MARKA VE KURUMSAL İMAJ TASARIMI HA FTA IV MARKA KAVRAMI I Bir marka, bir satıcının veya bir grup satıcının mal ve hizmetlerinin belirlenmesini ve onların, rakiplerinin mal ve hizmetlerinden ayrı tutulmasını sağlayan isim, terim, işaret, sembol veya bütün bunların bileşimidir. Gerçekte, bir marka, özünde, bir satıcının veya ürünü yapanın kimliğini belirler. O bir isim olabilir, bir tanıtım işareti, bir logo veya bir sembol olabilir. MARKA KAVRAMI II Markanın kelime olarak anlamı, “resim ya da harfle yapılan işaret, bilet, para yerine kullanılan metal veya başka şeyden parça” ve “bir ticarî malı, herhangi bir nesneyi tanıtmaya veya benzerinden ayırmaya yarayan özel isim veya işaret” olarak ifade edilmektedir. Marka ile ticaret unvanı ya da şirket ismi aynı olabilir. İşletme adının işlevi işletmeyi tanıtmak, markanın işlevi ise ürünleri tanıtmaktır. MARKA KAVRAMI III Karmaşık bir sembol olan marka, altı anlam seviyesinde incelenebilir: Öz Nitelikler: Marka, belli başlı bazı öz niteliklerin zihinde belirmesini sağlamaktadır. Örneğin Mercedes otomobilleri, dayanıklı, pahalı, iyi tasarlanmış ve prestij göstergesidir. Yararlar: Tutumlar, fonksiyonel ve duygusal yararlara dönüşmelidir. Örneğin, “dayanıklı” öz niteliği “uzun süre yeni bir otomobil almayacağım” fonksiyonel faydasına, “pahalı” öz niteliği ise “bu otomobil kendimi önemli hissettiriyor” duygusal faydasını sağlamaktadır. Değerler: Marka, aynı zamanda üreticinin değerleri hakkında da tüketiciye bir şeyler anlatır. Kültür: Bir marka belirli bir kültürü temsil ediyor olabilir. Örneğin Mercedes otomobilleri sistemli, etkili ve yüksek kalitedeki Alman kültürünü temsil etmektedir. Kişilik: Bir marka belirli bir kişilik yaratabilir. Kullanıcı: Bir marka, o ürünün hangi tip tüketici için var olduğunu anlatır. Örneğin, bir Mercedes otomobil orta yaşlı bir üst düzey yönetici için uygundur. ÖZ NITELIKLER Volvo? Bosch? Apple? KÜLTÜR? Japon kültürünü yansıtan otomobil? ya Fransız kültürünü? EĞER …… INSAN OLSAYDI??? NASIL BIR KIŞI OLURDU? Tefal? Mercedes Arçelik Apple? Nike? Coca cola? BİM? Vernel? MARKANIN FONKSIYONLARI I Markanın başlıca fonksiyonları ise şu şekilde özetlenebilir: Ayırt Etme Fonksiyonu: Markanın önde gelen fonksiyonu, 556 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 1. maddesinde belirtildiği üzere üretilen mal ve hizmetleri benzerlerinden ayırt etmeye yaramasıdır. Bu amaca uygun olmayan bir işaretin marka olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Kaynak Gösterme Fonksiyonu: Genel olarak kaynak gösterme fonksiyonu, markanın bir mal ya da hizmetin hangi kuruluş ya da üretici tarafından üretildiği, piyasaya sürüldüğü, bazen de nerede ve nasıl üretildiği konularında bilgi verme niteliğine sahip olması olarak tanımlanabilmektedir. Garanti Fonksiyonu: Tüketici bakımından markanın garanti fonksiyonu, tüketicinin haklarının korunması noktasında ön plana çıkmaktadır. Tüketici mal ve hizmetinden memnun kaldığı ve güvendiği bir kuruluşun ya da üreticinin ürününü almayı tercih etmektedir. MARKANIN FONKSIYONLARI II Himaye Fonksiyonu: Markanın himaye fonksiyonu sayesinde mal ve hizmetini belli bir kalitede üreten veya piyasaya arz eden müteşebbis, markalı mal ve hizmetin başka mal ve hizmetlerle karışması gibi muhtemel tüm tehlikelerden korunmuş olacaktır. Bu sayede hem üretici ürünün satışından elde edilebilecek tüm faydanın kendisine ait olmasını temin ederken, satışa çıkardığı malların piyasada takibini de kolayca yapabilecektir. Reklam Fonksiyonu: Markanın belki de en önemli fonksiyonu reklamdır. Markalı mal ve hizmetler, reklam aracılığıyla üretildiği yerlerden çok uzak yerlerde bile tanınma ve bilinme imkanına kavuşurlar. Tüketicilerin mal ve hizmet alımı yaparlarken, tercihlerini çoğunlukla markaya bağlı olarak yapmaları nedeniyle, marka seçimi yapılırken halkın zihnine kolay girebilen, basit, kısa ve kolay okunup yazılabilen şekil ve isimlerin tercih edilmesi büyük önem taşımaktadır. TÜKETICILER AÇISINDAN MARKA Marka isimleri alıcıya ürünün kalitesi hakkında fikir ve güvence verir, malın iadesi kolay olur. Alışverişte etkinliği arttırır, tanıma ve seçme kolay olur. Tüketicilere yararlı olabilecek yeni ürünlere dikkati çeker. İŞLETMELER AÇISINDAN MARKA Marka kullanımı, müşteriler açısından işletmenin garanti belgesi gibi görüldüğünden, marka ve ürün sadakatini arttırmaktadır. Marka sadakatinin artışı, Firmanın pazarlama planlamasını kolaylaştırır Pazarın bölümlere ayrılması daha kolay olur Firma imajı oluşturmaya yardımcı olur Tutundurma faaliyetleri kolaylaşır BIR MARKANI OLMAZSA OLMAZLARI Marka, bilgi vermeli! Marka, ayırt etmeli! Marka, cezbetmeli! Marka, güven vermeli! MARKA İLE İLGILI TEMEL KAVRAMLAR Marka Farkındalığı Marka Çağrışımları Marka Sadakati Marka İmajı Marka Kişiliği Marka Kimliği Marka Denkliği MARKA FARKINDALIĞI I Bir marka yalnızca insanların zihninde oluşur. Bir tüketicinin zihnindeki marka ismi, işletmeler için marka tercihini sağlayacak bir bağ olabilir. Marka farkındalığında en temel amaç, tüketicinin markayı kendiliğinden hatırlamasıdır. MARKA FARKINDALIĞI II Marka farkındalığı iki şekilde gerçekleşmektedir: Tanıma Hatırlama. Marka farkındalığı tüketici satın alma sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Tükeci belleğine kazınmış markaların satın alma sürecinde tüketici tarafından daha yoğun olarak tercih edilmektedir. MARKA FARKINDALIĞI III İlk akla gelen marka Markayı hatırlama Markayı tanıma Markayı farkında olmama MARKA FARKINDALIĞI IV Marka farkındalığı markanın diğer markalardan ayrılmasını sağlar. Bu nedenle ürün tasarımı, ambalaj, logo, sembol gibi görsel araçlarla direkt olarak ilgilidir. AMA…… Marka farkındalığı yalnızca hatırlanan bir logo ya da görsel kimlik değildir. Bu markaların ürünlerini tüketmesek bile sürekli bir yerlerde karşımıza çıkıp kendilerini bize hatırlatırlar. MARKA FARKINDALIĞI V Marka farkındalığı, markanın fark edilmesi ile ilgili belirsiz duygudan, markanın o ürün kategorisinde tek olduğu inancına kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. MARKA FARKINDALIĞI VI Bir markayı fark ettirmenin en önemli unsurlarından birisi, müşterilerin markayı düşünmesini sağlamaktır. ÖRNEKLER • Mentos şeker kolaya atıldığında bir yanardağ gibi kolayı püskürtür. (Gerçek efsaneler yaratmak.) • Üsküdar Kanaat Lokantası 75 yıldan uzun süredir hizmet vermekte, en lezzetli ürünleri sunmakta ve kredi kartı kabul etmemektedir. Bu son detayıyla da övünür. (Güçlü bir geçmiş ve farklılık yaratmak.) •İnci Pastanesi, Türkiye’de ilk profiterolü yapan yerdir. (İlk olmak.) MARKA FARKINDALIĞI NASIL YARATILIR? Kendinden Söz Ettirerek (Benetton) Slogan Yaratma Melodi Yaratma Maskot ya da Karakter Yaratma (WorldPuan_Vada) Sembol Yaratma Ürün Yerleştirme Sponsorluk Marka Genişlemesi VE SLOGANLAR…. Bence BMC Aç kapa aç kapa Artem Just Do It! Arçelik demek yenilik demek Bira bu kapağın altındadır Impossible is nothing Forever sport United colors of Benetton Turkcell’le bağlan hayata VE MARKA MASKOTLARI VE MARKA MASKOTLARI VE MARKA KARAKTERLERI… REKLAM İLETIŞIMI MARKA FARKINDALIĞININ NERESINDEDIR? TAM GÖBEĞİNDE! MARKAYI NE KADAR SIK GÖRÜRSEN O KADAR ÇOK HATIRLARSIN. ………… DEYINCE, AKLIMA …………. GELIR. Fast food? Bisküvi? Gazlı İçecek? Meyve Suyu? Kot pantolon? Cep telefonu?