekli ile ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif sahibi istekliye ait
teminat mektuplar ihaleden sonra saymanl k ya da muhasebe müdürlüklerine teslim edilir. Di er isteklilere ait
teminatlar ise hemen iade edilir. hale üzerinde kalan istekli ile sözle me imzalanmas halinde, ekonomik aç dan
en avantajl ikinci teklif sahibine ait teminat sözle me imzaland ktan hemen sonra iade edilir.
12
4734/44: hale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin teminat vererek sözle meyi
imzalamak zorundad r. Sözle me imzaland ktan hemen sonra geçici teminat iade edilir. Bu zorunluluklara
uyulmad
takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaks n ihale üzerinde kalan isteklinin
geçici teminat gelir kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif fiyat n ihale
yetkilisince uygun görülmesi kayd yla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve usullere göre
sözle me imzalayabilir. Ancak ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif sahibi istekli ile sözle me
imzalanabilmesi için, 42 nci maddede belirtilen on günlük sürenin bitimini izleyen üç gün içinde ekonomik
aç dan en avantajl ikinci teklif sahibi istekliye 42 nci maddede belirtilen ekilde tebligat yap r. Ekonomik
aç dan en avantajl ikinci teklif sahibinin de sözle meyi imzalamamas durumunda ise, bu teklif sahibinin de
geçici teminat gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.
4
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
3.2. Teminat Mektuplar ve Devlet ç Borçlanma Senetleri
4734 Say Kamu hale Kanununun 34’üncü maddesinde, nakdi teminat (tedavüldeki
Türk paras ) d nda, bankalar ve özel finans kurumlar taraf ndan verilen teminat mektuplar
ile Hazine Müste arl nca ihraç edilen Devlet ç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine
düzenlenen belgelerin de teminat olarak kabul edilece i hüküm alt na al nm r.
Muhasebe birimleri veznelerine ihale kanunlar gere ince teminat olarak teslim edilen
belgeler kar
nda ilgilisine “Al nd Belgesi” verilir. Bu de erler teslim al nd nda,
ilgilisine geri verilmesi veya paraya çevrilmesi gerekti inde muhasebe i lem fi i düzenlenerek
hesaplara kaydedilir. lgilisine geri verilmesi gerekti inde, teslimi s ras nda verilen al nd geri
al narak muhasebe i lem fi ine ba lan r. Al nd belgesi geri al namad
takdirde durum,
al nd n dipkoçan ile yard mc hesap defterine erh edilir. Teminat mektubu, yaz olarak
talep edilmesi halinde muhatap veya ilgili bankaya gönderilir ve talep yaz muhasebe i lem
fi ine ba lan r. Teminat mektubunun bir k sm n serbest b rak lmas gerekti i takdirde,
durum muhasebe birimince bir yaz ile ilgili banka ubesine bildirilir ve serbest b rak lan
miktar hesaplardan ç kart lmakla birlikte, yard mc hesap defterinde de bu durum ayr ca
belirtilir. Teminat olarak al nan de erlerin muhasebe biriminde gereksiz olarak bekletilmesini
önlemek için; al nan teminata ait i in sonuçland p sonuçland lmad , mevzuat ndaki
süreler de dikkate al narak muhasebe birimince takip edilir ve her mali y l sonunda teminata
ili kin belgeler hakk nda ilgili birimden yeni bilgi al r ve al nan bilgi do rultusunda söz
konusu mektup ve belgeler ilgilisine veya ilgili bankaya iade edilir ya da ertesi mali y la
devredilir. Banka teminat mektuplar , müteahhit veya mü terinin sözle me yapmaya
yana mamas ya da sözle meden do an yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi ilgili
mevzuat nda belirtilen hallerin muhasebe birimine bildirilmesinden sonra paraya çevrilebilir.
Banka teminat mektuplar yukar da belirtilen paraya çevrilme hallerinin d nda, teminat
konusu i devam etti i sürece muhafaza edilir. Yap m i lerinde kesin hesap ve kesin kabul
tutana
n onaylanmas ndan, di er i lerde ise i in kabul tarihinden veya varsa garanti
süresinin bitim tarihinden itibaren iki y l içinde idarenin yaz uyar na ra men talep
edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektuplar hükümsüz kal r ve bankas na
iade edilir.
Kuruma teslim edilen teminata ili kin belgeler ihale mevzuat çerçevesinde
incelendikten sonra kabul edilir. Muhasebe birimlerine geçici, kesin, ek kesin ve avans
teminat mektubu olarak verilen teminat mektuplar , kamu ihale mevzuat nda yer alan
düzenlemeler do rultusunda incelendikten sonra kabul edilir. Yabanc banka ve benzeri kredi
kurulu lar n kontrgarantilerine dayanarak Türkiye'deki bankalarca verilen teminat
mektuplar " in kesin kabulü yap ncaya kadar sürenin muayyen devrelerle herhangi bir
bildirime gerek kalmadan uzat laca " kayd konularak otomatik temditli hale getirildi i
takdirde teminat olarak kabul edilir. Belirlenen yabanc bankalar ile yerli bankalarca yabanc
para cinsinden verilen teminat mektuplar , al nd günkü T.C. Merkez Bankas döviz sat
kuru üzerinden ulusal para birimine çevrilerek hesaplara kaydedilmekle birlikte, yard mc
hesap defteri kay tlar nda ve verilen al nd belgesinde yabanc para cinsinden tutar da
gösterilir. Bu tür teminat mektuplar iade edilirken, al
ndaki kay tl de erleri üzerinden
hesaplardan ç kar r. Herhangi bir nedenle paraya çevrilenler kay tl de erleri üzerinden
hesaplardan ç kar r, paraya çevrili tutar ise döviz hesab ve ilgili hesap veya hesaplara
kaydedilir. Teminat mektuplar ilgili muhasebe birimine teslim edilmeden önce idarelerce,
teminat mektuplar
düzenleyen
ubelerden, teminat mektuplar n
ubelerince
düzenlendi inin teyidi yaz ile istenir. Teyit istem yaz
n bir sureti ile ilgili banka
ubesinden al nan teyit yaz ve teminat mektubu idarece bir yaz ekinde muhasebe birimine
intikal ettirilir. Kurumlar taraf ndan bir yaz ekinde gönderilen kesin teminat ve avans teminat
mektuplar ile bunlara ili kin teyit istem ve banka teyit yaz lar n birer örne i muhasebe
birimlerince teslim al narak birlikte saklan r. Teslim al nd nda düzenlenen al nd belgesi
5
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
ilgilisine verilemedi i takdirde teminat mektubuyla birlikte muhafaza edilir.
4734 Kanunun 32 nci maddesine göre13 belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az
otuz gün fazla süreli olmak kayd yla, geçici teminat mektuplar nda süre belirtilir. Teklif
geçerlilik süresinin uzat lmas halinde, geçici teminat mektuplar n süresi de ayn süre ile
uzat r. Kesin teminat mektuplar n süresi ihale konusu i in biti tarihi dikkate al nmak
suretiyle idare taraf ndan belirlenir. lgili mevzuat na ayk olarak düzenlenmi teminat
mektuplar kabul edilmez. Ancak, dan manl k hizmet ihalelerinde ihale doküman nda
belirtilmesi kayd yla, kesin teminat sözle me yap lmadan önce al nmayabilir. Bu durumda,
düzenlenecek her hakedi ten % 6 oran nda yap lacak kesintiler teminat olarak al konulur.
Devlet muhasebesi sisteminde teminat mektuplar , 910-Teminat Mektuplar Hesab na;
hisse senedi, devlet tahvili ve hazine bonosu gibi devlet iç borçlanma senetleri ise 912Ki ilere Ait menkul K ymetler Hesab na kaydedilmektedir. Kamu idarelerinin detayl hesap
planlar na teminat mektuplar için Tablo-2’de, devlet iç borçlanma senetleri için ise Tablo3’te yer alan yard mc hesaplar n kullan lmas gerekir.
Tablo-2. Teminat Mektuplar
910
910
910
910
910
01
02
03
10
TEM NAT MEKTUPLARI HESABI
Banka Teminat Mektuplar
ahsi Kefalet Belgeleri
Garanti Mektuplar
Teminat Mektuplar ndan Bankaya Gönderilenler
Tablo-3. Ki ilere Ait Menkul K ymetler
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
912
01
01
01
01
01
01
02
02
02
02
02
02
02
02
02
09
10
01
01 01
01 02
02
03
01
01
01
01
02
02
02
02
01
02
03
01
02
03
LERE A T MENKUL KIYMETLER HESABI
Menkul Varl klar
K ymetli Madenler
Alt n
Alt n D ndaki K ymetli Madenler
K ymetli Maden Haricindeki Menkul Varl klar
Konvertibl Olmayan Dövizler
Tahvil, Senet ve Bono Niteli indekiler
Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonolar
Hisse Senetleri
Tahviller
Bonolar
Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonolar
Hisse Senetleri
Devlet Tahvilleri
Hazine Bonolar
Di er Çe itli Menkul K ymetler
Ki ilere Ait Menkul K ymetlerden Bankaya Gönderilenler
13
4734/32: Tekliflerin geçerlilik süresi ihale doküman nda belirtilir. darece ihtiyaç duyulmas halinde bu süre,
teklif ve sözle me ko ullar de tirilmemek ve isteklinin kabulü kayd yla, en fazla ihale doküman nda belirtilen
teklif geçerlilik süresi kadar uzat labilir.
6
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
Örnek-4: Artvin Belediye Saray yap
n ihalesi üzerine kalan Z Limited irketinin
kesin teminat
yat rmamas üzerine, ihalenin ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklifi
veren Y Limited irketine b rak lmas ihale yetkilisince uygun görülmü tür. Bunun üzerine
istekli Y Limited irketi 1.000.000 TL üzerinden %6 olan 60.000 TL’lik kesin teminat olarak
30.000 TL’lik Ziraat Bankas teminat mektubu ve 30.000 TL’lik Halk Banks Teminat
mektubu vererek sözle meyi imzalam ve geçici teminat iade edilmi tir.
Cevap-4:
Kesin teminat olarak banka teminat mektubu al nmas
910-Teminat Mektuplar Hesab (Ziraat Bankas )
910-Teminat Mektuplar Hesab (Halk Bankas )
911-Teminat Mektuplar Emanetleri Hesab
Artvin Belediyesinin Y Limited
yüklenmeye giri mesi
920-Gider Taahhütleri Hesab
921-Gider Taahhütleri Kar
30.000
30.000
60.000
irketi ile sözle me imzalamas suretiyle
1.000.000
Hesab
1.000.000
Sözle menin imzalanmas ve kesin teminat n yat lmas üzerine geçici teminat n
iade edilmesi
330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab (Y Ltd. ti.)
103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab
40.000
40.000
Örnek-5: Alanya Belediye Saray n yap
devam ederken ihale bedelinde 100.000
TL fiyat art meydana gelmi tir. Bu tutar üzerinden hesaplanan %6 oran ndaki ek kesin
teminat n, 4735 say Kamu hale sözle meleri Kanununun 12’nci maddesi14 uyar nca
yap lacak hak edi lerden kesilmesine karar verilmi tir. Bu karar uyar nca 150.000 TL + %18
KDV’lik hak edi ten, ek kesin teminat olarak 6.000 TL ve di er yasal kesintiler yap ld ktan
sonra geri kalan tutar Y Limited irketine ödenmi tir.
Cevap-5:
258-Yap lmakta Olan Yat mlar Hesab
430-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab (Ek Kesin
Teminat)
360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesab (KDV Tevkifat )
360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesab (GV Tevkifat )
360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesab (DV)
103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab
830-Bütçe Giderleri Hesab
835-Gider Yans tma Hesab
177.000
6.000
4.500
4.500
1.237,5
160.762,5
177.000
177.000
14
4735/12: Fiyat fark ödenmesi öngörülerek ihale edilen i lerde fiyat fark olarak ödenecek bedelin, sözle me
bedelinde art meydana gelmesi halinde bu art tutar n % 6 's oran nda teminat olarak kabul edilen de erler
üzerinden ek kesin teminat al r. Fiyat fark olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat
hakedi lerden kesinti yap lmak suretiyle de kar lanabilir.
7
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
KDV 15
GV 16
DV 17
r.
: 150.000 X %18 X 1/6 = 150.000 X %3 = 4.500 TL
: 150.000 X %3 = 6.000 TL
: 150.000 X ‰ 8,25 = 1.500 TL
dare, sözle me yap ld nda taahhüde girerek bu taahhüdünü KDV hariç tutar üzerinden
920-gider Taahhütleri Hesab (borç), 921-Gider Taahhütleri Kar
Hesab (alacak) eklinde
muhasebe kay tlar na ald ndan, hakedi ödemesi yapmak suretiyle taahhüdünü yerine
getirdi inde ise bunu ters kay tla hesaplardan ç kar lmas gerekir.
921-Gider Taahhütleri Kar
Hesab
920-Gider Taahhütleri Hesab
150.000
150.000
Örnek-6: Yüklenici Y Limited irketi, Artvin Belediye Saray n yap ndan dolay
Artvin Belediyesine vermi oldu u 30.000 TL tutar ndaki Halk Bankas teminat mektubu
yerine 4734 say Kanunun 34’üncü maddesinin 6’nc f kras ndaki “Teminatlar, teminat
olarak kabul edilen di er de erlerle de tirilebilir.” hükmü uyar nca ayn tutardaki Devlet
tahvilini vermeyi teklif etmi tir. Bu teklif Belediye taraf ndan uygun görülmü ve teminat
mektuplar yükleniciye iade edilerek yerine ayn tutardaki Devlet tahvili al nm r.
Cevap-6:
Teminat mektubu yerine yükleniciden kesin teminat olarak Devlet tahvili
al nmas
912-Ki ilere Ait Menkul K ymetler Hesab
913-Ki ilere Ait Menkul K ymet Emanetleri Hesab
Teminat Mektuplar
30.000
30.000
n yükleniciye iade edilmesi
911-Teminat Mektuplar Emanetleri Hesab
910-Teminat Mektuplar Hesab (Halk Bankas )
30.000
30.000
Genel yönetim kapsam ndaki kamu idarelerinde devlet tahvilleri için 112-Kamu Kesimi
Tahvil Senet ve Bonolar Hesab bulunmaktad r. Ancak bu hesap mülkiyeti kamu idarelerine
ait olan kamu kesimi tahvil senet ve bonolar için kullan lmaktad r. Teminat olarak al nan
(gerek kamu gerekse özel kesim) tahvil senet ve bonolar n ise 112-Kamu Kesimi Tahvil Senet
ve Bonolar Hesab yerine 912-Ki ilere Ait Menkul K ymetler Hesab na kaydedilmesi gerekir.
15
Yap lan hakedi ödemelerinden 11.07.2006 tarih ve 26225 say Resmî Gazete’de yay mlanan KDV Genel
Tebli i Seri No 99’a göre 1/6 oran nda KDV tevkifat yap lmas gerekmektedir.
16
Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin birinci f kras nda say lan ki i ve kurumlar (Kamu idare ve
müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret irketleri, i ortakl klar , dernekler, vak flar,
dernek ve vak flar n iktisadi i letmeleri, kooperatifler, yat m fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye
mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbab , zirai kazançlar bilanço veya z rai i letme hesab esas na göre
tespit eden çiftçiler), maddede say lan ödemeleri (avans olarak ödenenler dâhil) nakden veya hesaben yapt klar
rada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. 94’üncü maddenin
1’inci f kras n 3’üncü bendine göre 42’nci madde kapsam na giren i ler dolay yla bu i leri yapanlara
(kurumlar dâhil) ödenen istihkak bedellerinden (2006/11449 say B.K.K. ile) %3 oran nda Gelir Vergisi
tevkifat n yap lmas gerekmektedir.
17
Katma De er Vergisi, Damga Vergisi ve Damga Vergisi tutarlar hesaplan rken KDV hariç tutarlar dikkate
al r. Bu makaledeki örneklerde Artvin Belediyesinin Katma De er Vergisi Mükellefi olmad varsay lm r.
8
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
4735 say Kamu hale Sözle meleri Kanununun “Kesin Teminat ve Ek Kesin
Teminatlar n Geri Verilmesi” ba kl 13’üncü maddesine göre taahhüdün, sözle me ve ihale
doküman hükümlerine uygun olarak yerine getirildi i ve yüklenicinin bu i ten dolay idareye
herhangi bir borcunun olmad tespit edildikten sonra al nm olan kesin teminat ve varsa ek
kesin teminatlar n;
a) Yap m i lerinde; varsa eksik ve kusurlar n giderilerek geçici kabul tutana
n
onaylanmas ndan sonra yar , Sosyal Sigortalar Kurumundan ili iksiz belgesi getirilmesi
ve kesin kabul tutana
n onaylanmas ndan sonra kalan n,
b) Yap m i leri d ndaki i lerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ili iksiz belgesinin
getirildi i saptand ktan sonra; al nan mal veya yap lan i için bir garanti süresi öngörülmesi
halinde yar , garanti süresi dolduktan sonra kalan , garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise
tamam n,
yükleniciye iade edilmesi gerekir.
Yüklenicinin bu i nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçlar ile
ücret ve ücret say lan ödemelerden yap lan kanunî vergi kesintilerinin yap m i lerinde kesin
kabul tarihine, di er i lerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar
ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaks n kesin teminatlar
paraya çevrilerek borçlar na kar k mahsup edilir, varsa kalan yükleniciye geri verilir. in
konusunun piyasadan haz r halde al p sat lan mal al
olmas halinde, Sosyal Sigortalar
Kurumundan ili iksiz belgesi getirilmesi art aranmaz.
Örnek-7: Artvin Belediye Saray n geçici kabulü yap lm olup kesin teminat olarak
al nan toplam 66.000 TL’lik Teminat Mektubu, Devlet Tahvili ve nakit paran n yar olarak
30.000 TL’lik Devlet tahvili ile 3.000 TL, yüklenici Y Limited irketine iade edilmi tir.
Cevap-7:
Artvin Belediye Saray
n Geçici Kabulünün yap lmas
252-Binalar Hesab
258-Yap lmakta Olan Yat mlar Hesab
1.180.000
1.180.000
Teminat olarak al nan 30.000 TL tutar ndaki Devlet tahvilinin iade edilmesi
913-Ki ilere Ait Menkul K ymet Emanetleri Hesab
912-Ki ilere Ait Menkul K ymetler Hesab
Teminat olarak al nan 6.000 TL’nin yar
330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab
103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab
30.000
30.000
olan 3.000 TL’nin iade edilmesi
3.000
3.000
3.3. ade Edilmeyen Teminatlar
4735 say Kamu hale sözle meleri Kanununun 14’üncü maddesine göre, Kanunun 13
üncü maddesine göre mahsup i lemi yap lmas na gerek bulunmayan hallerde; yap m i lerinde
kesin hesap ve kesin kabul tutana
n onaylanmas ndan, di er i lerde ise i in kabul
tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki y l içinde idarenin yaz
uyar na ra men talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektuplar
9
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
hükümsüz kal r ve bankas na iade edilir. Teminat mektubu d ndaki teminatlar sürenin
bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.
Madde hükmünden de anla laca üzere ihaleyi yapan idare genel bütçe d nda bir
kamu idaresi ise iade edilemeyen nakdi teminat n Hazineye gelir kaydedilmesi dolay yla
ilgili vergi dairesine göndermesi gerekir.
ade edilmeyen nakdi teminatlarla ilgili olarak Mahalli dareler Bütçe ve Muhasebe
Yönetmeli inin 225’inci maddesinde
Örnek-8: Artvin Belediye Saray n kesin kabulü yap lm olup 4735 say Kanunun
13’üncü maddesi uyar nca kesin teminat n geri kalan olan 30.000 TL’lik Ziraat Bankas
Teminat Mektubu ile 3.000 TL nakit para Y Limited irketine iade edilecektir. ki y l içinde
Belediyenin yaz uyar na ra men Y Limited irketi taraf ndan talep edilmemesi nedeniyle
iade edilemeyen kesin teminat mektuplar Ziraat Bankas na iade edilmi tir. 3.000 TL ise
an lan Kanun hükmü gere ince Hazineye gelir kaydedilmek üzere Artvin Vergi Dairesine
gönderilmi tir.
Cevap-8:
Ziraat Bankas na ait 30.000 TL tutar ndaki teminat mektubunun serbest
rak lmas . (bankaya iade edilmesi)
911-Teminat Mektuplar Emanetleri Hesab
910-Teminat Mektuplar Hesab (Ziraat Bankas )
30.000
30.000
Talep edilmeyen 3.000 TL’lik nakdi kesin teminat n Hazineye gelir kaydedilmek
üzere Artvin Vergi Dairesine gönderilmesi.
330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab
103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab
3.000
3.000
4. TEM NATLARIN GEL R KAYDED LMES
Hangi hallerde, istekli veya yüklenicilerden al nan teminatlar n gelir kaydedilece i 4734
say Kamu hale Kanunu ile 4735 say Kamu hale sözle meleri Kanunun da ayr ayr
say lm r. A
da öncelikle bu durumlar s ralanm ard ndan bunlar n muhasebele tirilmesi
incelenmi tir.
4734 say
Kanunun “ haleye Kat lmada Yeterlik Kurallar ” ba kl 10’uncu
maddesine göre; gerçe e ayk hususlar içeren taahhütname sunulmas veya ihale üzerinde
kalan istekli taraf ndan taahhüt alt na al nan durumu tevsik eden belgelerin sözle me
imzalanmadan önce verilmemesi halinde bu durumda olanlar ihale d b rak larak geçici
teminatlar gelir kaydedilir.
4734 say Kanunun “ haleye Kat lamayacak Olanlar” ba kl 11’inci maddesinde
belirtilen yasaklara ra men ihaleye kat lan istekliler ihale d b rak larak geçici teminatlar
gelir kaydedilir. Ayr ca, bu durumun tekliflerin de erlendirmesi a amas nda tespit
edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yap lm sa, teminat gelir kaydedilerek
ihale iptal edilir.
4734 say Kanunun “Tekliflerin De erlendirilmesi” ba kl 37’nci maddesine göre,
tekliflerin de erlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik oldu u veya teklif mektubu ile
10
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
geçici teminat usulüne uygun olmad
36 nc maddeye göre ilk oturumda tespit edilen
isteklilerin tekliflerinin de erlendirme d b rak lmas na karar verilir. Ancak, teklifin esas
de tirecek nitelikte olmamas kayd yla, belgelerde bilgi eksikli i bulunmas halinde idarece
belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanmas yaz
olarak istenir.
Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler de erlendirme d b rak r ve geçici
teminatlar gelir kaydedilir.
4734 say Kanunun “Sözle me Yap lmas nda steklinin Görev ve Sorumlulu u”
konulu 44’üncü maddesine göre; ihale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre
kesin teminat vererek sözle meyi imzalamak zorundad r. Sözle me imzaland ktan hemen
sonra geçici teminat iade edilir. Bu zorunluluklara uyulmad takdirde, protesto çekmeye ve
hüküm almaya gerek kalmaks n ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminat gelir
kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif fiyat n ihale
yetkilisince uygun görülmesi kayd yla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve
usullere göre sözle me imzalayabilir. Ancak ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif sahibi
istekli ile sözle me imzalanabilmesi için, 42 nci maddede belirtilen on günlük sürenin bitimini
izleyen üç gün içinde ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif sahibi istekliye 42 nci
maddede belirtilen ekilde tebligat yap r. Ekonomik aç dan en avantajl ikinci teklif
sahibinin de sözle meyi imzalamamas durumunda ise, bu teklif sahibinin de geçici teminat
gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.
4734 say Kanunun “Tekliflerin De erlendirilmesi ve halenin Yap lmas ” ba kl
52’nci maddesine göre; tekliflerin de erlendirilmesinde, öncelikle isteklilerin teknik
de erlendirmeye esas bütün belgelerinin ihale doküman nda istenilen artlara uygun olarak
düzenlenip düzenlenmedi i incelenir. Belgeleri eksik olan veya istenilen artlara uygun
olmad tespit edilen isteklilerin teklifleri de erlendirme d b rak r. Ancak, teklifin esas
de tirecek nitelikte olmamas kayd yla belgelerde bilgi eksikli i bulunmas halinde, idarece
belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanmas yaz
olarak istenir.
Belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan istekliler de erlendirme d b rak r ve
geçici teminatlar gelir kaydedilir. (…) hale komisyonu taraf ndan al nan karar ihale
yetkilisinin onay na sunulur. Yap lan görü mede anla ma sa land
halde ihale üzerinde
kalan isteklinin sözle me imzalama yükümlülü ünü yerine getirmemesi halinde, idarece
geçici teminat gelir kaydedilir. Bu durumda, teklif fiyat n ihale yetkilisince uygun
görülmesi kayd yla, ikinci en yüksek toplam puana sahip istekli ile de görü me yapmak
suretiyle sözle me imzalan r. kinci isteklinin sözle me imzalama yükümlülü ünü yerine
getirmemesi halinde, idarece geçici teminat gelir kaydedilir.
4735 Say Kanunun “ ade Edilmeyen Teminatlar” ba kl 14’üncü maddesine göre;
13 üncü maddeye göre mahsup i lemi yap lmas na gerek bulunmayan hallerde; yap m
lerinde kesin hesap ve kesin kabul tutana
n onaylanmas ndan, di er i lerde ise i in kabul
tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki y l içinde idarenin yaz
uyar na ra men talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektuplar
hükümsüz kal r ve bankas na iade edilir. Teminat mektubu d ndaki teminatlar sürenin
bitiminde Hazineye gelir kaydedilir. Ancak genel bütçe kapsam ndaki kamu idarelerinde bu
durumda söz konusu tutarlar n genel bütçeye gelir kaydedilmesi; genel bütçe kapsam
ndaki kamu idarelerinde ise söz konusu tutarlar n genel bütçeye gelir kaydedilmesi için
ilgisine göre muhasebe müdürlükleri veya malmüdürlüklerine gönderilmesi gerekir. Bu
konuda Mahalli dareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeli inin 225’inci maddesinde yap lan
de iklikle, Kanunun 14’üncü maddesi uyar nca iade edilemeyen teminatlar n Hazineye gelir
kaydedilmek üzere sürenin bitiminde illerde muhasebe müdürlüklerinin, ilçelerde ise
malmüdürlüklerinin hesab na aktar laca , bu i lemlere ili kin muhasebele tirme belgelerinin
ise be i günü içerisinde ilgili muhasebe birimine ayr ca gönderilece i hüküm alt na
11
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
al nm
r.
r.
4735 Say
Kanunun “Yüklenicinin Sözle meyi Feshetmesi” ba kl 19’uncu
maddesine göre; sözle me yap ld ktan sonra mücbir sebep halleri d nda yüklenicinin mali
acz içinde bulunmas nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyece ini gerekçeleri ile birlikte
yaz olarak bildirmesi halinde, ayr ca protesto çekmeye gerek kalmaks n kesin teminat ve
varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözle me feshedilerek hesab genel hükümlere
göre tasfiye edilir.
4735 Say
Kanunun “ darenin Sözle meyi Feshetmesi” ba kl 20’nci maddesine
göre;
a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale doküman ve sözle me hükümlerine uygun olarak
yerine getirmemesi veya i i süresinde bitirmemesi üzerine, ihale doküman nda belirlenen
oranda gecikme cezas uygulanmak üzere, idarenin en az on gün* süreli ve nedenleri aç kça
belirtilen ihtar na ra men ayn durumun devam etmesi,
b) Sözle menin uygulanmas s ras nda yüklenicinin 25 inci maddede say lan yasak fiil
veya davran larda bulundu unun tespit edilmesi, ….
hallerinde idare sözle meyi fesheder. Ayr ca protesto çekmeye gerek kalmaks n kesin
teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözle me feshedilerek hesab genel
hükümlere göre tasfiye edilir.
4735 Say Kanunun “Sözle meden Önceki Yasak Fiil veya Davran lar Nedeniyle
Fesih” ba kl 21’inci maddesine göre; yüklenicinin, ihale sürecinde Kamu hale Kanununa
göre yasak fiil veya davran larda bulundu unun sözle me yap ld ktan sonra tespit edilmesi
halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözle me feshedilerek
hesab genel hükümlere göre tasfiye edilir. Gelir kaydedilen teminatlar, yüklenicinin borcuna
mahsup edilemez.
Örnek-9: Mersin Büyük ehir Belediyesi taraf ndan flamingo sahil yolu ihalesi üzerine
kalan X A. .’nin ihale tarihinden önceki be y l içinde, mesleki faaliyetlerinden dolay yarg
karar yla hüküm giydi i tespit edildi inden, istekliden geçici teminat olarak al nan 100.000
TL’lik banka teminat mektubu, 4734 say Kanunun 10’uncu maddesi uyar nca gelir
kaydedilmi tir. Banka teminat mektubu ilgili bankaya gönderilmi olup bedelinin,
Belediyenin banka hesab na yat ld , gelen dekonttan anla lm r.
Cevap-9:
Teminat mektubunun,
gönderilmesi18
gelir
kaydedilmek
üzere
bankaya
tahsil
için
910-Teminat Mektuplar Hesab (910.01.10)
100.000
910-Teminat Mektuplar Hesab (910.01.01)
100.000
910.01.01: Taahhütler Kapsam nda Al nan Banka Teminat Mektuplar
910.01.10: Taahhütler Kapsam nda Al nan Teminat Mektuplar ndan Bankaya Gönderilenler
Teminat mektubu bedelinin banka taraf ndan Belediyenin hesab na aktar lmas
911-Teminat Mektuplar Emanetleri Hesab
910-Teminat Mektuplar Hesab (910.01.10)
100.000
100.000
18
Teminat olarak muhasebe birimlerine teslim edilen teminat ve garanti mektuplar ndan paraya çevrilmek üzere
bankaya gönderilenler 910-Teminat Mektuplar Hesab n ilgili yard mc hesaplar na alacak ve borç kaydedilir.
12
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
102-Banka Hesab
600-Gelirler Hesab (05.09.01.03)
805-Gelir Yans tma Hesab
800-Bütçe Gelirleri Hesab (05.09.01.03)
05.09.01.03: rat Kaydedilecek Teminat Mektuplar
r.
100.000
100.000
100.000
100.000
5. KAYBED LEN TEM NAT MEKTUPLARI LE DEVLET BORÇLANMA
SENETLER
5.1. Teminat Mektuplar
Teminat mektuplar n kaybedilmesi durumunda nas l bir i lem yap laca kamu ihale
mevzuat nda (4734 say Kamu hale Kanunu, 4735 say Kamu hale Sözle meleri Kanunu,
Kamu
hale Genel Tebli i vb.) belirtilmedi inden böyle bir i lemin nas l
muhasebele tirilece i de Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeli i, Mahalli dareler Bütçe ve
Muhasebe Yönetmeli i, Türkiye
Kurumu Muhasebe Uygulama Yönetmeli i, Sosyal
Güvenlik Kurumu Muhasebe Yönergesi ve bu düzenlemelerin anayasas niteli inde olan
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeli inde yer verilmemi tir.
Teminat mektuplar n kaybedilmesi durumunda, teminat mektubunun kay tlardan
kar lmas ve ilgili banka veya özel finans kurumuna haber verilerek söz konusu teminat
mektubu suretinin muhasebe birimine gönderilmesinden sonra teminat mektubunun yeniden
kay tlara al nmas gerekti i dü ünülmektedir. Ancak her halükarda, teminat mektuplar n
kaybedilmesi durumunda yap lmas gereken i lemlerin kamu ihale mevzuat nda düzenlenmesi
ve muhasebe yönetmeliklerine, kamu ihale mevzuat nda yap lan düzenlemeye uygun olarak
muhasebe kay tlar n eklenmesinin uygulama birli i aç ndan yaral olaca
de erlendirilmektedir.
5.2. Devlet Borçlanma Senetleri
Yukar da yer alan “3.2. Teminat Mektuplar ve Devlet ç Borçlanma Senetleri”
bölümünde belirtildi i üzere, muhasebe birimlerince ihale teminat olarak al nan devlet iç
borçlanma senetleri 912-Ki ilere Ait Menkul K ymetler Hesab na kaydedilmektedir. Merkezi
Yönetim Muhasebe Yönetmeli inin 454’üncü maddesi ile Mahalli dareler Bütçe ve
Muhasebe Yönetmeli inin 402’nci maddesi uyar nca say m sonucu noksan ç kan ki i mal
menkul k ymetlerin, rayiç bedeli üzerinden sorumlular ad na bir taraftan 140-Ki ilerden
Alacaklar Hesab na borç, 330-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab , alacak; di er taraftan
kay tl de eri üzerinden 912-Ki ilere Ait Menkul K ymetler Hesab na alacak, 913-Ki ilere
Ait Menkul K ymet Emanetleri Hesab na borç kaydedilmesi gerekmektedir.
Örnek-10: Malatya l Milli E itim Müdürlü ü taraf ndan ihale teminat olarak 10.01.2010
tarihinde Malatya Muhasebe Müdürlü üne gönderilen ve 12.000 TL bedelle kay tlara al nan
Hazine Bonosunun noksan oldu u 15.10.2010 tarihinde anla lm olup noksanl ktan
veznedar sorumlu tutulmu tur. Söz konusu Hazine Bonosunun 15.10.2010 tarihindeki rayiç
bedelinin 13.500 TL oldu u tespit edilmi tir.
Cevap-10:
913-Ki ilere Ait Menkul K ymet Emanetleri Hesab
912-Ki ilere Ait Menkul K ymetler Hesab
140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01)
330/430-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab
13
12.000
12.000
13.500
13.500
www.omerdag.net
Yerel Yönetim ve Denetim Dergisinin Nisan-2012 tarihli (Cilt:17) 4. say nda yay nlanm
(Mahalli dareler Kontrolörleri Derne i - www.kontder.org.tr )
r.
Söz konusu tutar veznedardan tahsil edildi inde bütçe hesaplar yla ili kilendirilmemesi
gerekti inden 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab n “140.02.01-Di er alacaklar” yard mc
hesab na kaydedilmesi gerekir. Çünkü bu tutar veznedardan, ihale üzerinde kalan yüklenici
ad na tahsil edilece inden Belediyenin geliri olarak tahsil edilmi tir.
6. D
ER HUSUSLAR
Muhtelif i lemlerde teminat olarak kabul edilecek de erler ilgili mevzuat nda
belirlenmektedir. Ayr ca, özel kanunlar ndaki hükümler gere ince ç kar lan ana para
iadeli gelir ortakl
senetleri ve di er menkul k ymetler, Devlet iç borçlanma
tahvilleri ve hazine bonolar ile özel finans kurumlar taraf ndan verilen süresiz
teminat mektuplar n kamu kurumlar n yapacaklar ihaleler, sözle meler ve 6183
say Amme Alacaklar n Tahsil Usulü Hakk nda Kanunun 10 uncu maddesinin
uygulanmas nda teminat olarak kabul edilece ine dair hükümlere y llar bütçe
kanunlar nda yer verilmektedir.
Uygulamada;
a) Özel mevzuat ndaki düzenlemelere göre teminat olarak muhasebe birimlerine teslim
edilen menkul k ymetlerin teminat olarak kabul edilebilecek di er de erlerle
de tirilip de tirilemeyece i, bunlardan paraya çevrilmesi gerekenlerin
zamana
na u ram olmas halinde nas l bir i lem yap laca ve zamana
na
rat lmamas için ne gibi tedbirlerin al naca ,
b) Muhasebe birimi kay tlar nda yer alan ve sürekli devredilerek gelen eski y llara ait
teminatlar n kay tlardan nas l ç kar laca ,
c) Tahakkuk ettirilerek ödenebilir hale gelen ancak, nakit yoklu u nedeniyle alacakl na
ödenemedi inden yeterli nakit sa land nda ödenmek üzere ilgilisi ad na bütçe
emanetine al nan hakedi tutarlar n, hak sahiplerinin ayn idarenin açt ihalelere
kat lmak istemeleri halinde geçici teminat olarak kabul edilip edilemeyece i, kabul
edilmesi durumunda düzenlenecek belgeler ve muhasebele tirme i lemlerinin nas l
yap laca , “teminat mektuplar ” ba kl 15 s ra nolu Muhasebat Genel Müdürlü ü
Genel Tebli inde19 ayr nt olarak aç klanm r.
7.SONUÇ
Kamu idarelerince kamu ihale mevzuat nca al nan teminatlar devlet muhasebesi
sisteminde Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeli i ve buna göre ç kar lm olan uygulama
yönetmeliklerinde, teminat n türüne göre mevcut olan hesaplara kaydedilmektedir. Buna göre,
nakdi teminatlar 330/430-Al nan Depozito ve Teminatlar Hesab na, banka veya özel finans
kurumlar n teminat mektuplar 910-Banka Teminat Mektuplar Hesab na, devlet iç
borçlanma senetlerinin ise 912-Ki ilere Ait Menkul K ymetler Hesab na kaydedilmesi
gerekir.
KAYNAKÇA
Mahalli dareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeli i
19
20.02.2004 tarihli ve 25379 say
(mükerrer) Resmî Gazete’de yay mlanm
14
r.
www.omerdag.net