IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model

Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Bilgin Bari
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
1
Toplam Talep
Toplam Talebin Elde Edilmesi
2
Para Politikası ve Toplam Talep
Para Politikası
AD Eğrisi
3
Phillips Eğrisi
Phillips Eğrisi
4
Toplam Arz
Toplam Arz Eğrisi
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Talebin Elde Edilmesi
Toplam Talep
Keynes (1936), The General Theory of Employment, Interest, and
Money
Toplam Talep : Ekonomide talep edilen çıktı’nın
(üretimin) toplam miktarı
Toplam talebi anlamak için, IS eğrisini bilmeliyiz.
IS eğrisi, mal piyasasının dengede olduğu durumlarda faiz oranı
ve toplam çıktı arasındaki ilişkiyi tanımlar.
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Talebin Elde Edilmesi
Planlanan Harcamalar
Planlanan Harcama : Yurtiçinde üretilen mal ve hizmetlere
yönelik yapılmak istenen toplam harcama miktarıdır.
Planlanan Harcama = Toplam Talep
Ype = C + I + G + NX
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Talebin Elde Edilmesi
Tüketim Harcamaları (C)
C = C̄ + (mpc × YD ) − cr
C̄ : otonom tüketim harcamaları
mpc : marjinal tüketim eğilimi
YD : harcanabilir gelir (Y-T)
c : reel faiz oranındaki değişimlere tüketimin tepkisini gösteren
katsayı
r : reel faiz oranı
⇒ Reel faiz oranı, tasarruf kararlarını etkiler.
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Talebin Elde Edilmesi
Planlanan Yatırım Harcamaları
I = I¯ − dr
I¯ : Sabit yatırımlar
d : reel faiz oranındaki değişimlere yatırımların tepkisini gösteren
katsayı
⇒ Reel faiz oranı, finansman maliyetleri üzerinden planlanan
yatırım harcamalarını etkiler.
Kamu Harcamaları ve Vergiler
Kamu Harcamaları : G = Ḡ
Vergiler T = T̄ → harcanabilir gelir : Y − T
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Talebin Elde Edilmesi
Net İhracat (NX)
NX = NX − xr
NX : otonom net ihracat
x : reel faiz oranındaki değişimlere net ihracatın tepkisini gösteren
katsayı
⇒ reel faiz oranı net ihracatı faiz oranı üzerinden etkiler :
reel faiz oranındaki değişim → getiri’de değişim → sermaye
akımlarında değişim → döviz kurunda değişim → ihracat ve ithalat
fiyatlarında değişim → net ihracat’ta değişim
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Talebin Elde Edilmesi
Mal Piyasası Dengesi
Y = Ype
Y = C + I + G + NX
Y = C̄ + (mpc × YD ) − cr + I¯ − dr + Ḡ + NX − xr
Y = C̄ + I¯ + Ḡ + NX + (mpc × Y ) − (mpc × T̄ ) − (c + d + x)r
eşitliğin her iki yanından mpc × Y çıkarırsak
Y − (mpc × Y ) = Y (1 − mpc) =
C̄ + I¯ + Ḡ + NX − (mpc × T̄ ) − (c + d + x)r
eşitliğin her iki yanını (1 − mpc) ’ye bölersek
Y = [C̄ + I¯ + Ḡ + NX − (mpc × T̄ )] ×
Bilgin Bari
1
1−mpc
−
c+d+x
1−mpc r
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Talebin Elde Edilmesi
IS Eğrisi
1
c +d +x
Y = [C̄ + I¯ + Ḡ + NX − (mpc × T̄ )] ×
−
r
1 − mpc
1 − mpc
{z
} |
{z
}
|
Eşitlik, mal piyasası dengede olduğu zaman toplam çıktı’nın
nasıl belirlendiğini gösterir.
Eşitlik, mal piyasası dengede olduğu zaman reel faiz oranı ve
toplam çıktı arasındaki ilişkiyi gösterir.
Eşitliğin ilk bileşeni (mevcut reel faiz oranı düzeyinde) IS
eğrisinin yer değiştirmesini açıklar.
Eşitliğin ikinci bileşeni (reel faiz oranı değiştiğinde) IS eğrisi
üzerindeki değişimleri açıklar.
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Para Politikası
AD Eğrisi
Para Politikası
Merkez Bankası çok kısa dönem faiz oranlarını (gecelik faiz
oranı) politika aracı olarak kullanır.
Gecelik faiz oranı bankalararası para piyasasında geçerli olan
faiz oranıdır.
Reel faiz oranı : r = i − π e
- nominal faiz oranındaki değişimler → reel faiz oranındaki
değişimler (cari ve beklenen enflasyon kısa vadede değişim
olmadığında)
- kısa vadede fiyatlar yapışkan
Merkez Bankası kısa vade için reel faiz oranın belirleyebilir.
Uzun dönem için bu durum geçerli değil, çünkü fiyatlar esnek.
Uzun dönemde reel faiz oranı yatırım ve tasarruf arasındaki
karşılıklı etki tarafından belirlenir.
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Para Politikası
AD Eğrisi
MP Eğrisi
MP eğrisi merkez bankası tarafından belirlenen faiz oranı ile
enflasyon oranı arasındaki ilişkiyi gösterir.
r = r¯ + λπ
MP eğrisi pozitif eğime sahiptir :
- Politika yapıcılar enflasyondaki istikrarı sağlamak için Taylor
Kuralı’nı takip ederler.
- Faiz oranı beklenen enflasyondaki artıştan daha fazla artırılır.
- Bu durumda enflasyonda bir artış var ise reel faiz oranı
artacaktır.
MP eğrisindeki değişimler para politikası duruşunda değişimi
gösterir :
- para politikasının sıkılaştırılması : MP ↑
- para politikasının gevşetilmesi : MP ↓
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Para Politikası
AD Eğrisi
AD Eğrisi
MP eğrisi
Merkez bankasının faiz oranını belirleyerek enflasyondaki değişimlere
nasıl tepki verdiğini gösterir.
IS Eğrisi
Faiz oranındaki değişimlerin denge çıktı düzeyini nasıl etkilediğini
gösterir.
AD eğrisi
Toplam çıktı miktarı ve enflasyon oranı arasındaki ilişkiyi gösterir.
(mevcut enflasyon beklentileri ve para politikası duruşu’na göre)
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Bilgin Bari
Para Politikası
AD Eğrisi
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Phillips Eğrisi
Phillips Eğrisi I
A.W.Phillips (1958), "The Relationship Between Unemployment
and the Rate of Change of Money Wages in the United Kingdom:
1861-1957", Economica 25
"düşük işsizlik ücretlerde hızlı artış ile ilişkili iken, yüksek
işsizlik dönemleri ücretlerde düşük artışlar ile ilişkilidir."
Phillips eğrisi işsizlik ve enflasyon arasındaki ters yönlü ilişkiyi
gösterir.
İşgücü piyasası sıkılaştığı zaman (işsizlik oranı düşüktür) veya
işgücü piyasasında arz yönlü bir sıkıntı oluştuğunda, firmalar
işgücü bulmak için ücretleri artıracak, bu nedenle de fiyatlarda
da bir artış ortaya çıkacaktır.
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Phillips Eğrisi
Phillips Eğrisi II
M. Friedman (1967), "The Role of Monetary Policy", American
Economic Review 58
E. Phelps (1968), "Money-Wage Dynamics and Labor-Market
Equilibrium", Journal of political Economy 76
Reel ücret ⇒ Çalışanlar ve firmalar fiyat düzeyinde bir artış
beklediklerinde nominal ücretleri yukarı doğru ayarlayacaklardır.
Uzun dönem ⇒ Uzun dönemde fiyatlar ve ücretler esnektir.
Uzun dönemdeki işsizlik düzeyi doğal işsizlik oranı olarak
adlandırılır.
π = π e − ω(U − Un )
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Phillips Eğrisi
Phillips Eğrisi III
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Phillips Eğrisi
Phillips Eğrisi IV
Kısa ve Uzun Dönem :
kısa dönemde enflasyon ve işsizlik arasında bir değiş-tokuş
vardır.
uzun dönemde enflasyon ve işsizlik arasında bir değiş-tokuş
yoktur.
1973-1979 Petrol fiyat şokları
petrol fiyat şoku → negatif arz şoku
ithal fiyat şoku → maliyet-itişli şok
reel ücreti sabit tutmak için daha fazla ücret talebi
π = π e − ω(U − Un ) + ρ
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Phillips Eğrisi
Modern Phillips Eğrisi
Firmalar ve hanehalkı enflasyon beklentilerini geçmiş
enflasyona bakarak belirliyorlar.
π e = π−1
π = π−1 − ω(U − Un ) + ρ
Enflasyon beklentileri geçmişe bağlı olduğuna göre yavaş bir
şekilde değişecektir. (yapışkanlık)
Negatif işsizlik açığı enflasyona neden olacaktır :
∆π = π − π−1 = −ω(U − Un ) + ρ
Bu nedenle U = Un eşitliğini sağlamaya ihtiyaç var.
NAIRU: non-accelerating inflation rate of unemployment
NAIRU: enflasyonu hızlandırmayan işsizlik oranı
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Arz Eğrisi
Toplam Arz Eğrisi I
U − Un : İşsizlik açığı
Y − Yp : Çıktı açığı
A.M. Okun (1970), "The Political Economy of Prosperity"
Okun Kuralı :
İşsizlik açığı ve çıktı açığı arasında ters yönlü bir ilişki
bulunmaktadır. Çıktı açığı pozitif olduğunda, işsizlik açığı
doğal düzeyin altına düşecektir.
U − Un = −0.5 × (Y − Yp )
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Arz Eğrisi
Toplam Arz Eğrisi II
Buna göre enflasyon denklemini aşağıdaki forma dönüştürebiliriz :
π = π e + γ(Y − Yp ) + ρ
Burada
π e = π−1
γ : enflasyonun çıktı açığına tepkisi
olarak kullanılır.
daha yüksek γ → daha esnek ücretler (w ↑) → daha dik PC →
daha dik AS
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Arz Eğrisi
Kısa ve Uzun Dönem AS Eğrisi
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Arz Eğrisi
AS Eğrisinin Yer Değiştirmesi
Kısa Dönem : Çıktı enflasyon beklentilerine, fiyat şoklarına ve
çıktı açığına bağlıdır.
π = π e + γ(Y − Yp ) + ρ
Uzun Dönem : Çıktı üretim fonksiyonu tarafından belirlenir.
Y = F (K , L) = AK α Lβ
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
Toplam Talep
Para Politikası ve Toplam Talep
Phillips Eğrisi
Toplam Arz
Toplam Arz Eğrisi
Kısa ve Uzun Dönem AS Eğrisi Arasındaki İlişki
Bilgin Bari
IS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model