Konu Anlatımlı
advertisement
GYS 2017 Genelkurmay Başkanlığı A Tipi Kadrolar için Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık Konu Anlatımlı KOMİSYON GENEL KURMAY BAŞKANLIĞI A TİPİ KARİYER KADRO GÖREVDE YÜKSELME SINAVI HAZIRLIK KİTABI ISBN 978-605-318-884-1 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. © Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: 2017, Ankara Yayın-Proje: Özge Işıkcı Dizgi-Grafik Tasarım: Kezban Yanık Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: 72 Tasarım Ltd. Şti. Fakülteler Mah. Dirim Sok. No: 25 Cebeci / ANKARA 444 72 06 Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 20127 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: [email protected] SUNU Genelkurmay Başkanlığı Karargâhı kadrolarına, 29 Ekim 2016 tarihli 676 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında, kurum içerisindeki memurlar arasından, 657 Sayılı Kanun’un ek 41’nci maddesinde geçen şekilde Silahlı Kuvvetler uzmanı atanmasına imkân sağlanmıştır. Sınava müracaat edecek personelin yazılı sınav tarihi itibarıyla a. Lisans mezunu olması, b. TSK’da en az 3 yıl fiilen hizmeti bulunması gerekmektedir. Kitapta, sınavın içeriğindeki mevzuat ve genel kültür – genel yetenek konuları; en güncel hâliyle ve uygun kapsamıyla yer almaktadır. Kitabımızın yazılı sınava hazırlanan adayların başarılarına katkı sağlamasını umuyor ve tüm adaylara meslek hayatlarında başarılar diliyoruz. PEGEM AKADEMİ YAYINCILIK İçindekiler ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ MATEMATİK XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti........................................... 1 Sayılar........................................................................... 227 Cevaplı Test..................................................................... 16 Cevaplı Test-1............................................................... 235 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi..................................... 19 Cevaplı Test-2............................................................... 237 Cevaplı Test..................................................................... 33 Bölme, Bölünebilme, Obeb - Okek................................ 239 Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi.... 35 Cevaplı Test................................................................... 243 Cevaplı Test..................................................................... 48 Üslü ve Köklü İfadeler................................................... 245 Cumhuriyet Dönemi......................................................... 51 Cevaplı Test................................................................... 251 Cevaplı Test..................................................................... 68 Oran - Orantı................................................................. 253 Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası.................................. 71 Cevaplı Test................................................................... 256 Cevaplı Test..................................................................... 76 Çarpanlarına Ayırma ve Özdeşlikler.............................. 258 Cevaplı Test................................................................... 262 Birinci Dereceden Bir Bilinmeyenli Denklemler............. 264 Cevaplı Test................................................................... 266 Problemler..................................................................... 268 Cevaplı Test-1............................................................... 271 Cevaplı Test-2............................................................... 275 Cevaplı Test-3............................................................... 279 657 SAYILI DMK 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu............................... 77 Cevaplı Test................................................................... 145 Cevaplı Test-4............................................................... 283 Cevaplı Test-5............................................................... 287 Cevaplı Test-6............................................................... 291 Kümeler......................................................................... 293 Cevaplı Test................................................................... 298 Bağıntı ve Fonksiyon..................................................... 300 Cevaplı Test................................................................... 304 İşlem ve Özellikleri........................................................ 306 Cevaplı Test................................................................... 310 Modüler Aritmetik.......................................................... 312 Cevaplı Test................................................................... 316 Saymanın Temel İlkesi.................................................. 318 TÜRKÇE Paragrafta Anlam.......................................................... 149 Cevaplı Test................................................................... 161 Sözcük Bilgisi................................................................ 165 Cevaplı Test................................................................... 181 Olasılık.......................................................................... 327 Cevaplı Test (Permütasyon-Kombinasyon)................... 330 Cevaplı Test (Olasılık)................................................... 332 Tablo - Grafik Yorumlama.............................................. 334 Cevaplı Test................................................................... 338 Cümle Bilgisi.................................................................. 184 Cevaplı Test................................................................... 189 Ses Bilgisi...................................................................... 192 Cevaplı Test................................................................... 197 Yapı Bilgisi..................................................................... 200 Cevaplı Test................................................................... 204 Noktalama İşaretleri...................................................... 207 Cevaplı Test................................................................... 214 Anlatım Bozuklukları...................................................... 217 Cevaplı Test................................................................... 224 TÜRKİYE COĞRAFYASI Coğrafi Konum ve Türkiye'nin Coğrafi Konumu............ 342 Cevaplı Test................................................................... 351 Türkiye'nin Yer Şekilleri ve Özellikleri............................ 354 Cevaplı Test................................................................... 372 Türkiye'nin İklimi ve Bitki Örtüsü.................................... 376 Cevaplı Test................................................................... 385 Türkiye'de Nüfus ve Yerleşme....................................... 389 Cevaplı Test................................................................... 401 Türkiye'nin Ekonomik Coğrafyası.................................. 404 Kamu Malları................................................................. 646 Cevaplı Test................................................................... 421 İdarenin Mali Sorumluluğu............................................. 649 Türkiye'de Madenler, Enerji Kaynakları ve Sanayi........ 425 Kamu Personeli (Devlet Memurları).............................. 652 Cevaplı Test................................................................... 437 Türkiye'nin İdari Teşkilat Yapısı .................................... 664 Türkiye'de Ulaşım, Ticaret ve Turizm............................ 440 Merkeze Yardımcı Kuruluşlar........................................ 668 Cevaplı Test................................................................... 451 Merkezî İdarenin Taşra Teşkilatı.................................... 670 Yerinden Yönetim Kuruluşları........................................ 673 Hizmetsel Kuruluşlar (Kamu Kurumları)........................ 690 Cevaplı Test................................................................... 693 İdari Yargı...................................................................... 695 TEMEL YURTTAŞLIK BİLGİSİ Cevaplı Test................................................................... 714 Hukukun Temel Kavramları........................................... 455 Cevaplı Test................................................................... 474 Devlet Biçimleri ve Hükûmet Sistemleri......................... 477 Cevaplı Test................................................................... 480 İŞLETME Anayasa Hukukuna Giriş, Temel Kavramlar ve Türk Anayasa Tarihi....................................................... 482 Temel Kavramlar........................................................... 717 Cevaplı Test................................................................... 492 İşletme Yönetimi............................................................ 727 1982 Anayasası'nın Temel İlkeleri................................. 494 Cevaplı Test................................................................... 502 Temel Hak ve Hürriyetler............................................... 505 Cevaplı Test................................................................... 514 Yasama.......................................................................... 516 MALİYE TORİSİ, BÜTÇE VE VERGİ HUKUKU Cevaplı Test................................................................... 528 Yürütme......................................................................... 533 Maliye Teorisi................................................................. 747 Cevaplı Test................................................................... 542 Kamu Harcamaları........................................................ 756 Yargı.............................................................................. 546 Kamu Gelirleri................................................................ 762 Cevaplı Test................................................................... 555 Devlet Bütçesi............................................................... 772 Devlet Borçlanması....................................................... 791 Maliye Politikası............................................................. 799 Türk Vergi Sistemi......................................................... 806 Vergi Hukuku................................................................. 820 TÜRKİYE VE DÜNYA İLE İLGİLİ KÜLTÜREL, GÜNCEL VE SOSYOEKONOMİK OLAYLAR Türkiye ve Dünya İle İlgili Kültürel, Güncel ve Sosyoekonomik Olaylar................................................. 557 GENEL MUHASEBE Temel Kavramlar........................................................... 829 Cevaplı Test................................................................... 583 Cevaplı Test................................................................... 847 Dönen Varlıklar.............................................................. 850 Cevaplı Test................................................................... 862 Cevaplı Test................................................................... 875 Cevaplı Test................................................................... 898 İDARE HUKUKU - İDARE YARGI Cevaplı Test................................................................... 919 İdare Hukukuna Giriş..................................................... 587 Duran Varlıklar............................................................... 929 İdare Hukukuna İlişkin Anayasal İlkeler......................... 594 Cevaplı Test................................................................... 951 İdari İşlemler.................................................................. 604 Kaynaklar...................................................................... 954 İdarenin Yetkileri............................................................ 624 Cevaplı Test................................................................... 972 Cevaplı Test................................................................... 634 Cevaplı Test................................................................... 981 Kolluk Faaliyetleri.......................................................... 638 Cevaplı Test................................................................. 1001 Kamu Hizmetleri............................................................ 643 vi ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ XX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ TRABLUSGARP SAVAŞI (1911-1912) XIX. yüzyıl sonlarına kadar İtalya yarımadasında otoriteyi elinde tutan büyük ve güçlü bir devlet bulunmamaktaydı. Bölgede bulunan İtalyan prenslikleri kendi aralarında mücadele halinde oldukları için bir birlik oluşturamamışlardır. Bu prenslikler ancak Piyomente öncülüğünde 1870’de İtalya Krallığı’nı kurmuşlardır. Siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya Avrupa siyasetinde etkili olmak istiyordu. Bunun için de sömürge elde etmenin şart olduğuna inanıyordu. Sebepleri ◉ İtalya’nın ham madde ve pazar arayışı ◉ Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması ◉ Osmanlının güçsüz olması ◉ İtalya’nın 1896’daki Habeşistan başarısızlığını telafi etmek istemesi ◉ İtalya’nın, Trablusgarp’ın işgali için Avrupa devletlerinin onayını alması ◉ İtalya’nın, Trablusgarp’ın (Libya) uygarlıkta geri bırakıldığı ve burada İtalyanlara kötü davranıldığı iddiası Not 1909’da İtalya ile Rusya arasında imzalanan Racconigi Antlaşması ile İtalya Rusya’nın Boğazlar’daki, Rusya da İtalya’nın Trablusgarp’daki çıkarlarını karşılıklı olarak tanıdı. Gelişmeler ♦ İtalya 1911’de Trablusgarp’ta harekata başlamış ve Derne, Tobruk, Homs, Bingazi gibi yerleri işgal etmiştir. Osmanlı Devleti Trablusgarp’a karadan ve denizden gerekli yardımları yollayamamıştır. Yorum Bu durum üzerinde Mısır’ın İngiltere’nin işgali altında bulunması ve Osmanlının deniz gücünün yetersiz olması etkili olmuştur. Not Osmanlı Genelkurmayından izin alan Binbaşı Enver Bey (Hamdi unvanıyla), Binbaşı Nuri Bey, Yüzbaşı Ali Çetinkaya, Yüzbaşı Mustafa Kemal (Şerif unvanıyla) gibi genç subaylar, Mısır ve Tunus üzerinden kıyafet ve kimlik değiştirerek gizlice Trablusgarp’a geçtiler. ♦ Derne ve Tobruk’ta Mustafa Kemal, Bingazi’de Enver Bey İtalyanların ilerleyişini durdurmuştur. ♦ İtalya, Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için Balkan Savaşı’nın da başlamasını fırsat bilerek On İki Ada’yı işgal etmiş ve Çanakkale Boğazı’nı kuşatmıştır. Osmanlı Devleti Balkan Savaşı nedeniyle subaylarını geri çağırarak İtalya’yla antlaşma imzalamak zorunda kalmıştır. Uşi (Ouchy) Antlaşması (15 Ekim 1912) Maddeleri ◉ Trablusgarp ve Bingazi, İtalya’ya bırakılacaktı. Yorum Osmanlının Kuzey Afrika’daki son toprak parçası elinden çıkmıştır. ◉ On İki Ada Balkan Savaşları sonuçlanana kadar geçici olarak İtalyanlara bırakıldı. Yorum Böyle bir kararın alınmasında Osmanlının bu adaları Yunanistan’a karşı koruyacak güce sahip olmaması etkili olmuştur. Not On İki Ada Lozan Antlaşması’yla İtalya’ya, 1947 Paris Antlaşması’yla da Yunanistan’a bırakılmıştır. ◉ Trablusgarp halkı dini bakımdan Osmanlı halifesine bağlı olacaktı. Yorum Osmanlı Devleti Trablusgarp’la kültürel bağlarını devam ettirmek istemiştir. 2 Not Osmanlı Devleti Rusya’yla 1774’te imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla Kırım’ın elden çıkması sonucunda da halifenin gücünden yararlanmak istemiştir. ◉ İtalya, diğer devletlerin onaylaması halinde kapitülasyonların kaldırılmasına karşı çıkmayacaktı. Uyarı! Trablusgarp Savaşı Mustafa Kemal’in sömürgeciliğe karşı ilk mücadelesidir. UNUTMAYINIZ O O Pür Mustafa Kemal Paşa, Derne veaTobruk’ta sömürge kk t D vermiştir. ciliğe karşı ilk mücadelesini Uşi Antlaşması’yla Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasınıda kaybetmiştir. Ayrıca Rodos ve On İki Ada Osmanlının elinden çıkmıştır. Bu adaların İtalya’ya ait olduğunun onaylanması Lozan Antlaşması’yladır. İtalya bu adaları 1947 Paris Antlaşması’yla Yunanistan’a bırakmıştır. BALKAN SAVAŞLARI (1912 - 1913) Büyük bir bölümü Fatih devrinde fethedilmiş olan Balkanlarda ilk olarak Yunanistan Osmanlı’dan koptu. 93 Harbi sonunda Romanya, Sırbistan, Karadağ bağımsız olurken, II. Meşrutiyetin ilanı sırasında da Bulgaristan bağımsızlığını kazandı. Bu dönemde İttihat ve Terakki Balkan ulusları arasındaki dini ve siyasi anlaşmazlıkları çözümleyerek, Balkan devletlerinin birbirine yaklaşmasını sağladı. Böylece Rusya hiç zorlanmadan Balkan devletlerini Osmanlıya karşı birleştirdi. I. Balkan Savaşı Nedenleri ◉ Osmanlıyı Balkan toplaklarından atma düşüncesi ◉ Fransız İhtilali’nin ortaya çıkardığı milliyetçilik fikir akımının etkisi ◉ Rusya’nın Balkan uluslarını kışkırtması (panslavizm politikası) ◉ Haçlı dünyasının Osmanlıyı Balkanlar’dan atmak istemesi ◉ Balkan devletlerinin sınırlarını genişletmek istemesi ◉ Osmanlının güçsüz durumda olması ➢ Sırbistan ➢ Karadağ ➢ Yunanistan Osmanlı Devleti ➢ Bulgaristan Müttefik Balkan devletlerinden ilk olarak 8 Ekim 1912’de Karadağ Osmanlıya savaş ilan etti. Ardından Sırbistan, Bulgaristan, Yunanistan savaş açtılar. Osmanlı hazırlıksız yakalandığı I. Balkan Savaşı’nda hiçbir varlık gösteremedi ve barış antlaşması imzalamak zorunda kalmıştır. Osmanlı Devleti’nin Yenilme Sebepleri ♦ Ordunun siyasete karışması ♦ Savaş öncesinde askerlerin bir kısmının terhis edilmesi ♦ Dört devletle mücadele edilmesi ♦ Silah, yiyecek, araç-gereç gibi konularda eksikliklerin olması Not Rauf (Orbay) Bey Hamidiye Kruvazörü ile Ege’de başarılı mücadeleler vermiş olmasına rağmen Yunanlılar Ege adalarını işgal etmeyi başarmışlardır. Bu başarılarından ötürü Rauf Bey, Hamidiye Kahramanı olarak anılmaktadır. Babıâli Baskını (1913) I. Balkan Savaşı yenilgisinden sonra İttihat ve Terakki Fırkası bir hükümet darbesi ile yönetime el koymuştur. Not Babıâli baskınıyla Kâmil Paşa Hükümeti düşürülerek yerine Mahmut Şevket Paşa Hükümeti kurulmuştur. Uyarı! İttihat ve Terakki 1918 yılına kadar ülkeyi tek başına yönetecektir. Babıâli Baskını Osmanlı Devleti’nde ilk hükümet darbesidir. Babıâli Baskını’nın sonucunda padişah değişikliği yaşanmamıştır. Londra Antlaşması (30 Mayıs 1913) ◉ Gelibolu Yarımadası dışındaki tüm Trakya, Edirne de dahil olmak üzere Bulgaristan’a bırakıldı. ◉ Midye-Enez hattı sınır kabul edildi. ◉ Arnavutluk ve Ege adalarının durumu Avrupalı devletlerin kararına bırakıldı. 3 Uyarı! I. Balkan Savaşı sırasında Arnavutluk bağımsızlığını ilan etmiştir. Arnavutluk Osmanlı Devleti’nden ayrılan son Balkan ulusudur. I. Balkan Savaşı’ndan en kârlı çıkan devlet Bulgaristan olmuştur. Bu durum beraberinde II. Balkan Savaşı’nı getirmiştir. Balkan Devletleri’nin Osmanlıdan aldıkları toprakları kendi aralarında paylaşamamaları ve Bulgaristan’ın I. Balkan Savaşı’ndan en kârlı devlet olarak çıkması II. Balkan Savaşı’nı beraberinde getirmiştir. Bulgaristan’ın Makendonya’nın büyük bir bölümünü alıp, Batı Trakya’yı da alarak sınırlarını Ege Denizi’ne kadar ulaştırması Sırbistan ve Yunanistan’ı, rahatsız etmiştir. Daha sonra Karadağ ve Romanya’nın da katılmasıyla Bulgaristan’a savaş açılmıştır. ➢ Sırbistan Bulgaristan ➢ Romanya Notlar P I. Balkan Savaşı’nda olmayıp II. Balkan Savaşı’nda yer alan devlet Romanya’dır. P Osmanlı Devleti bu karışıklıktan yararlanarak Kırklareli ve Edirne’yi geri almıştır. Bulgaristan bütün cephelerde yenilgi alarak barış istemek zorunda kalmıştır. Bükreş Antlaşması (10 Ağustos 1913) Bulgaristan ile diğer Balkan devletleri Yunanistan, Sırbıstan, Karadağ ve Romanya arasında imzalandı. Maddeleri ♦ Bulgaristan I. Balkan Savaşı sonunda aldığı Selanik, Serez ve Drama’yı Yunanistan’a bırakacaktır. ♦ Bulgaristan, Dobruca ve Silistre’yi Romanya’ya verecektir. ♦ Orta ve Kuzey Makedonya Sırbistan’a verilecektir. Not ◉ Meriç Nehri iki ülke arasında sınır kabul edilmiştir. ◉ Edirne, Kırklareli ve Dimetoka Osmanlılarda kaldı. ◉ Kavala ve Dedeağaç Bulgaristan’a verildi. Not II. Balkan Savaşı (1913) ➢ Karadağ İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913) Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında imzalanmıştır. Not ➢ Yunanistan Osmanlı Devleti’nin Balkan Devletleri ile İmzaladığı Antlaşmalar Bulgaristan, Balkan Savaşları’ndan istediği sonucu alamamış olsada Ege Denizi’yle bağlantısını devam ettirmiştir. Bulgaristan’ın Ege Denizi ile bağlantısının kesilmesi ise I. Dünya Savaşı’ndan sonra imzaladığı Nöyyi Antlaşması’yladır. Bu antlaşmadan sonra da Bulgaristan’ın Ege Denizi’yle bağlantısı devam etmiştir. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı öncesinde, savaş esnasında Almanya’yla kara bağlantısı kurabilmek için Dimetoka’yı Bulgaristan’a bırakmıştır. Atina Antlaşması (14 Kasım 1913) Osmanlı ile Yunanistan arasında imzalanmıştır. ◉ Ege adalarının büyük bir bölümü ve Yanya, Girit, Selanik Yunanistan’a bırakılmıştır. ◉ Adaların geleceği büyük devletlerin kararına bırakılmıştır. Not Büyük devletler İmroz, Bozcaada ve Meis dışındaki Ege Adalarını Yunanistan’a, Oniki Ada’yı ise İtalya’ya bırakmışlardır. İstanbul Antlaşması (13 Mart 1914) ◉ Osmanlı ile Sırbistan arasında imzalanmıştır. Osmanlının Sırbistan ile sınırı olmadığı için Sırbistan’da kalan Türklerin hakları görüşüldü. Not Osmanlı Devleti yukarıdaki üç antlaşmayla Balkanlarda azınlık durumuna düşen Türklerin haklarını korumayı amaçlamıştır. Balkan Savaşları’nın Sonuçları ◉ Osmanlı Devleti, Batı Trakya, Ege Adaları (İmroz ve Bozcaada hariç) ve Makedonya’yı kaybetti. ◉ Arnavutluk, Osmanlı Devleti’nden ayrılarak bağımsızlığını ilân etmiştir. ◉ İttihat ve Terakki Cemiyeti, yönetimi tamamen ele geçirdi ve orduda ıslahata girişti. ◉ Osmanlı Devleti’nin demografik (nüfus) yapısı değişmiştir. ◉ Osmanlıcılık fikir akımı büyük ölçüde önemini kaybettiği görülmüştür. ◉ Bulgaristan ve Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesinde etkili olacaktır. 4 UNUTMAYINIZ O O O ür Trakya, Ege Balkan Savaşları’yla Osmanlı DevletiPBatı at D kk Adaları, Makedonya ve Arnavutluk’u kaybetmiştir. I. Balkan Savaşı Londra Antlaşmasıyla, II. Balkan Savaşı’da Bükreş Antlaşması’yla sona ermiştir. I. Balkan Savaşı’nda olmayıp II. Balkan Savaşı’nda olan devlet ise Romanya’dır. I. DÜNYA SAVAŞI (1914 - 1918) I. Cihan Harbi (Harb-i Umumi) 1914 yılında Avrupa’da başlamış, ancak dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin katılması ve diğer kıtalardaki sömürgelere de yayılması nedeniyle “dünya savaşı” olarak adlandırılmıştır. 1914 yılında başlayan savaş 1918 yılında sona ermiştir. Üçlü İtilâf (Anlaşma) ➢1907’de İngiltere, Fransa ve Rusya’nın oluşturdukları blok. Daha sonra bu bloğa; • İtalya • Sırbistan Özel Sebepler ◉ İngiltere ile Almanya arasındaki ham madde ve pazar arayışından kaynaklanan rekabetin olması ◉ Fransa’nın 1871 Sedan Savaşı’nda Almanya’ya kaptırdığı Alsas-Loren kömür havzasını geri almak istemesi ◉ Avusturya - Macaristan İmparatorluğuyla Rusya’nın Balkanlara hakim olma düşüncesi ◉ İtalya’nın Akdeniz’e egemen olma düşüncesi ◉ Japonya’nın Asya ve Büyük Okyanus’ta yayılma amacını gütmesi ◉ Romanof, Habsburg, Hohenzollern ve Honover gibi hanedanlar arasında yanan çekişmeler ◉ Rusya’nın sıcak denizlere inme ve Panislavizm politikası Not Avusturya-Macaristan veliahdı Franz Ferdinand’ın Saraybosna gezisi sırasında bir Sırp (Princip) tarafından öldürülmesi I. Dünya Savaşı’nı başlatan kıvılcım olmuştur. • Japonya • Romanya • Belçika • ABD • Yunanistan devletleri de katılmıştır. Üçlü İttifak (Bağlaşma) ➢1882’de Almanya, İtalya ve Avusturya - Macaristan İmparatorluğunun oluşturdukları blok. Daha sonra bu bloğa; • Osmanlı • Bulgaristan devletleri katılmıştır. Not İtalya I. Dünya Savaşı devam ederken İttifak bloğundan ayrılarak İtilâf bloğuna geçmiştir. Bu durum üzerinde İtilâfların İtalya’ya toprak vaadleri etkili olmuştur. I. Dünya Savaşı’nın Nedenleri Genel Sebepler ◉ Fransız İhtilâli sonucunda ortaya çıkan milliyetçilik akımının etkisi ◉ Sanayi İnkılabı ile birlikte sömürgeciliğin hızlanması ◉ Ham madde ve pazar arayışının devletler arası rekabete dönüşmesi ◉ Avrupa devletleri arasında bloklaşma ve silahlanma yarışının başlaması I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti Osmanlı Devleti savaş başladığında, tarafsızlığını ilân etmiş, Boğazlar’ı savaş gemilerine kapatmış, devlet borçlarını ertelendiğini açıklamış ve seferberlik ilân etmiştir. İtilâf Devletleri de Osmanlının tarafsız kalmasını istiyorlardı. Çünkü: İngiltere’nin Uzak Doğu’ya giden sömürge yolla- rı güvenlik altında olacaktı. İtilaflar Rusya’ya yardım için Boğazlar’ı kullana- bileceklerdi. Yeni cepheler açılmayacak ve savaş daha geniş alana yayılmayacaktı. Osmanlı Devleti Trablusgarp ve Balkan Savaşları’nda Almanya’dan umduğu yardımı alamamıştı. Bu nedenle önce İngiletere’ye daha sonra da Fransa’ya ittifak teklifinde bulunmuştur. Ancak Rusya’nın tepkisinden çekinen bu devletler bu teklifi reddetmişlerdir. İtilafların Osmanlıyla ittifak yapmamalarında; Osmanlının askeri ve ekonomik yönden zayıfla- mış olması, Osmanlı topraklarının itilâflarca paylaşılmak is- tenmesi, Rusya’nın Osmanlı topraklarında tarihi emelleri olması gibi durumlar etkili olmuştur. 5 Almanya’nın Osmanlı Devleti’ni Kendi Yanında Savaşa Çekme Nedenleri ◉ Osmanlının Jeopolitik konumundan yararlan- mak istemesi ◉ Almanya’nın, İngiltere’nin sömürgeleri ile bağ- lantısını kesmek istemesi ◉ Rusya’ya yardım gitmesini engelleyerek, mütte- fikler arasındaki bağlantıyı kesmek istemesi ◉ Yeni cepheler açarak savaş yükünü hafifletmek istemesi ◉ Osmanlı halifesinin gücünü kullanmak istemesi ◉ Musul-Kerkük petrollerinden yararlanmak iste- mesi Osmanlı Devleti’nin Almanya Yanında Savaşa Katılma Nedenleri ♦ Kaybettiği toprakları geri almak istemesi ♦ Turan İmparatorluğu kurma fikri ♦ Siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi ♦ İttihat ve Terakkicilerin Alman hayranı olması ♦ Kapitülasyonlar ve dış borçlardan kurtulmak istemesi ♦ Almanyayla 2 Ağustos 1914’te gizli bir ittifak antlaşmasının yapılmış olması Uyarı! Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesinde sömürge elde etme düşüncesi yoktur. Osmanlı Devleti’nin Savaşa Katılması İngilizlerden kaçan Goben ve Breslav adlı iki Alman gemisi Osmanlı Devleti’ne sığınmış, Osmanlı bu gemileri satın aldığını açıklayarak gemilere Yavuz ve Midilli isimlerini vermiştir. Bu gemilerin Rusya’nın Sivastopol ve Odesa üslerini bombalaması üzerine Osmanlı Devleti savaşa girmiştir. Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesiyle, • Yeni cepheler açılmış, savaş daha geniş alana yayılmış ve uzamıştır. • Cihad-ı Ekber (Kutsal Cihat) ilân etmiştir. • İngiltere Kıbrıs’ı topraklarına kattığını ilân etmiştir. • İttifakların yükü azalırken, İtilâfların yükü artmıştır. 1. Kafkas (Doğu) Cephesi Cephenin açılmasında, • İttihatçıların Anadolu’daki Türkler ile Orta Asya’daki Türkleri birleştirerek sınırları Hindistan’a kadar genişletmek istemesi • Rusya’nın güneye inmesini engelleme • Kafkaslardaki bağımsızlık mücadelelerini destekleme • Almanların Bakü petrollerini ele geçirmek için Osmanlıyı kışkırtması gibi durumlar etkili olmuştur. ♦ Enver Paşa komutasındaki Türk askerlerinin bir kısmının Sarıkamış Harekatı’nda donarak şehit olması bu cephede kesin sonuç alınmasına engel olmuştur. ♦ Ruslar Van, Bitlis, Muş, Erzurum, Erzincan ve Trabzon’u işgal etmiştir. ♦ Çanakkale Savaşı’ndan sonra burada göreve başlayan Mustafa Kemal, Muş ve Bitlis’i geri almıştır. ♦ Bu cephede Ermenilerin Ruslarla işbirliği yapmaları üzerine 1915’te “Tehcir (Göç) Kanunu” çıkarılmış ve Ermeniler Suriye’ye zorunlu göçe tabi tutulmuştur. ♦ 1917’de Rusya’da Bolşevik İhtilali’nin çıkması üzerine İttifak Devletleri ile Sovyet Rusya Brest Litovsk Antlaşması’nı imzalamışlardır. Böylece Rusya savaştan çekilirken Kars, Ardahan ve Batum’u (Elviye-i Selase) Osmanlı Devleti’ne geri vermiştir. Notlar Kars, Ardahan ve Batum (Elviye-i Selase) 1878 Berlin Antlaşması’yla Osmanlının elinden çıkmıştı. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’nda ilk olarak Kafkas Cephesi’nde savaşmıştır. 2. Kanal Cephesi (Mısır-Süveyş) ♦ Osmanlı Devleti, Almanya’nın isteğiyle açtığı ve Cemal Paşa’nın komutasındaki bu cephede başarılı olamamıştır. Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler ♦ Arap halkı Osmanlıyı desteklememiş İngilizlerle işbirliği yapmıştır. Taarruz Cepheleri Savunma Cepheleri Müttefiklerine Yardım Amacıyla Açılan Cepheler ➢ Kafkas Cephesi ➢ Çanakkale Cephesi ➢ Makedonya Cephesi ➢ Kanal Cephesi ➢ Irak - Musul Cephesi ➢ Galiçya Cephesi ➢ Hicaz - Yemen Cephesi ➢ Romanya Cephesi ➢ Suriye - Filistin Cephesi Yorum Bu durum ümmetçilik fikir akımının önemini kaybettiğinin kanıtıdır. 6 Cephenin açılmasında; ◉ İngiltere ve Fransa itibar kaybetti. ◉ Türk ulusunun kendine olan güveni arttı. Milli mücadele ruhu doğdu. ◉ Bulgaristan İttifak bloğunda savaşa katıldı. • Osmanlının Mısır’ı İngilizlerden geri almak iste- mesi • İngiltere’nin Uzak Doğu’daki sömürgeleriyle bağlantısını kesme düşüncesi • Bölge halkını İngilizlere karşı kışkırtma düşüncesi etkili olmuştur. Yorum Almanya’yla Osmanlı Devleti arasında kara bağlantısı sağlanmıştır. 3. Suriye – Filistin Cephesi ◉ Osmanlının zaferi ile sonuçlanan tek cephedir. ◉ İstanbul’u tehdit eden tek cephedir. ◉ Mustafa Kemal savaş esnasında albay, savaş sonrasında general olmuştur. Kanal Cephesi’nin devamı olan bu cephede de Osmanlı Devleti başarılı olamadı. Ancak, Mustafa Kemal Paşa Halep’te başarılar kazanmıştır. Mustafa Kemal Paşa bu cephede en son Yıldırım Orduları Komutanlığı yapmıştır. Not 4. Irak Cephesi Çanakkale Cephesi’nde Mustafa Kemal içte ve dışta tanınmıştır. Bu da Mustafa Kemal’in Milli Mücadele’nin lideri olmasında etkili olmuştur. Cevat (Çobanlı) Paşa 18 Mart Kahramanı olarak Çanakkale Savaşları’nda mücadele etmiştir. Cephenin açılmasında; • İngilizlerin Musul - Kerkük ve Abadan petrollerine sahip olmak istemeleri • İngilizlerin Hint deniz yolunun güvenliğini sağlamak istemeleri • Rusya’ya kuzeyden yardım ulaştırma düşünceleri etkili olmuştur. Uyarı! Osmanlı Devleti Kut’ül Âmare ve Selmanpak bölgelerinde başarılı olsa da İngilizler zamanla üstünlüğü ele geçirmişlerdir. 6. Hicaz – Yemen Cephesi Osmanlı orduları bu cephede kutsal yerleri korumak amacıyla Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklanan Araplar ve İngilizlerle mücadele etmiştir. Not Bu cephede mücadeleler I. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar sürmüştür. Hicaz Cephesi’ndeki başarılı mücadeleleri sebebiyle Fahrettin Paşa, Medine Müdafii ve Çöl Kaplanı olarak anılmıştır. 5. Çanakkale Cephesi Cephenin açılmasında; • İstanbul ve Boğazları alarak Osmanlıyı saf dışı bırakma • Rusya’ya askeri ve ekonomik yardım götürme • Savaşı kısa sürede bitirme • Balkan uluslarını savaşa çekme • İngiliz sömürge yollarının güvenliğini sağlama düşünceleri etkili olmuştur. ♦ İngiliz ve Fransız donanmalarının saldırısıyla 19 Şubat 1915’de denizde başlayan savaşlar 18 Mart 1915’da Osmanlının Seddülbahir ve Kumkale zaferleriyle sonuçlanmıştır. ♦ 25 Nisanda karada başlayan savaşlar Arıburnu, Anafartalar, Conkbayırı, Kireçtepe, Çimentepe zaferleriyle son bulmuştur. Not 19. Tümen Komutanı Kurmay Yarbay Mustafa Kemal, Conkbayırı’nda askeri birliklere “Size ben taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar kaim olabilir.” emrini vermiştir. Sonuçları ◉ I. Dünya Savaşı uzadı. ◉ Rusya’ya yardım gönderilemedi ve Rusya’da Bolşevik İhtilâli çıktı. 7. Galiçya, Romanya, Makedonya Cepheleri ➢ Galiçya Cephesi: Avusturya-Macaristan toprakları içerisinde olan Galiçya’da Almanya, Avusturya ve Osmanlı, Ruslara karşı savaşmıştır. ➢ Makedonya Cephesi: Almanya ve Osmanlı Sırplara ve Fransızlara karşı savaşmıştır. ➢ Romanya Cephesi: Alman, Osmanlı ve Bulgar kuvvetleri, Romen ve Ruslara karşı savaşmıştır. UNUTMAYINIZ Pür olarak ◉ Mustafa Kemal Paşa 19. Tümen tKomutanı a k k D Çanakkale Cephesi’nde Anafartalar, Arıburnu ve Conkbayırı’nda sömürgeciliğe karşı başarılı mücadeleler vererek İstanbul’u işgalini engellemiştir. ◉ Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi’nde ve Irak Cephesi’ndeki Kutülamare ve Selmanpak’ta başarılı olmuştur. Ancak cephe olarak başarılı olduğu sadece Çanakkale’dir. ◉ I. Dünya Savaşı’nda bizzat Osmanlının açtığı cepheler Kanal ve Kafkas cepheleridir. Doğal olarak bu cephelerin açılış sebepleri Osmanlı açısından değer lendirilmelidir. Diğer cephelerde (savunma ve müttefiklerine yardım ettiği cepheler) Osmanlının mücadele etmesi bu cepheleri Osmanlının açtığının kanıtı değildir. 7 Osmanlı Devleti’ni Paylaşma Tasarıları (Gizli Antlaşmalar) 99 Boğazlar (İstanbul) Antlaşması 99 Londra Antlaşması 99 Sykes Picot Antlaşması 99 Mac Mahon Antlaşması 99 Petrograt Sözleşmesi 99 Saint Jean de Maurienne Antlaşması 1. 1915 Boğazlar (İstanbul) Antlaşması ◉ İngiltere, Fransa, Rusya arasında yapıldı. ◉ İstanbul, Boğazlar ve Marmara kıyıları Rusya’ya verildi. 2. 1915 Londra Antlaşması ◉ İngiltere, Fransa ve İtalya arasında yapıldı. ◉ İtalyanların elinde bulunan On İki Ada’da bu devlet tam hakimiyet kazanıyordu. ◉ İngiltere, Fransa ve Rusya Türkiye’nin Asya’daki topraklarını kısmen veya tamamen paylaştığı takdirde İtalya’nın, Antalya bölgesinde onlara eş değer bir pay almasını kabul ediyorlardı. ◉ I. Dünya Savaşı’nda İngiltere, Fransa ve Rusya Osmanlı topraklarından bazı yerleri işgal ederse, Antalya iline yakın olan yerler yine İtalya’ya ayrılacaktı. Yorum İtilâflar bu antlaşmayı İtalya’yı kendi yanlarında I. Dünya Savaşı’na çekmek için yapmışlardır. 3. 1916 Sykes Picot Antlaşması ◉ İngiltere ve Fransa arasında yapıldı. ◉ Adana, Suriye, Lübnan ve Antakya Fransa’ya verildi. ◉ Musul hariç Irak İngiltere’ye verildi. 4. 1916 Mac Mahon Antlaşması ◉ İngilizler ve Araplar (Hicaz Emiri Şerif Hüseyin) arasında yapıldı. ◉ Suriye ve Irak dolaylarında büyük bir Arap Devleti kurulması planlandı. 5. 1916 Petrograt Sözleşmesi ◉ İngiltere, Fransa, Rusya arasında yapıldı. ◉ Rusya’dan Sykes Picot Antlaşması’nı onaylaması istendi. Rusya’ya ek olarak Trabzon’a kadar Doğu Karadeniz kıyıları, Erzurum, Van ve Bitlis verildi. 6. 1917 Saint Jean de Maurienne Antlaşması ◉ İngiltere, Fransa, İtalya arasında yapıldı. ◉ Sykes Picot Antlaşması’nı kabul etmesi şartıyla İngiltere ve Fransa, İtalya’ya Antalya’dan başka İzmir’i veriyor ve Konya’ya kadar da bir nüfuz bölgesi tanıyorlardı. ◉ İtalya’ya verilen bölgeleri Rusya’nın onaylaması istendi. Fakat bu dönemde Rusya’da çıkan Bolşevik İhtilali nedeniyle Rusya I. Dünya Savaşı’ndan çekilmiş, antlaşmaları ise dünya kamuoyuna açıklamıştır. Not Bolşevik İhtilâli’nden sonra Rusya savaştan çekilince gizli antlaşmalarda değişiklikler yapılmıştır. Gizli antlaşmalar dünya kamuoyuna Rusya tarafından duyrulmuştur. Gizli antlaşmalara ilk tepki Amerika Birleşik Devletleri’nden gelmiştir. Uyarı! Gizli antlaşmalarda Yunanistan yer almamıştır. UNUTMAYINIZ Pür Gizli antlaşmalarda olmasına rağmen Mondros sonrası t a k Anadolu’daki işgallere katılmayan D k devlet Rusya’dır. Ancak gizli antlaşmalarda olmamasına rağmen Mondros sonrası Anadolu’daki işgallere katılan devlet ise Yunanistan’dır. ABD’nin Savaşa Katılması ABD savaş öncesinde, savaşa katılma eğilimi içinde olmamıştır. Ancak, 1917 yılından itibaren İngiliz ve Fransız deniz ablukasına karşı Almanya’nın giriştiği denizaltı savaşı Kuzey Atlantik’te Amerikan ticari ve yolcu gemilerini de hedef almaya başlamış, Amerika’nın Avrupa ticaretine büyük ölçüde zarar vermiştir. Öte yandan Almanya’nın Meksika hükümetini ABD’ye savaş açmaya teşvik etmesi de ABD’nin I. Dünya Savaşı’na katılmasında önemli bir etken olmuştur (2 Nisan 1917). Not ABD’nin savaşa girmesiyle, savaş İtilaflar’ın lehine kısa sürede bitmiştir. Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918) ABD başkanı Woodrow Wilson, dünya barışını korumak adına 8 Ocak 1918 yılında on dört maddeden oluşan ilkelerini açıklamıştır. İtilaf Devletleri ABD’yi kaybetmek istemediklerinden çıkarlarına ters düşse de bu ilkeleri kabul ettiklerini bildirmişlerdir. Ama bu ilkeleri kendi çıkarları doğrultusunda yorumlamışlardır. Maddeleri ◉ Yenenler yenilenlerden toprak ve savaş tazminatı almayacak. Yorum İttifak Devletleri’nin ateşkes anlaşmalarını imzalamalarında bu madde etkili olmuştur. ◉ Devletler arası antlaşmalar açık diplomasi ile yapılacak. 8 ◉ Silahlanma azaltılacak ve karşılıklı güvence verilecek. ◉ Savaş sonunda dünya barışını sağlamak için uluslararası kurul oluşturulmalıdır. Yorum 10 Ocak 1920’de Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulmuştur. ◉ Alsas Loren, Fransa’ya verilecek. ◉ Uluslararası ekonomik engeller kalkacak ve devletler arasında eşitlik sağlanacak. Osmanlı Devleti İle İlgili Maddeler ◉ Osmanlı Devleti’nin Türk nüfusunun yoğun olduğu bölgelerinde, Türklere kesin egemenlik tanınacak. Yorum Osmanlının ateşkes anlaşması imzalamasında etkilidir. Yararlı Cemiyetler bu maddeyi kendilerine dayanak oluşturmuşlardır. ◉ Türk egemenliği altında yaşayan diğer milletlere kendi kendini yönetme hakkı (self determinasyon) verilecek. Yorum Bu madde Osmanlıyı milliyet esasına göre parçalamaya yöneliktir. Ayrıca azınlıkların kurmuş olduğu zararlı cemiyetler bu maddeyi kendilerine dayanak oluşturmuşlardır. ◉ Boğazlar bütün devletlerin ticaret gemilerine açık olacak. ◉ Avusturya-Macaristan İmparatorluğu içindeki halkların özerk gelişmeleri sağlancak. ◉ Romanya, Sırbistan ve Karadağ toprakları boşaltılacak, Balkan devletlerinin dostça ilişkiler kurmaları sağlanacak. ◉ İtalya’nın sınırları ulusal esaslara göre yeniden çizilecek. ◉ Belçika toprakları boşaltılacak ve bu devletin ulusal egemenliği yeniden kurulacak. ◉ Polonyalıların yaşadığı topraklarda bağımsız bir Polonya Devleti kurulacak. I. Dünya Savaşı’nı Bitiren Ateşkes Anlaşmaları • Bulgaristan → Selanik Ateşkes Anlaşması (29 Eylül 1918) • Osmanlı → Mondros Ateşkes Anlaşması (30 Ekim 1918) • Avusturya → Villa Gusti Ateşkes Anlaşması (3 Kasım 1918) • Almanya → Rethondes Ateşkes Anlaşması (11 Kasım 1918) MERAKLISINA Milletler CemiyetininKurulmasının Kronolojisi O Wilson İlkeleri’nde kurulması istenmiştir. O Paris Barış Konferansı’nda kurulması kararlaştırılmıştır. O 10 Ocak 1920’de kurulmuştur. O Türkiye 18 Temmuz 1932’de Milletler Cemiyetine üye olmuştur. Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919) Konferansın Toplanma Amaçları • I. Dünya Savaşı’nda yenilen devletlerle imzalanacak olan barış antlaşmalarının hükümlerini belirlemek. • Osmanlı Devleti’ni paylaşmak. • Batı Anadolu’nun durumunu görüşmek. Yorum İngiltere, daha önce gizli antlaşmalarla İtalya’ya verilen bu bölgenin Akdeniz’de güçlü bir İtalya istemediği için tekrar görüşme konusu yapmıştır. Not Yunanlılar ve Ermeniler Wilson İlkeleri’ni kendilerine dayanarak raporlar hazırlayarak konferansa sunmuşlardır. Bu raporlarla amaçları doğrultusunda uluslararası destek sağlamayı amaçlamışlardır. Sonuçları ♦ Osmanlı Devleti hariç diğer devletlerle imzalanacak barış antlaşmalarının hükümleri belirlenmiştir. Yorum Bu durum üzerinde İtilâflar’ın Osmanlıyı paylaşmakta anlaşamamaları ve Türk halkının Mondros’tan sonra gerçekleşen işgallere karşı aşırı tepki göstermesi etkili olmuştur. ♦ İtilâflar Wilson İlkeleri’nin “savaştan sonra galip devletler toprak almayacaktır.” maddesine çare olarak manda ve himaye fikrini ortaya atmışlardır. ♦ Milletler Cemiyetinin kurulması kararlaştırılmıştır. ♦ İzmir ve çevresi Yunanlılara verilmiştir. İtalya bu duruma karşı çıksa da sonuç değişmemiştir. Yorum İtilâf Devletleri arasında ilk görüş ayrılığının yaşandığının kanıtıdır. 9 ♦ Doğu Trakya ve Batı Anadolu Yunanistan’a, Batı Akdeniz İtalya’ya verildi. Doğu’da bir Ermeni devletinin kurulması kararlaştırıldı. ♦ Mondros’tan sonra İngilizler tarafından işgal edilen Urfa, Antep, Maraş ile Suriye ve Lübnan Fransa’nın, Irak ve Filistin İngiltere’nin mandasına bırakılmıştır. ♦ Boğazların Milletler Cemiyetinin denetiminde olması kararlaştırılmıştır. Not Konferansa 32 devlet katılmıştır. ABD Monreo Doktrini’ne uyarak Avrupa siyasetinden çekilmiştir. Yunanlılar ise 15 Mayıs 1919’da İzmir’i işgal etmişlerdir. St. Germain (Sen Cermen) Antlaşması (10 Eylül 1919) Avusturya ile İtilâf Devletleri arasında imzalanmıştır. Özellikleri ◉ Avusturya - Macaristan İmparatorluğu ayrılarak iki yeni devlet haline getirilmiştir. ◉ Yugoslavya ve Çekoslavakya bu devletin toprakları üzerinde kurulmuştur. ◉ Polonya’ya toprak verilmiştir. ◉ Ekonomik ve askerî kısıtlamalara uğratılmıştır. Neuilly (Nöyyi) Antlaşması (27 Kasım 1919) Bulgaristan ile İtilâf Devletleri arasında imzalanmıştır. Özellikleri MERAKLISINA İtilâf Devletleri’nin anlaşmazlığa düştüğü yerlere; ◉ Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919) ◉ Londra Konferansı (23 Şubat-12 Mart 1921) ◉ Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) gibi gelişmeler örnek verilebilir. Monroe Doktrini (1823) Monroe Doktrini’ne göre “Amerika Amerikalılarındır.” Ayrıca Amerika’nın kendi kabuğuna çekilerek Avrupa işleriyle ilgilenemeyeceği ve Avrupa’nın işlerine karışmayacağı anlamına da gelmektedir. Kısaca kendi içinde güçlenme, Avrupa’daki gelişmelerden uzak durmak olarak da yorumlanabilir. I. Dünya Savaşı’nı Bitiren Antlaşmalar Brest - Litovsk Antlaşması (3 Mart 1918) Sovyet Rusya ile İttifak Devletleri arasında imzalanmıştır. Özellikleri ◉ Sovyet Rusya İtilâf Devletleri’nden ayrılarak savaştan çekilmiştir. ◉ Kars, Ardahan ve Batum Osmanlı Devleti’ne geri verilecektir. Versailles (Versay) Antlaşması (28 Haziran 1919) Almanya ile İtilâf Devletleri arasında imzalanmıştır. Özellikleri ◉ Alsas Loren Fransa’ya verilmiştir. ◉ Alman Sömürgeleri İtilâf Devletleri’nce paylaşılmıştır. ◉ Polonya’ya (yeniden kurulan) toprak verilmiştir. ◉ Ekonomik ve askeri kısıtlamalara uğratılmıştır. ◉ Almanya’nın Avusturya ile birleşmesi yasaklanmıştır. ◉ Makedonya’yı Yugoslavya’ya bırakmıştır. ◉ Batı Trakya’yı Yunanistan’a bırakmıştır. Böylece Bulgaristan’ın Ege Denizi ile bağlantısı kesildi. ◉ Askeri ve ekonomik kısıtlamalara uğratılmıştır. Trianon (Triyanon) Antlaşması (4 Haziran 1920) Macaristan ile İtilâf Devletleri arasında imzalanmıştır. Özellikleri ◉ Macaristan topraklarının büyük kısmını Çekoslavakya, Romanya ve Yugoslavya’ya bırakmıştır. ◉ Askerî ve ekonomik kısıtlamalara uğratılmıştır. ◉ Avusturya ile birleşmesi yasaklanmıştır. Sevres (Sevr) Antlaşması (10 Ağustos 1920) Osmanlı Devleti ile İtilâf Devletleri arasında imzalanmıştır. Özellikleri ◉ Güneydoğu Anadolu, Çukurova ve Suriye Fransa’ya bırakılacaktı. ◉ Arabistan ve Irak İngiltere’ye bırakılacaktı. ◉ Güneybatı Anadolu İtalyanların egemenliğine bırakılacaktı. ◉ Doğu Trakya ve Batı Anadolu, Yunanistan’a bırakılacaktı. ◉ Oniki Ada İtalya’ya, diğer Ege Adaları Yunanistan’a verilecekti. ◉ Kapitülasyonlar yeniden uygulamaya konacaktı. ◉ İstanbul ve Boğazlar İtilâf Devletleri’nin yönetimine bırakılacaktı. ◉ Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da iki devlet kurulacaktı. ◉ Osmanlı ordusu dağıtılarak sayısı sınırlandırılacak ve silahlarına el konulacaktı. ◉ Osmanlı maliyesinin denetimi İtilaflara bırakılacak.
